VK1JUAÜ 3 HÏBKUARI 1939
v Oss
Dc „Osservatore"
antwoordt Hitier.
Ernstig ongeluk op
onbewaakten
overweg
30ste Jaargang No. 9252
3)c Ccld^clveSou^cimt
Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonm-taxleven zie pag. 2
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
't Meest weerzinwekkende in wat zich
de laatste maanden heeft afgespeeld rond
om Oss is de onverzettelijkheid een
betere zaak waard! waarmede men is
blijven stoken en lasteren tegen een twee
tal geestelijken.
Stoken en lasteren een betere kwali
ficatie kan hier niet gebezigd worden.
Stoken en lasteren dat is het onguur
bedrijf, waarin ook weer 'ns bij dit ge
val anti-papisten van verscheiden genre
zich eensgezind gevoelen.
Nu is wéér uit het rapport van minister
Goseling gebleken, dat geen enkele aan
wijzing van eenig strafbaar feit bedoelden
geestelijken kan worden aangewreven.
Zal 't n u uit zijn met de verdachtmakin
gen?
Helaas, neen.
Er zal worden voortgegaan met den
laster want: het betreft hier priesters.
De droeve ondervinding bewijst, dat wij
bij deze voorspelling niet te zwart zien.
Zelfs een achtenswaardig blad als de
„Avondpost" komt nu weer aandragen met
de meening, dat, al zijn er dan inderdaad
geen strafbare feiten door de beide gees
telijke begaan, terwijl er ook geen ge
gronde verdenkingen zijn gebleken te be
staan, de aanleiding tot verdenkingen toch
wel niet geheel zal hebben ontbroken!
Zóó kan men b 1 ij v e n doorgaan met
slijk te werpen
In verband met het bovenstaande citee-
ren wij hier uit een beschouwing, welke de
„Volkskrant" wijdt aan de nota van minis
ter Goseling:
Slechts één keer spreekt de minister,
die veel smaad over zijn hoofd heeft zien
heengaan, een bitter woord.
Het is naar aanleiding van de twijfel,
niet in de Kamer maar daarbuiten aan zijn
integriteit als magistraatspersoon uitge
sproken, van de verdachtmaking als zou
hij tweeërlei recht laten gelden: een voor
de gewone burgers, een ander voor de bur
gers die geestelijken zijn.
In de Tweede Kamer had de minister op
7 April gezegd:
„Ik wil gaarne nadrukkelijk verklaren,
dat ik op het standpunt sta, dat, indien er
ten aanzien van deze heeren in geestelijke
bediening van strafbare feiten gebleken
ware (strafbaar naar het Nederlandsche
recht), zij dezelfde weg hadden gevolgd
als iedere andere burger in Nederland".
In zijn nota zegt thans de minister:
„Ik weet, dat de overgroote meerderheid
der Kamer die uitdrukkelijke verkla
ring in volle oprechtheid heeft aanvaard.
Maar het zou bijna onmenschelijk zijn niet
uit te spreken, dat de daarna van sommige
zijden aangewakkerde twijfel en de open
lijk uitgesproken aantijgingen ten aanzien
van dit punt mij het diepste hebben ge
griefd".
Hierop laat de minister volgen:
„Men kon weten de onveranderde ge
dragslijn in dit opzicht van alleministers
van Justitie in Nederland, welke ook hun
godsdienstige en politieke overtuiging was.
„Men kon uit mijn eigen ambtsvervul
ling weten, wat mijn gedragslijn is, wan
neer zich betreurenswaardige strafbare fei
ten, als waarop hier gedoeld wordt, voor
doen".
Zoo straft dè minister de lasteraars, die
zich aan zijn persoon en aan zijn ambt
hebben vergrepen, naar verdienste af.
Het Prinselijk paar naar
Zwitserland
Blijde gebeurtenis te ver
wachten.
Men meldt ons van officieele zijde, dat
het prinselijk gezin zich vtegen het einde
dezer maand voor eenigen tijd naar Zwit
serland zal begeven. Zijne Koninklijke
Hoogheid zal aldaar de Wintersport be
oefenen, terwijl Prinses Juliana op me
disch advies eenigen tijd rust zal nemen,
zulks mede in verband met de omstandig
heid, dat er gegronde hoop bestaat, dat in
het prinselijk gezin dezen zomer, tegen
half Augustus, wederom een blijde ge
beurtenis mag worden verwacht.
Wel degelijk een Kerk
vervolging.
WAAROM SCHEIDING VAN KERK
EN STAAT?
De Osservatore Romano van gister
avond wijdt een uitvoerige beschou
wing aan dat deel van Hitler's rede,
waarin deze de religieuze situatie in
Duitschland uiteen zette.
De tactiek om, na eenvoudigweg het be
staan van een Kerkvervolging te hebben
geloochend, te fulmineeren tegen de Kerk
en haar partijdigheid te verwijten, gaat
niet op. De Kerk is nooit partijdig geweest.
Zij heeft ook tegen de Kerkvervolging in
Rusland en Spanje haar stem verheven.
Steeds en herhaaldelijk hebben de Duit-
sche bisschoppen tegen de anti-clericale
furie in Rusland en Spanje verzet aange-
teekend.
Maar van den anderen kant wordt in een
gezamenlijk herdelijk schrijven van de bis
schopsconferentie te Fulda geconstateerd,
dat men in Duitschland het katholieke le
ven tracht te dooden om er een vreemd ge
loof voor in de plaats te stellen.
Dit schrijven werd echter niet weer
legd, neen, het werd in beslag geno
men. Maar de feiten, waaraan niet te
wrikken valt en die aanleiding werden
tot het schrijven der Duitsche bisschop
pen, blijven bestaan.
De Osservatore geeft dan een opsom
ming dezer verschillende feiten: het schan
delijk vandalisme, dat tot uiting kwam
voor het paleis van den Aartsbisschop van
Weenen, de anti-christelijke gezindheid
van de Duitsche school, het verlammen van
de in het Concordaat gegarandeerde acti
viteit der katholieken, de beletselen die aan
de jeugdorganisaties worden in den weg
gelegd, de schandaleuze wijze van proces
voering tegenover de Duitsche priesters,
terwijl men tegenover partij genooten een
zoo srupuleus mogelijke geheimhouding in
acht neemt, de beschuldigingen, die men
richt aan het adres van de Katholieke
Actie, dat deze verdeeldheid zou brengen
in de nationale eenheid, de Duitsche hu
welijksopvatting het verwijderen van het
crucifix uit de scholen, de neopaganisti-
sche theorieën, en vooral het feit, dat Paus,
bisschoppen, clerus en Sacramenten wor
den gemaakt tot mikpunten van een ver
bijsterende immoreele spotternij in woord
en caricatuur, de broodroof, gepleegd te
genover katholieken, de duizenden midde
len, die men aangrijpt om het leven voor
de katholieken in het Derde Rijk onmoge
lijk te maken, concentratiekampen en ge
vangenissen.
Dit alles dwingt ertoe tot de conclu
sie te komen: in Duitschland heerscht
een Kerkvervolging. Een andere naam
is hiervoor niet te vinden.
Verder zijn er tal van andere symto-
men, die erop wijzen, dat er een mogelijk
heid bestaat, dat de hetze tegen de Kerk
tot een bloedige vervolging zou kunnen
leiden.
Naar aanleiding van het dreigement van
Hitier: scheiding te zullen brengen tus-
schen Kerk en Staat, vraagt de Osservato
re: Wanneer in Duitschland Kerk en Staat
gescheiden worden, zal dan de Kerk wer
kelijk diezelfde vrijheid genieten als in
Frankrijk of de Vereenigde Staten of in
de andere landen waarop Hitier doelde?
Zoo niet, dan beteekent deze scheiding
weer een nieuwe vorm van Kerkvervol
ging-
„Het zou belangwekkend zijn geweest,
van zijn eigen lippen te vernemen, of een
dergelijke scheiding ook de vrijheden zou
insluiten, welke de kerk in die landen ge
niet en zonder welke de scheiding zelf zou
teruggebracht worden tot een nieuwe en
nog meer onrechtvaardigen vorm van ver
volging, vrijheden, zooals vrijheid van
woord, van pers, van vergadering, van on
derwijs, van verdediging, enz., waarop
op religieus-kerkelijk gebied, waarbij de
Kerk belang heeft men thans in het
Derde Rijk bijna alle rechten heeft ver
loren". „Tijd".
DE KATHOLIEKE PERS.
Wij brengen in herinnering, dat op Zon
dag 5 Februari a.s. van 12.15 tot 12.30 uur
de geestelijk adviseur van de kath. jour
nalisten vereeniging, prof. dr. Titus
Brandsma, voor de K.R.O.-microfoon zal
spreken over de „Katholieke Pers".
Vrachtauto door trein
gegrepen en vermorzeld
De twee Inzittenden
werden gedood.
Een ernstig cngeluk, dat twee slacht
offers heeft geëischt, is vanmorgen om
streeks 9 uur gebeurd ter hoogte van
het station Oudemolen, gelegen tus-
schen Assen en Vries.
Een vrachtauto van den bode Ganze-
veld uit Vries, komende uit de richting
Oudemolen is op den onbewaakten
overweg bij dit plaatsje door een Die-
seltrein gegrepen. De twee inzittenden
zijn hierbij om het leven gekomen. Het
zijn de 16-jarige H. Hogenberg uit
Vries en de 20-jarige Meertens uit
Grootegast.
De vrachtauto, welke zooals reeds mede
gedeeld, uit de richting Vries kwam, had
50 meter vóór den onbewaakten overweg
van Oudemolen gestopt om den molenaar
Evers uit Vries, welke tot hier was mee
gereden, te laten uitstappen, De auto was
daarna doorgereden en moest bij den on
bewaakten overweg stoppen om een ran-
geer-locomotief, die de chauffeur van de
vrachtauto uit de richting Assen zag aan
komen, te laten passeeren.
Vlak achter deze locomotief wilde de
bestuurder van de vrachtauto den over
weg passeeren. Echter kwam juist uit
de tegenovergestelde richting met zeer
groote snelheid een Dieseltrein, welke
om negen uur uit Groningen was ver
trokken.
De auto werd door den trein gegre
pen. Tengevolge van de hevige botsing
vloog het voorste gedeelte van het
eerste treinstel uit de rails. Eerst 800
meter verder kwam de trein tot stil
stand.
Omdat het eerste linkervoorwiel van den
trein steun vond tegen den binnenkant
van de rechterrails, werd voorkomen, dat
de trein de spoordijk afvloog.
De cabine van den wagenvoerder werd
totaal vernield. De bestuurder die op zijn
plaats was blijven zitten, liep echter geen
letsel op. Stukken van de vrachtauto vlo
gen 500 tot 600 meter in het rond. De in
zittenden die er uit waren geslingerd
werden op slag gedood.
De lijken zijn door den Officier van Jus
titie te Assen in beslag genomen en naar
het ziekenhuis aldaar vervoerd.
Spoorwegautoriteiten uit Assen, die zich
onmiddellijk naar de plaats van het on
geluk begaven, namen onmiddellijk de noo-
dige maatregelen om het treinverkeer zoo
weinig mogelijk stagnatie te doen onder
vinden. Het achterste treinstel, dat in de
rails was gebleven en niet beschadigd was,
werd van het voorstel afgekoppels, en werd
naar Groningen teruggereden. Ook de pas
sagiers in dezen trein, die geen van allen
letsel hadden verkregen, gingen naar Gro
ningen terug.
Het spoorwegverkeer op de lijn Assen
Groningen was echter geruimen tijd gestag
neerd. Pas na een uur slaagde men er in
één spoor vrij te maken, waarover voorloo-
pig het treinverkeer op deze lijn werd ge
leid.
Spoorwegpersoneel uit Groningen is met
een ongevallenwagen naar den onbewaak
ten overweg bij Oudemolen gereden om het
voorste gedeelte van het treinstel weer in
de rails te krijgen. De passagiers van den
trein, waarmede het ongeluk is gebeurd,
hadden anderhalf uur vertraging. Omdat
men er in de gegeven omstandigheden spoe-
die in slaagde een spoor vrij te maken, on
dervonden latere treinen slechts weinig
vertraging. Het verkeer op de lijn Assen
Groningen werd voorloopig tusschen As
sen en Vries-Zuidlaren over dit vrij ge?
maakte spoor geleid. Het lag in de bedoe
ling het uit de rails geloopen treinstel naar
Groningen terug te rijden. Den geheelen
morgen was men met man en macht in de
weer om zoo spoedig mogelijk ook het twee
de spoor in orde te krijgen.
DOODELIJK BEDRIJFSONGEVAL.
De 44-jarige metaalbewerker G. Wes
tenberg, gehuwd en vader van één kind,
werkzaam aan de machinefabriek der
N.V. Gebr. Stork en Co. te Hengelo, ge
raakte met zijn hoofd tusschen de onder
deden van een draaibank.
De man werd ernstig verminkt en moet
onmiddellijk dood zijn geweest.
DE WERELD ld
VOGELVLUCHT
BRUSSEL: Het is tegenwoordig geen
pietje om minister te zijn. Niet alleen krijgt
een minister allerlei giftige critiek naar
z n hoofd geslingerd en liggen de politieke
tegenstanders voortdurend op de loer om
hem politiek den nek om te draaien, maar
het wordt tegenwoordig meer en meer mo
de om „slaande" argumenten te gebruiken
Spaak, de Belgische minister-president,
wien het regeeren zeker niet te gemakke
lijk wordt gemaakt, is gisteravond het
slachtoffer geworden van een aanval van
een tiental kerels, die hem de hoed van
bet hoofd sloegen en hem aan het voor
hoofd verwondden. De reden, waarom men
zoo kwaad op hem was, ligt in de benoe
ming van Martens, iemand die als activist
na den oorlog bij verstek ter dood was ver
oordeeld, doch later, gebruik makende van
de verleende amnestie, teruggekeerd was
naar België en nu de eere-post van lid der
Academie van Wetenschappen heeft ge
kregen. De Vlaamsche kwestie zit nog erg
diep in België en het zal nog lang duren
vóór deze kanker vergroeid zal zijn.
MOSKOU: De Sovjet-regeering heeft de
diplomatieke betrekkingen met Hongarije
verbroken, omdat dit land onlangs is toe
getreden tot het anti-Kominternpact. Het
wonderlijke daarbij is, dat de andere on
derteekenaars van dat pact (Duitschland,
Italië en Japan) wel diplomatieke betrek
kingen konden blijven houden met de
Sovjets. Wat is de reden van dit verschil?
In Moskou zegt men: „Wij maken onder
scheid tusschen Hongarije en de andere
onderteekenaars van het antikomintern-
pact, omdat de andere onafhankelijke sta
ten zijn, waarmede de Sovjets nog volle
dige diplomatieke betrekkingen onderhou
den, terwijl Hongarije, „een vasal van de
spil RomeBerlijn geen volledigen diplo-
matieken status verdient."
Men kan het ook anders zeggen, nl.ï „De
anderen zijn groote kerels, maar Hongarije
is een ventje, dat wij wel aandurven."
BESNOEIING VAN PERSONENVERKEER
BIJ DE DUITSCHE SPOORWEGEN.
Ta! van treinen vervallen.
MüNCHEN, 3 Febr. (A. N. P.). Met het
cog op de toenemend ernstige situatie der
spoorwegen in Duitschland zullen thans,
naar gemeld wordt, op groote schaal per
sonentreinen komen te vervallen.
Speciale treinen, extra-treinen, pleizier-
treinen en wintertreinen zullen uit de
dienstregeling worden geschrapt.
Volgens de spoorwegautoriteiten zijn
deze schrappingen niet alleen veroorzaakt
door de toegenomen eischen voor het goe
derenverkeer. De electriciteitsvoorziening
voor het spoorwegverkeer, in het bijzon
der in Zuid-Duitschland, is onvoldoende
voor de behoeften. Daarom zullen de mo
torwagens worden vervangen door eenige
honderden locomotieven.
De tent, waarin de R. K. Propaganda-
club „Dr. Schaepman" op de Zaterdagsche
markt te Leiden met zooveel ijver de
brochures en boeken verkocht van de Kath.
Actie „Voor God" heeft plaats gemaakt
voor een moderner geval.
Door het initiatief en de onvermoeide
zorgen van den secretaris van „Dr. Schaep
man", den heer A. van Dijk, heeft men
een wagen kunnen aankoopen, welke door
de leden van „Dr. Schaepman", die ook
's Zaterdags op de markt voor den verkoop
zorgen, in een geheel nieuw gewaad is ge
stoken.
Ee timmerman-lid zorgde voor een nieu-
DII nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De „Osservatore" antwoordt op Hitiers
woorden over de Duitsche Kerkvervolging.
(lste blad).
Franco's troepen dreigen bij Berga de
republikeinen af te snijden. (2de blad).
De Belgische minister-president Spaak
op straat mishandeld. (2de blad).
Moskou breekt dc diplomatieke betrek*
kingen met Hongarije af. (2de blad).
Twee ontploffingen op stations van de
Londensche ondergrondsche. (Buitenl. Ber.,
2de blad).
Binnenland
Karakter der werkverschaffing gewij
zigd. (lste blad).
Wijziging in de steunregeling van goed
gekeurde poot-aardappelen (2de blad).
Algemeen verbindend verklaring van een.
ondernemersovereenkomst voor het bak
kersbedrijf te Amsterdam. (2de blad).
Op een onbewaakten overweg tusschen
Assen en Vries is hedenmorgen een vracht
auto door den trein gegrepen; beide in
zittenden werden gedood, (lste blad).
Vijf jongens te Leeuwarden door het ijs
gezakt; twee hunner verdronken. (3de
blad).
Te Amsterdam wisten een moeder met
drie kinderen zich bij een feilen brand te
redden door in het vangzeil te springen.
(3de blad).
Nota inzake Oss.
COMMISSIE VAN ONDERZOEK UIT DE
TWEEDE KAMER
BENOEMD.
De parlementaire redacteur van de „Tijd"
meldt:
Naar wij vernemen, heeft de voorzitter
der Tweede Kamer als leden van een com
missie tot onderzoek van minister Gose-
lin^s nota inzake Oss aangewezen de hee
ren Schouten (A.-R), Tilanus (C.H.), Drees
(S. D. A. P.), Wendelaar (Lib.) en Sweens
(R.-K.).
we betimmering, een schilder voor een
schoone kleur en aldus ontstond boven
staande verkoopgelegenheid, welke vanaf
morgenmiddag op de markt zal prijken, ge
vuld met lectuur van de Kath. Actie „Voor
God".
De verkoopers volgen een cursus voor
den verkoop, welke cursus ten doel heeft
gestelde vragen te kunnen beantwoorden,
waarbij debat echter niet zal worden toe
gestaan.
De bedoeling is met deze wagen later ook
naar buiten uit te trekken.
Hierboven de nieuwe aanwinst in volle
glorie.
