STADS |ti
Sj NIEUWS
WOc.. „JAG 25 JANUARI 193ü 30ste Jaargang No. 9244
$e£eidócli£ Sou/tarnt
Bureaux Papengracht 31. '«m, 4 j
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 2
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
Ons rotsvast steunpunt
In deze verwarden en vèrwarrenden tijd
is het zoo noodig te kunnen steunen te
kunnen steunen op een rotsvast steun
punt.
En dat kunnen we God zij dank!
Wij weten het!
Maar die wetenschap moet in ons 1 e-
v e n, en dan zal zij ons schenken dien
krachtigen steun en een verblijdende ze
kerheid.
Het tijdschrift „Lering en Leiding" is
verschenen met de publicatie van de in
leidingen, welke op de Amsterdamsche ini
tiatiefvergadering inzake de actie naar de
Nieuwe Gemeenschap zijn gehouden.
Toen wij deze redevoeringen nog 'ns- la
zen, trof ons o. m. de volgende passage in
de rede van den heer Asbejrg:
„De essentie van wat wij Katholieken
ons waar moeten maken is wel dit: het
is deplaatsbekleeder van
Jesus Christus, die tot het geheéle
menschdom spreekt in den zendbrief
„Quadragesimo Anno".
Het is niet een baatzuchtige, maar een
onbaatzuchtige, geen econoom, maar de
hoogepriester Gods, in wiens handen God
de. sleutels van den Hemel gelegd heeft en
bij wien de sleutel van het geluk van het
menschdom- veilig is. Zouden wij ooren
hefcben en niet hooren?
Wat zoeken wij, als'de weg open ligt?
Waarom voelen wij ons onzeker, als Hij"
spreekt, van wjen Christus gezegd heeft:
v.'ie u hoort, hoort Mij?
Laten wij - ons toch vastklemmen aan
den plaatsbekleeder van Hem, die gezegd
heeft: Ik ben den 'weg, de waarheid en
het leven. Laten wij.ons toch opvoe
ren tot de overtuiging, de rotsvaste, de
onwankelbare overtuiging, de onverwoest
bare, de onwrikbare overtuiging, vastge-
vorteld en verankerd in het diepst gods
geloof dat, waar en door wie dan ook,
richtlijnen gegeven worden voor het her
stel der maatschappelijke orde, wij den
zekersten weg volgen, wanneer wij die
kiezen, "welke de Plaatsbekleeder van
Christus ons gewezen heeft.
De rotsvaste overtuiging, die alle twij
felzucht uitbant, is de basis, het funda
ment, de motor, de ziel, zonder welke onze
actie om te komen tot de nieuwe gemeen
schap haar stuwkracht mist. Die rotsvaste
overtuiging, het geloof, het, daadwerke
lijk, het levend, het uitstralend geloof in
de richtlijnen van Quadragésimo Anno, is
de eerste, de voornaamste, ik zou haast
zeggen, de eenig noodigë stap tot maat
schappelijk herstel. En waar het geloof op
ondergeschikte punten te kort schiet en
te kort mag schieten: laten wij-daar in de
plaats stellen een volgzaamheid,
die het „Führer befiehl, wir folgèn" niet
evenaart, maar overtreft. Want niet alleen
gehoorzaamheid als het moét, maar ook
volgzaamheid en een gaarne doen
wat niet strikt moet, wordt van ons èn in
dividueel èn collectief gevraagd.
Onze onwrikbare overtuiging zal ons ver
trouwen geven op de overwinning; ver
trouwen niet alleen, maar gelóóf in de
overwinning; dan zullen wij niet hópen,
dat wij gaan winnen, maar wéten dat wij
gaan winnen, wij of door en met ons onze
kinderen, ons geslacht. Wij zullen geen
onoverkoombare moeilijkheden of onmoge
lijkheden zien, als wij weten geleid te woi>
den aan de hand „van Dengene, die Petrus
kleingeloovige noemde, toen deze dacht
naast den Godmensch niet over de wateren
te kunnen gaan. Het „wie zou niet willen"
moet gewijzigd worden in: wij willen, wij
zullen. Alleen een sterk en diep geloof
kan ons wekken uit ons passieve: wij
zouden wel willen; ook hier geldt het
woord van Paulus: dit is onze overwin
ning, ons geloof."
Inderdaad: zóó, in dezen geest moeten
wij de actie naar een Nieuwe Gemeen
schap aanpakken, aanvangen en doorzet
ten.
En zóó moeten wij ook in alles denken
en handelen temidden van zoo véél ver
warring!
Wij moeten staan naast en rondom de
dragers van het kerkelijk gezag, met ge
hoorzaamheid èn volgzaamheid.
Daar ligt ons rotsvast steunpunt!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
BARCELONA—PARIJS. Het ernstige
probleem, waarvoor de regeering te Barce
lona een telegram deelt mede, dat zij
deze stad reeds verlatén heeft zich ge
steld ziet, nu de legers van Franco naar
het schijnt de stad spoedig zullen bezet
ten is de evacuatie der vluchtelingen. De
eenige weg leidt naar Frankrijk en Frank
rijk meent, dat het niet meer vluchtelin
gen kan opnemen.
Het is bekend, dat Alvarez del Vayo spe
ciaal naar Parijs is gekomen om met de
Fransche autoriteiten het probleem te bestu-
deeren en dat hij gisteren daarover mét
Bonnet heeft gespreken. Vernomen wordt,
dat de regeering van Barcelona vroeg of
de Fransche regeering een contingent van
ongeveer 50.000 uitgewekenen kon opne
men. De Fransche regeering antwoordde,
dat het haar onmogelijk was een zoo groot
aantal op te nemen aangezien Frankrijk op
dit gebied de limiet van zijn mogelijkhe
den bereikt heeft. Bijgevolg is de bewa
king aan de Fransch-Spaansche grens ver
sterkt. Er zijn echter instructies gegeven,
dat vrouwen, kinderen en grijsaards, die
zich aanmelden, niet teruggezonden mo
gen worden. Deze daad van menschelijk-
heid mag echter slechts tot een beperkt
aantal worden uitgebreid.
ROME—BERLIJN. Zoowel door Italië
als door Duitschland worden berichten om
trent troepenbewegingen met klem tegen
gesproken. De 200.000 soldaten in Rome
zouden daar slechts zijn voor den fascisti-
schen feestdag van 1 Februari, en in
Duitschland zouden van voorjaarsma
noeuvres geen sprake zijn.
Een nader telegram bevestigt intus-
schén, dat in Italië 60.000 man is opgeroe
pen.
Wij herinneren ons nog levendig de te
genspraak van Berlijn het vorige jaar,
toen er troepenbewegingen zouden zijn ge
constateerd aan de Oostenrijksche en aan
de Tsjechische grens. Ook toen was
het.nicht wahr!
Maar merkwaardig is wel dat er nu te
gelijkertijd berichtwordt over Duitsche
troepenbewegingen aan de Zwitsersche en
aan de Italiaanschegrens.Die aan de Ita-
liaansehe grens zouden zelfs plotseling
spoorloos verdwenen zijn.
H-:udt dit alles soms verband met de na
derende oplossing der Spaansche kwestie?
De toekomst zal het misschien leeren,
maar het verleden heeftgeleerd, dat de
lessen der toekomst komen als het te
laat is.
„OSSERVATORE" VERDEDIGT
NIJMEEGSCHEN SENAAT.
De studiedagen over „Problemen van het
ras".
De Romeinsche correspondent van de
„Tijd" seinde d.d. 24 Januari:
- De „Osservatore Romano" van heden
avond verdedigt de döor den academi-
schèn senaat der Keizer Karei Universiteit
te Nijmegen-in samenwerking met de R.K.
Charitatieve Vereeniging voor Geestelijke
Volksgezondheid georganiseerde studieda
gen over „Problemen van het ras" tegen
aanvallen waarin beweerd werd, dat het
organiseeren van dergelijke studiedagen
absurd is, daar de Katholieke Kerk geen
rassen erkent. Het blad herinnert aan de
wóórden van den H. Vader, dat er wel de
gelijk onderscheiden rassen op de aarde
zijn, doch deze zijn alle gelijkelijk kinde
ren van God
Het congres ziet zich vcor tweeërlei soort
problemen gesteld: een geestelijk pro
bleem in verband met de eenheid van
Goddelijke geestelijke voortbrenging en
een stoffelijk probleem in verband met de
natuurlijke en het zij gerust gezegd
providentieele verschillen.
Beide soortproblemen moeten met el
kaar in harmonie worden gebracht door
de oplossing van de religieuze eenheid ge
zien in het licht van het Vaderschap Gods
en de maatschappelijke samenwerking der
menschen.
Er bestaan geen minderwaardige rassen,
maar, zooals de H. Vader zegt, de geheele
menschheid kan vergeleken worden met
een muzikale compositie, waarin verschil
lende toonaarden naast elkaar voorko
men, zonder dat deze elkaar overheer-
schen of zich vermengen.
DE SPAANSCHE REGEERING NAAR
GERONA VERTROKKEN.
PERPIGNAN, 25 Januari (A.N.P.). Vol
gens de laatste berichten van de Fransch-
Spaansche grens is de regeering van het
republikeinsche Spanje uit Barcelona ver
trokken en heeft zij haar zetel opgeslagen
in de provincie Gerona. Van ieder minis
terie is een vertegenwoordiger te Barcelona
gebleven onder leiding van den minister
van buitenlandsche zaken, die in de stad is
gebleven.
De opmarsch der rechtsche troepen wordt
voortgezet, de troepen van de regeering
trekken zich terug op een nieuwe verde
digingslinie, welke reeds gemaakt is.
DE UITROEP „HOERA"
ONNEDEELANDSCH P
Men schrijft ons:
In het door de N. S. B. uitgegeven blad
„Volk in Nood" (Dec. 1938 No. 4) wordt er
met nadruk op gewezen, dat onze uitroep
„Hoera" zeer on-Nederlandsch zou zijn. Hij
zou n.l. ontleend zijn aan de Kozakken, die
bij den aanval ypa (lees: ura) uitriepen,
welke uitroep „slaat dood" beteekent.
Nu bewijst het op zich niets, dat in twee
totaal verschillende talen hetzelfde begrip
door dezelfde klanken wordt weergege
ven: zoo is schuur in het'Koptisch scheuni
èn in het Duitsch Scheune. Van ontleening
geen sprake. Het klassieke voorbeeld is ons
woord elkaar, dat in het Baskisch elgar
luidt. Ook hier geldt hetzelfde.
Maar aangenomen nu, dat hier sprake is
van ontleening, dan nog getuigt het van
elk gemis aan diepere taalkennis, bij het
huidige gebruik van het woord hoeranog
eenige herinnering te zien aan de oorspron
kelijke beteekenis. Want wanneer de betee-
kenisontwikkeling van. den eigen taalschat
soms reeds vreemde wegen gaat, dit geldt
nog meer bij ontleening aan andere talen.
Niemand tenzij men er op gewezen is
denkt toch bij het gebruik van huzaar,
dat dit woord eigenlijk twintig beteekent
in het Hongaarsch, en daar ik meen in
den tijd van Matthias Corvinus, dus eerste
Uit den Leidschen Raad
Het was Maandag een goed gevulde
agenda en de verwachting, dat het een
avondzitting zou worden was allerminst
vermetel.
Een avondzitting is het dan ook inder
daad geworden.
Eh toch stond eigenlijk maar één
punt op de agenda, waarvoor de Leidsche
bevolking in haar geheel een intensieve
belangstelling had en dat was het voorstel
tot wijziging der electriciteitstarieven. Het
was trouwens op de publieke tribunie te
zien, dat er „wat aan de hand was", want
de banken waren dichter bezet dan wij dat
den laatsten tijd gewend zijn. Wie evenwel
een debat in groote stijl verwacht had, is
bedrogen uitgekomen, want het bleek dui
delijk, dat de Raad er niet „in zat". Men
k'aagde over de onduidelijkheid, onover-
z'chtelijkheid en onbegrijpelijkheid van de
ingewikkelde regeling en bracht ter ver
ontschuldiging naar voren, dat de tijd van
voorbereiding te kort was geweest. Alleen
de heer Tobé bleek de materie te beheer-
schen en wel zoodanig, dat hij eenige be
langrijke redactie-wijzigingen kon voor
stellen, die de regeling aanmerkelijk dui
delijker maakten. Daar er te voren zoowel
met B. en W. als met de directie der
Lichtfabrieken overleg was gepleegd, kon
het college van B. en W. deze wijzigingen
dïiect en zonder meer overnemen.
Doch den heer v. Eek ging het te snel,
hij wilde zich zelf eerst kunnen orientee-
ren en vroeg uitstel van de beslissing tot
ae avondzitting, 's Avonds hadden de hee-
ien de voorstellen gedrukt voor zich en
toen was de toestemming spoedig ver
leend.
Behalve deze redactie-wijzigingen is er
geen verandering gebracht in de oorspron
kelijk opgestelde regeling. Wel werd er
hier en daar gesputterd over het feit, dat
de winkeltarieven nu wel omlaag gaan,
maar dat de particuliere verbruikers er met
het nieuwe oppervlakte-tarief heelemaal
niet op vooruit gaan. Speciaal groote ge
zinnen, die gedwongen zijn in een ruimer
huis te wonen, hebben de kans, meer te
moeten betalen. Doch tenslotte nam de
Raad er vrede mee, omdat het nieuwe op
pervlakte tarief voor het eerstvolgende
jaar nog niet verplicht is; men kan z'n oude
lichtpuntentarief nog een jaar aanhouden.
Het is dus voorloopig nog maar een proef
en van den uitslag van die proef zal het af
hangen of het nieuwe oppervlakte-tarief al
den niet gewijzigd zal worden. In een
jaar tijds kan veel practijk-ervaring wor
den opgedaan en kan blijken, welke on
billijkheden cr in de regeling schuiten. In
elk geval is thans door den burgemeester
verzekerd, dat het niet de bedoeling is een
tariefs-verlaging. in te voeren voor den
middenstand en een tariefs-v erhoo-
ging voor anderen, onder het mom van
van een nieuwe tariefsbasis: het systeem
helft 15de eeuw n. Chr. eens gebruikt is
om den bereden soldaat aan te geven, dien
elke twintigste man moest leveren. Dit te
weten is hoogstens belangwekkend, van
belang voor de kennis van onze taal kan
men dit nauwelijks noemen.. Want dege
nen, die dit woord, langs welke wegen dan
ook, in onze taal ingang hebben doen vin
den, wisten misschien niet eens, dat dit
oorspronkelijk Hongaarsch woord „twin
tig" beteekende, maar gebruikten het in
vrijwel denzelfden zin als wij.
Indien wij echter de deskundigen vra
gen, of het overigens specifiek Neder-
landsche, maar in vrijwel alle West-Euro-
peesche talen gebruikelijke woord hoera
uit het Russisch afkomstig is, dan blijkt dit
nog niet zoo waarschijnlijk te zijn. Het
groote Woordenboek der Nederlandsche
Taal VI, 1912, Kolom 822 zegt, dat het „bij
ons vermoedelijk eerst sedert 1815 (den slag
bij Waterloo) in gebruik gekomen (is), en
wel doordien onze"soldaten het van de Prui
sische troepen hadden overgenomen". Het
bekende Etymologisches Wörterbuch der
deutschen Sprache van Friedrich Kluge,
11de druk, 1934, zegt bl. 259, dat ontlee
ning uit het Engelsch, Russisch of Turksch
niet te bewijzen is voor het Duitsch. Is
het trouwens wel zeker, dat de Kozak
ken honderd vijf en twintig jaar geleden
Russisch als voertaal gebruikten?
Er is dus voorshands nog geen enkele
wetenschappelijke reden om het woord
hoera te gaan brandmerken.
van tarief heffing volgens het te verlich
ten oppervlak is'gekozen omdat het princi
pieel juister werd geacht.
De geheele avond werd ingenopien door
een debat over de voortzetting en uitbrei
ding van. den verleden jaar in het leven
geroepen schoeiseldienst. Eigenlijk is het
woord „debét" hiet het meest geschikte
woord, het was veeleer een gekrakeeL
Aanvankelijk ging het goed; de heer Wil-
rner zag de zaak, zooals ze in werkelijk
heid is. Het betreft hiér een dienst, waar
van zoowel de werkloozen als de door
M. H. ondersteunde schoenmakers voor
deel hebben, daar met behulp van de ge
meentelijke overheid de een den ander
helpt. Maar tegenover dit voordeel staat
een nadeel, n.l. dat door deze goedkoope
mogelijkheid van schoenreparatie werk
onttrokken wordt aan andere schoenma
kers, die tót dan toe het hoofd net boven
water konden houden.
Door alle partijen werden zoo
wel de voordeelen als de nadeelen er
kend,' de voorstanders blazen evenwel de
voordeelen wat op, de tegenstanders zijn
geneigd om de nadeelen extra zwart te
zien. Wij hebben niet de beschikking over
een zuivere balans om de voor- en nadee
len objectief tegen elkander af te wegen,
maar de heer Wilmer heeft ongetwij
feld gelijk, als hij zegt: Het is prin
cipieel verkeerd een op zich goeden socia
len maatregel te nemen ten koste van an
deren, die het niet missen kunnen. Het is
verkeerd, aan den één een (overigens zeer
gewenscht) voordeel te bezorgen, dat
wordt afgenomen van een ander, die dat
offer niet dragen kan.
De meerderheid van B. en W. heeft dit
ojk wel gevoeld en daarom een correctie
in het systeem aangebracht. Men vroeg
een extra-subsidie van 1000.aan, om
de door den dienst gedupeerde kleine
schoenmakertjes schadeloos te stellen. De
bedoeling is ongetwijfeld goed, maar of
het helpen zal is de groote vraag. Want die
schadeloosstelling zal verleend worden
in den vorm van extra-reparatie-werk,
waardoor weer andere schoenmakers ge
dupeerd zullen worden. Het is en blijft:
kleine luyden helpen ten koste van andere
kleine luyden, Wanneer de discussies zich
beperkt hadden tot een nuchtere beschou
wing van deze stelling, zou de avond zich
niet gekenmerkt hebben door een irritee-
rc.nd en smalend gekrakeel. Doch dit ter
rein ligt nu eenmaal vol voetangels en
klemmen en de heer Knibbe, die zich een
strijdvaardig en strijdlustig man toonde,
er. zich in deze zaak heel goed had inge
werkt, kon niet nalaten er in te trappen. En
wanneer zoo'n klem dicht klapt, pleegt er
aan alle kanten alarm te worden geslagen.
Zoodoende kon het gebeuren, dat de toon
der debatten van dien aard werd, dat de
heer v. Rosmalen ertoe gebracht werd, z'n
stem te verheffen een zeldzame gebeur
tenis! en te verklaren, dat hij uit pro-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Barcelona wordt thans zeer ernstig be
dreigd. Het vliegveld van de stad is
reeds bezet (2de blad).
Het stoffelijk overschot van Dollfoss en
Sejpel te Weenen heimelijk naar een be
graafplaats overgebracht. (2de blad).
Geen Duitsche manoeuvres? (2de blad).
Nieuwe Japansche troepenlanding in
China. (2de blad).
Binnenland
Een der slachtoffers van de ontploffing
te Weesp overleden. (3de blad).
De „Marnix van St. Aldegonde" in den
storm. (3de blad).
De scheepvaart op de Maas bij Venlo
gedeeltelijk gestremd door hoog water.
(lste blad).
test vóór het voorstel van B. en W. zou
stemmen
Het voorstel tot voortzetting werd ten
slotte met 22 tegen 8 stepimen aangenomen,
dat tot uitbreiding met 19—11 stemmen.
Wij nemen dus weer een proef van een
jaar.
Mr. H. G.
HERHALINGSOEFENINGEN
Bij het 4e Reg. Infanterie.
Bij Min. beschikking van 4 Januari 1939
Vile Afd. No. 4750 is, in afwijking met
wat ter zake reeds eerder was bepaald,
de opkomst voor herhalingsoefeningen
van de lichting 1927 en 1928 thans als
volgt vastgesteld, waarbij uitdrukkelijk
zij vermeld, dat deze opkomst geldt voor
de geheele lichting.
1927: Administratieve onderofficieren
van 2 Maart t/m 18 Maart '39; Instructieve
onderofficieren van 27 Februari t/m 15
Maart '39; Korporaals en soldaten van 6
Maart t/m 1 5Maart '39; Militaire werklie
den (mitrailleurhersteller, rijwielhersteller
e.d.) van 13 Maart t/m 22 Maart 1939.
1928: Administratieve onderofficieren
van 23 Maart t/m 8 April; Instructieve
onderofficieren van 20 Maart t/m 5 April;
Korporaals en soldaten van 27 Maart t/m
5 April; Militaire werklieden van 3 April
t/m 12 April.
1933 en 1935: Administratieve onderoffi
cieren van 11 Sept. t/m 4 October; Instruc
tieve onderofficieren van 7 Sept. t/m 30
Sept.; Korporaals en soldaten van 14 Sept.
t/m 30 Sept.; Militaire werklieden van 21
Sept. t/m 7 October.
Bij het 6e Reg. Veldartillerie.
Bij het 6e Regiment Veldartillerie is
voor het jaar 1939, de volgende opkomst
voor herhalingslichtingén vastgesteld:
Lichting 1933: 1/2 gedeelte Onderofficie
ren van 5 Juni28 Juni; 1/2 gedeelte
Korporaals en Soldaten van 12 Juni28
Juni: 1/2 gedeelte Onderofficieren van 7
Sept.30 Sept.; 1/2 gedeelte Korporaals en
Soldaten van 14 Sept.30 Sept.; Onderoffi
cieren Administrateurs van 11 Sept.4
Oct
Lichting 1935: 5/8 gedeelte bereden On
derofficieren van 26 Jan.18 Febr.; 5/8
gedeelte bereden Korporaals en Soldaten
van 2 Febr.18 Febr.; 1/8 gedeelte bere
den Onderofficieren van 13 Maart6
April. 1/4 gedeelte bereden Korporaals en
Soldaten van 20 Maart6 April; 1/4 ge
deelte bereden Onderofficieren van 12
Oct.4 Nov.; 1/4 gedeelte bereden Korpo
raals en Soldaten van 19 Oct.4 Nov.; 1/4
gedeelte onbereden Korporaals en Solda
ten van 2 Febr.18 Febr.; 1/4 gedeelte
onbereden Onderofficieren van 13 Maart
6 April; 1/4 gedeelte onbereden Korpo
raals en Soldaten van 20 Maart6 April;
1/4 gedeelte onbereden Onderofficieren
van 5 Juni28 Juni; 1/2 gedeelte onbere
den Onderofficieren van 12 Oct.4 Nov.;
1/2 gedeelte onbereden Korporaals en Sol
daten van 19 Oct.4 Nov..
Voor hen die uitstel van den Minister
van Defensie hebben verkregen, gelden de
volgende data van opkomst:
Lichting 1929: Onderofficieren van 20
Nov.6 Dec.; Korporaals en Soldaten van
27 Nov.6 Dec.
Lichting 1933 en 1935: Onderofficiéren
van 20 Nov.13 Dec.; Korporaals en Sol
daten van 27 Nov.13 Dec.
Voor het Mercurius-examen Fransche
handelscorrespondentie slaagde mej. Ida
Taconis, alhier, leerlinge van mej. Nell
Kagie.
