KERKNIEUWS
BINNENLAND
MAANDAG 23 JANUARI 1939
30ste Jaargang No. 9242
3)e Ccid<^clieSoii^cmt
Bureaux Papen gracht W. Adv. en Abonn.-tarieven zie pa*. 2
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
DU nummer beslaat uil
vier bladen.
V Partijen-politiek moet
gesaneerd worden.
„Een redacteur van de „Utrechtsche
Crt." heeft de N.S.B.-vergadering in Am
sterdam bijgewoond, waarop Van Geel
kerken en Mussert het ^/oord hebbenge
voerd. Hij schetst niet onverdienstelijk de
„idéé fixe" van den heer Mussert:
De Katholieke Staatspartij -streeft naar
de dictatuur Alles wat er in ons lieve Va
derland gebeurt, wordt in dit eenvoudige
gedachten-schema gewrongen. Uniform
verbod, ambtenarenverbod, Oss, recht op
vereeniging en vergadering, hij- ziet het
als trappen, waarlangs de „Roomsche dic
tatuur" omhoog stijgt.
Wy laten hier het slot van de beschou
wing volgen, waaruit voor ieder van ons
heel wat te leeren valt:
Zoo kan men alles bij elkaar niet
verkwikt worden door grootschen stijl
in zulk een bijeenkomst. Wel echter
doet 't min of meer beklemmend aan
te ervaren hoe de politiek door zulk
een N.S.B.-schare werkelijk beleefd
en doorleefd wordt, hoe ze geheel en
al opgaat in haar overtuiging omtrent
de nietswaardigheid van den tegen
stander en in het onbeperkt geloof aan
den Leider. Er zit „hart en vurigheid"
in en dat is een artikel, waarvan wij
in onze politieke organisatie helaas
geen overschot hebben. En toch: daar
mede moeten we het winnen!
Zóó is het inderdaad. Als er niet meer
hart en vurigheid, meer „feu sacré" voor
de Kath. Staatspartij en haar idealen
komt, onder alle geledingen van ons volk,
zullen we het op den duur niet winnen".
Het bovenstaande ontleenen wij aan de
„Gelderlander".
Een opwekking, om steeds „meer hart
en vurigheid", meer „heilig vuur" te ont
steken voor de R.K. Staatspartij onder alle
geledingen van ons volk, ondersteepen wij
gaarne. Wij zijn er ook van overtuigd, dat
er meer „heilig vuur" komen moet, om ten
slotte te bereiken, wat wij bereiken willen
en waarnaar wij moéten streven.
't Is echter goed en noodzakelijk, het
feit van een relatief tekort aan „hart en
vurigheid" voor de R.K. Staatspartij te
constateeren in zijn juisten o m-
vang, om daarna de oorzaken er
van op te spo-ren en de middelen om
dat gebrek weg te nemen aan te wenden.
En dan meenen wij allereerst te mogen
vaststellen, dat over het algemeen een
partij, die geen positief werk in de Staat
kunde verricht, die dus in de practijk van
de Staatkunde, in het regeeren en bestu
ren, geen werkelijke 'en zelfs geen ver
meende fouten en tekortkomingen kan
hebben, bij een zekeren- kring
menschen zéér gemakkelijk „hart en
vurigheid" kan opwekken door haar
zéér gemakkelijke aanvallen op te te
genstanders en door haar zéér gemak
kelijke beloften! Dit is des te meer
"waar, naar de mate leiders in zulk een
partij het met de waarheid en de eerlijk
heid niet zoo nauw nemen.
Dit is één der oorzaken, waarom „hart
en vurigheid" b ij -=> wij herhalen het
een zekeren kring van men
schen véél gemakkelijker wordt op
gewekt door een louter oppositioneele
partij, dan door een andere partij, die in
de Staatkunde (uitsluitend of ook) opbou
wend werk verricht opbouwend werk
met de onafscheidelijke fouten en tekort
komingen.
Dit is één der oorzaken, van het relatief
tekort aan „hart en vurigheid" bij zoowel
de R.K. Staatspartij als wij zeggen dit
met nadruk de andere partijen, die op
eenigerlei wijze in het Staatsbestuur deel
nemen.
Deze oorzaak kan worden weggenomen
door voorlichting, duidelijke, klare vóór
alles: eerlijke voorlichting van het pu
bliek. Vele menschen zouden, als zij meer
lazen, als zij beter lazen, heel anders te
genover de politiek staan, dan nu.
Wij willen nog een. tweede oorzaak noe
men van het relatief tekort aan „hart en
vurigheid" en op deze oorzaak willen
wij gaarne alle aandacht richten!
Vast staat, dat ons volk niet wil een dic
tatuur, dat het wil behouden zijn vrij
heid van pers 'en onderwijs en organisatie,
zijn vrijheid om eerlijke, ernstige over
tuiging te belijden en te beleven.
Maar vast staat nok, dat ons volk de
excessen van het partij-wezen beu is! En
dat het van iedere partij en van alle par
tijen te zamen eischt, dat de excessen ra
dicaal worden uitgesneden.
Als de partijen aan' dit verlangen vol
doen, stelselmatig en doeltreffend, dan
nemen zij weg de o.i. voornaamste
oorzaak van dat relatief tekort aan
„hart en vurigheid".
Er moet in de onderlinge verhoudingen
der partijen een andere geest komen.
't Is beter, dan 't in het verleden geweest
is. Maar er moet onder dit opzicht nog
veel verfrischt en verjeugdigd worden! In
de onderlinge verhoudingen tusschen de
politieke partijen moet worden verwezen
lijkt de oproep tot geestelijke herbewape
ning van H. M. de Koningin.
De opvatting van oppositie in de
politiek, zooals die nog wordt aangehan
gen en in practijk gebracht, moet als ver
ouderd worden beschouwd als een exces
worden uitgesneden.
Het volk wil, dat wordt bereikt zoo
veel .mogelijk, dus méér dan tot nu toe
een staatkundige eenheid boven de
noodzakelijke en inzoover redelijke en ge-
wenschte partij en-verdeeldheid.
En dat zal geschieden, als „eerlijkheid,
vertrouwen en liefde richtsnoer worden"
tusschen de politieke partijen!
Als zóó de onderlinge verhoudingen tus
schen de politieke partijen worden gesa
neerd dan zullen de partijen, strijdende
een zuiveren beginselstrijd zui
ver ook in de bestrijding van anderen
ongetwijfeld veel meer „hart en vurig
heid" wekken en zullen zij het winnen!
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
BERLIJN: Op het ontslag van dr. Schacht
als president van het directorium der
Duitsche rijksbank zijn nog een paar ont
slagen gevolgd. Het is derhalve duidelijk,
dat een nieuwe economische koers wordt
ingeslagen in het Derde Rijk. Het ontslag
van dr. Schacht, die midden in zijn volle
activiteit van zijn functies werd ontheven,
is weer een staaltje van die verbijsterende
bliksemsnelle besluiten, welke het beleid
van de huidige Duitsche regeering ken
merken. Zij maken den indruk van wille
keur en ondoordachtheid.
,.Le Jour" schrijft: „Er zijn tal van aan
wijzingen-, dat alles op het spel wordt ge
zet, zoowel in de omgeving van den Duce
als in die van Hitier om den vredeswil van
Frankrijk en Engeland te overstelpen en
een onverstandig avontuur te probeeren,
dat een of anderen dag de totalitaire sta
ten in het onbekende moet storten, terwijl
de oeconomische moeilijkheden hun al te
zwaar drukken en zij het noodig achten
alles op alles te zetten".
Donnadieu beweert in „L'Epoque" dat
Hitler in zijn op 20 Januari uit te spreken
redevoering het koloniale vraagstuk in zijn
geheelen omvang zal ter sprake brengen en
voor Duitschland en Italië een nieuwe dee
ling van Afrika zal eischen.
„De houding der Italiaansche diplomatie,
aldus Donnadieu, geeft deze veronderstel
ling allen schijn van waarheid."
BURGOS: De troepen van Franco blij
ven oprukken en bedreigen thans zeer ern
stig Barcelona. Zij stonden gicteravond op
slechts 25 km. afstand van de Catalaan-
sche hoofdstad. De linksche regeering heeft
besloten, niet te vertrekken en zich op het
uiterste verzet voor te bereiden. Alle han
del en industrie is stopgezet en alle hens
zijn aan dek geroepen om het verzet te or-
ganiseeren. Naar verluidt is de president
Azana evenwel vertrokken. Gevlucht of
naar Valencia of Madrid vertrokken? Het
begint in elk geval nu te spannen.
BENOEMINGEN IN HET BISDOM
HAARLEM.
Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd:
tot rector te Amsterdam ,(St. Joannesge-
sticht) den weleerw. heer J. B. L. Simon;
tot kapelaan te Rotterdam (St. Antonius
Abt) den weleerw. heer G. A. Beek;
tot kapelaan te Duivendrecht den wel
eerw. heer M. L. M. Welling (neom).;
tot assistent te Haarlem (H. Joseph) den
weleerw. heer J. J. A. van der Zalm
(neom.).
TIEN UUR OP EEN VLIEG
TUIGWRAK
Midden op zee
TiEN VAN DE DERTIEN INZITTENDEN
GERED.
De Engelsche Short-verkeersvlieg-
boot „Cavalier", welke toebehoort aan
de Imperial Airways is tusschen New-
York en de Bermuda-eilanden ver
gaan.
Van de dertien inzittenden, vijf leden
der bemanning en acht passagiers kon
den er tien worden gered door het
tankschip „Esso Baytown", nadat ze
zich ongeveer tien uren aan het slechts
nauwelijks drijvende wrak van de vlieg-
boot hadden vastgehouden.
Te 17 u. 47 min. mid. Gr. tijd seinde de
„Cavalier" Zaterdag, dat alle motoren ten
gevolge van ijsvorming weigerden, terwijl
het vliegtuig zich op een hoogte van onge
veer 500 meter bevond. Binnen enkele
minuten moest een noodland'ng verricht
worden. Te 18.12 kwam het bericht, dat
deze daling geslaagd was. Deze mededee-
ling werd een minuut later gevolgd door
het enkele woord „sinking" (wij zinken).
Als positie was opgegeven 38 gr. N. B. en
70 gr. W.L., ongeveer 170 mijl ten O. van
Kaap May.
Na het laatste radiogram van de „Cava
lier" „Wij zinken" werd niets meer verno
men.
Dadelijk is het reddingswerk met kracht
ter hand genomen.
Vaartuigen en vliegtuigen van de Ame-
rikaansche kustwacht zochten gezamenlijk
het gebied af waar de „Cavalier" op zee is
gedaald. Ook een der grootê Amerikaansche
militaire vliegtuigen, een vier-motorige
Boeing-bommenwerper, die de Amerika
nen „vliegende vesting" plegen te noemen,
nam-aan de opsporing deeL
Dit vliegtuig is daartoe ie Langley-
field, een militair vliegveld in den staat
Virginia opgestegen en voerde o.a. para-
fine fakkels en ope-^asbare rubber red
dingsmateriaal mee,: welke men eventueel
omlaag zou werpen.
De commandant van de Amerikaansche
luchtschip-basis te Lakehurst deelde mee,
dat hij gereed was om zoo noodig een klein
Amerikaansche marienluchtschip te zen
den om aan het opsporingswerk deel te ne
men.
Het weer was goed toen de „Cavalier"
naar New-York -vertrok, doch werd later
slechter toen de vliegboot een gebied van
depressie naderde. De vliegboot had red
dinggordels en noodrantsoenen aan boord.
Zaterdag werd nog uit New York ge
meld, dat een vliegtuig van de kustwacht
had geseind, in het gebied waar de „Cava
lier" gedaald moet zijn, te zijn neergestre
ken. Het vliegtuig speurde het heele gebied
af. Het zicht was helder en bedroeg on
geveer 10 mijl.
Ook zou een .Clipper vliegboot van de
Pan-American Airways van de Bermuda
eilanden naar de plaats des onheils zijn
vertrokken.
Geruimen tijd is door vliegtuigen en sche
pen gezocht naar het vliegtuig.
Eindelijk heeft het schip „Esso Bay
Town" het wrak van het vliegtuig ge
vonden en tien der inzittenden gered.
Zij waren zoa uitgeput, dat zij den
eersten tijd niets konden zeggen. Drie
andere inzittenden van het vliegtuig
worden vermist en men vreest, dat zij
verdronken zijn.
De kotter van de kustwacht „Champlain"
zocht nog de omgeving af met sterke zoek
lichten, hoewel men weinig hoop meer
had.
De kustwacht heeft medegedeeld, dat het
zceken naar de vermiste inzittenden van
de vliegboot „Cavalier" Zondagavond
werd gestaakt, daar. het volgens de mede-
deelingen van de overlevenden geen twij
fel lijdt, dat de vermisten verdronken zijn.
De vermisten zijn twee Amerikaansche
passagiers en de steward, een Engelschman.
Luchtvaartdeskundigen schrijven het on
geluk toe aan het bevriezen van den car
burateur. Men neemt, verder aan, dat de
romp, die zoo gebouwd was, dat hij bij een
normale zaa drijvende moest blijven, door
het plotseling hard neerkomen op het wa
ter lek geslagen is.
Het verhaal der. tien overlevenden.
De tien overlevenden hebben later me
degedeeld, dat zij; zich: gedurende tien uur
aan het wrak van. het. vliegtuig hebben
vastgeklemd. Ieder oogenblik dreigde het
wrak te zinken, alleen de vleugels staken
nog boven het water .uit en hierop hadden
bemanning en passagiers met doorweekte
kieeren en verklaumcL.van koude zich vast
geklemd. Drie personen raakten bewuste
loos en werdep%d00r.de golven in zee ge
slagen.
Onder de passagiers bevond zich een
echtpaar, dat voor.'zijn veertigjarig huwe
lijksfeest een vacantiereis naar de Bermu
da-eilanden maakte^-een van de andere ge-
TREURIG EINDE VAN EEN
FEESTJE
VIER JONGELUI OMGEKOMEN
Tengevolge van auto-ongeluk
De Brusselsche correspondent van de
„Vooruit" meldt:
Zondagochtend in alle. vroegte is te Ukkel
bij Brussel een auto-ongeval geschiedt dat
vier jonge menschen het leven heeft ge
kost. Om kwart voor vier werden de be
woners van huizen aan de Steenweg op
Waterloo in genoemde gemeente uit hun
slaap gewekt door het geluid van een bot
sing, onmiddellijk gevolgd door kreten..
Een aantal personen snelde naar de
plaats des onheils en moest tot groote ont
zetting constateeren, dat een auto tegen
een paal te pletter was gereden. Op deze
plaats vormt de Steenweg een bocht. De
auto schijnt in deze bocht geslipt te zijn en
met zooveel geweld tegen de ijzeren paal
terecht te zyn gekomen, dat deze er na de
botsing middenin geplant scheen. Uit de
volledig vernielde wagen steeg gehuil en
gejammer op. Onmiddellijk beijverden de
aanwezigen zich om de slachtoffers bij te
staan, terwijl Roode Krus en politie per
telefoon werden gewaarschuwd.
Het was een ontzettend schouwspel. Acht
personen bevonden zich in de wagen. Vier
jonge mannen en vier meisjes van achttien
tot twintig jaar oud. En van van de meisjes
was door het geweld Van de botsing uit de
wagen geslingerd. Zij zat op het voetpad
onthutst toe te zien, hoe haar makkers uit
de volledig vernielde auto werden gehaald.
Zij scheen licht gewond. Twee lijken wer
den uit het puin van het voertuig te voor
schijn gehaald. De slachtoffers waren op
slag gedood. Het waren een zeventien
jarige jongen en een negentienjarig meisje.
Met de grootste omzichtigheid werden de
gewonden stuk voor stuk uit hun netelige
positie verlost en naar het ziekenhuis over
gebracht. Een negentienjarig meisje, doch
ter van een bekend Brusselsch journalist
en een tweede jongeman zijn aldaar aan
him verwondingen overleden. De jongeman,
die de auto bestuurde, is één van de dooden.
De acht jonge menschen, die in de auto
zaten, waren studiemakkers. Zij waren al
tijd samen en 's zomers plachten zij hun
vacantie met hun ouders samen door te
brengen aan de Belgische l^ust.
Zaterdagavond waren zij in een naburige
gemeente naar een feestje gegaan, dat was
aangeboden door een vriendin van de meis
jes. De vier dooden zijn allen eenige kinde
ren.
redden had onlangs een ongeluk gehad,
waarbij hij een arm brak. Toch wist hij
zich vast te houden.
De geredde inzittenden van de „Cava
lier" hebben medegedeeld, dat de vlieg
boot zoo snel zonk, dat niemand gelegen
heid had om de reddingsgordels om te doen.
Men meent te weten, dat de toestand van
de geredden, met uitzondering van den ge
zagvoerder Alderson, redelijk wel is.
De „Esso Bay Town", het schip aan
boord waarvan zich de gereddén bevinden,
werd naar Havas nog meldt, hedenochtend
te New York verwacht.
SINT WILLIBRORDUS-HERDENKING
IN BRABANT.
Men schrijft ons o.m.:
Op 7 November \an dit jaar zal het
twaalf eeuwen geleden zijn, dat Sint Wil-
librord te Echternach overleed. Nederland
maakt zich op, om deze belangrijke bren
ger van Christus' Blijde Boodschap in on
ze landen, en daarmede ook een van de be
langrijkste grondleggers onzer cultuur te
herdenken.
Een „Nationaal Comité voor de Willi-
bord-herdenking" heeft zich gevormd, dat
zich ten doel stelt Willibord als nationale
figuur in onze gedachten te doen herleven.
Moet een Nationaal Comité zich uiteraard
in zijn taak beperken, in eenigszins enge-
ren kring kan deze herdenknig een meer
uitvoerig en geprononceerd karakter dra
gen, waardoor het mogelijk wordt de fi
guur van dezen Apostel der Nederlanden
nader te brengen tot alle rangen en stan
den van ons volk. Het is daarom, dat op
iniatief van „Brabantia Nostra" een Bra-
bantsch comité voor de Willibrord-her-
denking werd samengesteld, dat beoogt het
jaar 1939 in Brabant te maken tot een Wil-
librord-jaar voor het geheele Brabantsche
volk.
Het comité, dat zich verzekerd heeft van
de medewerking van historici, schrijvers
en kunstenaars, biedt naar vermogen zijn
diensten aan en doet anderzijds een beroep
op allen, die plannen hebben voor eenige
Willibrordherdenking, om zich met het se
cretariaat van het Werkcomité in verbin
ding te stellen, opdat e bij alle verschei
denheid en zelfstandigheid, toch één groo
te Brabantsche Willibrordusherdenking
tot stand kome.
Het werkcomité is als volgt samengesteld:
Voorzitter: Prof. Aug. Commissaris. Le-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Franco's troepen op slechts 25 km. af
stand van Barcelona. (2de blad).
Nog meer mutaties bij de Duitsche Rijks
bank. (2de blad).
Het bezoek van graaf Ciano aan Joego
slavië. (2de blad).
Na tien bange uren op zee te hebben
rondgezworven zijn 10 van de 13 inzitten
den van het vliegtuig „Cavalier" gered.
(lste blad).
Triest einde van een feestje. Vier jonge
lui bij Brussel omgekomen, (lste blad).
Binnenland
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(lste blad).
Te Amsterdam is een oude vrouw door
haar kleinzoon vermoord; te Losser werd
een aanslag gepleegd op een echtpaar,
waarbij de vrouw aan haar verwondingen
overleed. (3de blad).
Sport en Wedstrijden
VOETBAL: De competitie-wedstrijden in
de diverse bonden leverden gisteren tal
van verrassingen op. (4de blad).
ZWEMMEN: Weer een nieuw Neder -
landsch record op de 200 meter schoolslag.
(4de blad).
AUTOMOBILISME: De voorloopige re
sultaten van de Sterrit naar Monte Carlo.
(4de blad).
REDDINGBOOT OMGESLAGEN AAN
DE BRITSCHE KUST.
Zeven inzittenden verdronken.
LONDEN, 23 Jan. (A.N.P.) Tengevolge
van het noodweer aan de zuidkust van
Engeland en Ierland zijn tien personen om
het leven gekomen.
In de St. Ives Bay is de reddingboot ge
kapseisd en in hevigen noodwester storm,
toen de boot was uitgevaren om hulp te
bieden aan een klein stoomschip, dat tus
schen St. Ives en Landsend in nood ver
keerde. Men vreest, dat een der opvaren
den van het stoomschip over boord is ge
slagen en verdronken.
Verder is tengevolge van den storm in
Devonport een huis ingestort, twaalf per
sonen werden onder de puinen bedolven,
twee van hen zijn om het leven geko
men.
den: G. P. J. Bannenberg, 's-Hertogenbosch.
burgemeester Ancion, Alphen; Willibrord
Cooymans O.Praem., Heeswijk; J. Wil-
lems, Tilburg, Jan Vriends, Bakel; Kees
van Iersel, Oisterwijk.
Secretariaat: drs. J. A. Heerkens, Ring
baan Oost 162, Tilburg.
DE LANDBOUWCRISISWET VAN
TOEPASSING OP GEWASSEN VAN DEN
TUINBOUW.
Zaterdag is uitgegven: Staatsblad No.
640, besluit van 12 Januari 1939, houdende
toepassing van de artikelen 9, 13, 13b en 14
der Landbouwcrisiswet 1933, van het cri-
sis-organisatiebeslüit 1933 en het crjsis-
heffingsbesluit 1933 op gewassen van den
tuinbouw (crisis-tuinbouwbesluit 1939 I)
Datum van in-werking-treding is 23 Jan.
1939.
PRIJSVRAAG STADHUISBOUW
EINDHOVEN.
In aansluiting op het 10 Januari j.l. ge
publiceerde bericht betreffende de open
bare prijsvraag voor den stadhuisbouw te
Eindhoven deelt het gemeentebestuur van
Eindhoven mede. dat de navolgende archi
tecten (alfabetisch) zijn uitgenoodigd om
hun plannen nader uit te werken: ir. J. den
Bier b.i., architect te Vught, ir. J. v. d. Laan
bouwkundig ingenieur te Leiden, C. v.
Moorsel, architect te Voorburg, prof. ir. H.
Th. Zwiers, bouwkundig ingenieur, archi
tect te Haarlem.
ROTTERDAMSCHE LLOYD RAPIDE.
De Rotterdamsche Lloyd-Rapide, aan
sluitend aan het mailschap „Baloeran"
wordt Woensdag te 7.33 uur ir den och
tend te Den Haag verwacht.
