BINNENLAND
ZATERDAG 21 JANUARI 1939 30ste Jaargang No. 9241
3)e £eki&clt£0oii/ta/nt
Bureaux Papengracht 32. -
Telefoon: Redactie 15, Administratie 935. 1)AGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Wat wil men eigenlijk?
Deze vraag wordt nog door velen ge
steld, als ze hooren spreken over de actie
voor „de nieuwe gemeenschap".
Wat wil men eigenlijk?
En men weet er geen antwoord op te
geven.
En dat is Zoo buitengewoon onlo
gisch? omdat men zelf geen ant
woord op deze vraag weet te geven, con
cludeert men, dat die actie voor „de
nieuwe gemeenschap" eigenlijk zoo iets
vaags is, dat niemand kan zeggen, wat
ze inhoudt. Dat is dan de logische (I)
conclusie, en daarnaar handelend staat
men afkeerig of op z'n gunstigst neutraal
tegenover de actie voor ,,de. nieuwe ge
meenschap".
Wat wil men eigenlijk?
Herhaaldelijk is reeds op deze vraag een
antwoord gegeven o.a. in de bekende
radio-uitzendingen van den K.R.O. op
Dinsdag te 715 uur.
Vandaag willen wij even laten hooren
een. antwoord, dat op deze vraag wordt
gegeven in een Protestantsch orgaan, in
„De Wegwijzer" van, Januari, weekblad
van het nieuw-christelijk-economisch
Evangelie in Nederland.
In dit weekblad wordt een artikel ge
schreven over de actie voor „de nieuwe
gemeenschap" en de lezers worden opge
wekt om naar de iadio-uitzendingen, aan
de actie gewijd, te luisteren.
In een „naschrift" bij dit artikel zegt de
redactie:
Toen dit geschréven was, vernamen
wij uit de dagbladpers, dat" in Breda op
12'Januari 1.1. weder, een vergadering der
R.K. actie is gehouden. Uit het verslag
dier bijeenkomst, bijgewoond door een
merkwaardige samenstelling van perso
nen (voor de Katholieke .Werkgevers
sprak de voorzitter van het R.K. Werklie
denverbond en ook soc.-dem. waren aan
wezig) citeeren wij het volgende, w a a f-
mede wij het volkomen eens'
zijn. (Wij spatieeren).
De vraag, of het in dezen verdwaas
den tijd wel mogelijk is, het streven naar
een nieuwe gemeenschap te verwezenlij
ken, werd bevestigend beantwoord. De
bedoeling van de actie „Naar de Nieuwe
Gemeenschap" is niet, het ledental van de
R.K, sociale organisaties uit te breiden.
De bedoeling is, om in onderling overleg
tusschenalle goedwillenden vast te leg
gen, wat sociaal-économisch niet en wat
sociaal-economisch wel- mag.Negatief be
paalt dit standpunt zich tot afwijzing van
de marxistische klassenstrijd, het staats-
absolutisme, het Marichester-liberalisme,
de sociaal-economische .anarchie, het vrije
spel der maatschappelijke krachten, het
„zaken zijn zaken", de voortbrenging om
de voortbrenging zelve en de economische
dictatuur. Positief wordt aanvaardhet be
ginsel, dat de voortbrenging moet zijn ten
dienste van den mensch, dat de voortbren
ging geen particulier, doch een algemeen
belang is, dat het doode kapitaal dén le-
vendend arbeid niet mag cverheerschen,
dat samenwerking tusschen werkgever en
werknemer, tusschen de bedrijven onder
ling en in hun verhouding tot den staat
noodzakelijk is en dat om dit alles orde
ning noodzakelijk is.
De groote omwenteling, de groote so
ciale revolutie, zal komen en daaruit zal
voortkomen een nieuwe gemeenschap in
een nieüwè wereld me nieuwe menschen.
Idealisme, vertrouwen op het goede en
vertrouwen op de waarheid zijn noodig
om de actie „Naar de Nieuwe Gemeen
schap" te doen slagen.
't Is goed, aan dit kernachtige ci
taat nog 'ns te herinneren.
Wij vonden er in het bovenstaande een
welkome aanleiding toe.
Het Katholiek Comité van Actie
«Voor God" schrijft ons:
Kalho'iek van de daad
Gij wilt geen neutraal, geen open
baar, maar Katholiek onderwijs,
omdat gij goed Katholiek zijt, gij
wilt geen andere pers dan de
Katholieke, omdat gij Katholiek
*jt
Mgr. J. H. G. Jansen.
2)at atten. één pjn
„VOOR DE VEREENIGING MET ROME
DER PROTESTANTEN VAN HET
VASTE LAND".
De verdeeldheid der Christenen geeselt
het geestelijke leven van Europa. Het
bloedt uit duizende wonden, het komt hoe
langer hoe meer machteloos te staan te
genover zijn belagers. Zijn krachten zijn
verdeeld en hebben daarom bijna geen
uitwerking meer.
Dat voelen we allemaal, zoowel Katho
lieken als Protestanten. Óók de Protes
tanten! Zij zoeken immers ernstig naar een
onderlinge eenheid? Denk maar aan den
Wereldhand der Kerken, aan den hoog
kerkelijken oecumenischen bond in
Duitschland, aan de wereldconferentie
vcor practisch Christendom te Stockholm,
aan de wereldconferentie voor de eenheid
in geloof en kerkinrichting in Lausanne,
aan de wereldconferenties der kerken te
Oxford en Edinburgh.
Maar van al die conferenties zien wij
geen werkelijke resultaten, dan al
leen dit, dat de Protestantsche kerken
over het algemeen toegekomen zijn aan de
bereidwilligheid om samen eens te
praten en elkaar te leeren verstaan. Maar
ach, de groepen verschillen onderling te
veel in leeropvatting. En met een beroep
op het ferm-klinkende woord: „Men mag
zijn beginselen nooit prijsgeven terwille
van een eenheid" trekt men zich meestal
in zijn afsluiting terug.
En nu is een intentie in deze Internatio
nale Bidweek: „voor de vereeniging met
Rome der Protestanten van het vaste
land".
Is dat eigenlijk niet hopeloos?
Als de Protestanten elkander niet eens
kunnen vinden in een hechte eenheid; als
zij soms om tweede- of derde-rangs ver
schillen gescheiden blijver, leven, hoe zul
len ze dan het eens worden met Rome?
Als wij den hemelschen Vader de eenheid
van Protestanten en Katholieken afbid
den vragen wij dan niet het absoluut on
mogelijke?
Ik ken de Protestantsche mentaliteit,en
ik weet dat de andersdenkende Christenen
inhet algemeen het slechts in één zaak
met elkander ééns zijn: in de bestrijding
of negatie van Rome. We 2eiden: in het
algemeen. Want er ontwaken in den
laatsten tijd bij de Protestanten ook ande
re gevoelens. Heel schuchter worden ze
naar voren gebracht: gevoelens van nauw
verholen achting en waardeering, gevoe
lens van diepe jaloezie op de geestelijke en
uiterlijke eenheid onzer Moederkerk. En
zelfs wordt er hier en daar in zeer prin
cipieel Protestantsche kringen de moge
lijkheid overwogen om een „gesprek" te
beginnen met het Katholicisme, om op
nieuw elkanders standpunt te bepalen.
Maar het is niet daarom alleen, dat we
met veel vertrouwen kunnen bidden. We
pleiten immers op Christus' belcfte van de
ééne kudde en den eenen herder, en wij
bidden mét Hem: „Ut omnes unumsint"
„opdat allen één zijn".
En hoe dat nu gaan zal. weten we niet.
Als wjj het Protestantisme met zijn hon
derden groepen, stroomingen, richtingen
en secten overzien, in alles verschillend en
slechts één in de houding tegenover Ro
me, dan vragen we ons af, hoe het ter we
reld mogelijk is, dat de Protestanten van
Europa nog weer eens teruggebracht wor
den tot de eenheid der Kerk.
Maar als wij aan de andere zijde de vele
bekeeringen m oogenschouw nemen, be
keeringen van vooraanstaande protestan
ten,. zoowel diep-geloovigen als modernen
en practisch-ongeloovigen, en bekeeringen
van vele eenvoudigen, als wij de succes
sen zien van de Winfriedbund in Duitsch
land, den Eucharistisch en Volkenbond in
Oostenrijk, het Catholic Evidence Guild in
Engeland, de Apologetische Vereeniging
„Petrus Canisius" in Nederland enz., wel,
dan vatten we toch weer moed, dan slaat
uit ons gebed de warmte van onze liefde
en ons enthousiasme.
O, ja, er zijn moedgevende teekenen. In
het Protestantsche Zweden en het Calvi
nistische Engeland komen duidelijk roma-
niseerende tendenzen steeds sterker aan
den dag in sacramentsbeschouwing en in
den roep om het verplichte celibaat! Ook
in het anti-clericale Frankrijk vordert Ro
me met groote schreden. In Parijs wijdde
kardinaal Verdier zijn zeventigste nieuwe
kerk! En werd kardinaal Pacelli niet als
vorst ontvangen in een hoofdstad, waar
een bekend orgaan den Paus nog kortgele
den schold als den opperste duivelskunste
naar, „chef des sorciers".
En als ge nu velen vooraanstaande be
keerlingen zult vragen, waarom ze zich in
de Katholieke Kerk lieten opnemen, zult
ge verschillende antwoorden ontvangen,
bijvoorbeeld: ik heb in de Protestantsche
verdeeldheid de Waarheid niet kunnen
vinden"; of: „Christus' tegenwoordigheid
heb ik pas in de Katholieke Kerk kunnen
genieten"; of: „de zelfverloochenende lief
de der kloosterlingen heeft mij overwel
digd"; of: „mijn diepste verlangens naar de
vereeniging met God vinden een heerlijke
bevrediging in de oeroude, door Christus
zelf gestichte Kerk".
Ons gebed voor de vereeniging van de
Protestanten van het vaste land met Rome
is lang niet zonder uitzicht. Er zijn dui
zenden en nog eens duizenden Protestan-
De Nieuwe Kruistocht
Wanneer we lezen in de geschiedenis van
de mannen, die uittrokken om de H. H.
Plaatsen, door Christus leven, lijden en
dood gewijd, aan de macht der ongelöo-
vige Turken te ontrukken, dan worden we
ontroerd door de massale opoffering van
die du'zenden, die vaderland, vrouw en
kinderen verlieten begeesterd door het
v/oord van de kruistocht-predikers. Een
hei'.g enthousiasme vervult ons bij de her
innering aan een Godfried van Bouillon,
aan een Lodewijk de Heilige, aan de dap
pere Friezen en Hollanders, die Damiate
veroverden enz.; en indien het nu noodig
ware, dan' zouaert wij willen meetrekken,
neestrijden en mee veroveren om aan God
terug te geven wat ongeloovigen aan Hem
zouden hebben ontnomen.
Palestina is bevrijd uit de macht der
Mohammedanen en afgezien van de tijde
lijke onrust, die veroorzaakt wordl door'
qien strijd van Arabieren en Joodsche imi-
granlen, kunnen de geloovige pelgrims
daar vo.ooep aan hun godsvrucht en in
vioom hprde:.ken daar bidden, waar de
Verlosser heeft geleefd, geleden en ge
triomfeerd.
Maar andere Heilige Piaatsen door Chris
tus' H. Bloed geheiligd en vrijgekocht wor
den nu door Gcds vijanden bedreigd en
zijn voor een deel reeds in hun macht. De
christelijke staten, het christelijk huisge
zin worden dooi de God-haters bestreden
en zoo mogelijk vernietigd. De goddeloo-
zen ontwijden er ontheiligen de Christen
zielen die zij besmetten en vergiftigen niet
alleen door twijfel, ongeloof en grof ma
terialisme maar ook door rauwe, zeden-
verietigende levensopvattingen; zelfs leg
gen zij er zich speciaal op toe om door ze
deloosheid de reine kindèr-zielen te beder
ver, en zoo van God te vervreemden.
Mogen wij zoo iets laten gebeuren zon
der -eenig verzet? Worden wij zóó niet
door hen, die tegen God zijn, gedwon
gen om ens uit te spreken Voor God?
Wij moeten ons dus aansluiten bij de
,iActie Voor God"*
Dat eischt onze cnristen-plicht: immers
wy moeten strijden voor Gods eer en glo
rie en Zijn geschonden eer herstellen; dat
eiscni-ook ons eigen ang: want wij moe
ten onze maatschappij, ons vaderland, on
ze huisgezinnen, onze" kinderen bescher
men tegen de besmetting en vergiftiging
der „godloozen-actie".
Wij moeten ons voorbereiden tot dien
strijd door te verkennen en daar
door te kennen wat de God-haiers doen
om hun doel te bereiken. Wij moeten ons
sterken door een eerlijke en innige gods
dienst-beleving. Zóó worden wij immuun
voor de besmetting en zal het ons omrin
gend vergif geen vat op ons hebben, doch
ook zullen wij in staat zijn anderen te be
schermen of misschien zelfs te redden.
Een betere en diepere kennis van God en
godsdienst kunt gij verkrijgen door eigen
studie, door het volgen van een of andere
cursus in gosdienstleer of apologie doch
zoo dit niet mogelijk is door gebrek aan
tijd of wat ook, wij moeten allen meedoen
aan die actie; wij moeten allen (ieder
naar vermogen) propagandisten zijn en
daarom is het noodzekelijk dat we minstens
op .de hoogte zijn van het werk dat door
het comité van de „Actie Voor God" ge
daan wordt. Lees daarom goed de vlie
gende Bladen die worden.verspreid en toon
eenige interesse voor de verdere uitgaven
van dit bureau.
Speciaal wil ik nu uw aandacht vragen
voor een serie brochures prachtig, prac
tisch, duidelijk en goedkoop zijn n.l. de
„Voor God-serie".
No. 1. „Voor God": Mr. H. P. Marchant
bespreekt en bestrijdt hier op zijn mar
kante manier de groote groepen der god-
deloozen.
No. 2 „God?": Dr. H. Robbers S.J. be
handelt in 3 hoofdstukken zeer overzich
telijk:
1.Wat men tegen het bestaan van God
aanvoert.
2. Wat er voor pleit.
3. Het resultaat van dit onderzoek.
No. 3. „Vrijdenkers": Pater Wijnand
Sluys overtuigt u van de onvrijheid der
vrij-denkers.
No. 4. „De Hemelen verhalen": C. A. M.
Snelders teekent u de grootschheid en
ten, die moe van het zoeken naar de
Waarheid, naar de rust van Christus' Kerk
verlangen. Velen hebben nog hun voor
wendsels wij moeten die weg-bidden.
We moeten ze met ons gebed „dwingen om
in te gaan".
Want de eenheid die ze zoeken is er
reeds twintig eeuwen lang; en hoe men
het draait of keert: er is maar één mo
gelijke eenheid: die van Rome.
Bidden we dus. dat God er velen tot die
eenheid moge toebrengen, alleenstaande
personen en heele. groepen, „opdat zij al
len één zijn: één Jrtidde en één herder!"
J. LAMMERTSE Lzn.
Putten (Gld.).
orde van het heelal; hij doet u neerknielen
voor Gods Almacht en Hem danken dat Hij
ons kiemen mensch zoo groot heeft ge
maakt.
No. 5. „Katholicisme en vrijmetselarij". J.
Romberg licht ons in omtrent het wezen en
de geschiedenis der Vrijmetselarij en de
verbreiding er van in Nederland en de
verhouding tusschen Katholicisme ert die
beweging.
No. 6. „Het gouden kalf'. P. J. Schatten
Pi. weerlegt enkele voorname opwerpingen
tegen de Kerk.
No. 7. „De Mensch los van God". Prof.
P. J. Heskes geeft in een mooie overwe
ging ons te denken, dat wij in bestaan en
voortbestaan van God afhangen. Los van
God is een waanidee en leidt tot ineen-
Storting.
No. 8. „Het Volk van God voor God".
Pater Constantinus O.M.C. leert hier aan
Katholiek en niet-Katholiek hoe de Kath.
Kerk oordeelt over het Jodendom.
Deze brochures die alle 32 bladzijden
groot zijn met een mooi geillustreerde om
slag kosten de ongelooflijk lagen prijs van
3 cent per stuk en zijn verkrijgbaar bij de
propagandisten Zaterdagsavonds op de
markt-in de nieuwe overdekte wagentent
bij de Korenbeurs. Koopt daar deze bro
chures of andere propaganda-lectuur;
leest ze zelf en laat ze lezen door anderen,
Kath. of .niet-Kath. Zóó zijt ge propagan
dist in uw eigen kring.
Vergeet het niet: Niemand mag achter
blijven. Alle lichtingen worden opgeroe
pen. dus iedere leeftijd; alel standen zijn
noodig: want de bestrijders zijn overal
en tégen hun verschillende aanvaLmetho-
des moet ook onze verdediging veeLzijdig
zijn; wij kunnen gebruiken mannen en jon
gens, vrouwen en meisjes, zelfs de grijs
aards en kinderen, want niet alleen in de
eerste linie, niet alleen in de andere linies
aan het front ook daar achter hebben wij
menschen noodig. Daarom allen op ter
Kruistocht.
GOD WIL HET!!!
fr. G. D. o.f.m..
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
BERLIJN. Het onverwachte aftre
den van dr. Schacht als president van de
Duitsche Rijksbank wordt overal druk
besproken. Algemeen is men van mee
ning, dat dr. Schacht is heengegaan, om
dat hij niet bukken wilde voor een oli-
tiek, welke de Rijksbank geheel afhanke
lijk maakte van de partij-inzichten der
nazi's.
„Financial News" schrijft: Er is een ze
kere gelijkheid in de richting der ontwik
kelingen in het nationaal-socialistische
Duitschland en die in het communistische
Rusland in de eerste jaren van het re
giem. Te Berlijn, zoowel als te Moskou,
werden deskundigen voor eenigen tijd
geduld, zelfs hoewel zü verdacht werden
gevoelens van afkeuring te koesteren je
gens het regiem. Sommigen werd zelfs
toegstaan tijdelijk vooraanstaande plaat
sen in te nemen, doch vroeger of later
verdwenen zij van het oficieele tooneel.
Dit is nu gebeurd met dr. Schacht. Hoe
wel hij het nationaal-socialistische regiem
trouw en met uitzonderlijke bekwaamheid
heeft gediend, is algemeen bekend, dat
hy nimmer tot het nationaal-socialistische
geloof werd bekeerd. Want hij had te veel
gezond verstand om de leerstellingen van
het nationaal-socialisme, die bestemd zijn
voor de consumptie der onwetende massa's
te slikken. Bovendien was hij te be
schaafd om onvoorwaardelijk een geloofs
leer te onderschrijven, welke gebaseerd
is op barbaarsche brutaliteit. Tenslotte
was hij te veel orthodox bankier om zich
van ganscher harte te werpen in de ket
terij der nationaal-socialistische oecono-
mische theorieën.
Er is alle reden te gelooven, dat Hitier
den stuurman veel te vroeg heeft laten
vallen, daar het rijk buitengewoon moei
lijke wateren voor den boeg heeft en nie
mand over is gebleven met de bekwaam
heden van dr. Schacht als financieel na
vigator.
De reden, waarom desondanks Hitier
verkozen heeft van zijn diensten af te
zien is ongetwijfeld, dat de Fuehrer aan
de politiek door meer extremistische advi
seurs de voorkeur heeft gegeven. Vermoe
delijk zal het ontslag van dr. Schacht wor
den gevolgd door een aantal radicale
oeconomische en financieele maatregelen.
Voorts gaan er geruchten dat Goebbels
voor een eereraad zal worden gedaagd,
omdat hij ernstig gecompromitteerd zou
zijn. Dergelijke berichten duiken wel meer
op en men zal goed doen, ze voorloopig
met de noodige reserve te accepteeren.
BRUSSEL. In België is de dreigende
crisis vermeden. Spaak is erin geslaagd
een nieuw kabinet te vormen. Blijkens de
samenstelling is voldaan aan de eischen
der Katholieken, want zij hebben even
veel ministerszetels gekregen als de socia
listen en bovendien de portefeuille van
justitie.
Dit nummer bestaal uit vl|t
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Het heengaan van dr. Schacht als presi
dent van de Rijksbank. (2de blad).
Franco's troepen in Catalonië hebben
Igualada en Vendrell bezet. (2de blad).
De Belgische crisis opgelost. (2de blad).
Volgens de „Petit Parisien" zou Goeb
bels gecompromitteerd zijn. (2de blad).
Wil koning Faroek khalief van den Is
lam worden? (2de blad).
Binnenland
Circulaire van den Minister van Binnen-
landsche Zaken betreffende naleving Zon
dagswet. (1ste blad).
Terugkeer van pater Borromaeus de
Greeve uit Indië. (1ste blad).
Sport en Wedstrijden
Nienw Ned. zwemrecord van Smitshny-
zen te Kopenhagen. (4de blad).
Drie Ned. equipes van de Sterrit naar
Monte Carlo niet de controle te Dyon ge
passeerd. (1ste blad).
KUNSTAVOND TEN PALEIZE
SOESTDIJK.
M'en meldt ons van officieele zijde, dat
gisteravond op het paleis Soestdijk vodr
een aantal genoodigden uit de provincie
Utrecht en omgeving een literaire en mu
zikale soiree heeft plaats gehad. Daaraan
hebben hun medewerking verleend me
vrouw Loudi Nyhoff, voordracht, en de
pianist Cor de Groot.
Mevrouw Nyhoff droeg een dramatische
biographie in dichtvorm voor van mej.
Hermance Farensbach. terwijl de pianist
werken van Chopin en Rachmaninoff
speelde.
BETERE NALEVING VAN DE
ZONDAGSWET.
Het aanvangsuur der kermissen.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft zich met een schrijven gewend tot
de Commissarissen der Koningin, waarin
Z Exc. o.m. zegt, dat het hem meer dan
eens is gebleken, dat de naleving van het
bepaalde in artikel 4 van de Zondagswet in
sommige gemeenten te wensohen overlaat;
in het bijzonder geldt zulks ten aanzien
van het aanvangsuur van kermissen op
Zondagen en algemeene feestdagen. Ten
einde een juist beeld te kunnen verkrijgen
iri hoeverre de gemeentebesturen rekening
houden met het bepaalde in genoemd ar
tikel, zal de Minister het op prijs stellen te
vernemen, of er gemeenten zijn, waar het
gewoonte is of plannen bestaan op Zonda
gen en algemeene feestdagen kermissen te
houden, welke aanvangen op een uur, dat
nog niet alle godsdienstoefeningen volko
men zijn geëindigd. Zouden dergelijke ge
vallen zich voordoen, dan verzoekt de Mi
nister de bemiddeling om de aandacht van
de betreffende gemeentebesturen te vesti
gen op de bepaling van artikel 4 van de
Zondagswet, onder mededeeling, dat het de
wensch van den Minister is, dat aan de na
leving van deze bepaling de hand wordt
gehouden.
Het komt den minister namelijk voor,
dat handhaving van meerbedoeld artikel 4,
voor wat het aanvangsuur der kermissen
betreft, wenschelyk en mogelijk is. De tijd
is rijp voor een met beleid gerichte actie
om te dezen te doen herleven wat slechts
schijnbaar dood was. Vandaar dat de mi
nister zich voorloopig bepaalt tot dezen
vorm van openbare vermakelijkheid. Hier
uit dienen de gemeentebesturen intusschen
niet af te leiden, dat de minister ten aan
zien van andere openbare vermakelijkhe
den niet op handhaving van artikel 4 der
wet prijs stelt.
Aan de gemeentebesturen is vorenstaan
de in de aandacht aanbevolen en verzocht
mee te willen deelen of het gewoonte is,
of plannen bestaan om op Zondagen en al
gemeene (Christelijke) feestdagen kermis
sen te houden, welke aanvangen op een uur
dat nog niet alle godsdienstoefeningen vol
komen zyn geëindigd.