Franco valt Igual da aan De strijd In het verre Oosten BUITENLAND Kabinetscrisis dreigt weer LUCHTVAART VK1JUAG ZO JANUARI 1939 DE LEW>S€HE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 Zoojuist verschenen Een serie boeken, zeven in getaL U kunt ze gratis op Uw gemak „uit lezen" ze zijn te verkrijgen bij Uw behanger zoolang als U ze noodig hebt. Als U er kennis van genomen hebt, dan zult U gewonnen zijn voor het voors,el om eens wat te ver anderen in Uw huis. Want het zijn de nieuwe stalenboeken van R&D. Serie 16: Rustige Wand behangsels; Serie 47, 48 en 49: de drie parallel- boeken der lage prijzen; Serie 50: de Keurverzameling; Serie 51: de architectenserieSerie 52: Bijzondere Wandbekleedingen. Verander eens wat, kies nieuw R&D-behang voor huis- of slaapkamerNeem eens een lichter behangOm de kosten hoeft U het niet te laten! DE UITGEVER Ratli ADoodeheef ver DE OPMARSCH GAAT GESTADIG VOORT. Gisteren is de strijd om Igualada begon nen en bij het vallen van de duisternis be vonden de rechtschen rich op nog geen 5 K.M. van de stad. Van Montmaney en Aguilo uit hebben duizend vrachtauto's den gehee.len dag rechtsche bataljons aan gevoerd, die klaar staan om tot bestor ming der stad over te gaan, zoodra de ar tillerie, tanks en pantserwagens den weg geëffend hebben. Het slechte weer der paar laatste dagen in den Noordelijken sector is gisterochtend opgeklaard, waardoor de rechtsche colon nes den opmarsch konden hervatten. Gisteren tegen het middaguur waren de centrale strijdkrachten, na een moeilijk ravijn te zijn gepasseerd, opgerukt to. na bij de stad Pontons aan den Rio Pontons, op 51 K.M. van Barcelona, hemelsbreed ge meten. Nabij Valinos marcheeerden Franco's troepen op door het terrein ten Noorden van den weg LeridaBarcelona. Zij zijn Montfalco, dat bezet werd, reeds gepas seerd, en rukken thans convergeerend op naar Igualada. Het officieele legerbericht, In een gisteravond door het rechtsche hoofdkwartier uitgegeven legerbericht wordt verklaard, dat de rechtsche troepen met groote snelheid oprukken. In het kust gebied hebben de Marokkanen vier steden bezet, o.a. Noudegaya Lariera en Salomo. Zij beheerschen Torre en Embarra en be vinden zich thans op een punt ongeveer halverwege Tarragona en Vendrells. De Aragoneesche troepen onder generaal Moscardo, die in eten centralen sector oost waarts oprukken, hebben naar gemeld wordt, gisteravond ae heuvels ten N.O. van Montmoney bereikt en zij beheerschen thans den weg van Pons naar Igualada. Een Italiaansche generaal gewond. Het agentschap Stefani publiceert een communiqué uit Salamanca, waarin wordt bevestigd, dat bij de jongste gevechten de generaal-opperbevelhebber van het corps Italiaansche legionarissen door een gra naatscherf aan het been werd gewond. BRITSCHE ARBEIDERSPARTIJ EISCHT OPHEFFING VAN NON-INTERVENTIE. De National Council of Labour, die het vakvereenigingscongres, de arbeiderspartij en de parlementaire f. actie wezer partij vertegenwoordigt, heeft in een schrijven aan Chamberlain geëischL dat onverwijld stappen worden genomen om de overeen komst inzake niet-inmenging in Spanje op te zeggen. In de motiveering van dezen eisch wordt gezegd, dat Duitschland en Italië zich nim mer aan de overeenkomst hebben gehou den; Vertrek van vrijwilligers. Gisteren zijn te Valencia 2900 vrijwilli gers van de internationale brigade scheep- gegaan in tegenwooraigheid van een kapi tein der internationale controle-commissie. Slechts enkele gewonden, die niet vervoerd mogen worden, zijn te Valencia achterge bleven. MAATSCHOENEN STEUNZOLEN Reparatie voor lijn schoenwerk Voor alle modellen passende leesten FERD. J. HAKKAART LANGEBRUG 46 - LEIDEN ■V* Aan huis te ontbieden ook buiten de stad JAPAN STUURT VERSTERKINGEN. Van Chineesche zijde wordt gemeld, dat Japan versterkingen zendt naar China, met het doel verder door te dringen langs de West-rivier in Kwangtoeng. Naar verluidt zijn vier divisies, in totaal 80.000 man, op weg naar Kanton, terwijl vei-wacht wordt, dat binnenkort nieuwe versterkingen Ja pan zullen verlaten. Omstreeks 50 K.M. benoorden Kanton wordt nog heftig gestreden. Het eiland Waitsjau voor de Zuidwestkust van Kwan- toeng in de Hongkongbaai, is herschapen in een ware vlootbasis van Japan, twintig Ja- pansche oorlogsbodems liggen hier bij el kaar. Japansche oorlogsschepen opereeren langs de geheele kust van Kwantoeng en ook de luchtmacht is actief. Gisterochtend zijn de steden Pahoi, Topoe, Tsjnsjau Heng- sien en Joelin gebombardeerd. De guerilla. Maarschalk Tsjang Kai Sjek heeft giste ren hulde gebracht aan het optreden van de Chineesche guerilla-benden in midden China. Tusschen een en tien Januari heb ben zij 3800 Japansche officieren en man schappen gedood en zich meestei gemaakt van aanzienlijke'voorraden Japansche wa penen, munitie en ander materiaal. VOLKENBOND DE VOLKENBONDSRAAD BIJEEN. Twee slappe resoluties. In een gisteravond gehouden besloten bijeenkomst van den Volkenbondsraad zijn twee resoluties aangenomen, één in zake Spanje betreffende luchtbombarde menten op open steden, en de andere over China betrekking hebbende op de verlan gens van Wellington Koo. Zij worden aan de vandaag te houden openbare raadszit ting voorgelegd. Men meent te weten, dat de eerste reso lutie een groot deel van het Britsche rap port omtrent het bombardeeren van open steden en van de passages van de door del Vayo gehouden rede recapituleert, terwijl de tweede resolutie het denkbeeld oppert, dat de leden van den Volkenbond met elkaar overleg plegen omtrent de door Wellington Koo voorgestelde maatregelen. DANZIG EN DE VOLKENBOND. Schending van de Danzigsche grondwet. Het secretariaat-generaal van den Vol kenbond heeft medegedeeld, dat de com missie van drie, welke belast is met het toezicht op den gang van zaken te Dan zig. twee vergaderingen heeft gehouden. De hooge-commissaris heeft den aandacht gevestigd op de besluiten van den Senaat en de commissie is van oordeel, dat som mige decreten strijdig zijn met de grond wet. Teneinde het vraagstuk aan alle zij den te bezien is besloten nog geen defini tief oordeel te vellen. Voor de volgende zit ting van den Raad zal de commissie nog maals bijeenkomen. De hooge commissaris heeft thans af scheid genomen van de commissie, doch zal door bemiddeling van den secretaris generaal van den Bond ter beschikking van de commissie blijven. De zaak waar het hier om gaat is in het kort de volgende: Prof. Burckhardt heeft aan de commis sie van drie een rapport doen toekomen, waarin hij als zijn overtuiging uitspreekt, dat de in Danzig afgekondigde anti-Jood- sche wetgeving in strijd is met de Danzi- ger grondwet op de eerbiediging waarvan de VolKenbondscommissaris heeft toe te zien. Burckhardt had daarbij als zijn meening uitgesproken, dat de Volkenbond beter in het geheel geen Hooge Commissaris te Danzig kon hebben dan een, die een der gelijke schending van de grondwet dcor de vingers zou zien. Nu doet zich echter het feit voor, dat de betrokken partijen Polen, Duitschland en Danzig zelf aandringen op handha- 'ving van Buickhardt en van den "status quo. Polen heeft zich zeer krachtig tegen het aftreden van Burckhardt verzet; er werd zelfs gesproken van een bedreiging den Volkenbond te verlaten. De drie het nauwst bij de positie van Danzig betrokken partijen wenschen blijk baar zoolang geen onderlinge overeen stemming over de positie van Danzig ver kregen is een conflict te vermijden. Burckhardt heeft thans vacantie geno men, die vermoedelijk van vrij langen duur zal zijn. Hij zal waarschijnlijk eerst dan naar Danzig terugkeeren, wanneer op voor hem bevredigende wijze, zich meer klaarheid over de toekomstige betrekkingen tusschen Volkenbond en Danzig zal beginnen af te teekenen. BELGIË VASTBERADEN HOUDING DER KATHOLIEKEN. Zij houden vast aan hun eischen. Het directorium van het Blok der Ka tholieken van België heeft Donderdag drie langdurige vergaderingen gewijd aan de voorstellen van minister-president Spaak, die in de loop van den dag verschillende malen onder de druk der katholieken ge wijzigd waren. Pas om negen uur Donderdagavond is de eindbeslissing gevallen en heeft het directorium de voorstellen van Spaak ver worpen De Katholieken handhaafden al hun eischen Tevens eischen zij een struc tuurverandering zooals de instelling van staatsraden, invoering van beroepsorgani saties en verdere uitbouw van ambachten en neringen. Voorts eischen zij een voorzichtig finan cieel beleid Dit besluit beteekent voor Spaak een cpnieuw beginnen en op dit oogenblik wordt gevreesd, dat hij zijn ontslag zal in dienen. Hij had reeds een regeeringscombinatie ineen gezet, waarin hij de portefeuille van Buitenlandsche Zaken zou afstaan aan Paul Janson, terwijl Merlot de portefeuille van Binnenlandsche Zaken zou afstaan aan katholiek Marck. Een verklaring van Spaak. Gisteravond heeft minister-president Spaak voor de pers de volgende verkla ring afglegd „Ik heb vanavond gesproken met de hëeren Marck, de Vleeschhouwer, Hey- mans en Janssens, die mij op de hoogte gesteld hebben van de bespreking, die hedenavond door het Katholieke blok is gehouden. Het blok handhaaft het stand punt, dat het mij gisterochtend heeft me degedeeld. Er zijn enkele programmapun ten, ten aanzien waarvan zich geen moei lijkheid voordoet. Dan is er de levendige wensch der Katholieken, dat de portefeuil le van justitie in handen blijft van een Katholiek. Morgenochtend zal ik aan elk der Ka tholieke ministers vragen, of hij bereid is toe te treden tot de opgestelde combina tie. Zoo ja, dan zal de regeering worden gevormd, zoo niet, dan is er groote kans, dat de regeering haar ontslag zal indie nen en dan zullen wij onze verantwoor delijkheden vaststellen". Spaak heeft hier nog aan toegevoegd, dat hij hedenochtend direct de kwestie van de verdeeling der portefeuilles zou rege len. Indien hij op een weigering stuit, zal hij terstond den koning van den toestand op de hoogte gaan brengen .zonder het be sluit der links-liberalen af te wachten. DUITSCHLAND Dr. Schacht geen rijksbank- president meer FUNK ZIJN OPVOLGER Schacht bestemd voor „bijzondere taken" De vervulling van de aan het bedrijfs leven voor den herbouw van Groot Duitschland te stellen extra-taken ver- eischt een uniforme leiding der oeconomi- sche geld- en kapitaalmarktpolitiek. Om deze reden heeft de Führer bepaald, dat de leiding van het rijksministerie van oeconomische zaken en der rijksbank weer wordt vereenigd. De Führer heeft dienten gevolge den president van het directorium der Rijksbank, dr. Schacht, van zyn func tie ontheven, en den rijksminister van economische zaken, Waltl.er Funk, met behoud van zijn functie van rijksminis ter van oéconomische zaken, voor den duur van vier 'jaren benoemd tot president van het directorium der Rijksbank. Dr. Schacht zal in zijn hoedanigheid van rijksminister ook verder lid blijven van de rijksregeering. Hij is béstemd voor de ver vulling van bijzondere taken. HET OEKRAIENSCHE VRIJHEIDS- STREVEN Kozakkengeleider naar Berlijn Generaal Popoff, de ataman dei Don- Kozakken, die een bezoek aan Praag heeft gebracht, is gisterochtend naar Berlijn vertrokken, waar hij, naar in Kozakken- klingen wordt medegedeeld, een onder houd zal hebbeti met de leiders der sepa ratistische Oekrainsche beweging van ko lonel Konovalec, die verleden jaar te Rot terdam om het leven gekomen is. In de zelfde kringen verklaart men. dat de da tum van Popoffs reis in verband staat met de rede, die Hitier op 30 Januari zal uit spreken en met de bezoeken van Beek en Tsjwalkowski aan Berlijn. Popoff zal, zoo zegt men, den steun van bevoegde Duit- sche kringen vragen Voor zijn vertrek uit Praag heeft Popoff in een onderhoud van twee uur met Tsjwalkowski het stand punt der Kozakken ten aanzien van het Oekrainsche vraagstuk uiteengezet. Bo vendien heeft hij besprekingen gevoerd met generaal Omeijanovic Pavlenko, lei der der autonomistische Oekrainsche oud-strijders. Volgens een uitgegeven communiqué waren beiden het volkomen eens ten aanzien van het streven tot be vrijding van de Oekraïne en de Kozak ken. ENGELAND FELLE CRITIEK VAN LLOYD GEORGE. „De Eerste Minister buigt en kruipt voor de dictators.". In een te Llandudno gehouden redevoe ring heeft Lloyd George Chamberlain scherp aangevallen en den premier ervan beschuldigd, te buigen en te kruipen voor de dictators. Zijn bezoek aan Rome heeft volgens Lloyd George de vrees voor oor- leg slechts doen toenemen. De meest ware en grimmige commen taren op de resultaten van de bezoeken aan München en Rome kunnen, aldus Lloyd George, gevonden worden in twee dingen, die erop gevolgd zijn. Het eene is, dat Chamberlain onmiddellijk na zijn terugkeer uit München, toen hij vrede voor onze generatie aankondigde, een nieuw ministerie vormde- voor de bescherming van Britsche steden tegen Duitsche lucht aanvallen, en het andere dat na zijn te rugkeer uit Rome de eerste twee collega's, die hij voor overleg ontbood, de ministers waren voor de bescherming tegen lucht aanvallen ën de militaire vliegtuigpro ductie. Wel verre van een bevrediging te koo- pen, heeft de beruchte overgave van Mün chen de dictators aangemoedigd tot nog grootere tentoonspreiding van onbe schaamdheid. De politiek van overgave om een tijdelijken vrede te koopen is een af grijselijke mislukkig ge.weest en wij zijn thans tot het punt genaderd, waarop de democratieën niet meer kunnen toegeven zonder een vernedering, welke zelfs voor de weekhartigste en domste ministeries in Engeland en Frankrijk te verachtelijk is. ITALIË DE GEVAREN DER RASSENLEER. Patriarch van Venetië wijst op gemis aan wetenschappelijke basis. Evenals de Kardinaal-bisschoppen van Milaan en Bologna, heeft ook de Patriarch van Venetië Kardinaal Adeodato Piazza, dezer dagen een homilie gehouden, waar in hij de gevaren van de overdreven ras senleer en het neo-paganisme aantoont. Blijkens den tekst, die de „Osservatore Romano" publiceert, wijst Kardinaal Piaz za er op, dat aan het raci'me een weten schappelijke basis ontbreekt en dat de ras- senstellingen in strijd zijn rnet de univer- seele leer van de Kerk en feitelijk met het materialisme verband houden. „Het is niet juist, wanneer men be weert", aldus de Kardinaal, „dat de Kerk de Jóden beschermt. De Kerk hield even wel nimmer op, met voor de bekeering der Joden te bidden, en zij gaat gebukt onder eike beperking, die haar op dit terrein wordt opgelegd." De Kardinaal voegde hier aan toe, dat men het monument van wijs beleid, dat hel concordaat met Italië is, een ernstige wonde heeft toegebracht. „Wij spreken om wille van de liefde voor Kerk en vaderland den wemch uit, da+ dit concordaat in alle onderdeelen weldra weer loyaal hersteld zal zijn." De patriarch wees er ten slotte op. dat de inhoud van deze religieuze homilie niet tot een misverstand van politieken aard mag "leiden, „vooral niet ten aanzien van de vriendschap van Italië voor dat groote volk, dat overigens, wat de groote massa betreft, zich verzet tegen den invloed van het nieuwe heidendom. Wij zouden niet kunnen begrijpen, hoe het feit, dat deze bevriende natie op haar eigen binnen- landsch terrein de zedelijke waarden be schermt. die tot de beste kenmerken van haar ras behooren, tot een aanval op deze vriendschap zou kunnen leiden". POLEN DE DUITSCHE MINDERHEID IN POLEN. Klachten en grieven. Naar aanleiding van de door Hassbach, één der leiders der Duitsche minderheid, ingediende klacht wordt nader in Duitsche kringen vernomen, dat de Duitsche minder heid protesteert tegen het inbeslag nemen van de Duitsche vergaderlokalen te Poz- nan, Inouroclaf, Rawicz, Krotoszyn, Tozef, Grodno en Konoce, waartoe de stoaste van Grodno in December bevel had gegeven. Hassbach betoogt in zijn schrijven aan dén minister-president, dat deze maatregelen het begin zijn van een systematische ver nieling der Duitsche organisaties en der halve in flagrante tegenspraak met de Duitsch-Poolsehe overeenkomst betreffen de de minderheden van 1937 zijn. DE POSTVLUCHTEN OP NED. OOST-INDIë. De positie van de K. L. M. vliegtuigen op Ned. Indië was gisteravond als volgt: Op de u i t r e i s bereikte de „Emoe" Sin gapore, de „Oehoe" Basru en de „Gier" Napels. Op de thuisreis landde de „Reiger" te Medan, de „Pelikaan" te Jodhpur, de „Valk" vloog wegens mist niet verder dan Parijs. KAPITEIN H. v. WEERDEN POELMAN AFGEKEURD. Roemrijke vliegersloopbaan afgesloten. De bekende kapitein-vlieger Van Weer den Poelman is, naar „De Telegraaf' ver neemt, afgekeurd voor den militairen vliegdienst aangezien zijn oogen niet meer aan de gestelde voorwaarden vol doen. Hiermede is een roemrijke vliegerslo,op- baan helaas afgesloten. Wel blijft kapitein van Weerden Poelman voorloopig nog com mandant van de jachtvliegtuigafdeeling op Schiphol, doch zelf zal hij niet meer aan den knuppel van zijn vliegtuig zitten. Kapitein H. van Weerden Poelman maak- KERKNIEUWS CARMELITESSEN VAN HET GODDELIJK HART VAN JESUS. Generaal kapittel te Sittard. Woensdag werd in het Moederhuis der eeuw. zusters Carmelitessen van het God delijk Hart van Jesus aan den Kollenberg te Sittard het generaal kapittel dezer con gregatie gehouden, onder voorzitterschap van Z. H. Exc. mgr. dr. G. Lemmens, bis schop van Roermond. De oversten der verschillende klooster- provincies in Nederland, België, Frankrijk, Duitschland, het voórmalige Oostenrijk, Hongarije^ Tsjecho-Slowakije, Zwitserland, Italië én Spanje namen aan 'dit generaal- kapittel deel, terwijl de deelneming uit de Vereenigde Staten en Canada schriftelijk geschiedde, Tegen acht uur des morgens arriveerde mgr. dr. Lemmens aan het Moederhuis, waar de bisschop begroet werd door de eerste generaal-assistente, die na den dood van de Stichteres en eerste generaal-over- ste der Congregatie, Moeder Maria Teresa van den H. Jozef, het generalaat heeft waargenomen. Vervolgens droeg de bisschop in de ka pel een H Mis op mèt assistentie van den zeereerw. pater M. Molenaar M.S.C. uit OverhoVen en den zeereerw. pater Wetzels S.C.J., rector van het Missiecollege der Duitsche priesters van het H. Hart te Leyenbroek-Sittard. Om negen uur kwam het kapittel in eerste vergadering bijeen. Deze vergade ring, welke mede werd bijgewoond door den hoogeerw. heer H. Haenraets, deken van Sittard, duurde tot het middaguur en werd na een korte onderbreking voortge zet. Daar volgens kerkelijk voorschrift bij den dood of het aftreden van een gene- ra^l-overste ook de generale raad eener Orde of Congregatie moet aftreden, werd in deze eerste vergadering overgegaan tot de verkiezing van een nieuwe generaal- overste en de vier generaal-assistenten, die samen den generalen raad vormen. Tot generaal-overste der congregatie werd gekozen moeder Catharina, die tot heden tweede generaal-assistente was in het Moederhuis te Sittard. Tot assistenten werden gekozen moeder Alphonsa (eerste assistente), moeder Maria uit Detroit (Amerika), (tweede assistente), moeder Theresia (derde assistente) en móeder Hil- degardis (vierde assistente). Tot generaal-procuratrice der congrega tie werd moeder Nicolas gekozen, terwijl zuster Constantia tot generaal-secretaresse gekozen werd. Het kapittel werd Donderdag en heden nog voortgezet. In de volgende vergade ring zullen verschillende benoemingen ge schieden en beslissingen genomen worden, welke een zuiver intern karakter dragen. „Maasbode". Audiëntie Bisschop van Haarlem. Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal a.s. Woensdag geen audiëntie verleenen. STATISTIEK DER MOTORRIJTUIGEN. Dezer dagen verschijnt de statistiek der motorrijtuigen, bewerkt door het centraal bureau voor de statistiek, welk den om vang en de samenstelling van het Neder- landsche motorrijtuigenpark op 1 Augustus 1938 weergeeft. In de inleiding tot deze statistiek, welke in vergelijking met haar voorgangsters belangrijke wijzigingen ver toont, is er naar gestreefd, den samenhang te belichten, welke tusschen de ontwikke ling van het Nederlgndsche park van mo torrijtuigen en het verkeer zelve valt waar te nemen. Voorts zijn enkele nieuwe tabellen op genomen. waarin het aantal motorrijtuigen per 1.000 inwoners, volgens de economisch- geografische indeeling van Nederland is vermeld. Wat de inhoud der statistiek der motor rijtuigen betreft, kan worden vermeld, dat in het tijdvak 1 Augustus 19371 Augustus 1938 het aantal motorrijtuigen in alle ca tegorieën is toegenomen. De sterkste tóe neming vertoonen wel de motorrijwielen, die van 48.974 op 1 Augustus 1937 tot 55.140 op 1 Augustus 1938 toenamen, welke toe neming voornamelijk voor rekening van de lichte motorrijwielen komt. Het aantal motordriewielers steeg in ge noemd tijdvak van 5.110 tot 5.161, het aan tal autobussen van 3.841 tot 4.088, en het aantal vrachtauto's van 49.156 tot 50.998. Zijn in de groep der personenauto's vooral de lichte automobielen toegenomen, bij de autobussen en de vrachtwagens zijn het juist de zwaardere gewichtsklassen, die ver houdingsgewijs de sterkste vermeerdering vertoonen. Ook het aantal aanhangwagens is in meergenoemd tijdvak belangrijk vermeer derd, terwijl bovendien blijkt, dat ver houdingsgewijs de vracht-auto-met-aan hangwagen een steeds belangrijker plaats in het Nederlandsch wagenpark gaat in nemen: op 1 Augustus 1938 was 14,24 pro cent van de in he. rijk aanwezige vracht auto's van een aanhangwagen voorzien, tegen 10.85 procent op 1 Augustus 1933. Voor meer gedetailleerde gegevens wordt verwezen naar bovengenoemde statistiek. te indertijd deel uit als le luitenant van het beroemde escadrille van den toemali- gen lsten luitenant-vlieger G. Versteegh, dat in 1923 te Gothenburg groote succes sen boekte. In 1924 vloog hij te zamen met Van der Hoop in de HN.ACC naar Batavia. Bij de oprichting van de Java op 1 Februa ri 1930 werd hij benoemd tot haar com mandant en als zoodanig voerde hij dit keurkorps aan, toen het in 1933 een be zoek bracht aan de Belgische militaire luchtvaart.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 5