BUITENLAND LUCHTVAART Franco's opmarsch in Catalonië FAILLISSEMENTEN ^G- ZATFP^\G 14 JANUARI 1939 DE LEÏDSCHE COURANl TWEEDE BLAD - PAG. 5 BELGIË DE KWESTIE-BURGOS Overeenstemming met Spanje bereikt Gisteravond werd vernomen, dat tus- schen de rechtsche regeering in Spanje en Spaak overeenstemming is bereikt. Spaak zou dit accoord hedenochtenr door den ka binetsraad doen ratificeeren. De aanwijzing van een agent zal pas over eenige dagen geschieden, daar de po litieke toestand de algeheele aandacht van den chef der regeering opeischt. In tegenstelling met sommige geruchten, zal Spaak Zondag het buitengewone con gres der Belgische Werkliedenpartij bijwo nen en de regeeringspolitiek verdedigen, alsmede de genomen beslissing inzake de Burgos-kwestie. Voorbereiding tot kabinetswijziging Gistermorgen heeft Spaak besteed aan een voorbereiding van een kabinetswijzi ging. Gistermiddag zou hij zich naar het ko ninklijk paleis begeven, ten einde den ko ning op de hoogte te stellen van zijn onder handelingen. DUITSCHLAND NIEUWE ACTIE DER GESTAPO. De invallen in de katholieke pastorieën. In aansluiting op de berichten over de actie der Gestapo tegenover geestelijken en pastorien in Duitschland, verneemt de „Tijd" van de grens nog de volgende bij zonderheden: In Duitschland schijnt een nieuwe aan slag op de Katholieken voorbereid te worden. Zal na de Jodenhetze nu een hetze ontketend worden tegen de Katho lieke Kerk? Correspondentie tusschen bis schop en geestelijkheid is reeds vrijwel onmogelijk nu het briefgeheim niet meer bestaat. Kerk- en kloostergoederen zijn sedert eenigen tijd nauwkeurig geïnventa riseerd en onder scherpe controle gesteld. J.l. Dinsdag deed de Gestapo te 'Bent- heim, Nordhorn en andere omliggende plaatsen onverwachts een inval in de R.K. Pastorieën. Mogelijk vond zoo'n inval plaats in alle parochies van 't bisdom Os- nabrück, maar zulks is moeilijk te achter halen. Evenals destijds bij de jodenpro- groms schijnen dag en uur van den inval van hooger hand te zijn vastgesteld. Bij den inval was de telefoon afgesne den en de pastorie omsingeld. De bewo ners werden onder strenge bewaking ge steld. Een aantal Gestapo-lieden haalden nu den boel overhoop en doorzochten al les met de grootste zorg: correspondenties, preeken, aanteekeningen, kortom alles waaruit mogelijk een aanklacht zou zijn te halen, werd meegenomen. DE JODEN MOETEN VOOR 1 OCTOBER DANTZIG VERLATEN Krachtens een overeenkomst tusschen de nationaal-socialistische autoriteiten van Dantzig en de Joodsche vereenigingen in die stad zullen alle Dantzigsche Joden de Vrije Stad voor 1 October moeten verlaten. Op het oogenblik, waarop de overeen komst tot stand kwam, heeft de. Dantzig sche politie bevel gegeven tot staking van iedere anti-semietische vervolging. Op het oogenblik zijn de Joodsche lei ders bezig met het bijeenbrengen van de noodige fondsen voor deze massale land verhuizing. Om de mogelijkheid te openen tot bijeenbrenging der gelden hebben de Dantzigsche autoriteiten een deel van de geblokkeerde Joodsche rekeningen in Dantzig weer geopend en den Joden mach tiging gegeven hun roerende en onroerende goederen te verkoopen, waarbij dan de helft der verkoopsprijzen bestemd wordt voor het landverhuizingfonds. De eerste lijst deh emigranten is giste ren gesloten en omvat ongeveer duizend personen, die door Duitschland heen naar Tilsit zullen worden vervoerd, waar zij scheep zullen gaan naar he Nabije Oosten. DENEMARKEN PRINS WALDEMAR OVERLEDEN Om kwart voor negen vanochtend is Prins Waldemar op 79-jarigen leeftijd overleden. Hij was een oom van Christiaan X van Denemarken en IJsland en een oud oom van George VI van Groot-Brittannië. ITALIË ITALIë EN FRANKRIJK Anti-Fransche perscampagne begint reeds weer Alle Italiaancche bladen hebben op op vallende wijze, voorzien van commentaar, een zin afgedrukt, die gisteren in het Fran- sche blad „Ordre" stond en waarn prof. Guyot mededeelde, dat een Fransch officier tegen hem gezegd heeft, dat tien Italiaan- sche soldaten nauwelijks voldoende zijn om het hoofd te bieden aan één Fransch reser vist. De „Giornale d'Italk." haalt historische gebeurtenissen aan om den heldenmoed der ïtalaansche krijgers tegenover den moed der Franschen in het licht te stellen. De „Lavoro Fascista" schrijft, dat .het niet de moeite waard zou zijn, om commentaar te leveren, maar dat men de feiten niet mag vergeten. De „Tevere" beweert, dat de Ita lianen thans 't recht hebben alle Franschen in het gelaat te spuwen aangezien de Fran schen veinzen niet te weten, dat het de Ita lianen waren, die hen in 1915 gered nebben, toen zij voor de Duitschers terugtrokken. Napoleon was een Italiaan, die van Frank rijk een kolonie maakte en die zijn zoon koning van Rome en niet van Parijs maakte. ITALIAANSCHE TROEPEN BEWEGINGEN BIJ DE GRENS VAN SOMALILAND Te Djiboeti zijn berichten ontvangen be treffende uitgebreide samentrekkingen van Italiaansche troepen in de nabijheid van de grenzen van Fransch- en Engelsch-Somali- land. Naar verluidt zijn reeds stappen geno men in verband met deze berichten. HONGARIJE DE TOETREDING TOT HET ANTI-KOMINTERNPACT Van geen invloed op lidmaatschap van Volkenbond Naar verluidt is de toetreding van Hon garije tot het anti-korninternpact van gee nerlei invloed op het vraagstuk of Honga rije lid zal blijven van den Volkenbond. Rumoer in het parlement In de parlementszitting van gisteren is het tot tooneelen gekomen,' zóó rumoerig als nog maar zelden is voorgekomen. De regeeringspers spreekt zelfs van een oppo- sitioneele putsch in het Huis van Afgevaar digden. De Bethlenfractie bracht in het Huis uit latingen van rechtsstaande politici ter sprake en eischte daarvoor voldoening. Er ontstond een dusdanige opwinding in de Kamer, dat de vergadering tweemaal ge schorst moest worden en tenslotte ver daagd werd tot de volgende week Dins dag. Reuter meldt hierover het volgende. De betrekkingen tusschen de coalitie-re geering en de oppositie schijnen steeds meer gespannen te raken. In het parlement hebben zich tooneelen voorgedaan als nog nooit tevoren en in sommige kringen ver wacht men verdere ontwikkelingen. De op positiepartijen maken in het bijzonder be zwaar tegen de steeds nauwer betrekkin gen van Hongarije met de spil RomeBer lijn. PALESTINA JODEN UIT HET SUDETENLAND Een regeling tot stand gebracht De bijzonderheden van een plan, waar mede een bedrag van een half millioen p. sterling gemoeid is, tot vestiging van Joden uit het Sudetenland in Palestina, is thans gereed gekomen. Volgens inlichtingen van het Jewish Agency wordt het geld in Tsjechische valuta verschaft door de Jo den in Tsjecho-Slowakije. De noodige de viezen zullen geleverd worden hiit het cre- diet ten bedrage van 10 millioen pond, dat in het najaar van 1938 door Engeland ter beschikking is gesteld van Tsjecho-Slowa kije. Het plan beoogt uiteindelijke vesti ging in Palestina van ongeveer 400 Jood sche gezinnen, waarvan elk over een mini mumwerkkapitaal van 1000 pond sterling zal beschikken. Het saldo van het fonds zal gebruikt worden om bijstand te verleenen aan de landverhuizing van jonge Joden. BRITSCH-INDIË DE ONRUST IN BIRMA De onrust, die in Birma geheerscht heeft sedert de campagne van burgerlijke onge hoorzaamheid eenige weken geleden be gon, heeft zich gisteren uitgebreid tot de regeeringwerf, waar de arbeiders in staking gingen. Een algemeene staking op de werf dreigt thans. Op zijn minst zijn er 5000 stakers in de stad, die het verzamelpunt wordt voor deelnemers aan hongeroptoch- ten, ontevreden landarbeiders en autobus- chauffeurs. De regeering streeft er thans naar de oproerige elementen te isoleeren en een massa-staking te voorkomen. Er zijn reeds 39 arrestaties verricht. ENGELSCH MILITAIR TOESTEL IN ZEE GESTORT. Een vliegtuig van de Royal Air Force is gistermiddag tusschen Tyne en Waer in de Noordzee gestort. De drie inzittenden zouden om het leven zijn gekomen. DE POSTVLUCHTEN OP NED. O. INDIë De positie der Indië-vliegtuigen der K.L.M. was gisteren als volgt: Op de uitreis bereikten de „Reiger" Bandoeng, de „Uil" Jodhpur en de „Nan- doe" Alexandrië". Op de thuisreis landden de „Zilver reiger" te Bagdad en de „Buizerd" te Me- dan. De Ilnkschen In vollen ailocht. NIEUWE VERDEDIGINGSLINIES. De republikeinsche troepen trekken zich in Catalonië terug op de linie van Tortosa naar Tarragona. Zij voeren de vluchtende burgerbevol kingen met zich mee, die hun vee mee nemen en him have en goed op wagens en karretjes in veiligheid trachten te bren gen. Het doel van den terugtocht is, op nieuw in stelling te komen in een verde digingslinie, die het mogelijk zou maken de stad Tarragona te beschermen en die gevormd wordt door natuurlijke hinder palen op de lijn die door Reus de Valls loopt. DE AANVAL TEGEN TARRAGONA INGEZET. Havas meldt nog uit Saragossa, dat het leger van generaal Yague in het gebied van Tortosa bijna 1200 vierk. km. heeft ver overd en 38 dorpen heeft bezet. De weg tusschen Barcelona en Valencia werd over een lengte van 200 km. „bevrijd". De stad Tarragona wordt thans aangevallen. Bij het invallen van den avond hebben twee legercorpsen den in val tegen Tarragona ingezet. Vol gens mededeelingen van rechtsche zijde zou de vijand het contact met een deel zijner troepen hebben verloren. Er zouden meer dan 6000 man regeeringstroepen geïsoleerd zijn op den linkeroever van den Ebro. Door de verovering van Tortosa hebben de rechtschen thans driekwart van de pro vincie Tarragona in handen. Honderddui zend man rechtsche troepen rukken thans convergeerend op naar den driehoek, welke gevormd wordt door de steden Reus, Valls en Tarragona. De Marokkaansche troepen hebben te Prello de Middellandsche Zee be reikt en daarmede den zak van Tortosa ge sloten. In den Noordelijken sector hebben de troepen van Franco Osso veroverd, gelegen op 5 km. ten Zuidoosten van Agramunt. Het Navarreesche legercorps heeft bezit genomen van de dorpen Cabra del Campo, Miramar, Figuerola, Pladecabra, Marmo- leta en Fonsclabas en het rukt steeds ver der op naar Valls. HET OFFENSIEF IN ESTRAMADURA. De regeeringstroepen, die aan het front van Estramadura in Zuidoostelijke richting oprukken, zijn thans volgens een bericht van het Spaansche Nieuwsagentschap ge naderd tot op een afstand van nog geen 20 mijl van Cordoba, dat in rechtsche han den is. De regeeringstroepen naderen Villa Viciosa. EEN TWEEDE OFFENSIEF DER REGEERINGSTROEPEN. Ten Westen van Madrid. De regeeringstroepen hebben gisteren een tweede offensief ontketend in den sector van Brunete te Westen van Madrid. Dit tweede offensief heeft ten doel in de eerste plaats de rechtschen te dwingen hun troepen te onttrekken aan Catalonië. Tevens, wanneer het offensief succes heeft, hoopt men daarmede Madrid uit de oorlogs zone te halen. Volgens de weinige bijzonderheden, die beschikbaar zijn, rukken de regeeringstroe pen op over het vlakke bergplateau ten Zuiden van de sneeuw bedekte Guadalar- rama-bergen. Vermoedelijk zal het offen sief geschieden langs den weg van het Es- coriaal naar Villanueva de la Canada en vervolgens naar Brunette. GERUCHTEN OVER VERTREK DER REGEERING TEGENGESPROKEN. Officieel worden ake berichten tegenge sproken, die een spoedig vertrek der re geering van Barcelona naar het centrale gebied doen verwachten. Bovendien hecht men in officeele kringen geen enkele be- teekenis aan de geruchten, dat de regionale regeering van Catalonië haar bevoegdheden zou hebben overgedragen aan de centrale regeering. KX.M. KAN NIET NAAR LISSBON VLIEGEN Franco weigert vergunning om over rechtsch Spanje te vliegen De K.L.M. zal aan haar voornemen om met ingang van den zomerdienst een nieu we luchtlijn te openen van Amsterdam via Londen naar Lissabont als eerste étappe voor een latere uitbreiding van dit traject tot een transatlantische luchtlijn naar West- Indië, in het aanstaande seizoen geen ge volg kunnen geven, door de weigering van generaal Franco, Nederlandsche vliegtuigen toe te staan over onder rechtsch bewind staand Spaansch grondgebied te vliegen. Naar aanleiding van een bericht, waarin werd gemeld dat de Franco-regeering aan de Engelsche luchtvaartmaatschappij „Bri tish Airways" geen toestemming geeft om voor het traject LondienLissabon, deel uitmakende van den luchtdienst via Bathurst naar Zuid-Amerika, welke de maatschappij op 2 Januari j.l. had willen openen, over het rechtsche gebied te vlie gen, heeft het A.N.P. te bevoegder plaats geinformeerd naar die houding van het Franco-bewind ten opzichte van de plan nen der K.L.M. tot opening van een dienst AmsterdamLondenLissabon. Hoewel Nederland met de Franco-regee ring offieuze betrekkingen onderhoudt, verklaart deze, toch geen toestemming te kunnen verleenen, aangezien zij meent, dat onder de tegenwoordige omstandigheden aan buitenlandsche maatschappijen een dergelijke vergunning niet kan worden verleend. Hierbij zij aangeteekend, dat momenteel twee buitenlandsche luchtvaartmaatschap pijen luchtlijnen op rechtsch-Spanje onder houden, n.l. de Deutsche Lufthansa en de italiaansche A.L.A. Littoria, die o.a. Sala manca, Burgos en Lissabon aandoen. Lissa bon is reeds opgenomen in den Duitschen transatlantischen luchtpostdienst via Bathurst in Britsch Gamoië naar Zuid- Amerika, terwijl de Italianen voornemens zijn, in den loop van Februari a.s. een transatlantischen dienst naar Zuid-Amerika te openen via Dakar in Fransch Senegal, dat ook uitgangspunt is van den Franschen Transatlantischen dienst, zoodat door de weigering der Franco-regeering alleen de Engelschen in hun plannen voor een ver binding met Zuid-Amerika gedupeerd wor den. In het algemeen berust de regeling van het internationale luchtverkeer op een aan tal conventies die gebaseerd zijn op net beginsel der reciprociteit. Aangezien zich echter in het rechtsche Spanje geen Spaan sche luchtvaartmaatschappijen bevinden, die diensten op het buiten onderhouden, en het Franco-bewind bovendien niet in ternationaal is erkend, kan dit beginsel geen oplossing brengen voor de moeilijk heden, waarvoor de Britsche en de Neder landsche luchtvaart zich thans geplaatst zien. Zelfs indien de vliegtuigen van Londen rechtstreeks en geheel over zee naar Lissa bon zouden vliegen, daarbij door een om weg Spaansch gebied vermijdend, zou men nog zekerheid m y ten hebben dat men zonder moeilijkheden in Spanje zou kun nen landen, aangezien men ingeval van nood niet naar het 1600 K.M. verwijderde uitganspunt terug kan vliegen. Buitenlandsche Berichten MISLUKTE POGING TOT ONTVLUCHTING UIT ALCATRAZ- GEVANGENIS. Vijf gedetineerden o.w. de beruchte Art hur Barker die eens hoofd was van de bende van Barker en Karpis, probeerden Vrijdag tijdens een hevigen mist te ont snappen uit de Alcatraz-gevangenis te San Francisco. Zij werden echter alle vijf weer gepakt. Drie hunner waren gewond. RUSSISCHE LOF VOOR BüRCKEL. Naar de „Kirchendienst" uit Moskou meldt, heeft het bestuur van den Bond der Strijdende Godloozen een communiqué uitgegeven, waarin met voldoening gewe zen wordt op de verblijdende successen, die de Duitsche Moderne Heidenen in hun strijd tegen de Christelijke Kerken heb- Den behaald. Terwijl de Oostenrijksche Godloozen onder het bewind van Dollfuss en Schuschnigg er niet in geslaagd zijn om noemenswaardige successen te beha len, hebben de Nationaal-Socialisten, na de annexatie, in enkele maanden, dank zij de activiteit van Regeeringscommissaris Bürckel en de Weensche gouwleider Glo- botschnigg weten te bereiken, dat 50.000 personen officieel bij deurwaarders-ex- ploit hun lidmaatschap van het kerkge nootschap, waartoe zij behoorden, hebben opgezegd. De Nationaal-Sccialistische God loozen bewijzen daarmee de wereldgod loosheid de beste hand en spandiensten. Indien zij geen Nationaal-Socialist waren, dan zouden zij de eerste zijn, die in aan merking zouden komen voor den titel van „Eere Godloozen der Sovjet-Unie". STAATSSUBSIDIE VOOR DE GODLOOZENBEWEGING. Volgens een bericht van het „East Infor mation Bureau" uit Moskou heeft de Raad van Volkscommissarissen van de Sovjet- Unie aan de godloozenbeweging een rente loos, niet opvorderbaar voorschot van 100 millioen roebel verleend gedurende een periode van 65 jaar. De gelden dezer lee ning moeten hoofdzakelijk besteed worden voor het bouwen van godloozen musea, alsmede voor verschillende godlcoze-in- richtingen voor hooger onderwijs. In to taal heeft de Sovjet-Russische Godloozen beweging reeds meer als 400 millioen roe bel subsidie van de Russische regeering ontvangen. KERKEN WORDEN VOORZIEN VAN HAMER EN SIKKEL. Het Volkscommissariaat voor Gemeente lijke Economie van de Sovjet-Unie heeft een verordening uitgevaardigd, waarbij bepaald wordt, dat alle voormalige ker ken, synagogen en moskeeën, die thans gebruikt worden, voor een deel, waardoor een meer algemeen belang gediend wordt, op een in het oog loopende plaats, voor zien moeten worden van het Russische staatswapen Hamer en Sikkel. Indien eenigszins mogelijk moet dit wapen aan gebracht worden op de koepel of de toren van het gebouw. Ook andere opschriften zooals „Godsdienst opium voor het volk", en „Leve Stalin en het Marxisme", moe ten op alle muren van het gebouw zicht baar zijn. ECHTSCHEIDINGEN IN DE OSTMARK. Op 1 Augustus 1938 werd de echtschei ding, die voorheen nog niet voor katholie ken in Oostenrijk bestond, ook daar inge voerd. Dit had een groote toename van het aantal echtscheidingsprocessen in het tweede halfjaar van 1938 tengevolge. In het district Salzburg werden in de laat ste 5 maanden 312 echtscheidingen uitge sproken tegen 71 het jaar tevoren. KINDEREN, DIE MET REUZEN- GETALLEN JONGLEEREN. Hoeveel is 863 914 472 386 597 maal 68? Wie antwoord op deze vraag moet geven, zal naar papier en potlood grijpen en in min of meer langen tijd naar de oplossing zoeken. Slechts hoogst zelden zal iemand een poging wagen, om deze vermenigvuldi ging uit het hoofd te berekenen. En toch is er iemand, die enkele seconden nadat de opgave wordt gesteld, de juiste oplos sing uit het hoofd kan geven. En deze iemand is bovendien nog een elfjarige jongen, Lenon Beeson, die de beroemde school van „Christ's Hospital" in Enge land bezocht. Reeds op vijfjarigen leeftijd vermenigvuldigde dit kind getallen van vijf en zes cijfers zoo maar uit het hoofd. Het werken met breuken was voor hem een kinderspelletje. Telkens weer duiken zulke wonderkin deren en rekengenieën op, wier prestaties voor de psychologen tot de grootste en nog onopgeloste raadselen behooren. Hoe het mogelijk is, dat deze kinderlijke hersens spelenderwijze jongleeren met cijfers, die wij niet eens kunnen onthouden, en met onfeilbare zekerheid de juiste oplossing geven, dat kan de wetenschap niet ver klaren. Men heeft gezegd, dat deze over- begaafdheid een soort geestesdefect is, die anderzijds met groote gebreken werd be taald en zelfs tot vroegtijdig geestelijk ver val leidt. Men kan dit onderdaad met voor beelden bewijzen. Pas in het jaar 1934 stierf in een tehuis te Cairo, een zekere Mohammed Ismail El Attar, een arme Mo- hammedaansche jongen, die niet lezen of schrijven kon en niet voor zichzelf kon zorgen, doch wel twee getallen van tien cijfers in enkele seconden uit het hoofd kon vermenigvuldigen. Deze buitengewone bekwaamheid trok de aandacht der geleer den en zoodoende werd hij opgenomen in het openbare tehuis, waar hij ook is ge storven. In de 18de eeuw was in Engeland een zekere Jedediah Buxton beroemd, die even eens nooit kon leeren schrijven en wiens geestelijke vermogens, afgezien van zijn rekenbekwaamheid, over het algemeen uiterst zwak ontwikkeld waren. Wanneer hij een preek hoorde, kon hij er zich later niets meer van herinneren dan het aantal woorden, die gesproken waren. Er zijn echter ook voorbeelden van het tegendeel. Een van de meest beroemde was George Bidder, wiens dochter pas het vo rig jaar gestorven is. Zijn rekenbegaafd- heid trad al vroeg aan den dag en zijn vader buitte dit uit, door hem als reken kunstenaar voor geld te laten zien. Op deze wijze zag hem ook de tsaronoom Her schel, die groote belangstelling voor hem toonde en er voor zorgde, dat hij naar de universiteit van Edinburg werd gezonden. George Bidder werd een beroemd inge nieur en stond later in dienst van Ste phenson, toen deze zijn eerste spoorwegen bouwde. Hij was de schrik van de parle- mentsdeskundigen bij hun omstreden re keningen en balansen. Want hij was in slaat om in enkele oogenblikken in sta tistieken, waaraan men dagen en weken had gewerkt, een fout te vinden, waardoor de heele rekenarij werd weerlegd. Een van zijn tegenstanders eischte eens, dat hij van de commissievergaderingen zou wor den uitgestooten, omdat de natuur hem met buitengewone vermogens had bedeeld, zoo dat een strijd met hem niet „fair" genoemd kon worden. Een ander jeugdig rekengenie verliet op elfjarigen leeftijd de school, waar de knaap zeer weinig had geleerd. Later ver wierf hij als houthandelaar een groot ver mogen. Hij was de andere houthandelaren altijd een „neuslengte" voor, omdat hij een halve dag door een bosch kon rijden en zwerven en dan zoo maar uit het hoofd de noodige berekeningen kon maken. Wan neer de vaklieden dan met hun ingewik kelde metingen klaar waren, bleken de ver schillen altijd zeer gering te zijn. Zijn con currenten, beweerden, dat hij met den dui vel in verbinding stond. Toch komt het be trekkelijk zelden voor, dat deze wonderlij ke rekenbegaafdheid met zooveel practi- sche bekwaamheid gepaard gaat, dat het „wonder" ook klinkende successen in het leven weet te behalen. Uitgesproken: J. Taal, Den Haag, Jan van Houtstraat 58. Cur.: mr. A. Stolk. G. W. Zandvoort, koopman te L e i d e n, Witte Singel 96, handelende onder den naam Vleeschwaren en Conservenfabriek de Rijnstreek, te Hazerswoude, en onder den naam firma I. Zandvort's Slagerijen. Cur.: mr. C. QJ. Gou^smit, te Leiden. Opgeheven: J. W. Nuijen, Den Haag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 5