GERZON Chamberlain bij den Paus BALANS OPRUIMING Herdenking 125-jarig bestaan 4e Reg. Inf. VRIJDAG 13 JANUARI 1939 30ste Jaargang No. 9234 S)eGcld6clicSoti^<mt Telefoon: Redactie 14. Adv. eik AboniL-tarieven zie pag. 2 Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMS4 REKEN Giro 103003. -» Postbus 11. DU nummer bestaat uit vier bladen. V Een optreden, dat de strengste alkeurlng verdient. De „Maasbode" van vanmorgen schrijft naar aanleiding van wat in de Duitsche pers wordt genoemd: „aanvallen" .op hier te lande verblijvende vertegenwoordigers van het Duitsche Rijk het volgende: „Hetgeen bekend werd over „aan vallen" op de Duitsche „diplomaten" hier te lande moge in de pers van het Derde Rijk op de gebruikelijke wijze worden overdreven» er kan geen twij fel over bestaan, dat zulk optreden niet anders, dan de strengste afkeu ring verdient. Welke opvatting men ook heeft van het huidige regiem bij onze Ooster buren, gewelddaden, tegenover perso nen of eigendommen van andere na ties blijven altijd laakbaar. Te meer, wanneer het buitenlanders betreft, die krachtens hun ambt in ons midden moeten verblijven en bovendien de officieele vertegenwoordigers zijn van hun regeering, met dewélke het Ne derlandsche gouvernement vriend schappelijke betrekkingen onder houdt. En wanneer een dergelijke bejege ning mocht uitgaan van of geïnspi reerd worden door lieden, die met een beroep op het asylrecht een onderko men vonden in onze volksgemeen schap, dan moge hun beteekend zijn, dat zij al heel slecht Neerlands gast vrijheid weten te waardeeren". En die „beteekening" zou dan ook onge twijfeld op heel duidelijke, effectieve wij ze geschieden. Dat staat voor ons vast. Maar niet staat vast, dat de hier be doelde, zoo domme en zoo laakbare daden werkelijk zijn uitgegaan van of geïnspi reerd door de. hier bedoelde lieden, door Joden! Dat staat geenszins vast! En, als in de Duitsche pers het wordt voorgesteld, alsof dét wèl vast staat, dan is die voorlichting om 't zoo zacht mo gelijk te zeggen zeker niet voldoende gemotiveerd. Wij hopen intusschen van harte, dat de ijverig sporende justitie moge vinden de daders, die dan zeker hun verdiende straf niet zullen ontgaan! De Nederlandsche regeering moet. en zal ongetwijfeld krachtdadig optreden tegen iederen persoon en tegen iedere groep in onze volksgemeenschap, die wil aantasten de vriendschappelijke betrek kingen, welke de Nederlandsche regeerihg onderhoudt met de Duitsche regeering en die ook door het Nederlandsche volk wor den gewild en gewenscht. ROME, 13 Januari. (A. N. P.). Van ochtend hebben de Britsche minister-presi dent Chamberlain en de minister van bui- tenlanclsche zaken, lord Halifax, zich naar het Vaticaan begeven, waar zij door Z. H. den Paus in audiëntie werden ontvangen. De Britsche ministers waren gekleed in officieele ochtendkleèding, niet in het an ders gebruikelijke avondtoilet, aangezien het Vaticaan de gebruikelijke etiquette heeft gewijzigd, omdat de Britsche minis ters zoo weinig tijd hebben. Auto's met de Pauselijke en de Britsche vlag waren vah Vaticaanstad gezonden om de Britsche mi nisters te halen. Sir Martin Meivin, een speciale vriend van Chamberlain, is naar het Vaticaan ge komen om dienst te doen als kamerheer met kap en degen. Hij kwam de Britsche ministers afhalen van Villa Madama. Lord Halifax begaf zich eerst naar de Britsche legatie bij het Vaticaan om den gezant, Darcy Osborne te halen. Na de audiëntie zal Osborne in de lega tie een lunch aanbieden, waaraan veertien personen zullen aanzitter, o.a. kardinaal Pacelli, de Britsche ministers en de lei ders van het Britsche, Schotsche en Cana- deesche college te Rome. Chamberlain en lord Halifax kwamen te 10.55 uur bij het Vaticaan. Een duizendtal Britsche bewoners van Rome stonden op de trappen van den Sint Pieter bij de bron zen deur om de Britsche ministers toe te juichen. Naar verluidt was de Heilige Vader zeer verlangend naar de audiëntie. (Voor verdere berichten zie pag. 3). De klacht van den Duitschen gezant Naar aanleiding van het bericht uit-Duit sche bron in zake een stap van den Duit schen gezant te 's Gravenhage bij de Ne derlandsche regeering vernemen wij van bevoegde zijde, dat de Duitsche gezant reeds onmiddellijk na de geconstateerde feiten zich tot den minister van buiten- landsche zaken heeft gewend. De minister heeft zün leedwezen uitgesproken en een onderzoek toegezegd. DE DUITSCHE PERS OVER DE KOGEL GAATJES TE AMSTERDAM EN DEN HAAG De Deutsche diplomatische-politische korrespondénz schrijft: „Het wereldjodendom schijnt in zijn. strijd tegen het nationaal-socialistische Duitschland, welke het op het gebied en op kosten van andere landen pleegt te voeren, een nieuw gevechtsveld te hebben gezocht.. Nadat deze vernietigende „macht" erin is geslaagd na een laffen moord ook een pro- paganda-veldtocht in de geheele wereld te ontketenen tegen het Derde Rijk, waarbij een New Yorksch blad ongestraft tot nieu we moorden waagde aan te sporen, zijn op Nederlandsch grondgebied schoten gelost tegen exterritoriaaLgebied. Er bestaat geen twijfel omtrent herkomst en doel van deze schoten- Terwijl in vooraanstaande buitenland- sche kringen worden gepoogd om een nor male oplossing te vinden voor net joofsche vraagstuk in midden-Europa, zijn andere krachten aan hét werk, om een conflict in acuten vorm te verwekken, indien nu door hen, die aan de touwtjes trekken, blijkbaar Nederland is uitgekozen als cerréin Voor hun actie en misdadige bedoelingen, dan zal hiervan een zekere toegeeflijkheid je gens de joodsche aanmatiging en pravoca tie de reden zijn. Blijkbaar is :n verband met gebeurtenissen 'dezer' dagen dt indruk gewekt, dat men bij toonaangevende Ne derlandsche kringen niet volledig rekening behoefde te houden met den ernstigt-n wil, in het belang van dé verhoudingen tu?- schèn dé verschillende mogëndheöèn, krachtig en duidelijk op te treden tegen alle storende joodsche kuiperijen. Veeleer kon de meening ontstaan, dat provocaties zelfs van te voren aangekondigde, niet zou den stuiten op krachtigen afweer, doch be oordeeld zouden worden met begrip voor de gevoelens van den provocateur. Behalve andere teekenen van een bepaalde sympa thie zal ook de bekende terugtocht van Rot terdam voor de joodsche terreur niet zon der resultaat gebleven zijn. Thans moet men in Nederland de nieuwe waarschuwingsschoten hebben gehoord. Zij duiden eenerzij ds erop, dat Nederland blijkbaar geschikt wordt geacht om als strijdperk te dienen voor een ras zonder wortel tegen een staat, welke met Neder land betrekkingen van goede nabuut.-chap onderhoudt. Anderzijds hoopt men op deze wfjze de goede betrekkingen tusschen beide staten te verstoren en hierdoor het eigen front, dat tot nu toe op hét Europeesche vasteland nog niet goed vasten voet kon krijgen, te verbreeden. De Nederlandsche autoriteiten zullen een daad, welke erop gericht is de zoo nadruk kelijk beschermde neutraliteit afbreuk te doen, niet zonder meer voorbij kunnen gaan. Men zal niet kunnen nalaten, ernstig erover te denken, of de grootmoedigheid en toegeeflijkheid, welke tot nu toe in acht werden genomen jegens de Joden ook dan nog verantwoord zijn, wanneer hierdoor, zooals thans het geval is geweest, de in Ne derland geaccrediteerden vertegenwoordi ger van het Duitsche Rijk gevaar loopt Want de zorg van Nederland voor zijn vei ligheid is niet in de laatste plaats een on derpand voor het voortbestaan van de oude betrekkingen vol vertrouwen". Ook de overige Duitsche bladen schrij ven ,dat de „aanslagen",, welke op Neder- landschen bodem tegen officieele Duitsche vertegenwoordigers zijn gepleegd en waar omtrent de Duitsche regeering te 's Graven hage heeft geprosteerd, invloed kunnen uitoefenen op de DuitschNederlandsche betrekkingen. Het „Berliner Tageblatt" merkt o.a. op, dat men het als vanzelf sprekend moet De- schouwen, dat de Nederlandsche regeering zich niet zal onttrekken aan den plicht, re kening te houden met het Duitsche protest. Wat zij verder zal doen om de invloed van die kringen te breken, door wie dergelijke misdaden worden uitgedacht, aangemoe digd en geënsceneerd, is haar eigen zaak. Zij moet zich er wel van bewust zijn, hoe gevaarlijk dit drijven van deze kringen, wanneer men ze verder duldt, ieder oogen- blik kan worden voor de internationale be trekkingen van het land. EEN ARTIKEL IN „NEWS CHRONICLE". „News Chronicle" maakt op in het oog springende wijze melding van de berichten over te Amsterdam en 's Gravenhage gecon stateerde kogelgaatjes en schreit in een hoofdartikel ;over deze aangelegenheid, on der het opschrift: „Bevooroordeeld"„Er is een gat gevonden in een ruit van het Duit sche consulaat te Amsterdam, bij de Duit sche Legatie in. Den Haag is een kogel ont dekt en direct söhroeft Öe nationaal-socialis tische pérs zich op in een. crescendo van verontwaardiging. De incidenten, bezien door de verdraaide lenzen van Berlijn, zijn/„een' internationale campagne van joodschen haat en agitatie" geworden en de verdrukte Joden in Duitschland zien zich "bedreigd met ver dere progroms. De afloop is door-de nazi's hopeloos bevoor- oordeèld. Laat men het "géval met alle mid delen volkomen onderzoeken, en, wanneer er aanslagen'zijn geweest op het leven van Duitsche diplomaten, laat de schuldigen dan streng worden gestraft. Doch voor het nblik schijnt er geen reden in het incident iets meer sinisters te zien dan kleine jongens, die met windbuk sen spelen. De uitbarsting toont" hoe gemakkelijk het vereischte incid'eiit kan worden ge,vonden, wanneer de nation^al-sócialisten besluiten, dat de tijd voor; vérdere gebiedsvérgrooting is gekomen, 'phdanks ontfcënningen, aldus het artikel, blijven véle Nederlanders ex van overtuigd, -dat hun- land .er toe bestemd is het volgend sïachtoffèr te worden. Misschien is déze vrees slechts een weer spiegeling van den slechten toestand, waar in de zenuwen van menigeen in Europa thans verkeeren. Gelijke vrees wordt uit gesproken in vier of vijf andere landen. In hel geval van Nederland is de tegenwoor dige uitbarsting Her nationaal-socialisten er niet op berekend de vrees té verminóerén". Vernon Bar tiet t schrijft in het zelfde blad: „De hevige Duitsche campagne te gen Nederland .ever héf beweerde schot op de Duitsche legatie in. Den Haag versterkt onmiddellijk de Vrees, dat de volgende aan val van Hitier zou kunnen zijri in de rich ting van Nedérland". „Van buitengewoon goed ingelichte Ne derlandsche bron." beweert Bartlett te heb ben vernomen, dat „de Düitschs activiteit met groote bezorgdheid wordt gadëgesla- gen". DE WERELD IS VOGELVLUCHT ROME: De Roomsche reis van Cham berlain-en. Halifax schijnt geen positief re sultaat te hebben opgeleverd. Beide par tijen hebben hun standpunt uiteengezet en zijn erop blijven staan. Naar Reuter me dedeelt, schijnen de Britsche en Italiaan sche ministers geen nieuwe punten van overeenstemming gevonden te hebben of nieuwe redenen ontdekt te hebben voor de hoop, dat het Britrch-Italiaansche ac- coord het voorspel zou kunnen zijn van een nauwere samenwerking met betrekking tot kwesties van meer beteekenis in het belang van den vrede. Voor Italië is dat misschien teleurstel lend, want men had een kleine hoop, Cham berlain te kunnen spannen voor het wa gentje van Italië's „natuurlijke aanspra ken" op Tunis enz. Dat is niet gelukt, tot levendige voldoening in Frankrijk, waar men er met voldoening op wijst, dat de „as" LondenParijs minstens even sterk is ge bleken als de as RomeBerlijn. De Italiaansche bladen wijzen vandaag op de noodzaak, den vrede in Europa te consolideeren in den zelfden geest van rechtvaardigheid als te München aan den dag is gelegd, waardoor voldaan wordt aan d? vitale hehceften der volkeren. Voorts zeggen *le Italiaansche bladen, dat Parijs in zijn; verwachtingen over de resultaten der besprekingen wel eens be drogen kon uitkomen. WASHINGTON; Roosevelt hééft gisteren bij het Congres zijn speciale boodschap be treffende nationale defensie 'ingediend. De president vraagt dringend 525 millioen dollar, om de bewapening op te voeren. De Amerikanen vinden da, dit nogal meevalt, althans in een telegram uit Washington worden dezer credieten gematigd genoemd, en er schijnt daii rok weinig twijfel aan te zijn, dat de aanbevelingen van den pre ssent zonder ernstige oppositie zullen wor-^ den goedgekeurd. De berichten uit Europa op de frontpa gina's der dagbladen vergemakkelijken zeker een aanvaarding der aanbevelingen. De waarschuwing, die door de officieele „Deutsche Diplomatisch Politische Korres- pondenz" ten aanzien van de neutraliteit tot Ned erlang gericht is, wordt door de dagbladen gepubliceerd als in belang rijkheid onmiddellijk volgende op de be sprekingen van <^hamberlain te 'Rome. Zij heeft ongunstig commentaar gewekt in de wandelgangen van het Congres. Een lid var. het Congres heeft tegenover Reuter verklaar*?: „Niemand, die veilig wil zijn voor fascistischeinterventie, kan zich veroorloven ongewapend te zijn. Een volgenden iper sullen zij eischen dat wij ae Amerikaansche Joden in concentratie- - kampen plaatsen. Er is slechts één manier urn. met ze jnr. te gaan, n.l. den dikken stok ^eddy.Roosevelt bij zich hebben". 1000 METER WOLLEN STREPEN prima kwaliteit zuiver wol, voor' sportieve japonnen en kinderjurken^' 0590 cm. breed, p-r meter, *TGe waarde tot UQrinu /O 2000 METER EFFEN ANGORA LAINE prima zuiver' wollen japonstof in zwart, marine en 20 modere kleuren, 130 cm. breed, per meter, <f <2 E waarde tor^L^nu HET TOEDIENEN VAN HET H. DOOPSEL AAN HONGAARSCHE JODEN Mgr. Jozef Grösz, Apostolisch ^Admini strator van Szombathely, heeft in zijn éér ste. rondschrijven van het. nieuwe jaar nauwkeurige aanwijzingen gegeven om-, trent h'et toedienen van het H. Doopsel aan Joden. Hij schrijft: VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Géén resultaat te Rome bereikt. Een ver- geefsche maar geen ongelukkige reis, zeg gen de Franschen. (2de blad). De kwestie-Burgos spookt weer in Bel gië. (2de-blad)r - Roosevelt bepleit nieuwe credieten voor legeruitbreiding. (2de blad). De hitte in Australië. (3de blad). Binnenland De Duitsche en Engelsche pers over de kogelgaatjes in ruiten van woningen van Duitsche vertegenwoordigers. (1ste blad). Verlaging van den boterprijs. (1ste blad). „In onze dagen hebben zeer veel Joden een verzoek tot ons gericht om het H. Doopsel te mogen ont vangen. Zonder talmen zet de H. Kerk de poorten open voor hen, die goedwillend Christus zoeken, maar toch is zij in de huidige om standigheden bevreesd, dat er onder de vele aanvragers ook personen zijn, die niet om innerlijke beweeg redenen, maar onder den druk van tfiterlijke gebeurtenissen en om materieele belangen het H. Geloof willen omhelzen. Met" zooveel liefde diegenèn worden opgenomen, die waarlik Christus zoeken, met evenveel gestrengheid moeten die genen worden afgewezen» wier be doelingen niet zuiver zijn. De geestelijken moeten met groo te voorzichtigheid te werk gaan. Zoo bepalen wij dat diegenen, die tot ons geloof Willen overgaan, drie maanden lang twee tot drie uur per week godsdienstonder richt moeten ontvangen. Alleen in stervensgevaar mag van deze be paling worden afgeweken. Als de burgerlijke formaliteiten vervuld zijn, moet het verlof om het H. Doopsel toe te dienen aan het Ordi nariaat worden aangevraagd. Hi te zal ieder geval afzonderlijk be handeld en overwogen worden. Zonder dit onderzoek wordt geen enkel verlof tot toediening van het H. Doopsel aan Israëlieten toege staan^ Maritain over de Vereenigde Staten Een interview bij zijn terugkeer uit de Nieuwe Wereld De Vereenigde Staten met hun ontzaglijke rijkdommen en hun uit- eenloopende bevolking mogen zich nog steeds verheugen in de be langstelling van de Oudé Wereld. Deze belangstelling kqmt tot uiting in het feit, dat nog steeds vele be kende persoonlijkheaen uit Europa een bezoek gaan brengen aan Amé- rika, om eigen impressies öp te doen. Ook Jacques Maritain, de be roemde wijsgeer en leeraar aan het institut Catholique 'van Parijs heelt de Vereenigde Statèn be zocht, en bij zijn t erugkeer in Frankrijk heeft eèn onzer mede werkers hem naar zijn impressies gevraagd. Ik wil niet te vlug of te veel spreken over dingen, die mij dierbaar zijn. Maar gaarne zal ik verklaren, dat .ik zeer tevreden ben over mijn reis, en dat ik zeer dankbaar ben jegens mijn Amerikaansche vrienden voor hun hartelijke ontvangst. Twee en een halve maand ben ik aan de andere zijde van de Oceaan geweest, en ik heb er tal van universiteiten kunnen bezoeken. Hoe waren, uw étappes ingedeeld? Ik ben begonnen bij de Universiteit van Chicago, waar ik drie weken vertoefd heb. Vandaar ben ik gegaan naar South Bend (Universiteit van O.L. Vrouw), waar ik Fitz-Gerald en Waidemar Gurian terug heb gezien. Naast enkele kleinere reizen ben ik daar na nog geweest bij de universiteit van Toronto, Boston, Washington-en Virginia. Dankbetuiging aan de Leidschê Burgerij. Het is mij een behoefte na afloop van de herdenking van het. 125- jarig bestaan van het 4e Regiment Infanterie namens het regiment hartelijken dank te betuigen aan de burgerij der Gemeente Leiden voor de door haar betoonde belang stelling en deelneming. Moge de goede verhouding tus schen burgerij en het Vierde daar door zoo mogelijk nog bevorderd, worden. Leiden, 13 Januari 1939. De Luitenant-Kolonel, Regiments-Commandant, (w.g.) H. D. BUURMAN. Waarover hebt U vooral conferenties ge houden? Ik heb over vèrschillende onderwerpen gesproken, vooral over philosofie en poli tiek, over de waarde van de menschèiijke persoonlijkheid en de voorwaarden voor een nieuwe democratie. Vooral dit laatste onderwerp mag zich verheugen in de be langstelling van zeer veel Amerikaansche intellectueelen. In New York heb ik twee maal (waarvan een keer voor de radio) ge sproken over racisme en antisemitismé. De verontwaardiging in de Vereenigde Staten over de laatste excessen in het Derde Rijk is zeer groot en duurt nog voort; deze spon tane uiting van verontwaardiging strekt het Amerikaansche volk tot eer. De belangstelling voor de pnilosqfie van St. Thomas, die zich de laatste tien jaar onder katholieken en niet-kathoiieken ont wikkeld heelt, is zeer groot. Op verschil lende universiteiten 'heb ik groepjes van verschillende jeugdige personen gevonden, die in deze philosofie een antwoord zoeken op de proolemen van dezen tijd. Zoo werd ik hartelijk ontvangen in een theologisch seminarie van de methodisten bij New YorK, en meerdere prolessoren bestudeer den aaar tesamen met hun deken Dr. Hough de werken van St. Thomas. Dit is voor mij een reden om aan te nemen, daT hier groote dingen worden voorbereid. Heeft het schrijven van den H. Vader aan het Amerikaanscne Episcopaat in Oc tober van 1938 éen groote weerklank ge vonden onder de Amerikaansche intellectu eelen? Zeiterr En niet alleen onder de katho- 'lieicën.- Over het algemeen is- de Ameri- Kaansche opinie zeer dankbaar gestemd tegenover Pius XI voor alles wat hij ge daan heeft voor de verdediging van het ge loof en voor de vrijheid van de menscne- iijke persoonlijkheid. Het prestige van den H. Vader is in de Vereenigde Staten zeer groot. Welk is de Amerikaansche opinie ten op zichte van het conflict tusschen China en Japan? Voor het grootste gedeelte gaat de sym pathie der Amerikanen uit naar China. Wie zou anders denken, als men zin heeft voor de -vrijheid en voor de menschelijke waardigheid, waar het Chineesche volk zoo te lijden heeft van het Japanneesche mili tairisme. (dat ik niet verwar met het Ja- pansche volk) De onmacht der beschaafde wereld tegenover de Chineesche tragedie, evenals de onmacht tegenover de Spaansche en Joodsche tragedie, is een.verschrikkelijke aanklacht voor deze wereld. En hartelijk nemen wij nu afscheid van Jacques Maritain, die na zijn verblijf in de Vereenigde Staten wel wat anders te doen heeft dan journalisten te ontvangen en vragen te -beantwoorden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1