NIEUWS
WOENSDAG 11 JANUARI 1939 30ste Jaargang No. 9232
v Naar een nieuwe
gemeenschap
STADS
Verzengende hitte
in Australië
^eCcidach^Soti/ta/itt
IcIcfooB. Redactie 1L Adv in 4honn -tiriRVPM .j. m m 9
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. - Postbus IL
DU nummer bestaat alt
vier bladen.
Het Gereformeerd Jongelingenblad juicht
de actie Naar de Nieuwe Gemeenschap van
harte toe.
Een beschouwing hierover begint het blad
aldus:
„Zoo rustig en mak alles is in het kamp
der sociaal-democraten, zoo druk en actie-
vol is het op het oogenblik bij de katho
lieken".
En dan constateert het orgaan, dat de
oproep Naar de Nieuwe Gemeenschap niet
iets specifiek Roomsch is:
Het oude is voorbij.
Het tijdperk van de oud-liberale eco
nomie met zijn individualisme, dat de
gemeenschap niet acht en dat zich op
alle gebied losmaakt van gemeenschap
en gezag en dat den mensch maakt tot
den hoogsten rechter dit tijdperk is
voorbij.
Voorgoed voorbij? Dat weten we
niet. Geen mensch kan in de toekomst
zien.
Maar de oud-liberalen hebben voor-
loopig hun tijd gehad.
Het oude is voorbij. Het nieuwe is
komende. Wij leven in een tijdperk van
overgang.
„De wereldcrisis zoo sprak dr. van
Beurden die al zoovele jaren het
menschdom teistert, is achteraf ge
bleken geen eigenlijke crisis te zijn,
doch de inzet van een proces, dat on
afwendbaar voert naar nieuwe verhou
dingen in de samenleving".
En, als het Gereformeerd orgaan deze
gedachte wat nader heeft uitgewerkt, be
sluit het blad:
Heel de Roomschdcatholieke wereld
is op de groote Amsterdamsche verga
dering opgeroepen om mede te helpen,
dat dit (nieuwe) maatschappij moge
kómen.
Alle Roomsch-katholiekèn zullen
daar aan rieedoen, óud en jong, rijk
en arm, van alle rang en stand: „Het
persoonlijke offer zal nu, zooals eer
tijds, het zaad zijn, waaruit het nieuwe
Christus-rijk ontkiemt".
De geheele R. K. Pers heeft haar
medewerking toegezegd.
De K.R.O. heeft niet alleen 21'radio
halfuurtjes beschikbaar gesteld, maar
zal eveneens haar medewerking ver-
leenen overeenstemmend met haar roe
ping en ideëele doelstelling.
En wij, Gereformeerde Protestanten
Neen, het zal, helaas, bij ons niet
kunnen komen tot een massale betoo-
ging als pas in Amsterdam werd ge
houden. Maar ook wij, èn persoonlijk,
èn in onze politieke en sociale organi
saties, zullen ons opmaken en bouwen.
Zooals onze voormannen in het ver
leden hebben gedaan: niet met de
groote trom, maar wèl met de inzet
van heel hun leven.
Met vreugde vernemen wij deze sym
pathie-betuiging, waarin wordt uitgespro
ken de daadwerkelijke wil tot samen
werking, om te komen tot een nieuwe
samenleving, een nieuwe gemeenschap.
Wy moeten ieder afzonderlijk en. geza
menlijk allereerst trachten zélf te beleven
en dan propageeren deze frische en ver-
frisschende, verjeugdigende gedachte, dat
er moet heerschen rechtvaardigheid en
liefde méér en véél meer dan in de hui
dige gemeenschap die vaak nauwelijks
den naam „gemeenschap" verdient kan
worden geconstateerd!
HERNIEUWDE ACTIE DER
COMMUNISTEN.
Thans alle hoop op de jeugd gesteld.
Het Katholiek Comité van Actie „Voor
God" schrijft ons:
Tot 1 October 1S38 was de communisti
sche jeugd, na ontbinding van den com-
munistischen jeugdbond, georganiseerd in
een aantal op zich zelf staande vereenigin-
gen. Deze heetten niet gebonden aan gods
dienstige of staatkundige beginselen en
hadden plaatselijk een neutralen naam en
een neutraal karakter: Tempo, Fit, Raak,
Vereeniging voor .Cultuur, Ontwikkeling
en Ontspanning enz. Wij wezen destijds
reeds op de onwaarheid in deze neutrali
teit, daar ieder dezer vereenigingen vol
komen communistisch georiënteerd was en
door communisten werd bestuurd. Enkele
afdeelingen hadden zich vereenigd in een
centrale commissie tot grondslag voor één
groote jeugdbeweging in ons land, doch
de V.C.O.O. te Amsterdam b.v. hield zich
daarbuiten.
Per 1 October 1938 is deze Amsterdam
sche vereeniging de hoofdafdeeling gewor
den van één groóte Nederlaridsche Jeugd-
federatie, welke een gemeenschappelijk or
gaan kreeg onder den titel: De Stormvogel.
In de eerste aflevering lezen we: „Tot nu
toe was in onze organisatie alleen maar
oog voornamelijk voor de sport, de dans,
de" lach.... Nog veel gebieden zijn dóór
ons onbetreden en zullen wij ons terrein
uitbreiden om de jeugd naast behoorlijke
ontspanning en ontwikkeling, in de geest
en omgeving die wij zelf scheppen, en die
geen andere kan zijn dan een vooruitstre
vende en socialistische.... van kameraad
schap en solidariteit op te voeden" Hoe
onfraai ook gesteld, laat deze zin niet den
minsten twijfel meer open.
De volgende aflevering van November
schreef over het eerste N.J.F. congres met
de volgende, iven ondubbelzinnige woor
den: „Het was het besef dat thans de ar
beidersjeugd een socialistische jeugdorga
nisatie bezit, die zich zelf niet als doel ziet,
maar als middel om de arbeiders jeugd aan
één te smeden tegen het fascisme voor een
socialistische maatschappij". Dat hier van
socialistisch wordt gesproken, in plaats van
communistisch, is slechts ter aanlokking
van hen, die socialist heeten.
Wij meenen thans echter bijzonder te
moeten, waarschuwen tegen wat reeds in
het Decembernummer van Stormvogel
wordt aangekondigd onder de leuze: „Leve
de dag der jeugd!" Wij citeeren uit het
hoofdartikel:
„Er staat iets groots te gebeuren in onze
Nederlandsche Jeugdfederatie.
Het nieuwe jaar zal worden ingeluid met
een reeds vergaderingen in de grootste
steden vart het land. Niet alléén om met
vreugde het nieuwe jaar in te luiden. Voor
de vreugde zal het bal, maar vooral onze
wakkere V.C.O.O. groep „Dynamo" zorg
4ragen, die de première van „Handen
Thuis" zal geven. Maar ook de ernst zal
op deze bijeenkomsten niet ontbreken.
Wat deze „ernst" zal behelzen laat zich
gemakkelijk raden, wanneer we b.v. voor
Enschedé op 18 Februari a.s. als spreker
zien aangekondigd den partij-voorzitter der
C.P.N. Beuzemaker.
Wat de revue „Handen Thuis" van „Dy
namo" zal behelzen beschreef ons reeds het
Volksdagblad *ran December 1.1. in een
bespreking van de generale repetitie: „Het
spel, vooral van de scènes, zooals de Jood-
sche vluchtelingen, kan nog meer verdiept
worden en feller worden gespeeld.
....Er is een Spanje-scène.er is eeri
„ondeugend jongetje", dat een pak slaag
noodig heeft, als zoovele „ondeugende kin
deren van het jaar 1938".
Het is geenszins onze bedoeling deze
eventueel „ondeugende kinderen", waar
mede blijkens een vroegere bespreking de
heeren Hitler en Mussert in hoofdzaak be
doeld zijn, de hand boven het hoofd te
houden, en te beoordeelen, of zij al dan
niet de „Handen Thuis" hebben te houden.
Wij wijzen slechts op het uitsluitend propa
gandistische karakter van deze communis
tische revue, waarmede men thans volle
zalen wil maken.
Te Schagen werd op 2e Kerstdag de op
voering door den burgemeester verboden.
Deze sprak in zijn verbod over den „tekst
van de communistische revue". Inplaats
daarvan werd toen opgevoerd door het
„Noord-Hollandsche Revue-gezelschap" de
nieuwe revue: „Hoe is 't mogelijk"? Dit
revue-gezelschap is samengesteld uit jon
gens en meisjes van de officieel neutrale,
doch in werkelijkheid communistische
jeugdvereeniging te Krommenie. We lezen
erover in het /olksdagblad van 4 Januari
j.L waar geschreven wordt over de twee
komieken, die als journalist door het leven
gaan, daarbij ook in Duitschland komen
en opzienbarende ontdekkingen 'doen.
Waar nu „Dynamo" niet kan of mag op
treden, heeft het een plaatsvervanger ge
vonden in het „Noord-Hollandsch revue
gezelschap" dat in het Volksdagblad „ar
beiders tooneelgeze^chap" werd genoemd.
In de maand Januari zal „Dynamo" op
treden te Rotterdam (8 Jan.) Haarlem (8
Jan.), Amsterdam (15 Jan.) en den Haag
(28 Jan.). Het „Noord-Hollandsch Revue
gezelschap" treedt op te Utrecht (21 Jan.).
Men zij gewaarschuwd tegen beide re
vue's en houde er vooral de ieugd van
daan. Zij worden gehouden in bekende
stadszalen, staan zonder eenige herkomst
van de organiseerende partij daar aange
plakt, worden door anti-fascistische gestel
de busbiljetten aanbevolen. De spreker,
die vóór de revue een rede zal uitspreken,
wordt hierop vaak achterwege gelaten.
Op het welslagen dezer „dagen der jeugd"
heeft de C.P.N. thans alle hoop gevestigd,
om overal nieuwe afdeelingen der Neder
landsche Jeugdfederatie te vestigen. Reeds
zjjn te Alkmaar. Finsterwolde en Wormer-
veer nieuwe afdeelingen aangesloten, en
zijn er nieuwe in voorbereiding te Tilburg,
Sloterdijk, Bellingwolde, Pekela, Nieuwer -
schans, Winschoten en Assen. Hiermede
gepaard gaan groote „stormdagen en
stormavonden" ter uitbreiding van het aan*
tal Volksdagblad-lezers.
Het neutrale uiterlijk zou mis
schien katholieke jongens en meis
jes kunnen verleiden zich aan te
sluiten, terwijl de ouders zich niet
van dat gevaar bewust zouden zijn.
De katholieke gezinnen en de ka
tholieke jeugdvèreenigingen blij
ven dus waakzaam.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
ROME: Chamberlain en Halifax 2ijn
thans op weg naar Rome, waar zij in den
avond worden verwacht. Zij hébben eerst
een bezoek gebracht aan Parijs, waar zij ge
confereerd- hebben met hun Fransche col-
Iega's Daladier en Bonnet Volgens het
communiqué, dat na afloop is uitgegeven,
zou opnieuw geconstateerd zijn, dat de
Fransche en Engelsche staatslieden het vol
komen met elkander eens zijn. De Britten
worden desondanks te Rome met veel har
telijkheid verwacht. Natuurlijk zal er niet
die pracht en praal tentoon gespreid wór
den, welke er was tijdens het bezoek van
Hitier verleden jaar. Ditmaal zullen de
gevels der huizen niet verscholen zijn acn-
ter duizenden vlaggen, het zal niet als
een Carnaval alles schitteren van goud.
maar Rome zal er te wezenlijker om zijn!
Slechts hier en daar een Union Jack en
een driekleur zullen aanduiden, dat er een
zoo belangrijke, gast is.
Er zal echter dat blijkt uit alles
meer werkelijk enthousiasme onder de be
volking zijn. Waarschijnlijk aldus be
richt Un. Press. zal ,aan- Chamberlain
het warmste welkom worden bereid, dat
eenige buitenlandsche diplomaat sedert den
wereldoorlog heeft ondervonden, een wel
kom, dat in .opvallende tegenstelling zal
zijn met de „geregisseerde" demonstraties
voor den Duitschen rijkskanselier.
Een goeden indruk maakt ook het voor
nemen van Chamberlain, den niet-Katho-
liek, om een bezoek te brengen aan den
Paus, welk bezoek L vastgesteld op Vrij
dag as.
DANTE.
Verslag, te maken van de Dan te-voor
dracht, door prof. dr. B. H. Molkenboer
Op., gisteravond voor „Geloof en Weten
schap" gegeven, is? geen. gemakkelijke on
derneming, zéker niet, wannéér verwacht
wordt, dat de indruk zal worden weerge
geven, die deze boeiende lezing op het
auditorium heeft gemaakt.
Pater Molkenboer is een geleerde Dan-
te-kenner, maar ook een geestdriftig
Dante-minnaar en het is juist deze en
thousiaste bewondering, welke in een
verslag zoo moeilijk tot uiting is te bren
gen.
Beknopt, en in beknopte volledigheid,
zeer knap, heeft de Nijmeegsche hoog
leeraar, den levensloop van Dante en den
tijd, waarin de dichter leefde, geteekend.
Maar deze biographische bizonderheden
vormden toch slechts het steigerwerk,
waartusschen pater Molkenboer het he-
melhooge gebouw van Dante's begena
digd dichterleven optrok in magistrale
volzinnen. De sonnetten en canzoni, door
den grooten Florentijn gewijd aan Bea
trice, waarvan een enkel werd gedecla
meerd, brachten den spreker in verruk
king door de gehemelte-streling van het
zoet-gevooisde Italiaansch en de ranke
vlucht van Dante's geïdealiseerde „amo-
re". Doch somber van dictie en be
klemmend van mimiek een bijna in
fernale mimiek! waren zjjn Danteske
schilderingen van de helle-gruwelen, van
den afgrijselijken Minos met zijn kronke
lende wegwijzer en van den plukharen-
den Lucifer,die met hoornen vleugelslag
de hellestroom Cocitus bevroor.
Zoolang de televisie niet gemeengoed
is geworden van de huiskamers, zal het
onmógelijk blijven, zulke impressies ge
trouwelijk weer te geven.
Prof. Molkenboer zeide ter inleiding,
dat hij, sprekend over Dante, in 't alge
meen mag rekenen op een aandachtig en
geïnteresseerd gehoor. Daaraan heeft het
hem gisterenavond, niet ontbroken. Het
auditorium hing, vplgens een puur-vader-
landsche, overigens sterk „Danteske" uit
drukking, aan zijn lippen.
Met enkele feiten herinnerde spr. aan
den tijd, waarin Dante leefde: de zomer
bloei van de Italiaansche middeleeuwen,
de tijd van groote figuren op velerlei ge
bied, de tijd van Innocentius III, Lodewijk
de Heilige, Frederik II, Franciscus en Do-
minicus, Cimabue en Giotto. In een van
de kleine, bochtige, door breede daklijs
ten overhuifde straatjes van het middel-
ëeuwsche Florence stond het huis, waar
de divino poeta, de „goddelijke dichter"
het levenslicht zag in 1265.
Het feit, dat ?ijn gansche leven be-
heerscht vanaf de yroege jeugd is de ont
moeting van de lieftallige Beatrice Por-
tinari, in wie hij al het schoone, het
goede en heilige gepersonifieerd zag. Op
een merkwaardige en ons niet geheel meer
„liggende" wijze, hóeft Dante deze jonk-
vrouwe in zijn sonnetten verheerlijkt. Of
schoon het niet bekend is, dat Dante zijn
„gloriosa donna della mia mente" ooit
heeft gesproken, ofschoon het zeker is,
dat Bice Portinari met een ander huwde
en vroegtijdig is gestorven, heeft de dich
ter deze geïdealiseerde jeugdliefde volge
HET BRANDT IN DEN STAAT VICTORIA
Boschbranden van ongekenden omvang.
Duizenden bestrijden den hevigen bosch-
brand in Zuid-Australië, welke van groo-
ter omvang is dan eenige tot nu toe be
kende brand. Er heerscht nog steeds een
verschrikkelijke hittegolf en de tempera
tuur heeft gisteren 117 graden Fahrenheit
bedragen in de schaduw, d.w.z„ dat het de
warmte dag was, welke in de geschiedenis
van Adelaide bekend is. Reeds vijf dagen
lang heeft de temperatuur in de schaduw
meer dan 100 graden bedragen.
Een fabriek en meer dan twintig wonin
gen zijn tot den grond toe afgebrand. Vrou
wen en kinderen moesten worden geëva
cueerd uit eenstadsgebied. De schade
wordt geraamd op 300.000 pond. De re
geering heeft een steunactie geopend, waar
voor zij 1000 pond heeft beschikbaar ge
steld.
Dooden in Victoria,
Uit Melbourne wordt gemeld, dat in den
geheelen staat Victoria nog steeds bran
den woeden. 19 personen zijn om het leven
gekomen, toen zij probeerden te ontsnap
pen aan de vlammen.
Naar gemeld wordt, worden 21 personen
vermist.
Te Melbourne was het vandaag koeler,
doch de temperatuur in het binnenland is
nog steeds verschrikkelijk. 7 personen zijn
aan de hitte bezweken.
houden en tot steeds hooger sferen opge
stuwd.
Op aanraden van zijn vriend, Guido
Cavalcanti, hèeft Dante de sonnetten, in
zijn jongelingsjaren geschreven, gebun
deld ërt met een próza-tékst aaneen-gere-
gen. Aldus ontstond de „Vita Nuova", aan
het slot van welk boek de dichter reeds
de belofte aflegt Beatrice te zullen eeren
met een gedicht, zooals nog nooit voor een
vrouw gedicht is.
Deze belofte heeft Dante vervuld met
het schrijven van de „Divina Commedia".
Intusschen was Dante verbannen uit zijn
vaderstad. Heftig van nature had hij zich
geworpen in de politieke twisten dier da
gen tusschen Welfen en Ghibillijnen, met
gevolg, dat hem levenslang de toegang tot
Florence werd ontzegd. Als een banneling
die weet „hoe zout het brood smaakt, dat
men in ballingschap eet", heeft hij van 1300
tot zijn sterfjaar 1321 door Italië gezwor
ven, als gast aan verschillende vorsten
hoven.
De Goddelijke Commedie werd in deze
jaren voltooid, een geniale harmonie van
de twee geweldige tegenstellingen, die het
leven van den dichter en dus ook zijn le
venswerk beheerschen: een buitengewone
vereering en liefde voor Beatrice en een ge
weldige en niemand ontziende haat jegens
zijn politieke tegenstanders.
De kerngedachte van de Goddelijke
Commedie is, dat Dante, op voorspraak van
Beatrice, door het zien van de verschrikke
lijkheid der zonde, gered zal worden en op
mag stijgen langs de transen var het Vage
vuur, om, gelouterd van aardsche zondig
heid, binnen të gaan in de aanschouwing
Gods aan de hand van Beatrice, die voor
hem zal zijn, wat haar naam uitdrukt: een
zaligmaakster.
Na.in een kort overzicht eenige kijk te
hebben gegeven op de Middeleeuwsche
voorstelling van Hel, Vagevuur en Hemel,
declameerde prof. Molkenboer enkele frag
menten: de ontroerende ontmoeting met
Francèsca en Paolo, de griezelige ondervra
ging van den verrader' Bocca degli Abbati
in de ijs vijver en de schoone Maria-hymne
van St. Bernardus, waarmede de Goddelij
ke Commedie wordt gesloten.
De voorzitter van G. en W., de heer J. F.
X. Sanders, bekennend meermalen de le
zing van de Goddelijk, Comedie gestaakt
te hebben, had voor zich reeds de meening
gevestigd, dat de woorden boven de helle
poort: „Lasciate ogni speranza voi ch'entra-
te Laat alle hoop varen, gij die binnen
treedt", ook van toepassing waren op het
begrijpen van het dichtwerk zelve! Citee-
rend het laatste vers van de laatste Helle
zang, verklaarde spreker echter, dat op de
zen avond prof. Molkenboer ons als een
Virgilius was voorgegaan, en wij, hèm als
leidsman volgend, Dante hadden leeren
kennen.
Geslaagd voor het Federatie-examen
boekhouden en aanverwante vakken (Mer-
curius-diploma) de heeren J. H. Aalbers-
berg te Leiden: W. Boterenbrood te Leiden;
N. Brandenburg tc Leiden; A. J. M. A.
Genang te Leiden; J. J. Kallenberg te Lei
den; W. J. Oudshoorn te Leiden; J. P. Rot
teveel te Wassenaar, vroeger te Sassenheim;
Joh. de Vos te Leiden; allen leerlingen van
den heer J. A. Jansen, Kamerlingh Onnes-
laan 15, alhier.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Chamberlains reis naar Rome. Korte be
sprekingen te Parijs. (2de blad).
De strijd in Spanje. (2de blad).
De incidenten aan de Tsjechische grenzen.
(2de blad).
Twee Amerikaansche gezanten brengen
een somber rapport uit over den toestand
in Europa. (2de blad).
De ramp der boschbranden in Australië.
(lste blad).
Binnenland
Datum Provinciale Statenverkiezing.
(2de blad).
Ontslagen van Dultschers in Nederland.
(2de blad).
Commissie inzake vaststelling notaris
tarieven. (2de blad).
i
Commissie inzake moeilijkheden in de
biscuitindustrie. (2de blad).
JONGETJE OVERREDEN
Ie
LEIDSCHENDAM
Op slag gedood
Hedenmiddag omstreeks 12 uur heeft
op den Vlietweg te Leidschendam een
doodelijk ongeluk plaats gehad.
Het 8-jarig jongetje A. M. Ampler-
laan, wonende Broekweg 69 alhier, die
achter een auto van v. G. plotseling
de Vlietweg overstak, zonder op het
verkeer te letten, werd door een uit
tegenovergestelde richting komende
zwaarbeladen vrachtauto, bestuurd
door C. J. V. uit Maassluis gegrepen
en vrijwel op slag gedood.
Dr. Van der Stam kon slechts den dood
constateeren.
Het stoffelijk overschot is naar het
ouderlijk huis overgebracht.
Volgens ooggetuigen treft den chauffeur
niet de minste schuld.
CHAMBERLAIN EN HALIFAX
TE GENUA ONTVANGEN.
GENUA, 11 Januari (A.N.P.). Chamber
lain en Halifax zfjn stipt op den vastge-
stelden tijd te Genua aangekomen. Zij za
gen er zeer „fit" uit en glimlachten geluk
kig, toen zij uit der. trein stapten voor de
eerste officieele ontvangst in Italië.
Britsche bezoekers van de Riviera en ter
plaatse wonende Engelsche bevonden zich
op het perron. Zij bereidden den minister
president een hartelijke ontvangst en zon
gen hem een „For he's a jolly good fellow"
toe. Chamberlain en Halifax werden be
groet door sir Noel Charles, den eersten
secretaris der Britsche ambassadeur en toen*
zij het perron hadden verlaten, werden zij
voorgesteld aan de officieele personen te
Genua.
Het muziekcorps van een infanterieregi-
ment speelde het Engelsche volkslied.
JOODSCHE COMPONISTEN MOGEN IN
ITALIë NIET MEER WORDEN
VERTOLKT.
ROME, 11 Januari. (A.N.P.) In een bij
eenkomst op het ministerie van cultuur
werd besloten, dat muziekuitgevers alle
werken van Joodsche componisten van het
Italiaansche muziekrepertoire moeten
schrappen.
Geslaagd voor het examen Engelsche
Handelscorrespondentie, afgenomen door
dè Vereeniging van Leeraren m Handels
wetenschappen. de heer W. Blok, alhier,
opgeleid door den heer J. C. Stafleu, Hoo-
gewoerd 13, alhier.
De Directeur van het P.T.T. Kantoor te
Leiden maakt bekend, dat op Vrijdag 13
Januari a.s. het postagentschap Stations
weg alhier zal zijn gesloten.
