30ste Jaargang No. 9229
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VRIJDAG 6 JANUARI 1939
$e£eid^h£0oti/&mt
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 93».
Adv. en Abona.-tarieven zie pag. 2
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
Het geluk van de vrijheid
Wij leven in Nederland gelukkig be
trekkelijk gelukkig.
Neen wij zijn niet ongevoelig voor
de ellende van werkloosheid en achteruit
gang in verdiensten. Dat zijn vaak harde
kruisen.
En 't is geen christen, 't is geen mensch,
die niet diep en waarachtig mede lijdt,
daadwerkelijk mede lijdt, met die
talloozen, gedrukt en gebukt onder zware
zorgen vooral als zijn direct-persoon-
lijk' aandeel in het lijden minder zwaar
mocht zijn!
En toch tóch durven wij neerschrij
ven: wij leven in Nederland gelukkig
betrekkelijk gelukkig.
Betrekkei ij k gelukkig n.l. in
verhouding tot den toestand in vele an
dere landen.
Als men spreekt met menschen, die nu
hoewel onschuldig aan ook maar eenig
misdrijf in Duitschland in een concen
tratie-kamp te hebben doorgebracht den
Nederlandschen vrijen bodem betreden
en, hoewel van alles beroofd, zich zoo in
tens gelukkig gevoelen als waren zij in
een paradijs gekomen dan beseft en
voelt men zelf weer 'ns levendig en dank
baar dankbaar! welk 'n geluk
het is te wonen in het vrije Nederland.
In het vr ij e Nederland!
Wij willen hier afdrukken een klein
fragment uit de mooie en krachtige rede
van President Roosevelt:
„De dictatuur brengt kosten mede,
die het Amerikaansche volk nooit zal
betalen en wel onze geestelijke
waarden; het gezegende recht te kun
nen zeggen wat wij willen; de vrij
heid; confiscatie van ons kapitaal; het
in een concentratiekamp geworpen
worden; het bang zijn om op straat
te lóopén met de verkeerde buren;
het kinderen laten grootbrengen, niet
als vrije menschen, doch gevormd en
gemaakt door machines. Indien het
vermijden van deze kosten belasting
op mijn eigen inkomen of mijn eigen
bezittingen beteekent, wil ik deze be
lastingen gaarne dragen 'als prijs voor
het ademen door mij en mijn kinde
ren van vrije lucht in een vrij land,
in een levende en niet in een doode
wereld".
Wij in Nederland erkennen de pittige
waarheid, die ligt in deze woorden van
President Roosevelt!
BEVORDERING VAN
HUISHOUDELIJKEN ARBEID.
EEN REGELING, DIE HAAR DOEL
VOORBIJSTREEFT?
Blijkens de circulaire aan Gemeente
besturen over de verdiensten van dienst
boden, welke inwonend gezinslid zijn van
een ondersteunde, is het de bedoeling der
Regeering de animo tot huishoudelijke be
trekkingen te bevorderen, en, waar deze
circulaire betrekkelijk kort na de publi
catie der voorschriften van de Duitsche
Regeering voor de hier dienende Duitsche
meisjes komt, is hier tusschen wellicht
eenig verband.
Toch zijn er, die meenen, dat, als
de Minister door dezen maatregel be
doelt, de Nederlandsche meisjes de
plaatsen der Duitsche dienstboden te
doen innemen, Zijne Excellentie zijn
doel niet bereikt, maar, integendeel,
het „dienen voor dag en nacht" tegen
gaat.
Immers: meisjes-gezinsleden mogen het
volle loon houden; en bovendien krijgt de
ondersteunde nog voor dat gezinslid de ge
bruikelijke toeslag.
Meisjes „voor dag en nacht" zyn geen
gezinsleden, de ondersteunde krijgt voor
zulke dochters geen toeslag, maar wel
wordt van zijn steunbedrag een gedeelte
een „redélijke bijdrage'' van de verdie
nende dochter afgetrokken, omdat zijn
dochter werkt.
Het ligt voor de hand, en de praktijk be
wijst het nu reeds, dat het veel voordee-
liger wordt voor den dag te dienen, dan
voor dag en- nacht, tenzij de regeling ge
wijzigd wordt.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
PARIJS. De Fransche minister-president
Daladier is gisteravond weer uit Tunis
vertrokken en scheep gegaan naar Algiers.
De Italianenzijn over deze reis niets te
spreken en uiten hun misnoegen met al
lerlei speldeprikken. Zoo hebben zij te Ge
nua het een bekende schrijver en journa
list, lid van de Academie Franpaise, lastig
gemaakt, die per vliegtuig via Genua naar
Dzjiboeti wilde reizen.
Ofschoon zijn paspoort volkomen in
orde was en voorzien was van het visum
van het Italiaansche consulaat te Parijs,
hebben de Italianen hem teruggestuurd.
Op zichzelf is dit incident vrij onbeteeke-
nend, maar in de serie onaangenaamhe
den, welke nu tusschen Italië en Frankrijk
wordt uitgewisseld, is het wel beteeke-
nend.
MÜNCHEN: Het andere uiteinde van de
befaamde „as", Duitschland, heeft het te
kwaad met Polen. Daarom is de Poolsche
minister van buitenlandsche zaken, Beek,
gisteren naar Hitier gereisd, om eens met
den Führer te gaan praten. Over den in
houd van de besprekingen kan men slechts
gissingen maken. Volgens de bekende pu
bliciste madame Tabouis, wier mededee-
lingen in de „Oeuvre" echter niet altijd
even betrouwbaar zijn gebleken, zouden
de Duitschers bijzonder voldaan zijn ge
weest over de Poolsche besprekingen. Hit-
Ier zou de verzekering hebben gekregen,
dat Polen zijn politieke oriënteering op
geen enkele wijze zou veranderen en dat
de reis van Litwinof naar Warschau niet
zou plaats vinden. Er zouden door Beek
zeer belangrijke concessies zijn gedaan
met betrekking tot Dantzig.
WASHINGTON: Gisteren is de begroo
ting voor het komende fiscale jaar van de
Vereenigde Staten ingediend, en deze be-
greoting wijst een tekort aan van 3.326
millioen. Voor het loopende belastingjaar,
eindigende 30 Juni a.s., wordt het tekort
getaxeerd op 3.972 millioen dollar Hieruit
blijkt dus, dat het eéne milliardentekort in
Amerika op het andere wordt gestapeld.
Nu is Amerika een zeer rijk land, dat zich
veel kan veroorloven, doch het behoeft niet
te verwonderen, dat men zich ginder onge
rust gaat maken, over het tempo, waarin
de publieke schuld blijft aangroeien.
Een Pauselijk jaarboek
voor 1939
Een overzicht over de geheele
Katholieke Wereld.
Op 1 Januari van dit jaar heeft
Mgr. Montini het Pauselijk Jaar
boek voor 1939 met zijn vele sta
tistieken en tallooze gegevens over
de Katholieke Kerk in de geheele
wereld den H. Vader aangeboden.
Over dit nuchter, maar toch be-
teekenisvolle boek geeft onze Ro=
meinsche correspondent de vol
gende bijzonderheden:
Iedere editie van het Pauselijk Jaarboek,
dat dit jaar weer met astronomische securi
teit op den eersten dag van het jaar ver
schenen is, is voor de Vatiaansche stad een
gebeurtenis, die met verlangen wordt te
gemoet gezien. Men kan erin vinden, bij
wien men voor deze of genen gelegenheid
in Rome moet zijn, of men bij Mgr. zus of
bij Mgr. zoo belet aan moet vragen. In een
lange lijst vindt men er de namen van de
14.000 leden der Pauselijke familie, als men
het zoo uit Jcan drukken, Kardinalen, Bis
schoppen, Huisprelaten, Kamerheeren met
en zonder degen, al of niet geheim enz. enz.
De rij kloosterorden en congregaties met
opgave van Generaal-Oversten en Moeder,
huizen is erin te vinden, en deze lijst komt
er niet alleen in voor ten pleziere van de
vele studeerende kloosterlingen in Rome,
die belangstellend nagaan, of de redactie
hun orde wellicht vergeten heeft. Ettelijke
bladzijdén worden in beslag genomen door
de Romeinsche Curie, het Corps Diploma
tique, de vele bureaux en instellingen van
de Vaticaansche Stad en de vele studie
gebouwen in Rome. Maar wie in de eerste
dagen van Januari geen audiënties be
hoeft te maken bij personen, wier namen
eerst nog moeten worden opgezocht in dit
Vaticaansche naslagwerk, die kan toch met
genoegen dit boek van 1360 pagina's (115
meer dan het vorig jaar) doorbladeren.
Want naast deze opsommingen met namen
en nog eens namen, zijn er ook interessante
gegevens uit dit jaarboek te putten.
Het aantal Kardinalen bedraagt 62; er
zijn 14 Patriarchen, waarvan er 10 een Bis
schopszetel beheeren, terwijl er vier titu
lair zijn. Voorts bestaat het Episcopaat der
katholieke wereld uit 219 Metropolitaan-
Aartsbisschoppen, 36 Aartsbisschoppelijke
residenten, 935 bisschoppen met eigen dio
cees en .772 titulair-bisschoppen, 50 pre
laten en. abten, 292 Apostolische'Vicarissen,
135 Apostolische Prefecten, Het aantal
pauselijk "erkende congregaties en klooster
oorden bedraagt 159.
De Heilige' Stoel heeft in het buitenland
59delegaties, waarvan 37 met diplomatiek
karakter. Dit jaar werd een delegatie voor
Groot-Brittannië opgericht te Londen. Bij
het Vaticaan zijn 37 staten vertegenwoor
digd, waarvan 13 door een Ambassadeur.
Dit jaar werd de Roemeensche Legatie tot
Ambassade verheven.
In 1938 werden zes nieuwe bisdommen
opgericht, Limoeiro in Brazillië, Amos en
Hearst in Canada, Madura in Voor-Indië,
Aveiro in Portugal en Saginaw in de Vër-
eenigdé Staten. Voorts werden 4 Apostoli
sche Vicariaten en 14 Apostolische Prefec
turen ingericht. Tijdens het Pontificaat van
Paus Pius XI werden 128 nieuwe bisdom
men en aartsbisdommen geconstitueerd, 28
bisdommen1 werden aartsbisdommen, 24
kloostèrs werden tot abdij verheven, 116
nieuwe vicariaten en 151 Apostolische Pre
fecturen werden opgericht.
Het zijn simpele gegevens, maar zij
spreken boekdeelen. De universaliteit der
Katholieke Kerk komt er welsprekend in
tot uiting.
De Godsdienst in het
Roode Spanje
In de bisdommen Tortosa en Barbastro
werd 70 tot 82 procent van de
geestelijkheid vermoord.
ANTICHRIST
In het jongste nummer van „Studiën",
katholiek cultureel tijdschrift, schrijft dr.
L de Jonge S.J., over den antichrist. De
antichrist is de valsche profeet, die ons is
voorspeld als een teeken, dat de jongste
Dag aanstaande is, maar de Heilige Schrift
geeft den naam „antichrist" ook in meer al
gemeen en zin aan- verkondigers eener leer;
die in tegenspraak is met het .Evangelie.'
Eeuwenlang is de prediking van zulk een
met het Evangelie strijdige leer als een
gruwelijke 'zonde tegen God en. een mis
dadige misleiding der menschen gevoeld.
Maar in onze dagen?
En nu geven we het, woord aan Pater de
Jonge:
In dit opzicht zijn al lang, ook in ons va
derland, de opvattingen totaal veranderd.
Een „antichrist" in den zin van kerkver-
volger, bloedige en onbloedige, wordt hier
nog vrij algemeen afgekeurd, ofschoon
de protesten uit met-katholieke kringen
klinken soms tamelijk zwak; men kan ze
ternauwernood versta, n. Maar een „anti
christ" in den zin van verkondiger eener
leer, welke de leer van Jezus weerspreekt,
wordt niet alleen niet afgewezen, maar bin
nengehaald. Men luistert naar hem, vindt
hem belangwekkend, loopt hem na. De
„moderne vrijheiden", speciaal die der
pers, door den Syllabus van Pius IX inder
tijd verworpen, maar door de regeeringen
aanvaard, hebben haar vernielingswerk
wel zéér grondig .verricht. Dat Jezus Chris
tus het Woord des Vaders is en God als Hij,
dat Hij de menschelijken natuur heeft aan
genomen uit de Maagd Maria, dat Hij door
zijn lijden en dood ons uit de zonde heeft
verlost en door zijn woord en voorbeeld
heeft geleerd hoe wij God moeten dienen,
dat „aan de menschen geen andere Naam
is gegeven, in wien zij kunnen zalig wor
den dan de Naam Jezus" 1), dat Hij op den
jongsten Dag als Rechter te oordeelen en dat
om levenden en dooden te oordeelen en dat
het Rijk zijner glorie geen einde zal heb
ben; dat Hij ter bewaring en verkondi
ging van deze leer zijn Kerk heeft gesticht,
aan wie Hij zijn eigen gezag heeft overge
dragen: deze en andere door Hem geopen
baarde waarheden kan men weerspreken,
kleineeren, verwerpen, zonder dat men be
seft, dat het verschrikkelijke vorlnis van
Joannes ook nu nog van kracht is: „Iedere
geest, die Jezus niet belijdt, d.i. die tegen
spreekt wat Hij geleerd heeft, is er een
van den antichrist".
Het ergste is, dat dergelijk verzet tegen
Christus niet alleen wordt verkondigd door
openlijke godloozen, die er een levenstaak
van hebben gemaakt den godsdienst uit te
roeien, maar ook door tallooze schrijvers,
die in God gelooven en er van zouden
schrikken, wanneer ze hoorden, dat hun
werk op slot van rekening dezelfde noodlot
tige vruchten afwerpt. Ze schrijven over
godsdienst en godsdienstig gevoel, over God
en Godskennis, over het zedelijk leven op
aarde en het leven hiernamaals, zonder on
zen Heiland ook maar te noemen. Feuer-
bach en Abdoel Baha, Ren an en Shelley,
Steiner, Keyserling, Gurdjieff en Krishna-
murti vinden in deze boeken hun plaats 2)
Over Jezus Christus, die den door Hem ge-
openbaarden godsdienst, als den eenig wa
ren, aan alle menschen heeft voorgeschre
ven, geen woord.
1) Hand. 4, 12.
2) Zoo bijvoorbeeld in het onlangs ver
schenen werk van P. W. Scharroo: Het He
den, de Toekomst en Wij. Zuid-Hollandsche
Uitgevers Mjj., Den Haag, blz. 200215.
Van bepaalde zijde worden in den laat-
sten tijd meermalen berichten verspreid
als zou de toestand op godsdienstig gebied
zich in Barcelona gunstig ontwikkelen.
1. Er zouden in genoemde stad 3000 ka
tholieke priesters zijn, die de H. Mis nog
zouden opdragen, weliswaar niet in het
openbaar, maar dan toch met goedvinden
van de regeering.
2. De regeering zou het voornemen ken
baar hebben gemaakt om de kerken weer
beschikbaar te stellen voor den eere-
dienst.
•3. De Roode Miliciens zouden trachten
n regelmatig de godsdienstoefeningen
bij te wonen en de Spaansche regeering
er prijs op stellen om voor de mili
tairen aan het front aalmoezeniers te be
noemen.
4. Tenslotte zou de regeering van Barce
lona onderhandelingen aangeknoopt heb
ben met den H. Stoel om te komen tot een
overeenkomst, een z.g. „Modus Vivendi".
In verband met bovengenoemde geruch
ten wordt van welingelichte zijde aan de
.Lettres de Rome" het volgende bericht:
Bovenstaande mededeelingen, die in
vier punten zijn samengevat, zijn louter
fantasie.
Vooreerst zijn er geen 3000 priesters in
Barcelona. In de maand Mei van 1937
heeft een leek,die nauwe relaties onder
hield met de kerkelijke autoriteiten van
Barcelona, en die een bezoek gebracht
heeft aangenoemde stad, medegedeeld, dat
,er zich aldaar 400 priesters verborgen hiel
den in de Spaansche Catacomben.
De Spaansche afgevaardigde op het
Godloozencongres, dat in Londen in Sep
tember 1938 gehouden werd, deelde me
de, dat er iederen Zondag in het Roode
Spanje nog wel 2000 H.H. Missen werden
opgedragen. Indien, gelijk men mag aan
nemen, iedere priester drie H.H. Missen
zal opdragen (in bijzondere omstandighe
den zou dit aantal nog verhoogd kunnen
worden) zouden er iets meer dan 600
priesters in Barcelona zijn om dit aantal
H.H. Missen te celebreeren. Het aantal
priesters in Barcelona, dat eerst 4Ö0 be
droeg kan nog eenigszins gestegen zijn,
doordat de burgerbevolking door de Roo-
den steeds geëvacueerd werd uit die ge
bieden, die aan Franco moesten worden
prijsgegeven. Doch tevens moet men
acht nemen, dat in diezelfde periode de
sterfte onder de geestelijken in het Roode
Spanje buitengewoon groot is geweest,
zoodat het aantal priesters, dat thans in
Barcelona verblijf houdt tusschen de 400
en 600 geraamd moet worden.
'Deze cijfers kloppen ook wanneer men
ze vergelijkt met de naburige diocesen en
de reeds bevrijde gebieden. Het percen
tage van de verwonde geestelijken be
draagt in de aan Barcelona aangrenzende
bisdommen 70 procent in Tortosa en
procent in Barbastro. Wanneer men dit
percentage ook rekent voor Barcelona,
komt men tot een eindcijfer van 400 tot 600
priesters in Barcelona.
Wat het beschikbaar stellen van kerken
betreft, is het juist, dat de regeering ten
behoeve van de Katholieke Baskische se
paratisten een kapel geopend heeft: men
mag aannemen dat een bepaald aantal
ambtenaren oogluikend toezien, dat er
eenige godsdienstige activiteit aan den dag
wordt gelegd, wanneer hiervan meld*ig
zou worden gemaakt. De geestelijkheid
leeft in haar geheel in de catacombén.
Wij hebben deze zomer en in dit najaar
verschillende brieven ontvangen, waaruit
wij hebben kunnen opmaken, dat de pries
ters er van overtuigd zijn, dat zij zelf
steeds in het grootste gevaar verkeeren en
dat zij voortdurend kans loópen om in de
gevangenis te worden geworpen
Het zou onbillijk zijn om de Katholie
ken van Barcelona er verantwoordelijk
voor te stellen, dat de kerken in Barcelona
nog steeds gesloten blijven. Zeker, de Roo
de Regeering te Barcelona zou graag in
het buitenland, speciaal in Engeland, den
indruk willen vestigen, dat zij de vrijheid
van godsdienst in Barcelona goedkeurt,
De regeering zou gaarne een openbare
godsdienstige manifestatie b.v. een ker
kelijke begrafenis willen toestaan om
hieruit politieke munt te kunnen slaan.
Wanneer de geestelijkheid uit haar schuil
hoeken te voorschijn werd gelokt, zou het
veel gemakkelijker zijn om haar later on
verhoeds om het leven te brengen.
De verdraagzaamheid der Rooden in
Spanje toont veel overeenkomst met de
tollerantie van de Sovjets in 1936: men liet
aan de katholieke geestelijkheid weten,
dat, ondanks alles, de godsdienstvrijheid
zou terugkeeren. Vele priesters gingen er
dan ook toe over om hun ambt openlijk
uit te oefenen.
Terwijl in het buitenland de indruk
werd gevestigd, dat bij de afkondiging van
de nieuwe grondwet ook godsdienstvrijheid
door Stalin werd toegestaan, werden alle
priesters, die hun ambt openlijk durfden
uitoefenen, gearresteerd. Het jaar 1937 be-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Chamberlain zal op 13 Januari door den
Paus in audiëntie worden ontvangen. (2da
blad).
De Afrikaansche reis van Daladier (2de
blad).
Amerika's begrooting. (2de blad).
Franco's troepen bezetten Berjas BlaB*
cas. (2de blad).
Het nieuwe Japansche kabinet. (2de
blad).
Binnenland
Verdenkingen van oneerlijke practijken
bij de gemeentelijke grond-politiek te Am
sterdam. (1ste blad).
Leiden
De „Overdekte" te Leiden is failliet ver
klaard. (1ste blad).
teekende dan ook voor Rusland het einde
van het openbaar godsdienstig leven en te-
s van de toelaatbaarheid van den gods
dienst in Sovjet-Rusland. Ongetwijfeld- zijn,
er Roode miliciens, die, als ze daartoe in
de gelegenheid zijn, Zondags de H. Mis
zullen bijwonen. Önder deze soldaten be
vinden zich ook tal van seminaristen, die
liever bij het leger werden ingelijfd,, dan.
steeds de kans te loopen om als deserteur
te worden gefusilleerd. Maar iets anders is
nog, dat de communisten in Barcelona er
toe zullen overgaan om aalmoezeniers aan,
te stellen voor de soldaten aan het. front.
Wellicht zouden ze gaarne een half do
zijn aalmoezeniers hebben on}.... ,ze te
kunnen fotografeeren. Wat tenslotte het
hervatten van de diplomatieke betrekkin
gen .tusschen Barcelona en het Vaticaan.
aangaat, speciaal wat betreft het sluiten,
van een „Modus Vivendi", zij slechts ver
meld, dat de geruchten hieromtrent door
het Pauselijk Staatssecretariaat officieel
zijn tegengesproken.
„WIJ WENSCHEN SLECHTS DE
UITBREIDING VAN GODS
RIJK OP AARDE.
Herderlijk Schrijven van mgr. Grocber.
Bij het begin van het nieuwe "jaar heeft
mgr. Groeber, Aartsbischop van Freiburg,
een herderlijk schrijven gericht tot zijn
diocesanen, waarin hij op de eerste plaats
God dankt voor alles, wat Hij in het jaar
1938 voor Kerk en volk gedaan heeft.
„Bij het begin van het nieuwe jaar is
de christen zich bewust, dat de vervulling
van alle wenschen in Gods handen moet
worden gelegd, want Hij alleen kent het
uiteindelijke resultaat van de vervulling
van onze wenschen. God zelf zal wel uit
maken, wat het komende jaar zal brengen,
voor de Kerk en voor het Duitsche volk.
De christen zelf zal niets anders wen
schen. dan Gods Wil te vervullen. Wij wil
len slechts zonder eenige beperking Gods
Eer, de uitbreiding en verdieping van Zijn
Rijk op aarde en voor ons vólk wenschen
wij datgene, wat tot God leidt. En vastbe
raden wenschen wij niets, hetgeen de
Godsgedachte verduistert of verminkt, wat
het christelijk geloof veracht of bestrijdt,
wat oneer brengt aan de Kerk en wat het
volk in zijn moreel leven vergiftigt".
DE „UNIVERSEELE BROEDERSCHAP
IN GOD".
Kardinaal Nasalii-Rocca tegen
ideologiën.
Kardinaal Nasalli-Rocca, aartsbisschop
van Bologna, die gewoonlijk een der groot
ste aanhangers van het fascisme genoemd
werd, heeft zich op zijn beurt in het open
baar uitgesproken tegen het racisme.
In een predikatie in de kathedraal van
Boulogne verklaarde de Kardinaal:
„Laten wij dan zekere exotische en on
gepaste ideologiën wegbannen, welke ideo
logiën geïnspireerd werden door een over
dreven nationalisme en die bodemlooze af
gronden scheppen en muren van verdeeld
heid oprichten tusschen het eene volk en
het andere, de eene natie en de andere,
door het miskennen van de natuurlijke
band der algemeene oorsprong en van de
geestelijke en bovennatuurlijke band der
universeele broederschap in God".