30ste Jaargang No. 9229 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN VRIJDAG 6 JANUARI 1939 $e£eid^h£0oti/&mt Telefoon: Redactie 15. Telefoon: Administratie 93». Adv. en Abona.-tarieven zie pag. 2 Giro 103003. Postbus 11. Dit nummer bestaat alt vier bladen. Het geluk van de vrijheid Wij leven in Nederland gelukkig be trekkelijk gelukkig. Neen wij zijn niet ongevoelig voor de ellende van werkloosheid en achteruit gang in verdiensten. Dat zijn vaak harde kruisen. En 't is geen christen, 't is geen mensch, die niet diep en waarachtig mede lijdt, daadwerkelijk mede lijdt, met die talloozen, gedrukt en gebukt onder zware zorgen vooral als zijn direct-persoon- lijk' aandeel in het lijden minder zwaar mocht zijn! En toch tóch durven wij neerschrij ven: wij leven in Nederland gelukkig betrekkelijk gelukkig. Betrekkei ij k gelukkig n.l. in verhouding tot den toestand in vele an dere landen. Als men spreekt met menschen, die nu hoewel onschuldig aan ook maar eenig misdrijf in Duitschland in een concen tratie-kamp te hebben doorgebracht den Nederlandschen vrijen bodem betreden en, hoewel van alles beroofd, zich zoo in tens gelukkig gevoelen als waren zij in een paradijs gekomen dan beseft en voelt men zelf weer 'ns levendig en dank baar dankbaar! welk 'n geluk het is te wonen in het vrije Nederland. In het vr ij e Nederland! Wij willen hier afdrukken een klein fragment uit de mooie en krachtige rede van President Roosevelt: „De dictatuur brengt kosten mede, die het Amerikaansche volk nooit zal betalen en wel onze geestelijke waarden; het gezegende recht te kun nen zeggen wat wij willen; de vrij heid; confiscatie van ons kapitaal; het in een concentratiekamp geworpen worden; het bang zijn om op straat te lóopén met de verkeerde buren; het kinderen laten grootbrengen, niet als vrije menschen, doch gevormd en gemaakt door machines. Indien het vermijden van deze kosten belasting op mijn eigen inkomen of mijn eigen bezittingen beteekent, wil ik deze be lastingen gaarne dragen 'als prijs voor het ademen door mij en mijn kinde ren van vrije lucht in een vrij land, in een levende en niet in een doode wereld". Wij in Nederland erkennen de pittige waarheid, die ligt in deze woorden van President Roosevelt! BEVORDERING VAN HUISHOUDELIJKEN ARBEID. EEN REGELING, DIE HAAR DOEL VOORBIJSTREEFT? Blijkens de circulaire aan Gemeente besturen over de verdiensten van dienst boden, welke inwonend gezinslid zijn van een ondersteunde, is het de bedoeling der Regeering de animo tot huishoudelijke be trekkingen te bevorderen, en, waar deze circulaire betrekkelijk kort na de publi catie der voorschriften van de Duitsche Regeering voor de hier dienende Duitsche meisjes komt, is hier tusschen wellicht eenig verband. Toch zijn er, die meenen, dat, als de Minister door dezen maatregel be doelt, de Nederlandsche meisjes de plaatsen der Duitsche dienstboden te doen innemen, Zijne Excellentie zijn doel niet bereikt, maar, integendeel, het „dienen voor dag en nacht" tegen gaat. Immers: meisjes-gezinsleden mogen het volle loon houden; en bovendien krijgt de ondersteunde nog voor dat gezinslid de ge bruikelijke toeslag. Meisjes „voor dag en nacht" zyn geen gezinsleden, de ondersteunde krijgt voor zulke dochters geen toeslag, maar wel wordt van zijn steunbedrag een gedeelte een „redélijke bijdrage'' van de verdie nende dochter afgetrokken, omdat zijn dochter werkt. Het ligt voor de hand, en de praktijk be wijst het nu reeds, dat het veel voordee- liger wordt voor den dag te dienen, dan voor dag en- nacht, tenzij de regeling ge wijzigd wordt. DE WERELD IN VOGELVLUCHT PARIJS. De Fransche minister-president Daladier is gisteravond weer uit Tunis vertrokken en scheep gegaan naar Algiers. De Italianenzijn over deze reis niets te spreken en uiten hun misnoegen met al lerlei speldeprikken. Zoo hebben zij te Ge nua het een bekende schrijver en journa list, lid van de Academie Franpaise, lastig gemaakt, die per vliegtuig via Genua naar Dzjiboeti wilde reizen. Ofschoon zijn paspoort volkomen in orde was en voorzien was van het visum van het Italiaansche consulaat te Parijs, hebben de Italianen hem teruggestuurd. Op zichzelf is dit incident vrij onbeteeke- nend, maar in de serie onaangenaamhe den, welke nu tusschen Italië en Frankrijk wordt uitgewisseld, is het wel beteeke- nend. MÜNCHEN: Het andere uiteinde van de befaamde „as", Duitschland, heeft het te kwaad met Polen. Daarom is de Poolsche minister van buitenlandsche zaken, Beek, gisteren naar Hitier gereisd, om eens met den Führer te gaan praten. Over den in houd van de besprekingen kan men slechts gissingen maken. Volgens de bekende pu bliciste madame Tabouis, wier mededee- lingen in de „Oeuvre" echter niet altijd even betrouwbaar zijn gebleken, zouden de Duitschers bijzonder voldaan zijn ge weest over de Poolsche besprekingen. Hit- Ier zou de verzekering hebben gekregen, dat Polen zijn politieke oriënteering op geen enkele wijze zou veranderen en dat de reis van Litwinof naar Warschau niet zou plaats vinden. Er zouden door Beek zeer belangrijke concessies zijn gedaan met betrekking tot Dantzig. WASHINGTON: Gisteren is de begroo ting voor het komende fiscale jaar van de Vereenigde Staten ingediend, en deze be- greoting wijst een tekort aan van 3.326 millioen. Voor het loopende belastingjaar, eindigende 30 Juni a.s., wordt het tekort getaxeerd op 3.972 millioen dollar Hieruit blijkt dus, dat het eéne milliardentekort in Amerika op het andere wordt gestapeld. Nu is Amerika een zeer rijk land, dat zich veel kan veroorloven, doch het behoeft niet te verwonderen, dat men zich ginder onge rust gaat maken, over het tempo, waarin de publieke schuld blijft aangroeien. Een Pauselijk jaarboek voor 1939 Een overzicht over de geheele Katholieke Wereld. Op 1 Januari van dit jaar heeft Mgr. Montini het Pauselijk Jaar boek voor 1939 met zijn vele sta tistieken en tallooze gegevens over de Katholieke Kerk in de geheele wereld den H. Vader aangeboden. Over dit nuchter, maar toch be- teekenisvolle boek geeft onze Ro= meinsche correspondent de vol gende bijzonderheden: Iedere editie van het Pauselijk Jaarboek, dat dit jaar weer met astronomische securi teit op den eersten dag van het jaar ver schenen is, is voor de Vatiaansche stad een gebeurtenis, die met verlangen wordt te gemoet gezien. Men kan erin vinden, bij wien men voor deze of genen gelegenheid in Rome moet zijn, of men bij Mgr. zus of bij Mgr. zoo belet aan moet vragen. In een lange lijst vindt men er de namen van de 14.000 leden der Pauselijke familie, als men het zoo uit Jcan drukken, Kardinalen, Bis schoppen, Huisprelaten, Kamerheeren met en zonder degen, al of niet geheim enz. enz. De rij kloosterorden en congregaties met opgave van Generaal-Oversten en Moeder, huizen is erin te vinden, en deze lijst komt er niet alleen in voor ten pleziere van de vele studeerende kloosterlingen in Rome, die belangstellend nagaan, of de redactie hun orde wellicht vergeten heeft. Ettelijke bladzijdén worden in beslag genomen door de Romeinsche Curie, het Corps Diploma tique, de vele bureaux en instellingen van de Vaticaansche Stad en de vele studie gebouwen in Rome. Maar wie in de eerste dagen van Januari geen audiënties be hoeft te maken bij personen, wier namen eerst nog moeten worden opgezocht in dit Vaticaansche naslagwerk, die kan toch met genoegen dit boek van 1360 pagina's (115 meer dan het vorig jaar) doorbladeren. Want naast deze opsommingen met namen en nog eens namen, zijn er ook interessante gegevens uit dit jaarboek te putten. Het aantal Kardinalen bedraagt 62; er zijn 14 Patriarchen, waarvan er 10 een Bis schopszetel beheeren, terwijl er vier titu lair zijn. Voorts bestaat het Episcopaat der katholieke wereld uit 219 Metropolitaan- Aartsbisschoppen, 36 Aartsbisschoppelijke residenten, 935 bisschoppen met eigen dio cees en .772 titulair-bisschoppen, 50 pre laten en. abten, 292 Apostolische'Vicarissen, 135 Apostolische Prefecten, Het aantal pauselijk "erkende congregaties en klooster oorden bedraagt 159. De Heilige' Stoel heeft in het buitenland 59delegaties, waarvan 37 met diplomatiek karakter. Dit jaar werd een delegatie voor Groot-Brittannië opgericht te Londen. Bij het Vaticaan zijn 37 staten vertegenwoor digd, waarvan 13 door een Ambassadeur. Dit jaar werd de Roemeensche Legatie tot Ambassade verheven. In 1938 werden zes nieuwe bisdommen opgericht, Limoeiro in Brazillië, Amos en Hearst in Canada, Madura in Voor-Indië, Aveiro in Portugal en Saginaw in de Vër- eenigdé Staten. Voorts werden 4 Apostoli sche Vicariaten en 14 Apostolische Prefec turen ingericht. Tijdens het Pontificaat van Paus Pius XI werden 128 nieuwe bisdom men en aartsbisdommen geconstitueerd, 28 bisdommen1 werden aartsbisdommen, 24 kloostèrs werden tot abdij verheven, 116 nieuwe vicariaten en 151 Apostolische Pre fecturen werden opgericht. Het zijn simpele gegevens, maar zij spreken boekdeelen. De universaliteit der Katholieke Kerk komt er welsprekend in tot uiting. De Godsdienst in het Roode Spanje In de bisdommen Tortosa en Barbastro werd 70 tot 82 procent van de geestelijkheid vermoord. ANTICHRIST In het jongste nummer van „Studiën", katholiek cultureel tijdschrift, schrijft dr. L de Jonge S.J., over den antichrist. De antichrist is de valsche profeet, die ons is voorspeld als een teeken, dat de jongste Dag aanstaande is, maar de Heilige Schrift geeft den naam „antichrist" ook in meer al gemeen en zin aan- verkondigers eener leer; die in tegenspraak is met het .Evangelie.' Eeuwenlang is de prediking van zulk een met het Evangelie strijdige leer als een gruwelijke 'zonde tegen God en. een mis dadige misleiding der menschen gevoeld. Maar in onze dagen? En nu geven we het, woord aan Pater de Jonge: In dit opzicht zijn al lang, ook in ons va derland, de opvattingen totaal veranderd. Een „antichrist" in den zin van kerkver- volger, bloedige en onbloedige, wordt hier nog vrij algemeen afgekeurd, ofschoon de protesten uit met-katholieke kringen klinken soms tamelijk zwak; men kan ze ternauwernood versta, n. Maar een „anti christ" in den zin van verkondiger eener leer, welke de leer van Jezus weerspreekt, wordt niet alleen niet afgewezen, maar bin nengehaald. Men luistert naar hem, vindt hem belangwekkend, loopt hem na. De „moderne vrijheiden", speciaal die der pers, door den Syllabus van Pius IX inder tijd verworpen, maar door de regeeringen aanvaard, hebben haar vernielingswerk wel zéér grondig .verricht. Dat Jezus Chris tus het Woord des Vaders is en God als Hij, dat Hij de menschelijken natuur heeft aan genomen uit de Maagd Maria, dat Hij door zijn lijden en dood ons uit de zonde heeft verlost en door zijn woord en voorbeeld heeft geleerd hoe wij God moeten dienen, dat „aan de menschen geen andere Naam is gegeven, in wien zij kunnen zalig wor den dan de Naam Jezus" 1), dat Hij op den jongsten Dag als Rechter te oordeelen en dat om levenden en dooden te oordeelen en dat het Rijk zijner glorie geen einde zal heb ben; dat Hij ter bewaring en verkondi ging van deze leer zijn Kerk heeft gesticht, aan wie Hij zijn eigen gezag heeft overge dragen: deze en andere door Hem geopen baarde waarheden kan men weerspreken, kleineeren, verwerpen, zonder dat men be seft, dat het verschrikkelijke vorlnis van Joannes ook nu nog van kracht is: „Iedere geest, die Jezus niet belijdt, d.i. die tegen spreekt wat Hij geleerd heeft, is er een van den antichrist". Het ergste is, dat dergelijk verzet tegen Christus niet alleen wordt verkondigd door openlijke godloozen, die er een levenstaak van hebben gemaakt den godsdienst uit te roeien, maar ook door tallooze schrijvers, die in God gelooven en er van zouden schrikken, wanneer ze hoorden, dat hun werk op slot van rekening dezelfde noodlot tige vruchten afwerpt. Ze schrijven over godsdienst en godsdienstig gevoel, over God en Godskennis, over het zedelijk leven op aarde en het leven hiernamaals, zonder on zen Heiland ook maar te noemen. Feuer- bach en Abdoel Baha, Ren an en Shelley, Steiner, Keyserling, Gurdjieff en Krishna- murti vinden in deze boeken hun plaats 2) Over Jezus Christus, die den door Hem ge- openbaarden godsdienst, als den eenig wa ren, aan alle menschen heeft voorgeschre ven, geen woord. 1) Hand. 4, 12. 2) Zoo bijvoorbeeld in het onlangs ver schenen werk van P. W. Scharroo: Het He den, de Toekomst en Wij. Zuid-Hollandsche Uitgevers Mjj., Den Haag, blz. 200215. Van bepaalde zijde worden in den laat- sten tijd meermalen berichten verspreid als zou de toestand op godsdienstig gebied zich in Barcelona gunstig ontwikkelen. 1. Er zouden in genoemde stad 3000 ka tholieke priesters zijn, die de H. Mis nog zouden opdragen, weliswaar niet in het openbaar, maar dan toch met goedvinden van de regeering. 2. De regeering zou het voornemen ken baar hebben gemaakt om de kerken weer beschikbaar te stellen voor den eere- dienst. •3. De Roode Miliciens zouden trachten n regelmatig de godsdienstoefeningen bij te wonen en de Spaansche regeering er prijs op stellen om voor de mili tairen aan het front aalmoezeniers te be noemen. 4. Tenslotte zou de regeering van Barce lona onderhandelingen aangeknoopt heb ben met den H. Stoel om te komen tot een overeenkomst, een z.g. „Modus Vivendi". In verband met bovengenoemde geruch ten wordt van welingelichte zijde aan de .Lettres de Rome" het volgende bericht: Bovenstaande mededeelingen, die in vier punten zijn samengevat, zijn louter fantasie. Vooreerst zijn er geen 3000 priesters in Barcelona. In de maand Mei van 1937 heeft een leek,die nauwe relaties onder hield met de kerkelijke autoriteiten van Barcelona, en die een bezoek gebracht heeft aangenoemde stad, medegedeeld, dat ,er zich aldaar 400 priesters verborgen hiel den in de Spaansche Catacomben. De Spaansche afgevaardigde op het Godloozencongres, dat in Londen in Sep tember 1938 gehouden werd, deelde me de, dat er iederen Zondag in het Roode Spanje nog wel 2000 H.H. Missen werden opgedragen. Indien, gelijk men mag aan nemen, iedere priester drie H.H. Missen zal opdragen (in bijzondere omstandighe den zou dit aantal nog verhoogd kunnen worden) zouden er iets meer dan 600 priesters in Barcelona zijn om dit aantal H.H. Missen te celebreeren. Het aantal priesters in Barcelona, dat eerst 4Ö0 be droeg kan nog eenigszins gestegen zijn, doordat de burgerbevolking door de Roo- den steeds geëvacueerd werd uit die ge bieden, die aan Franco moesten worden prijsgegeven. Doch tevens moet men acht nemen, dat in diezelfde periode de sterfte onder de geestelijken in het Roode Spanje buitengewoon groot is geweest, zoodat het aantal priesters, dat thans in Barcelona verblijf houdt tusschen de 400 en 600 geraamd moet worden. 'Deze cijfers kloppen ook wanneer men ze vergelijkt met de naburige diocesen en de reeds bevrijde gebieden. Het percen tage van de verwonde geestelijken be draagt in de aan Barcelona aangrenzende bisdommen 70 procent in Tortosa en procent in Barbastro. Wanneer men dit percentage ook rekent voor Barcelona, komt men tot een eindcijfer van 400 tot 600 priesters in Barcelona. Wat het beschikbaar stellen van kerken betreft, is het juist, dat de regeering ten behoeve van de Katholieke Baskische se paratisten een kapel geopend heeft: men mag aannemen dat een bepaald aantal ambtenaren oogluikend toezien, dat er eenige godsdienstige activiteit aan den dag wordt gelegd, wanneer hiervan meld*ig zou worden gemaakt. De geestelijkheid leeft in haar geheel in de catacombén. Wij hebben deze zomer en in dit najaar verschillende brieven ontvangen, waaruit wij hebben kunnen opmaken, dat de pries ters er van overtuigd zijn, dat zij zelf steeds in het grootste gevaar verkeeren en dat zij voortdurend kans loópen om in de gevangenis te worden geworpen Het zou onbillijk zijn om de Katholie ken van Barcelona er verantwoordelijk voor te stellen, dat de kerken in Barcelona nog steeds gesloten blijven. Zeker, de Roo de Regeering te Barcelona zou graag in het buitenland, speciaal in Engeland, den indruk willen vestigen, dat zij de vrijheid van godsdienst in Barcelona goedkeurt, De regeering zou gaarne een openbare godsdienstige manifestatie b.v. een ker kelijke begrafenis willen toestaan om hieruit politieke munt te kunnen slaan. Wanneer de geestelijkheid uit haar schuil hoeken te voorschijn werd gelokt, zou het veel gemakkelijker zijn om haar later on verhoeds om het leven te brengen. De verdraagzaamheid der Rooden in Spanje toont veel overeenkomst met de tollerantie van de Sovjets in 1936: men liet aan de katholieke geestelijkheid weten, dat, ondanks alles, de godsdienstvrijheid zou terugkeeren. Vele priesters gingen er dan ook toe over om hun ambt openlijk uit te oefenen. Terwijl in het buitenland de indruk werd gevestigd, dat bij de afkondiging van de nieuwe grondwet ook godsdienstvrijheid door Stalin werd toegestaan, werden alle priesters, die hun ambt openlijk durfden uitoefenen, gearresteerd. Het jaar 1937 be- VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Chamberlain zal op 13 Januari door den Paus in audiëntie worden ontvangen. (2da blad). De Afrikaansche reis van Daladier (2de blad). Amerika's begrooting. (2de blad). Franco's troepen bezetten Berjas BlaB* cas. (2de blad). Het nieuwe Japansche kabinet. (2de blad). Binnenland Verdenkingen van oneerlijke practijken bij de gemeentelijke grond-politiek te Am sterdam. (1ste blad). Leiden De „Overdekte" te Leiden is failliet ver klaard. (1ste blad). teekende dan ook voor Rusland het einde van het openbaar godsdienstig leven en te- s van de toelaatbaarheid van den gods dienst in Sovjet-Rusland. Ongetwijfeld- zijn, er Roode miliciens, die, als ze daartoe in de gelegenheid zijn, Zondags de H. Mis zullen bijwonen. Önder deze soldaten be vinden zich ook tal van seminaristen, die liever bij het leger werden ingelijfd,, dan. steeds de kans te loopen om als deserteur te worden gefusilleerd. Maar iets anders is nog, dat de communisten in Barcelona er toe zullen overgaan om aalmoezeniers aan, te stellen voor de soldaten aan het. front. Wellicht zouden ze gaarne een half do zijn aalmoezeniers hebben on}.... ,ze te kunnen fotografeeren. Wat tenslotte het hervatten van de diplomatieke betrekkin gen .tusschen Barcelona en het Vaticaan. aangaat, speciaal wat betreft het sluiten, van een „Modus Vivendi", zij slechts ver meld, dat de geruchten hieromtrent door het Pauselijk Staatssecretariaat officieel zijn tegengesproken. „WIJ WENSCHEN SLECHTS DE UITBREIDING VAN GODS RIJK OP AARDE. Herderlijk Schrijven van mgr. Grocber. Bij het begin van het nieuwe "jaar heeft mgr. Groeber, Aartsbischop van Freiburg, een herderlijk schrijven gericht tot zijn diocesanen, waarin hij op de eerste plaats God dankt voor alles, wat Hij in het jaar 1938 voor Kerk en volk gedaan heeft. „Bij het begin van het nieuwe jaar is de christen zich bewust, dat de vervulling van alle wenschen in Gods handen moet worden gelegd, want Hij alleen kent het uiteindelijke resultaat van de vervulling van onze wenschen. God zelf zal wel uit maken, wat het komende jaar zal brengen, voor de Kerk en voor het Duitsche volk. De christen zelf zal niets anders wen schen. dan Gods Wil te vervullen. Wij wil len slechts zonder eenige beperking Gods Eer, de uitbreiding en verdieping van Zijn Rijk op aarde en voor ons vólk wenschen wij datgene, wat tot God leidt. En vastbe raden wenschen wij niets, hetgeen de Godsgedachte verduistert of verminkt, wat het christelijk geloof veracht of bestrijdt, wat oneer brengt aan de Kerk en wat het volk in zijn moreel leven vergiftigt". DE „UNIVERSEELE BROEDERSCHAP IN GOD". Kardinaal Nasalii-Rocca tegen ideologiën. Kardinaal Nasalli-Rocca, aartsbisschop van Bologna, die gewoonlijk een der groot ste aanhangers van het fascisme genoemd werd, heeft zich op zijn beurt in het open baar uitgesproken tegen het racisme. In een predikatie in de kathedraal van Boulogne verklaarde de Kardinaal: „Laten wij dan zekere exotische en on gepaste ideologiën wegbannen, welke ideo logiën geïnspireerd werden door een over dreven nationalisme en die bodemlooze af gronden scheppen en muren van verdeeld heid oprichten tusschen het eene volk en het andere, de eene natie en de andere, door het miskennen van de natuurlijke band der algemeene oorsprong en van de geestelijke en bovennatuurlijke band der universeele broederschap in God".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1