DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BINNENLAND
Door lawine be
dolven.
DONDERDAG 5 JANUARI 1939
30ste Jaargang No. 9227
S)e £eid&ch£(Eoti/*<mt
Tclefoo": Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Aboniu-tasieven zie pag. 2
Giro 103003. - Postbus 11.
t o
'I Is nóg uitdagender?
Zooals gemeld zijn bij Koninklijk Be
sluit benoemd bij den Hoogen Raad der
Nederlanden: tot president 'mr. dr. L. E.
Visser, thans vice-president van gemelden
Raadtot vice-president: prof. mr. B. M.
Taverne, thans raadsheer in gemelden
Raad.
Over de benoeming van den nieuwen
president van den Hoogen Raad, mr. dr.
Visser, is het „Nationale Dagblad" hevig
verontwaardigd. Het blad noemt dat
„een uitdagende benoeming", en
,,'n klap in het gezicht van den Hoogen
Raad"
Waarom?
Kan op de moraliteit van den be
trokkene gemotiveerde critiek worden uit
gebracht?
Kan de intellectualiteit van den
benoemde redelijkerwijze in twijfel wor
den getrokken?
Om welke reden is deze benoeming
uitdagend en waarom is ze 'n klap in
het gezicht van den Hoogen Raad?
Mr. dr. L. E. Visser is een Jood!
Daarom alléén mocht hij niet benoemd
worden.
Hij moge al zijn een zeer fatsoenlijk en
een zeer kundig man hij is een Jood.
En dus is zijn benoeminguitdagend.
Maar het „Nationale Dagblad" heeft,
toen het den naam las van een Jood, naar
't schijnt, niet verder gekeken, anders had
het blad geconstateerd, dat het geval nog
uitdagender is. De nieuw-benoemde vice-
president, prof. mr. Taverne, is: .een Ka
tholiek! Een Katholiek; dus wellicht of
waarschijnlijk een lid der R.K. Staats
partij!!
Op de hoogste n>-chterlijke posten in het
land een Jood en een Katholiek!
't Is verschrikkelijk verschrikkelijk
vcor bekrompen anti-semieten, anti-papis
ten en dergelijke lieden!
Maar feitelijk zijn deze benoemingen in
dézen tijd eéh dèihónstratié vari dé vrij-,
h e i d en van het recht in ons vader
land!
DE WERELD
VOGELVLUCHT
Een advertentie
Wij lazen een advertentie, waarin wordt
„gevraagd liefst R.K. leerling-verkoop
ster".
En die advertentie lazen wij in een
niet-katholieke courant alléén in een
niet-katholieke courant.
De naam van de zaak staat er bij wij
willen de firma „sparen" en deze hier
niet vermelden waaruit blijkt, dat de
firma door katholieken wordt gedreven.
Er zijn toch menschen, die zich hoogst
zonderling kunnen gedragen!
Gesteld, dat een firma liefst R.K. perso
neel wenscht, war ligt er dan meer voor
de hand, dan dat zij uitsluitend, of zeker
bij voorkeur, in een katholieke courant
adverteert.
Deze firma doet 't echter juist
andersom!
't Schijnt ons niet waarschijnlijk, dat er
velen zijn, die een dergelijke handelwijze
sympathiek vinden!
BEVORDERING VAN
HUISHOUDELUKËN ARBEID.
Alleen van meisjes,
GEEN AFTREK, OOK NIET WANNEER
ANDERHALF MAAL HET GROND-
BEDRAG WORDT OVERSCHREDEN
Naar wij vernemen heeft de maatregel
van den minister van Sociale Zaken, die
het verrichten van gezinsarbeid van huis-
houdelijken aard door Nederlandsche
mèisjes zooveel mogelijk wil bevorderen,
de strekking, dat onder gezinsleden alléén
meisjes moeten wórden verstaan, dus nie1
ook de vrouw van ondersrèunden en te
werkgestelden.
Voorts brengt de bepaling, dat voor de
verdiensten van meisjes door hiuehoude-
lijken arbeid geenerlei aftrek meer plaats
heeft, mee, dat voor deze gevallen de be
paling, dat een gezin aan steun plus inko
men van de möisjes niet meer mag ont
vangen dan anderhalf maal het grondbe-
drag, niet geldt
Geen aftrek wil dus zeggen, dat de volle
verdienste der meisjes wordt ingebracht
zonder dat er aftrek plaats vindt
WASHINGTON: President Roosevelt
heeft gisteren voor het Congres een Nieuw
jaarsboodschap uitgesproken, welke alge
meen als een zeer belangrijk document
wordt beschouwd. Volgens de New York
Times is het niet te veel gezegd, wanneer
men deze boodschap een keerpunt noemt
m de annalen van Roosevelts regeering.
Zoowel p het gebied der binnenlandsche
ais op Jat der buitenlandsche politiek
heeft Roosevelt nieuwe lijnen uitgestip
peld, welke ver-reikende consequenties
kunnen hebben. Hij heeft zich scherp ge
keerd tegen die landen, welke den gods
dienst en de democratie onderdrukken en
oio door hun gebrek aan goeden wil dén
vrede aan een voortdurende bedreiging
bloot stellen. Hef voornaamste onderdeel
van Roosevelts rede is echter de passage
omtrent de onbillijke werking van de neu-
traliteicswet, waaruit men opmaakt, dat
een nieuwe politiek eindelijk zal doorbre
ken. Tot dusver heeft Amerika steeds angst
vallig er meden, zich in buitenlandsche
verwikkelingen te steken.
In Amerika heeft deze rede een zeer
goeden indruk gemaakt.
De grondtoon van de voornaamste Euro-
peesche reactie was: voldoening te Parijs,
stilte te Rome en beroering en toorn te
Berlijn.
Een bericht uit Rome zegt, dat de rede
voering van Roosevelt nog niet is gépu-
biiceert in de Italiaansche pers en dat er
geen officieel commentaar op is geleverd
De ,Ber.iner Boersenzeitung" schrijft:
Klaarblijkelijk zijn het drie factoren, dis
Roosevelt tot zijn uitval verleid hebben,
t.w.
1. De slaafsche afhankelijkheid in Was
hington van de Joodsche financiers-in
Wallstreet en van de doeleinden van het
wereldjodendom, dat honderden en dui
zenden var: zijn vertegenwoordigers in alle
hooge functies der Vereenigde Staten heeft
zitten.
2. De toenemende oppositie, waartegen
Rooseveit zich zelfs in zijn eigen kamp ge
plaatst ziet, en
3: het feit, dat. Roosevelt een derde
ambtsperiode wenscht, waartoe men alle
middelen geschikt lijken.
Het" Èngeische blad „Daily Tel." schrijft:
„De boodschap is een vrijmoedige erken
ning van de mislukking der neutraliteits-
wettcn an 1936 ên 1937. Terwijl Amsrika
drie jaar geleden meende de aanvallers te
kunnen negeeren, verzoekt Roosevelt thans
te willen inzien, dat dit niet goed meer
mogelijk is Door ervaring gerijpt, verbiedt
het gejoel van zelfbehoud om thans zoo
oftimisMsch over zijn veiligheid te denken.
Men moet afwachten, in hoeverre de
Amerikaantche openbare meening rijp is
voor zulk een zwenking, maar het feit al
k-en reeds, Jat Roosevelt dit vermeldt, kan
nauwelijks onopgemerkt voorbijgaan aan
sommige landen, waarbij het spreekwoord
geldt: „wien de schoen past, trekke hem
aan".
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
HET GROOT-WINKELBEDRIJF.
Mr F. Teulings schrijft in de R. K.
Staatspartij:
„In middenstandskringen is nogal vin
nig gereageerd op de z.g.n. afwijzing van
den Minister t.a.v. een ingrijpen tegen
den alles overwoekerenden gröei van het
groot-wirikelbedrijf. Wij zeggen „z.g.n.",
want bij nalezing der Handelingen is zulk
een afwijzing nergens te vindén. De Mi
nister zeide eerst: er wordt gezegd: de Mi
nister kan dat heel gemakkelijk doen, hij
spért voor twee jaar en daarna ëen ver
gunningsstelsel. Naar welké normen? Zc-o
eenvoudig i? dat niet Maar wil dit nu
zeggèn, dat er op dit gebied niets moet
gebeuren? Neen, ik zal nauwlettend den
toestand volgen en ingnjpen en voorstel
len doen, wanneer dat noodig is. Ja
maar, 't is noodig, zoo zegt dé midden
stand. Hier ligt éen taak van aanvoe
ren van argumenten en gegevens, van on
derlinge informatie en rustig overleg. Dan
overtuigt men. Niet door gro.ote woorden
en scherpe verwijten. Dat. er bij de Re
geering altijd méér weerstandselementen
zich doen gelden dan bij belanghebben
den, is vanzelfsprekend. Het inzicht van
wat. 't algemeen belang vordert, zal bij
de Regeering immers een accent, van iets
meer gereserveerdheid dragen".
Eerlijk gezegd veel wijzer worden we
door deze beschouwing van den heer Teu
lings niet!
't Wordt tijd, dat er 'ns. een duidelijke,
klare meening'over dit vraagstuk wordt
gegeven. Zooals men weet, heeft een
commissie, door de R.K. Staatspartij inge
steld, de kwestie in studie.
MGR. DR. G. CL VAN NOORT
GEOPEREERD.
Toestand van den patiënt goed.
Naar wij vernemen^ heeft de hoogeerw.
heer mgr. dr. G. G. van Noort, deken van
Amsterdam,- gistermorgen in het Maria-
paviljoen. een peratie-ondergaan. De ope-
ratie. die werd verricht door dr. Houtap
pel. heeft een zeer bevredigend verloop
gehad en de toestand van den patiënt
geeft dan óok geen enkele aanleiding tot
eenige ongerustheid." „Maasbode".
PATER BORROMAEUS DE GREEVE.
Pater Borromaeus de Greeve, die na zijn
tournee door Indië op de thuisreis is naar
Nederland, arriveert 17 Januari met de
„Marnix van St. Aldegonde" te Genua.
BELGIë BESCHERMT DE KAAS
OPNIEUW.
Men zal zich herinneren, dat bij Bel
gisch K. B. van 18 Augustus 1938 werd
bepeald, dat de invoer van harde en t \t-
harde kaas onderworpen werd aan de
overlegging - van invoerverguningen, een
maatregel, die destijds in kringen van den
Belgischen importhandel werd toegeschre
ven aan het voornemen van de Regeering
om de binnenlandsche kaasfabricage te
beschermen. Een maand later echter, op 29
September daaraan volgende, werd dit K.
B. door een nieuw K.B. buiten werking
gesteld. Thans echter is het bij K.B. van
26 December, zoo pas in de Belgische
Staatscourant verschenen, opnieuw in
werking gesteld. „Handelsblad"
OMZET VEILING „BLOEMENLUST" IN
AALSMEER OVER 1938
De veiling „Bloemenlust" in Aalsmeer
heeft over 1938 omgezet veer S 2.408.019.40,
dit is voor 135.48C.J3 meer dan over 1937,
Deze omzet is ongeacht de vergoeding
van de Nederlandsche Sierteelt-centrale,
die 70.859.12 bedroeg.
ONDERWIJZERSOPLEIDING.
Aantal kweekscholen en leerlingen.
Er zijn op het oogenblik 90 kweekscho
len voor onderwijzers. Van deze zijn 22
rijkskweekscholen, 3 gemeentelijke, 22
protestantsch-christelijke, 41 katholieke en
2 neutraal bijzondere. Van de 90 scholen
zijn 7 ongesubsidieerd.
^"Het aantal leerlingen, der kweekscholen
is van 5539 teruggeloopen tot 5021.
ARCHITECTENOPLEIDING.
Tot de opleiding voor Architect te Til
burg kunnen voor een of meer series les
sen ook toehoorders werden töegelaten.
Binnenkort vangen drie nieuwe series
aan, n.l ir. H. Thunnissen, die zal behan
delen: Ontwerpen, Assenstelsels (4 avon
den), J. Colette over Decoratieve kunst (4
avonden) en architect J. v. Dongen over
Gewijde gebouwen (6 avonden). Voor in
schrijvingen en inlichtingen kan men zich
wenden tot den Rector der R.K. Leergan
gen te Tilburg.
LUITENANT-GENERAAL
E. F. INSINGER OVERLEDEN.
Gisteravond is te zijnen huize in de Jo-
han van Oldenbarneveldtlaan te Den Haag
na een kortstondige ziekte op 68-jarigen
leeftijd overleden de gep. luitenant-gene
raal E.. F. Insinger, oud-commandant veld
leger, oud-commandant van de vesting
Holland en oud-gouverneur der Residen
tie.
De begrafenis van het stoffelijk overschot
van luitenant-generaal E. F. Insinger, zal
Zaterdag a.s om 12 uur plaats hebben op
Oud Eik en Duinen te 's-Gravenhage. De
stoet vertrekt te half twaalf van het sterf
huis iri de Johan van Oldenbarneveldt
laan.
CREMATIE PROF. R. N. ROLAND
HOLST.
Onder buitengewoon groote belangstel
ling is gistermiddag in het crematorium
op Westerveld de crematie geschied van
wijlen prof. R. N. Roland Holst, oud-di
recteur van de Rijksacademie voor beel
dende kunsten te Amsterdam.
Vooral uit de kringen van schilderkunst
en architectuur brachten velen den ont
slapene een laatsten groet.
In de aula van het crematorium heeft
prof dr. J, Huizinga een gedachtenis-rede
gehouden.
Landarbeidersbond
„St. Deus Dedit"
Regeeringsmaatregelen
besproken
Dit nummer bestaal
vier bladen.
ntt
De R.K. Landarbeidersbond „St. Deus
Dedit", hield gisterenmiddag zijn jaarver
gadering in Gebouw „St. Bavo" te Haar
lem. Na het zingen van het strijdlied
sprak de Algemeen Voorzitter, de heer A.
J. Loerakker, een welkomstwoord tot de
afgevaardigden en adviseurs der Afdee-
lingen. Hij wenschte allen een Zalig
Nieuwjaar en herinnerde aan de twee
duizend nieuwe leden, die hem geschonken
werden bij ziin zilveren ambtsjubileum.
Nogmaals dankte spreker op deze ver-
gedering voor de hulde, die hem bij die
gelegenheid gebracht werd. De uitslag
van de verkiezingen in 1937, aldus spre
ke, was een zeer gelukkige. De K.D.P.
kreeg een gevoelige klap en de extremis
tische groepen zagen vele illusies verlo
ren gaan. Spreker zeide, dat de Bond zich
niet bemoeit met datgene wat. in een poli
tieke organisatie thuis behoort, maar poli-
tiekloosheid zou zeker in dezen tijd ten
opzichte van onze beginselen misdadig
zijn. De laatste verkiezingen hebben ons
een positieve winst gegeven, een christe
lijke regeering, waardoor onze volksvrij
heden op godsdienstig en maatschappelijk
gebied ongerept in stand kunnen blijven.
He versterken van onze volkskracht en de
bestrijding van de werkloosheid is nu in
uitstekende handen.
Spreker wees op de verschillende re
geeringsmaatregelen en sprak speciaal zijn
waardeering uit voor de aangekondigde
wettelijke maatregelen om de meisjes be
neden de 16 jaar van het verrichten van
loonarbeid uit te sluiten en voor jongens
beneden de vijftien tijdelijk den loonar
beid te verbieden. Spreker besprak vei'der
het plan Westhoff, de wettelijke regeling
van den kinderbijslag en de aangekondig
de landbouwarbeidswet.
De arbeidsduur.
Ten aanzien van.de regeling van den ar
beidsduur voor volwassen mannen mag
men de verwachtingen niet al te hoog
spannen.
De kwestie is niet eenvoudig, maar
wanneer onze bedrijfsraden o.a. worden
ingeschakeld en wanneer de arbeidsrege
lingen in de C.A.O. op andere dan gewo
ne wijze verbindend verklaard worden, is
er zeker wat te bereiken. Onze eigen
verantwoordelijkheid moet daarbij echter
een doorslag geven.
Vervolgens besprak spreker het vraag
stuk der jeugdige werkloozen, het uitzen
den van Nederlandsche arbeiders, en de
werkloosheidsverzekering. Men moet bij
deze verzekering het rechtsgevoel van de
menschen geen geweld aandoen, door een
zekere zucht naar perfectionisme. De ver
laging van het subsidie van 180 tot 150
pet. kon spreker niet waardeeren. Toch
behoeven wij de regeering ons volle ver
trouwen niet te onthouden en wij mogen
ons zeker in geen enkel opzicht door an
deren van het pad laten brengen.
Door de medewerking van het Departe
ment van Economische Zaken mocht het
gelukken bijna over de geheele linie be
langrijke verbeteringen voor den land
arbeiders te verkrijgen o.a. door andere
regelingen in de contracten, kinderbijslag
etc. Het is echter te betreuren, dat de
overheid voor zooveel werkgeversgroepen
nog dringend moet optreden om overleg
en samenwerking met de landarbeiders
bonden te verkrijgen. In dit verband wees
spreker op de beteekenis van de Katho
lieke organisaties.
Vervólgens wijdde spreker de noodige
aandacht aan de gemeenschapsactie van
het Katholiek Werkliedenverbond, waarna
hij de afgevaardigden tot intense mede
werking opriep.
De heer A. J. Loerakker werd herkozen
als voorzitter en redacteur van het vak
blad voor den tijd van twee jaar.
De aftredende bestuursleden werden bij
enkele candidaatstelling herkozen.
Verschillende afgevaardigden spraken
over het beleid van het bestuur en van
de redactie van het vakblad. Lof en hulde
domineerde. Gevraagd werd of de moge
lijkheid bestaat, dat ook in geheel Lim
burg afdeelingen van den bond worden
opgericht. Kan er nietwat meer propagan
da gemaakt worden via de radio? Ande
ren vroegen meer medewerking om den
overgang van de St. Josephgezellen in
het bisdom Haarlem naar den Landarbei
dersbond te bevorderen.
In zijn antwoord wees de voorzitter
eerst op de principieele waarde van den
Katholieken Bond. Het zal aan het hoofd
bestuur niet liggen om geheel Limburg te
veroveren, maar de mentaliteit is daar
nog niet rijp, hpewel de zaak nog eens be
zien zal worden. Spr. heeft reeds verschil
lende malen voor de radio gesproken, er
moet echter een goede verdeeling zijn. De
overgang van de gezellen kan het beste
besproken worden met de plaatselijke af-
deeling van den R.K. Volksbond.
De voorzitter schetste daarna nog eens
de bezwaren, die verbonden zijn aan een
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Volgens een inmiddels tegengesproken
bericht zou de Paus een politiek testa
ment willen nalaten. (2de blad).
Een Nieuwjaarsboodschap van president
Roosevelt. (2de blad).
Nieuwe beperkende bepalingen voor ker
kelijke bladen in Duitschland. (2de blad).
Tienduizend Joden moeten Tsjecho-Slo-
wakije verlaten. (2de blad).
Franco's offensief. (2de blad).
Binnenland
Nadere verklaring omtrent de ministe-
rieeïe bepaling inzake vrijlating van ge
zinsinkomsten van werkloozen. (1ste blad).
Een vergadering van de Landarbeiders
bond „St. Deus Dedit". (1ste blad).
De invoer van kaas in België. (1ste blad).
Te Schijndel Is een bejaarde vrouw door
haar 50-jarigen zoon vermoord; de dader is
te Roermond gearresteerd (3de blad).
Verschillende auto-ongelukken door glad
de wegen (3de blad).
Veerboot te Pannerden gekapseisd, doch
geen persoonlijke ongelukken (3de blad).
Het drijfijs veroorzaakt veel ongemakken
voor de scheepvaart en dreigt op verschil
lende plaatsen schade te veroorzaken (3de
blad).
Sport en Weds!rl|den
Szabo heeft de leiding van Landau over
genomen in het schaaktoumooi te Has
tings (3de blad).
Nederlandsch meisje om
gekomen.
MEIRINGEN, 5 Januari (A.N.P.).
Op de Schwarzwaldalp in het Berner
Oberland ten Westen van Meiringen
is de 18-jarige Atie Constandsc uit
Gorinchem, die deel uitmaakte van
een jeugdreisgezelschap, tijdens een
skitocht door een lawine bedolven.
Onmiddellijk poogde men het slacht
offer te bevrijden. Toen men tenslotte
daarin slaagde, bleek het meisje reeds
te zijn overleden.
wettelijke regeling van de loonen. Men
moet niet vergeten, dat de werkgevers
toch niet verder kunnen springen dan hun
stok lang is.
De geestelijk adviseur, prof. Cleophas,
wees nog eens op de groote voordeelen,
die verbonden zijn aan prc-paganda mid
dels de radio.
Na een korte pauze was het woord aan
den heer Rubbert, vertegenwoordiger van
de Christelijke Landarbeidersorganisatie,
die zeide, dat de R.K. en de Christelijke
organisaties, hoewel strijdend in twee ver
schillende legers, toch aan één front sa-
Op voordracht van het bestuur werden
bij acclamatie tot gesalarieerde bestuurs
leden benoemd: de propagandisten M.
Nagtzaam, A. Pannebakker en C. v. d.
Ploeg.
De ziekenkas.
Voorgesteld werd in het reglement van
de verzekeringskas voor uitkeering bij
ziekten enkele wijzigingen aan te bren
gen, die een groot aantal moeilijkheden in
de administratie uit den weg zouden rui
men. Enkele afdeelingen lieten wijzigen
de en aanvullende klanken hooren, vcoral
in verband met den leeftijdsgrens, die vol
gens hen te laag was gesteld.
De heer Loerakker zette op duidelijke
wijze uiteen wat het doel was van deze
wijzigingen. Wilden de diverse afdeelin
gen hun wenschen ingewilligd zien, dan
zou dit gepaard gaan met groote admi
nistratieve en financieele moeilijkheden.
De wijzigingen, aldus spr., hebben niet
ten doel geld uit te sparen, zij zijn noo
dig voor een zoo groot mogelijke bespa
ring van moeiten.
Na ampele bespreking werd het voor
stel met algemeene stemmen aangenomen.
Ook de wijziging in de ziekteregeling
voor oude leden en eigen-werkers werd
na uitgebreide discussies goedgekeurd.
Hierna werd de vergadering geschorst.