Groote tentoonstelling van Christelijke Kerkelijke Kunst WOENSDAG 4 JANUARI 1939 30ste Jaargang No. 9226 3)e Ccidóch^Soii^mit Telefoon: Redactie 15. Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEK Adv. en Abonm-tarieven zie pag. S Giro 103003. Postbus 11. V Het einde van een Katholiek dagblad 't Kan een geluk zijn, als een katholieke courant verdwijnt! Een katholieke courant, waarin men waarheid en dwaling tot een eenheid wil sa menvoegen, waarin men de waarheid wil verdedigen en tegelijkertijd „goede vrien den" blijven met de dwaling zulk een katholieke courant kan beter verdwijnen! 't Is minder gevaarlijk, een niet-katho- liek of een anti-katholiek blad te lezen, dan een katholieke courant van de hier bedoelde soort. Een katholieke courant, die een dwaling verdedigt of, minstens genomen, niet, waar men 't zou verwachten, bestrijdt, radicaal en consequent, zal een veel doeltreffender propagandiste zijn voor die dwaling, dan een courant, waarvan men weet, dat zij een propagandiste is voor dat bepaalde systeem. 't Is voor het katholieke volk van het grootste belang, dat het niet zij 't dan ook telkens slechts in heel kleine porties de dwaling wordt ingegoten, tegelijkertijd met en bedekt en verscholen onder de waar heid. Kathalieke couranten als de hier bedoel de zijn hoogst gevaarlijk. Wij vonden een aanleiding, om het bo venstaande neer te schrijven, in een cor respondentie in de „Tijd" van hedenmor gen, waarin wordt toegejuicht het verdwij nen van het eenmaal grootsch katholiek dagblad de Germania, dat echter de laatste jaren, onder den drang uit Ber lijn poogde in haar kolommen een syn-. these, een samen-gaan, tot stand te bren gen tusschen Christendom en nationaal-so- cialisme, anti-Christendom. Wij laten hier volgen de Romeinsche cor respondentie van de „Tijd" dd. 3 Januari. De Osservatore Romano wijdt een korte beschouwing aan het verdwijnen van het Duitsche "katholieke blad „Germania". Zij critiseert het afscheidswoord van den heer Von Papen, volgens hetwelk na de over winning van het nationaal-socialisme de „Germania" zich in dienst had gesteld van een nieuwe synthese tusschen de radicale elementen van het daadwerkelijke Chis- tendom en de nieuwe tijden. Zij onderschrijft hetgeen „Das Vater- land" van Luzern opmerkte: „De oude Ger mania was reeds lang dood". De heer Von Papen, die haar thans een niet zeer edele necrologie wijdt, heeft reeds van het eerste moment van het na tionaal-socialisme af aan haar ondergang gewerkt. Van katholiek gezichtspunt uit is dit ein de gelukkig te noemen. Men zal nu niet langer meer' misbruik kunnen maken van den goeden naam van een eenmaal grootsch katholiek dagblad. De Osservatore Romano meent, dat het einde van het vroegere blad de „Reichs- post" voor de „Germania" reeds een aan kondiging inhield. De „Germania" werd door Berlijn misbruikt in dienst van den strijd tegen het geloof, dat zij eerst zoo moedig verdedigde. Verscheen er nog eens een gewrongen commentaar, dan beduidde dit niet meer een poging om de door Von Papen ge noemde synthese tusschen nationaal-socia lisme en katholicisme tot stand te brengen, maar was dit veeleer een niet te onder drukken kreet van het hart en de rede te gen de krankzinnige poging een synthese tot stand te brengen tusschen het Christen dom en het anti-Christendom. DE WERELD IN VOGELVLUCHT 6S DE TOEKOMSTIGE GROOTHERTOG VAN LUXEMBURG. Op 5 Januari zal prins Jean van Luxem burg meerderjarig worden voor het geval de troon van Luxemburg vacant zou wor den. Op dezen dag zal hij zijn 18e levens jaar voleind hebben. Bij deze gelegenheid zal op verzoek van den bisschop van Luxemburg in de kathedraal en in alle parochiekerken van Luxemburg een plech tig Te Deum gezongen worden. De dag zal vooral als jeugddag gevierd worden. Prins Jean werd door Luxemburgsche opvoeders aan het hof van zijn ouders onderwezen. De laatste drie jaar heeft hij echter in Engeland doorgebracht in een college, dat door de Paters Benedictijnen geleid wordt. Sinds de herfst van 1938 is hij weer in Luxemburg, waar hij in ver schillende vakken les krijgt van Luxem burgsche professoren. Na het beëindigen van deze middelbare studiën wil hij de Universiteit bezoeken. Hij is de oudste van zes kinderen, twee zoons en vier dochters. Het katholieke dagblad „Luxem burger Wort" heeft een speciaal nummer uitgegeven naar aanleiding van deze na tionale feestdag. Zaterdag 7 Januari a.s. wordt te Amsterdam door Mgr. Huibers, in tegenwoordigheid van Z. Exc. Mi nister Slötemaker de Bruine de eerste tentoonstelling van Pro Arte Christiana geopend. Naar aanleiding hiervan zond het pers comité ons bijgaande beschouwing: Het proces van de vrijwording der Ka tholieken in ons Vaderland is gepaard ge gaan met een geleidelijke herleving ook van de Kerkelijke Kunst. Daarvan heeft Prof. Gc-rard Brom de boeiende geschiede nis beschreven. Maar onze vaderen hebben de artistieke uitdrukking overwegend ge zocht in histurische vormen, vooral die van de Middeleeuwen. Daar waren ver schillende redenen voor. Het ligt echter in den natuurlijken, loop der dingen, dat een nieuw geslacht met deze oude vormen- spraak geen genoegen kon nemen. Trou wens, Thijm had al verklaard, dat iedere tijd van zijn eigen adem moest leven. Aan de twintigste eeuw viel de taak toe zich uit den last van het verleden te be vrijden. Dit proces heeft al vóór de we reldoorlog een aanvang genomen en toen daarna een nieuw tijdperk aanbrak met nieuwe kansen, kwamen talrijke jonge ta lenten te voorschijn alsof zij op een sein hadden gewacht. Sedert twintig jaren beleven we een tijdperk van bloei der Kerkelijke Kunsten, zij het ook dat daarvan in we praktijk nog niet voldoende wordt geprofiteerd. Maar er werden toch krachtige vorderingen ge maakt en niet alleen de kerken hebben daarvan de voordeelen genoten. Ook buiten Katholieken kring is er voor deze moderne religieuse kunst steeds veel belangstelling aan den dag gelegd. Men stelde haar op verschillende plaatsen ten toon, de waar deering ervoor was algemeen en het leek of een tijd arm aan geloof zich aan dezen gloed van het kerkelijk leven wilde war men. Tot dusver zijn er vooral op het uitge strekte terrein van de toegepaste kunsten belangrijke resultaten bereikt, waarbij men zonder twijfel het eerst denkt aan de edel smeedkunst en de paramentiek. De' ambachtelijke traditie van de edel smeedkunst is nooit geheel teloor gegaan en vele nieuwe werkers hebben haar weer tot jong en stralend leven gebracht. Er worden in ons land prachtige kelken, ci bories en monstransen gemaakt, om nog te zwijgen van het stoere drijfwerk in min der edele metalen als koper en brons. Met de paramentiek was het langen tijd min der gunstig gesteld. Zoowel in de vormen als in de versiering der kerkelijke gewaden, liet de nieuwe geest lang op zich wachten en er moest heel wat naaldwerksters-con- servatisme overwonnen worden, voor hier een nieuwe periode aanbrak. Het is zelfs de vraag of die er gekomen zou zijn zon der het levenwekkend voorbeeld van de jeugdige Duitsche kunstnijveren, die op de vooruitstrevende ambachtscholen van Rijn- land en Westfalen waren gevormd. Aan deze werksters hebben wij een herleving van de paramentiek te danken in een rijk dom en verscheidenheid als tevoren niet werd gedroomd. De geschiedenis heeft zich daarin herhaald, want ook de neo-gothische beweging is in ons land indertijd vooral door Duitschers voortgestuwd. Nog een andere tak van kunstnijverheid is van kerkelijke zijae sterk gestimuleerd. Het is het gebrandschilderd glas dat door vele, vooral ook jonge Limburgsche be oefenaren, een krachtige ontwikkeling heeft doorgemaakt. Ook op dit gebied van toe gepaste kunst, maar aan de vrije nauwer verwant, zijn voortreffelijke resultaten be reikt. Architectuur, beeldhouwkunst en schil derkunst zijn niet achter gebleven en hoe wel de vorderingen op dit gebied door velerlei oorzaken nog eenige belemmering ondervinden, is toch een veelzijdige groei onmiskenbaar. Het zal spoedig weer eens mogelijk zijn over den huidigen sfand van de Kerkelijke Kunsten in Nederland versche indrukken op te doen. Want hoewel men kan zeggen, dat zulks eenigzins in den lijn van de ontwikkeling ligt, mag het toch een gebeurtenis heeten in het Katholieke leven, dat het thans zelfs zal komen tot periodieke tentoon stellingen in het Stedelijk Museum te Am sterdam. Dat wil zeggen dat de Katholieke kunstenaars daar geregeld hun nieuwe werk zullen kunnen toonen aan het Ne- derlandsche volk. Het voornaamste repre sentatieve museum voor hedendaagsche kunst in de hoofdstad des lands stelt zijn deuren open voor hetgeen bestemd is de kerken te sieren. Zaterdag a.s. wordt de eerste tentoon stelling in het Stedelijk Museum door Z.H. Exc. Mgr. J. P. Huibers, Bisschop van Haar lem, geopend, in tegenwoordigheid van Mi nister Slötemaker de Bruine. Het is wel een bewijs, dat het met het isolement en de 'afgescheidenheid der ker kelijke kunstenaars, binnen het Heiligdom als het ware opgesloten, is gedaan en dat hun arbeid wordt erkend als deel uitma kend van een algemeen Nederlandsch cul tuurbezit. Zoo moet men deze tentoonstelling onder den titel „Ars Christiana" zien als een naar-buiten-treden in kunst en in kunste naars en als een uitnoodiging, ook aan onze andersdenkende lardgenooten, om te laten zien wat wij kunnen, bezitten en nastre ven. Als Katholiek Nederland deze tentoon stelling aldus begrijpt, dan zal het aan be langstelling daarvoor niet ontbreken en zet het nieuwe jaar met dit streven vrucht baar in. De verduisterings oefening opl9Januari a,s. Voorschriften voor het verkeer te land Zooals bekend, wordt de oefening op 19 Januari 1939 tusschen 8.30 en 10.30 uur na middag in de geheele provincie Zuid-Hol land 'gehouden. Men neme er goede nota van, dat de ge dragsregels, welke gedurende de bovenver melde uren zullen gelden, eenigszins afwij ken van die, welke bij de laatstgehouden verduisteringsoefening hebben gegolden. Verlichting- van auto's, rijwielen enz. Van motorrijtuigen of andere rij- en voertuigen, welke zich buiten gebouwen be vinden, moet de inwendige en uitwendige verlichting zoodanig zijn afgedekt, dat niet meer dan de hoogstnoodzakelijke directe omgeving wordt beschenen. Auto's mogen aan de voorzijde alleen de stadslichten voeren. Bij auto's, welke hun stadslichten in de z.g. komplampen hebben, dienen deze koplampen te worden afge schermd. Eet verdient aanbeveling deze lampen te bedekken met zwart of blauw papier of an dere vrijwel ondoorschijnende stoffen, waarin een spleet van ten hoogste 5 c.M. breed en ten hoogste 1 c.M. hoog onder het brandpunt van de lamp kan worden vrijge laten. Bij auto's, welke hun stadslichten niet in de z.g. komplampen hebben, doch afzonderlijke stadslichten bezitten, dienen deze lantaarns op dezelfde wijze te worden afgeschermd, terwijl de koplampen ge heel gedoofd moeten blijven. De roode achterlichten (ook van rij- en andere voertuigen) moeten eveneens op de zelfde wijze worden afgeschermd. De num merbord-verlichting kan blijven branden. Op of met rijwielen, met inbegrip van bakfietsen, mag worden gereden, mits de daarop aangebrachte verlichting (ook de achterverlichting) geheel gedoofd is. Ook bij het stilstaan buiten gebouwen mag men op of aan rijwielen geen licht voeren. Rijdt voorzichtig, rijdt veilig. Betracht bij het rijden groote voorzich tigheid. Het uitzicht is zeer beperkt. Houdt rekening met de mogelijkheid, dat b.v. spoorwegboomen neergelaten zijn. Bedenkt, dat het rijden met zoodanige snelheid, dat daardoor de veikeersveiligheid gevaar loopt strafbaar is, ook tijdens de verduisterings oefening. Parkeeren. Laat het parkeeren zooveel mogelijk ach terwege. De kans toch is groot, dat het ver voermiddel aangereden wordt. Laat in elk geval geen auto of ander voertuig op een weg, bestemd voor doorgaand verkeer, staan. Dit is strafbaar. Derhalve zeker niet parkeeren op Hooge Rijndijk, Plantage, Plantagelaan, Levendaal, Korevaarstraat, Breestraat, Noordeinde, Noordeindsplein, Haagweg, Kort Rapenburg, Princessekade, Steenstraat, Stationsweg, Rijnsburgerweg, Lage Rijndijk, Haven, Haarlemmerstraat, Morschstraat, Morschweg en Heerenstraat. Vermijdt het geven van signalen Het is verboden onnoodig lawaai te ma ken, waaronder is begrepen het» langer dan hoogst noodzakelijk is, geven van geluid signalen. Aanbeveling verdient in het ge heel geen geluidsignalen te geven. Laat ook knipper-lichtsignalen zooveel mogelijk achterwege. Ge kunt uw aanwezigheid voor waarneming uit de lucht daardoor verraden. Voetgangersverkeer. Voetgangers: op de trottoirs en voetpaden. Bij de voorgaande verduisteringsoefe ning zag men de voetgangers bij heele groepen in de lengte-richting op de rij baan loopen. Dit is verboden en zeer gevaarlijk. Moet ge de rijbaan oversteken, doet het dan langs den koristen weg, dus loodrecht. PARIJS: De reis van Daladier naar Cor sica en Tunis is een goede zet geweest. De Fransche premier is overal met enthousias me ontvangen en hij heeft in elke plaats gloeiende betuigingen van trouw en aan hankelijkheid jegens Frankrijk in ont vangst kunnen nemen. Nu mag men wel aannemen, dat deze betoogingen en demon straties georganiseerd zijn geweest en niet zóó spontaan als de Franschen het gelieven voor te stellen, maar de uitwerking van deze demonstraties op de bevolking en op de geheele mentaliteit moet in elk geval groot zijn. Daladier laat daarbij doorsche meren, dat Frankrijk machtig is en dat de bevolking van Tunis dan ook maar goed zal doen, zich bij Frankrijk te blijven aan sluiten. „De Tunesiers, aldus zeide Daladier o.a. in een radio-rede, weten, dat de macht van Frankrijk onoverwinnelijk is. Zij weten, dat dit vreedzame, rustige land, dat zeker is van zijn kracht, in staat is het hoofd te bieden aan alle aanvallen en gevaren. Frankrijk zal nooit toestaan, dat het onder een of ander voorwendsel wordt afgewend van zijn doel, van zijn door onze oude Fran sche Tunesiers ingezette streven.' Op dezen Afrikaanschen grond moet een menschelijke gemeenschap worden geschapen gelijk aan de Fransche gemeenschap, bezield door dat universeele ideaal, dat alleen de wereld kan behoeden voor de slavernij, omdat het berust op de eerbiediging van alle geestelijke waar den." Dat Daladiers reis een goede zet was, blijkt ook uit de ontstemming welke in de italiaansche pérs tot uiting komt. Men vindt het daar in Italië niets prettig, dat Daladier zoo'n succes heeft en tracht het resultaat van de-reis zooveel mogelijk te verkleinen. BURGOS: Het offensief van Franco is nog niet uitgebloed (zoo pas wordt nog de val van Artesa gemeld), maar dat Franco cp groote moeilijkheden stuit, wordt nu ook door de Duitsche pers erkend. Het ein de, dat Franco zag, zien wij nog altijd niet. KERKNIEUWS Mgr. BERN. HILHORST. Terugkeer naar de Missie. Zijne Hoogw. Exc. Mgr. B. Hilhorst, die met Pinksteren uit zijn Missiegebied Ba- gamoyo terugkeerde ter bijwoning van het Algemeen Kapittel der Paters v. d. H. Geest, zal Maandag 9 Januari a.s. weer uit Amsterdam vertrekken; de Hoogeerw. P. Dr. L. Vogel, Provinciaal, zal den Bis schop tot Roosendaal uitgeleide doen. Na eenige dagen op het Generalaat der Con gregatie van den H. Geest te Parijs door gebracht te hebben, vertrekt Z. Ho-cgw. Exc. naar Rome voor zijn bezoek „ad limi- na", bij welke gelegenheid hij aan Z.H. den Paus verslag zal uitbrengen over den toe stand van zijn Oost-Afrikaansch Missiege bied. Op 21 Januari scheept Mgr. Hilhorst zich te Genua in op de „Nyassa", met Pater W. Retera uit Eindhoven, Broeder Ananias Denis uit Baarle-Nassau-Grens en tien Missie-Zusters van het Kostbaar Bloed, om 13 Februari te Dar-es-Salam voet aan wal te zetten. Vandaar zal de Apostolische Vi caris in eenige uren zijn Residentie, Moro- goro, bereiken. Hier is het centrum van het Vicariaat Bagamoyo, een der meest florissante Mis siegebieden van Afrika's Oostkust, met een oppervlakte van ruim twee maal Neder land. Het is een der twaalf Missiegebieden, welke1 verspreid liggen over Tanganyika, het voormalige „Duitsch Oost-Afrika". In de vier jaren van het Pontificaat van Mgr. Hilhorst steeg het aantal missieposten van 13 tot 23. terwijl het aantal christenen en catechumenen met 5000 vermeerderde. Onder leiding van den Amsterdamschen Bisschop zijn daar momenteel 47 Paters v. d. H. Geest werkzaam, waarvan 33 Neder landers. PRO- EN ANTI-ITALIAANSCHE ABESSIJNEN IN JERUSALEM. JERUSALEM, 4 Jan. (A.N.P.) In de Abessijnsche kolonie te Jerusalem heerscht groote oneenigheid. Een deel is trouw ge bleven aan Haile Selassie, en het andere deel is voorstander van het Italiaansche rijk. Het gevolg'is, dat aanhangers der Ita lianen zich met geweld toegang trachten te verschaffen tot de Abessijnsche kerk in het nieuwe Jerusalem en tot andere bezit tingen der „loyale Abessijnen. Drie pro- Italiaansche monniken hebben deswege reeds een boete opgeloopen. Vóór de kerk zijn politie-agenten op post gezet. Onder de in Jerusalem wonende uitgeweken Abessijnen bevinden zich vele vooraan staande personen met hun gezinnen, en twee vroegere stamhoofden. De meesten hunner zijn het Italiaansch bewind vijan dig gezind. Dit nummer bestaat nil vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland De Franco-troepen melden den val van Artesa. (2de blad). Daladiers reis naar Tunis. (2de blad). Waarom Duitschland vlootuitbreiding wenscht. (2de blad). Driekoningenviering in Beieren afge« schaft. (2de blad). Het Japansche kabinet afgetreden. (2de blad). Auto's veroorzaken ongelukken op trot« toir en vluchtheuvel. (3de blad). Landau won van dr. Euwe in het schaak-* tournooi te Hastings. (3de blad). Binnenland De inrichting van het paleis voor het Prinselijk paar te Soestdijk. (2de blad). Mededeelingen inzake de verduisterings oefening op 19 Januari a.s. (1ste blad). Omgeving Heden is de burgemeester van Bode graven de heer G. R. Vonk geïnstalleerd. (2de blad). GEBEDEN VOOR DE VERVOLGDE KATHOLIEKEN. De bisschop van Clifton heeft op het Kerstfeest in de Nachtmis aan de geloo- vigen gevraagd om te bidden voor diege nen, die om hun geloof moeten lijden. Terwijl onze sympathie uitgaat naar de Joden in hun moeilijkheden, moeten wij echter de katholieken niet vergeten, die vervolgd worden aldus zeide de bis schop ofschoon aan hun moeilijkheden niet altijd dezelfde publiciteit gegeven Wordt. DE KABINETCRISIS IN JAPAN. TOKIO, 4 Januari (A.N.P.) Welinge lichte kringen verwachten niet, dat Ko- noye een officieele functie zal aanvaarden, terwijl zijn aanhangers daarentegen een campagne voeren om hem voorzitter te la ten worden van den Geheimen Raad in plaats van Hiranoema, indien deze de lei ding der regeering zou overnemen. Politieke kringen noemen als voor naamste redenen voor de crisis: 1. De rechterzijde en het leger eischen een krachtiger kabinet, dat zal garandee ren, dat de op 22 December bekend ge maakte vredesvoorwaarden zal waarbor gen Zij zullen den gematigden elementen niet toestaan de Chineesche aangelegen heid te regelen door een compromis, dat gelijk zou staan met een terugtocht. 2. De rechterzijde en de militairen eischen een krachtige politiek tegenover de vreemde mogendheden en in het bij zonder Sovjet Rusland. 3. De gematigde en nationalistische krin gen zijn gekant tegen een totalitair poli tiek stelsel, dat geinspireerd zou zijn op de fascitische staten. NATIONAAL-SOCIALISTISCHE SPIONNAGE IN DENEMARKEN. KOPENHAGEN, 4 Januari (A.N.P.). De politie heeft gisteren zes nationaal-socia- listen gearresteerd, waaronder een advo caat en een politieman. Zij worden beschul digd medeplichtig te zijn aan den diefstal van documenten van het ministerie van buitenlandsche zaken. Ook overhandigden zij rapporten van de Deensche politie over Duitsche emigranten aan den leider der Deensche nationaal-socialisten Clausep. POLEN UIT FRANKRIJK GEZET. Wegens deelneming aan de staking. PARIJS, 4 Januari (A.N.P.). 250 Polen, van wie de meesten een twintigtal jaren in Frankrijk werken, zijn vandaag over de grens gezet wegens deelneming aan de jongste stakingen. Het betreft voor het meerendeel mijn werkers en metaalarbeiders uit de buurt van Valenciennes, die voor de staking wa ren gewaarschuwd, doch deze waarschu wing in den wind hadden geslagen. De mijnwerkers hadden de Poolsche na tionaliteit verloren. Z'j hopen in België werk te kunnen krijgen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1