ZATERDAG 31 DECEMBER 1938
DE LEfDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG, 7
DE MEMOIRES VAN
EMILE VANDER VELDE.
Ontmoeting mei Masarljko
Het Is nog maar enkele weken ge
leden dat de Belgische socialisten
leiders Vander velde, die zoo plot-
seiling is overleden, te Parijs een
boek in het licht gaf, onder den
titel „Souvenirs d'un militant
eocialiste". Aan dit boek ontlee-
sien wy de volgende merkwaar
dige passages;
„ïn Maart 1917 vertoefde ik in Le Havre,
ioen het nieuws over het uitbreken der
Russische revolutie en de ineenstorting der
Tsarenheerschappij bekend werd. Onmid
dellijk had ik maar een verlangen: erheen
te gaan, te marcheeren naast de revolu
tionaire kanonnen, in aanraking te komen
roet het nieuwe Rusland, da» zich bevrijd
had van een nachtmerrie.
Volgens het boek „Geschiedenis van de
Russische Revolutie" van Lydia Bach
werden verschillende socialistische minis
ters van de Entente. Albert Thomas, Hen
derson en Vander velde, naar Pe trograd
gezonden om te bewerken dat Rusland
ibleef deelnemen aan het offensief. Wat mij
fcetreft is dit echter onjuist.
Het ls waar dat in Mei 1917 vele socia
listen naar Petrograd gingen: O'Grady en
Thorn, afgevaardigden van de „Labour-
Party1"; Albert Thomas, vergezeld van de
afgevaardigden Moutet en Marcel Cachin.
Vervolgens Henderson en Vandervelde.
Albert Thomas en Henderson waren belast
imet een zending van hun regeering. Tho
mas verving de ambassadeur Paléologue,
cie te conservatief beschouwd werd voor
de nieuwe regeering Henderson, lid van
het „War Cabinet" zou zoo noodig de
Britsche ambassadeur Sir Buchanan kun
nen vervangen, hetgeen overigens niet ge
beurde.
Maar met mij was dit niet het geval. Ik
was uit eigen beweging naar Rusland ge
gaan.
Toen ik mijn besluit genomen had, deel
de ik dit mede aan M. de Broqueville, en
om mij geheel vrij te maken, bood ik hem
myn ontslag aan als lid van de Belgische
regeering. M. de Broqueville was van oor
deel, dat dit ontslag niet noodzakelijk was,
en dat ik mijn bezigheden by de Inten
dance gerust enkele maanden aan de be
ambten van de dienst ken overlaten. Al
dus aanvaardde ik de reis met mijn socia
listische vrienden Louis de Brouckère en
Henri de Man.
De Brouckère was vooruit gereisd en
snet Henri de Man ging ik over Engeland,
Scandinavië en Finland naar Petrograd.
Op een eenvoudige boot in de Noordzee
leerde ik voor de eerste maal een man
kennen, die nog een groote rol ging spe
len, en die zich aan mij voorstelde als pro
fessor Massaryk uit Praag. Hij maakte de
reis op deze kleine boot, om te ontsnappen
aan de Duitsche onderzeeërs. Ware hij in
handen gevallen van de Oostenrijkers, dan
zou hem de strop hebben gewacht Aan
deze zijde begon hij de wereldreis, die te
Versailles eindigen zou met de oprichting
van de Tsjecho-Slowaaksche republiek.
In de trein tusschen Stockholm en Pe
trograd ontmoetten wij enkele Russen, die
uit hun ballingschap terugkeerden, en on
der hun bevond zich Leo Trotzky. Tusschen
Helsingfors en Petrograd reisde ik met hem
en zijn vrouw in dezelfde coupé. Trotzky
kwam uit Canada, woedende op de Engel-
1
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
PARTIJ EN STUDIE.
De Nieuwe Eeuw schrijft:
Goering heeft een besluit genomen, dat
teekenend is voor den toestand waaraan
het zijn ontstaan dankt. Hij heeft den stu
dietijd aan de technische en mijnbouw-
kundige hoogescholen verkort tot drie
jaar, en dien aan de technische vakscho
len tot twee jaar. Daarnaast is de moge
lijkheid geschapen voor kostelooze studie
aan deze scholen vooi' niet minder dan
30 pet. van het totale aantal!
Hoe zulk een zaak nu juist bij Goering
thuis hoort is voor den buitenstaander niet
goed te begrijpen: bij handelde, zooals in
het bericht staat, „als gevolmachtigde voor
het vierjarenplan''. Waaróm hij het besluit
heeft genomen is duidelijk genoeg: er is
in Duitschland gebrek aan ingenieurs en
gestudeerde technici.
Men heeft daarover vroeger reeds mede-
deelingen kunnen lezen van buitenlandei's,
die 'n tijd in Duitschland hadden vertoefd
of gestudeerd. Het merkwaardige feit deed
zich voor, dat groote ondernemingen de
voorkeur gaven aan oudere technici. Do
reden was eenvoudig, dat de jonge krach
ten achter staan bij de oudere. En dat is
rechtstreeks te wijten aan het overspan
nen partijleven. Er wordt van de jonge
studenten zóóveel tijd geëischt voor zaken
van de partij, politieke bijeenkomsten etc.
etc., dat de studie er bepaald door wordt
geschaad.
En hoewel de studie der techniek daar
mede niet rechtstreeks is gemoeid) zal toch
de overspannen opvatting van het univer
siteitsleven: dat niet wetenschap het eerste
doel is, maar nationaal-socialistische gees
tesopvoeding, de degradatie dus van ie
wetenschap en van studie om de weten
schap, indirect ook haar gevolgen wel doen
gevoelen op de studenten aan technische
hoogescholen. In ieder geval zijn zij niet
wat hun voorgangers waren, en terwijl de
grootere bedrijvigheid in het bedrijfsleven,
wegens den verplichten export van allerlei
producten als betaling van de in andere
landen opgekochte levensmiddelenvoor-
raden, meer krachten vraagt, blijft het aan
bod kwantitatief, maar ook kwalitatief be
neden de vraag.
Of het kwalitatief peil zal stijgen door
de verkorting van de studie, lijkt wel erg
twijfelachtig. Tenzij de studenten vrij
worden gemaakt van de eischen van het
parlyleven. Hetgeen weer niet erg aan
nemelijk lijkt als men weet welke waarde
het nationaal-socialisme hecht aan scho
ling en opleiding juist van de studeerende
jeugd in de dogmata der nieuwe levens- en
wereldbeschouwing.
RECHTZAKEN
schen die hem enkele dagen te Halifax had
den geïnterneerd, woedend op de socialis
ten, die meenden dat de oorlog moest wor
den voortgezet, en eveneens woedend op de
Mencheviki en Kerenski, welke hij beschul
digde van een compromis met de bour
geoisie en van concessies aan het militairis
me en aan het imperialisme.
Toen de Finsche grens gepasseerd was
begon zijn activiteit. Op de stations impro
viseerde hij meetings, hij roemde de revo
lutie en noemde het de plicht van het inter
nationale proletariaat, om zoo spoedig mo
gelijk een einde te maken aan de gruwe
len van den oorlog."
KANTONGERECHT TE HAARLEM.
Een auto slipte te Lisse.
Op 4 November j.l. vond te Lisse een
ongeluk plaats ter hoogte van de Villa
„Ba Ka". Aldaar reed een wagen van
„Polygoon" uit Haarlem en bestuurd door
P. B. uit Haarlem met groote snelheid
over de tramrails en slipte dientengevol
ge. De auto scheerde over den weg en
vloog over het trottoir heen doordat de
chauffeur de macht over zijn stuur kwijt
raakte. Vier aldaar loopende kinderen
van den heer Dubbeldam te Lisse werden
door de auto geraakt en moesten door dr.
J. M. v. Dijk behandeld worden; een er
van had een lichte hersenschudding ooge-
loopen en moest naar een ziekeninrich-
ting worden vervoerd. De auto kwam
door deze manoeuvre iri een bollenland
terecht.
Voor bovengenoemd feit stond voor den
Kantonrechter terecht de bestuurder van
bovengenoemde auto.
De ambtenaar eiscMe tegen verdachte
een geldboete van 30.subs. 15 dagen
hechtenis en 3 dagen hechtenis voor
waardelijk met een proeftijd van 3 jaar
en een onvoorwaardelijke intrekking van
het rijbewijs voor den tijd van 1 jaar. De
Kantonrechter veroordeelde den verdach
te overeenkomstig de eisch.
Nieuwe uitgaven
NIEUWE KALENDERS.
.Wij ontvingen dit jaar een fraai uitge-
voerden kalender der N.V. Drukkerij v.h,
Batteljee en Terpstra, een maandkalender,
waarvan elk titelblad een foto bevat van
een der oude burchten, welke vroeger Lei
den en naaste omgeving sierden. Deze ka
lender zal ongetwijfeld een sieraad zijn
voor menig kantoor of huiskamer.
De Directie der Ned. Spoorwegen gaf
een kalender uit: 100 jaar Nederlandsche
Spoorwegen, waarop tal van historische ge
beurtenissen in beeld zijn gebracht, te be
ginnen bij de opening van de lijn Amster
damHaarlem op 20 Sept. 1839.
Wij ontvingen een maandkalender van
de N.V. Ned. Levensverzekering Mij. St.
Williorordus, welke kalender ter gelegen
heid van het St. Willibrordus-jaar het ti
telblad gewijd heeft aan dezen grooten ge
loofsverkondiger.
Verder ontvingen wij kalenders van: de
N.V. Verzekering Mij „Sint Petrus", het
„Nieuwsblad van het Noorden", de Levens
verzekering Mij. „Utrecht", de N.V. Sticht-
sche Glasverzekering Mij. en Glashandel te
Utrecht, de HAV-Bank te Schiedam, de
Nationale Levensverzekeringsbank te Rot
terdam, de Nederlanden van 1845, de Ro
binson Jongenskalender 1939 en een dag
kalender van Adler's Naaimachinehandel
(vert. C. F. Meerpoel, Ereestraat 171, Lei
den).
TOERISTENKAMPIOEN No. 13
Na een overzicht te hebben gegeven van
datgenen wat er in het afgeloopen jaar al-
zoo op toeristisch gebied de revue is ge
passeerd, neemt de Toeristenkampioen van
deze week het op voor onze gevederde
vrienden, die, vooral wanneer ijs en sneeuw
de natuur beheerschen, zooals dat dezer
dagen weer eens het geval was, een strijd
moeten voeren met den hongerdood. Mevr.
Barendrecht-Hoen schrijft over „Sneeuw
in de stad en op het land". Op een aardige
reportage van den door het ijs getemden
Rijn volgt een beschrijving van de schoone
Drentsche natuur met het typisch win ter -
sche aspect, zooals die in de sneeuwrijke
Decembermaand viel te bewonderen. L.
Rubens schrijft over achterlicht-construc
ties die te laat kwamen en J. Kuilman over
een bestijging van Brenta's hoogsten top.
Een gedicht over ijsvreugde besluit het
nummer, waarin tal van goede sneeuw
foto's een plaatsje vonden.
Het laatste nummer in dit jaar van de
„Autokampioen" (eigenlijk een extra-num
mer, want een jaar telt maar 52 weken) be
antwoordt in zijn eerste artikel de vraag:
„Wat kost een autowinterreis?" In de serie
Autokampioen-rijproeven voor nieuwe
auto's is ditmaal de Lancia Aprilia met haar
vernuftige achterveering aan bod. Arti
kelen als: „De nieuwe regeling van auto
bus en touringcar", „Over het wegwerken
der spoorwegtekorten" en „Overzicht van
het Wetsontwerp Autovervoer Personen"
geven een indruk van de breideling, welke
het jaar 1938 op verkeersgebied bracht.
K. R. beschrijft de ups on downs in de
motorwereld gedurende het afgeloopen
jaar.
De gegevens over de 18e Rallye de
Monte Carlo besluiten het nummer.
FINANCIËN EN ECONOMIE
N.V. NED. FABRIEK VAN LEVENS
MIDDELEN v/h VV. HOOGENSTRAATEN
Co.
In de gisteren gehouden algemeene ver
gadering van aandeelhouders der N.V.
Ned. Fabriek van Levensmiddelen v/h
W. Hoogenslraaten Co. te Leiden, ge
vestigd te Alkmaar, werd de Balans en
Verlies- en Winstrekening over het boek
jaar 1937/38 goedgekeurd en het verlies-
saldo op nieuwe rekening overgebracht.
Prof. A. B. A. van Ketel werd als com
missaris herhozen.
Aan het financieel verslag over het af
geloopen boekjaar is het volgende ontleend:
Het nadeelig saldo, ongerekend de af
schrijvingen 13.985,05.
Op fabriek, machines en terreinen, welke
per 1 Mei 1937 voor 130.077.59 op de
balans voorkwamen, werd een bedrag van
3.254,50 voor diverse aanschaffingen bij
geschreven, waarna voor afschrijvingen
nog een bedrag van 7.237.98 aan het be
drijfsverlies werd toegevoegd.
Aan het verslag der directie ontleenen we:
Waren de verwachtingen voor het afge
loopen jaar laag gestemd en zijn ook de
eindresultaten nog ongunstig geweest, toch
hebben zich eenige lichtpunten voorge
daan.
Een breed opgezette poging, om onder
de bedrijfsgenooien tot overeenstemming
te geraken tot het tegengaan van de ieder
jaar wederom blijkenoe overproductie, die
de rentabiliteit van de geheeie industrie
vernietigt, is in eersten opzet geslaagd.
Wanneer de onontbeerlijke sanctie van
overneidswege zou worden verkregen, dan
kan de toekomst voor de eerstvolgende
jaren met meer vertrouwen worden tege
moet gezien, daar zoowel de omzet als de
relatiekring zich steeds op bevredigende
wijze is blijven uitbreiden.
Omtrent het thans loopende boekjaar
wordt medegedeeld, dat de directie de ge
rechtvaardigde hoop koestert, dat dit in
ieder geval niet meer verliesgevend zal zijn.
De balans per 30 April 1988 geeft de
volgende cijfers:
Fabriek, machines en terreinen
123.094.11; Goederen 154.999.13; Kassa
279.38; Postchèque en Girodienst
1.395.65; Debiteuren 39.427.45; Verlies-
saldo Al. Pi. f 185.322.35, Bedrijfsverlies
1937/38 21.223.03, tesamen 206.545.38;
Totaal 528.741.10.
En aan den anderen kant: Aaandeelen-
kapitaal 500.000.00, Aandeelen in Porte
feuille 150.000.00, tesamen 350.000.00;
Crediteuren en Bank 178.691.74; Onver
deeld Dividend 49.36; Totaal 528.741.10.
De Verlies- en Winstrekening per 1 Mei
193730 April 1938 geeft de volgende
cijfers:
Onkosten 118.034.84; Afschrijving op
fabriek, machines en inventaris f 7.237.98;
Interest f 13.687.47; Totaal 138.940.29.
Bruto Winst 117.717.26; Bedrijfsverlies
f 21.223.03; Totaal 138.940.29.
MARKTBERICHTEN
LEIDEN, 31 Dec. Groentenveiling. Per
100 kg.: roodekool 2.605.60, savoyekool
4.104.70, groenekool 4.207.30, boe
renkool 69, rapen 2.603.10, prei 5
10.40, kroten, gekookt f 69, uien 26,
peen 6.3010.70, spruiten 528, andij
vie 9—39, sla 34, Nero f 12.90—14.40,
Witloof 822, Tomaten A, B, C. en CC
2.per 100 stuks: salade 3.406.40,
knolselderie 1.204.70, per 100 bos pie
terselie 13, selderie 6.70—14.10,
Boter. Aanvoer 235 kg. Prijzen: prima
Fabrieksboter 1.62, prima boerenboter
1.47 K1.60 per kg. Handel vlug.
Turfmarkt van 26 Dec. tot en met 31
Dec. Lange turf geen aanvoer, prijzen 8
9 per 1000 stuks.
UTRECHT, 31 Dec. Vee. Aanvoer totaal
2600 stuks vee, w. o. 725 runderen: stieren
2328 cent, slachtkoeien 2e soort 2731
cent, 3e soort 22—26 cent, handel redelijk
zelfde prijzen, vaarzen 160230, melk
koeien 170230, kalfkoeien 180290,
'•arekoeien f 130210, handel zeer kalm,
vrijwel gelijke prijzen, 175 magere kalve
ren 45110 per stuk, handel voor het
leven en voor de slacht gedrukt iets lagere
prijzen; 600 nuchtere kalveren 69, han-
oel gedrukt, prijzen lager; 425 magere var
kens en schrammen resp. 2237, en f 15
—22, 500 biggen 915, handel matig,
prijzen onveranderd, 45 magere schapen
1622, handel gedrukt, prijzen iets lager.
120 lammeren 1216, handel kalm, pre
zen iets lager.
Kleinhandel. Aanvoer: 300 kg. boter
1.80, 125 kg. kaas 0.50—0.70 per kg.,
22000 eieren 4 00—.5.0 per 100 stuks.
KATWIJK a. d. RIJN, 30 Dec. Groenten-
veiling. per kist van 20 kg.: waspeen 1.00
1.80. kroten 5080 cent, per 100 kg; roo
dekool 2.00—3.80, gelekool 1.30—1.60,
groenekool f 2.505.20, spruitkool f 20
22, uien 1.001.35, per kist van 6 kg.:
andijvie 0.901.85, boerenkool 3042
cent.
LOOSDUINEN, 30 Dec. Groentenveiling.
Tomaten A 9.idem C 8.80 en idem
CC 6.20 per 100 kg., spinazie 1.301.70
per 4 kg., Kervel 3,906.70, selderie
11.50 -13.60, pieterselie 11.60—11.90 per
100 bos.prei 5.6010.70, andijvie 25.50
37.50 per 100 kg., boerenkool 3460 cent
per 7 kg., ve!dcla 36 cent per kg.
LEIDERDORP, 30 Dec. Eierenveiling.
Prijzen: kippeneieren 4.705 30 per 100
stuks, boter 70 cent en kaas 26—32 cent
per pond, kippen 30—75 cent, hanen f 0.60
1.10, eenden 4575 cent en konynen
0.251.65 per stuk.
TER AAR, 30 Dec. Centrale Veiling.
Boerenkool 32—36 cent, waschpeen 4.90
5.10, uien 2.404.10, spruitkool f 12.10
13 40, groene savoyekool f 3.40, witlof
f 4.20—12.00. Volgendt week alleen Vrijdag
veiling.
VINKEVEEN, 30 Dec. Groentenveiling.
Witlof I 8—11, idem II 5—6, idem stek
34, waschpeen 5 per 100 kg. Aanvoer
Witlof 8000 kg.
