DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE STEM VAN HET RECHT
Naar de nieuwe
gemeenschap
DINSDAG 20 DECEMBER 1938
30ste Jaargang No. 9214
S)e £eicbcHeSoii/fca/nt
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Aboiin.-tarieven zie pag, 2
Giro 103003. - Postbus 1L
Dll nummer beslaat uit
vier bladen.
•„"De leniging van de nooden
Den laatsten tijd heeft een onzer poli
tieke partijen die erg veel aan „poli
tiek" doet! als propaganda-materiaal
den laster verzonnen en verspreid, dat ons
volk, den nood van de eigen volksgenooten
vergetend en verontachtzamend, vreem
den zijn sympathie en steun geeft.
Er is al reeds op gewezen, hoe onver
antwoordelijk zulk een geschrijf is, omdat
het in strijd is met de werkelijkheid.
Dit is in cijfers, zéér duidelijk spreken
de cijfers aangetoond.
Nu willen wij geenszins beweren, dat
ons volk in zijn geheel en dat ieder onzer
individueel in een zelf-genoegzame tevre
denheid kan gaan neerzitten, welbewust
van en volmaakt tevreden over wat
voor de noodlijdende medebur
gers is gedaan!
Volstrekt niet!
De sociale rechtvaardigheid stelt zeer
hooge eischen.
En de liefde, de Christelijke liefde, doet
en zint op nieuwe daden en doet en zint
opnieuw.
Wij, menschen, mogen volstrekt niet
gauw tevreden zijn over wat wij geven
aan en offeren voor onze medemenschen.
Zeker niet-wij, Katholieken, die moeten
erkend worden door anderen, omdat wij
zoo groote liefde hebben
Maar, dat alles sluit niet in, dat wij
tegenover de schetterende beschuldigingen
van bedoelde „politieke" zijde de N. S.
B. niet de feiten mogen stellen, en
de feiten moeten stellen.
Er zijn feiten in cijfers genoemd, betref
fende het geheele land.
Wij willen vandaag 'ns enkele cijfers
geven, Leiden betreffende wellicht, dat
velen er verbaasd van staan en.... er
van schrikken.
Op de gemeentebegrooting van Leiden
voor 1939 is uitgetrokken voor werkloozen-
steun 1.500.000 (één millioen vijf honderd
duizend gulden) van dit bedrag draagt
het Rijk 85 pet. bij.
Verder is. op dezelfde begrooting uitge
trokken 900.000 (negen honderd duizend
gulden) voor de door Maatschappelijk
Hulpbetoon ondersteunden. Van dit be
drag bekostigt het Rijk niets.
Dit zijn vanzelfsprekend niet de eenige
bedragen, die de gemeente Leiden voor
ondersteuning van hulpbehoevenden uit
geeft. Onder de verschillende hoofdstuk
ken der begrooting zijn ook andere, soort
gelijke bedragen te vinden, zooals b.v.
Schoolkinder-voeding en -kleeding (54.000
gld.).
Hierbij moeten nu worden gevoegd de
bedragen, die vereenigingen en particulie
ren geven ter bestrijding van allerlei noo
den en leniging van allerlei behoeften
bedragen, die wij nu niet kunnen schatten,
maar die, ongetwijfeld, van respectabelen
omvang zijn!
Neen, wij zijn niet akelig voldaan over
onze collectieve en individueele goed
heid ten slotte geeft niemand iets, wat
van hemzelf is: allen zijn slechts rent
meesters der hun toevertrouwde goede
ren! Maar in gepast, alleszins geoor
loofd zelfrespect moet worden afgewezen
het verwijt van „volksvreemden", als
het Nederlandsche volk omdat het ook
Duitsche Joden niet geheel buiten zijn
daadwerkelijk medelijden wil sluiten!
nooden onder eigen volk met hardvochti
ge onverschilligheid verwaarloozen. Dat is
laster!
(De rechtswetenschap der wereld protesteert)
Een beroep op het geweten der menschheid.
De juridische faculteiten van de univer
siteiten hieronder vermeld,
met droefheid en ontsteltenis consta-
leerende,
dat in sommige landen talloozen worden
vervolgd en gekweld, om reden van geloof,
ras of overtuiging,
en met name in de zoogenaamde concen
tratiekampen onschuldig, zonder eenige
veroordeeling, zijn onderworpen aan een
onmenschelijke behandeling,
overwegende, dat hierdoor de grondbe
ginselen van het recht op onduldbare wijze
worden geschonden,
PROTESTEEREN
steunende op hun roeping de jeugd op te
voeden en de menschheid voor te gaan in
eerbied voor het recht,
tegen deze rechtsschennis,
doen een beroep op het geweten der
menschheid ter ondersteuning van dit pro
test
en besluiten deze resolutie openbaar te
maken en ter kennis te brengen van hare
regeeringen
1. Aabo (Finland),
2. Aberdeen,
2. Amsterdam (Gem. U.),
4. Amsterdam (Vrije U.),
5. Angers (R. K. Fac.),
6. Arizona (Universiteit van Arizona)
Tucson,
7. Auckland (N. Zeeland),
8. Austin (Main-University Texas),
9. Batavia (Rechtshoogeschool),.
10. Besancon,
11. Bombay (Univ. van Bombay te Poona),
12. Brussel,
13. Buffalo,
14. Calcutta,
15. Californie (Univ. van Californie te
Berkeley),
16. Californie (Univ. van Zuid-Cal. te Los
Angelos),
17. Carolina (Univ. van Noord-Carol. te
Chapel Hill).
18. Carolina (Univ. van Zuid-Carol, te
Columbia),
19. Catholieke Universiteit van Amerika,
Washington,
2 0. Chicago,
21. Cleveland (Ohio),
22. Colorado (Boulder),
23. Columbia Universiteit New-York,
24. Cork (Ierland),
25. Cornell Univ. te Ithaca (N. Y.),
26. Dacca (Bengalen),
27. Dakota (Universiteit van Noord
DakotaGr. Forks),
23. Detroit,
29. Drake Universiteit te des Moines
(Iowa),
30. Dublin,
31. Duke Universiteit te Durham (N.
Car.),
32. Emory Univ. (Georgia),
33. Exeter (Z. W. Engeland),
34. Gent,
35. Georgetown univ. Washington,
36. Georgia Univ. Athens (Georgia),
37. Grahamstown, Z.A. (Rhodes-Univ.),
38. Grenoble,
39. Groningen,
40. Hull,
41. Idaho (Univ. v. Idaho te Moscow,
Idaho),
42. Indiana (Univ. van Indiana, te Bloo-
mington),
43. Iowa-City,
41. Johannesburg (Transvaal),
45. Kentucky (Univ. van Kentucky,
Lexington),
46. Liverpool (Engeland),
47. Louisiana (Univ. van Louisiana te
Baton-Rouge),
43. Lucknow (Br.-Indië),
49. Lyon (R. K. Fac.),
50 Malta,
51. Manila (Philippijnen) Universiteit v.
d. H. Thomas),
52. Michigan (Univ. van Michigan te Ann-
Arbor),
5S. Minnesota (Univ. van Minnesota te
Minneapolis),
54. Missisippi (Univ. van Missisippi),
55. Missouri (Univ. van Missouri te Co
lumbia),
56. Montpellier,
57. Natal (Uuniv. van Natal te Durban,
Z. A.),
58. Nebraska (Univ. van Nebraska te
Lincoln),
59. New-York (Univ. van),
50. Oklahoma (Univ. van Oklahoma te
Norman),
61. Oregon (Univ. van regon, te Eugene),
62. Parijs (R. K. Univ.),
63. Patna (Br.-Indië),
64. Pittsburgh,
85. Pretoria (Z. A.),
6b. Rijssel (R. K. Univ.),
67. Saint Louis (Miss.),
68. Saskatchewan (Univ. van Saskatche
wan te Saskatoon. Canada), -
69 Stanford Univ. Calif.,
70. Straatsburg,
71. Sydney (Australië),
72. Tulane Univ. New-Orleans,
73. Utah Univ. van Utah te Salt Lake
City,
74. Vanderbilt Univ. te Nashville (Ten.n),
75. Virginie (Univ. van West Verginie te
Morgantown),
76. Washington Univ. te Saint Louis
(Miss.),
77. Washington (Univ. van Washington te
Seattle),
78. Wyoming (Univ. van Wyoming te
Laramie),
79. Yale Univ. te New Haven (Conn.),
De faculteiten der navolgende Universi
teiten kunnen, om redenen van formeelen
aard, deze resolutie niet als collectiviteit
onderteekenen, maar hare individueele le
den sluiten zich, hetzij allen, hetzij in meer
derheid, van ganscher harte bij de resolutie
aan.
80. Agra (Britsch-Indië),
81. Aix-en-Provence,
82. Alberta (Univ. van Alberta, Edmon
ton, Canada),
8? Aleiers,
84. Belfast,
85. Birmingham,
86. Boston (Macs.),
37. Cambridge (Engeland),
88. Harvard Universiteit te Cambridge
(Mass.),
89. Cincinnati (Ohio),
90. Leiden,
91. Londen,
9?. Londen (School of Economics),
93. Melbourne Aus+ralië),
94. Montreal (Mc. Gill Univ. Canada),
95. Noord - W °<5t°lij ke Univ. Evanston
Chicago (111.),
96. Pariis,
97 Toulouse.
93. Virginie (Univ. van Virginie te Char
lottesville),
99. Wisconsin (Univ. van Wisconsin te
Madison).
ZEER GROOTE VORSTSCHADE
IN AALSMEER.
In Aalsmeer zijn zulke hoeveelhe
den plantmateriaal en bloemen bevro
ren, dat de schade reeds in de dui
zenden guldens loopt. De potplanten
veiling was vanmorgen reeds ver
scheidene uren vóór den normalen tijd
geëindigd, daar zeker 2500 zendingen
bloemen minder dan anders waren
aangevoerd.
De handel ondervindt derhalve
evenzeer den terugslag van den vorst
als de bloemisterij.
De Diocesane R K. Vrouwenbond in het Bisdom Haarlem herdacht Maandag zijn 25-jarig bestaan. V.l.n.r.: de dames D. Coe-
bergh en Bonnike; weleerw. heer F. Bank, secretaris van den Bisschop; mej. Toos Post, voorzitster; Z. H. Exc. Mgr. J. P.
Huil'.ers; Paler A. J. Fennel O.P., geestelijk adviseur; mej. dr. J. Hillen en mevr. M. Koenen Koelman
ALGEMEEN COMITÉ GEVORMD.
Prof. Aalberse voorzitter.
Uitvoering gevende aan wat door de lei
ding van het R.-K. Werkliedenverbond in
de vergadering van Katholiek Nederland,
d.d. 30 November j.l. in Amsterdam gehou
den, was in uitzicht gesteld, had dit ver
bond gisteren een belangrijk aantal orga
nisaties uitgenoooigd zich op een in
Utrecht te houden bijeenkomst tp doen ver
tegenwoordigen, teneinde te komen tot de
vorming van het algemeen comité.
Uitgenoodigd waren: Alg. Kath. Werk-
geversvereeniging, Federatie der Dioc.
Vrouwenbonden, Federatie Sobriëtas, Kath.
Jeugd, Kath Comité van Actie „Voor
God", Kath. Economische Hoogeschool te
Tilburg,, Kath. Jeugdvereenigingen, Kath.
Ned. Boeren- en Tuindersbond, Kath. Uni
versiteit te Nijmegen, Kath. Onderwijzers
bond, Kath. Radio Omroep Nat. Commissie
der groote godsdienstige vereenigingen. Ned
Kath. Journalistenvereeniging, Ned. Mid
denstandsbond, R.-K. Leerarenvereeniging
„St. Bonaventura", R.-K. Staatspartij, R.-K.
Standsorganisatie voor den Werknemenden
Middenstand, R.-K. Vereeniging van direc
ties leeraren (essen) bij het Nijverheids
onderwijs „St. Bernardus", St. Adelberts-
vereeniging, Stichting Kat. Gemeenschaps-
bond, Unie van R.-K. Studendenvereeni-
gingen, Vereeniging tot bevordering der
Wetenschap onder Katholieken, vertegen
woordiger der Kath. hoogleeraren aan de
openbare universiteiten en hooge scholen,
vertegenwoordigers der 5 Bisschoppelijke
Seminaria.
De verbondsvoorzitter, de heer A. C. de
Bruijn dankte de tarijke aanwezigen voor de
welwillendheid, waarmee zij hebben doen
blijken het lidmaatschap van het algemeen
comité te aanvaarden. Die welwillendheid
ging gepaard met een duidelijk gebleken
enthousiasme.
Van zeer veel zijden uit katholieke en
niet-Katholieke kringer heeft het verbond
hartelijke bewijzen van sympathie met zijn
initiatief ontvangen; in de dagbladpers en
tijdschriften heeft de actie reeds de volle
aandacht en in zeer veel opzichten waar
dering en ook in de Tweede Kamer vond
de actie reeds werklank.
Het verbond nam het initiatief en
wenscht niets meer dan dat en zich voorts
beschikbaar te stellen, op één lijn met an
deren, voor de uitvoering. Omdat het ver
bond over een goed bureau beschikt, wil
het verder een dienende taak vervullen
voor het geheel.
Deze bijeenkomst, waarin spreker het al
gemeen comité geinstalleerd verklaarde,
zal, naast de benoeming van een voorzit
ter, voor welke benoeming spreker Z.Exc.
den minister van Staat, prof. mr. Aalberse
op verschillende gronden aanbeval, enke
le lijnen uitstippelen voor de actie in de
naaste toekomst.
Een spontaan instemend applaus bewees,
dat de keuze van prof. Aalberse tot voorzit
ter algemeen als een gelukkige werd be
schouwd.
Prof. Aalberse, ter vergadering aanwe
zig, verklaarde deze functie met groote lief
de te aanvaarden, de keuze bijzonder te
waardeeren en daarvoor dankbaar te zijn.
Veertig jaar werkt spreker reeds in de so
ciale beweging, hij heef* haar zien groeien
en ziet deze actie als een apotheose op wat
in die veertig jaar in ons land op sociaal
terrein is gebouwd. Uit deze actie blijkt,
dat we ook door Rerum Novarum en
Quadragesimo Anno naar elkaar toe zijn
gegroeid. Deze actie kan alleen slagen, in
dien we als Katholieken er ons met ver
eende krachten voor zetten. Naar de nieu
we gemeenschap is geen specifiek katho
lieke gedachte, zij is een nationale, als men
wil, een internationale zaak.
De vergadering besloot vervolgens tot
het aanwijzen van enkele organisaties, wel
ke zullen worden uitgenoodigd op korte
termijn iemand te benoemen, die zal plaats
nemen in een klein werkcomité, dat zich
voor de verschillende facetten van het
vraagstuk en de actie, telkens waar het
zulks noodig acht, personen kan assumee-
ren.
Prof. Aalberse zal ook optreden als voor
zitter van het werkcomité, doch zal in die
taak worden bijgestaan door een plaatsver
vangend voorzitter, dien het werkcomité,
dat voor de eerste maal op 2 Januari a.s. te
Utrecht bijeenkomt, zich zal kiezen.
De vergadering stelde nu de richtlijnen
vast voor de actie in de naaste toekomst,
waartoe het bureau reeds- terstond maatre
gelen treft.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Chamberlain bepleit nogmaals zijn poli
tiek van toenadering. (2de blad).
De toestand van den H. Vader. (2de
blad).
Een grensincident aan de Hongaarsch—
Slowaaksche grens. (2de blad).
Op de Taag bij Lissabon is een veerpont
verongelukt. Men vreest voor 40 men-
schenlevens. (2de blad).
Een treinramp in Brazilië kost 45 men-
schenlevens. (2de blad).
DE GEZONDHEIDSTOESTAND VAN
Z.H. DEN PAUS
ROME, 20 December (A.N.P.) Z.H.
de Paus, die vandaag den zestigsten ver
jaardag van zijn priesterwijding vierti is
geheel hersteld van de ongesteldheid van
gisteren.
Nadat de Heilige Vader de H. Mis had
opgedragen in zijn particuliere kapel heeft
hij den kardinaal-staatssecretaris Pacelli en
de overige kardinalen in audiëntie ont
vangen.
Binnenland
Vertegenwoordigers van de rechtsweten
schap van honderd universiteiten over de
geheele wereld protesteeren tegen de ver
volgingen om reden van ras, geloof of over
tuiging, met name tegen de zoogenaamde
concentratie-kampen. (1ste blad).
Samenstelling Algemeen Comité „Nieuwe
Gemeenschap". (1ste blad).
De strenge winter veroorzaakt veel onge
makken allerwegen. (4de blad).
De „IJsselstroom" met twee opvarenden
op het IJsselmeer vermist, doch door een
K. L. M.-vliegtuig gesignaleerd (4de en
lste blad).
Hotel „De Malle Jan" te Vierhouten door
brand verwoest. (4de blad).
Schoolgebouw te Oldenzaal en twee ka
pitale boerderijen te Grubbenvorst in de
asch gelegd. (4de blad).
Ketelontploffing op Ritmeester's Siga
renfabrieken te Veenendaal (4de blad).
Uitlevering van drie oplichters door de
Fransche regeering. (lste blad).
Sport en Wedstrlfden
Zaterdag a.s. de Friesche Elfstedentocht.
(4de blad).
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
LONDEN: Ondanks de felle kou, welke
ook in Engeland heerscht, is het er gisteren
j*i het Lagerhuis warm naar toe gegaan.
De Labour-oppositie heeft den Britschen
premier Chamberlain scherp aangevallen
wegens zijn buitenlandsche politiek en zij
had een motie ingediend, waarin verklaard
werd, dat het Huis geen vertrouwen had in
die politiek. Het Huis bleek echter voor
het overgroote deel wel vertrouwen te
hebben, want de motie werd verworpen
met 340 tegen 143 stemmen. Zoo was de
stemming nadat Chamberlain het woord
had gevoerd en opnieuw gepleit had voor
toenadering tot Duitschland en Italië
Alle Engelsche bladen wijden hoofdarti
kelen aan dit debat. Zij keuren algemeen,
de politiek van den eersten minister goed.
De „Times" schrijft, dat de rede van
Chamberlain zóó krachtig en vol gezond
verstand is, dat het moeilijk is een beter
verzamelpunt voor de Britsche openbare
meening te begrijpen. De woorden, waarin
hij de wereld er voor waarschuwde, dat
het een tragische fout zou zijn onze „liefde
voor den vrede en ons vermogen om com
promissen te sluiten" aan te zien voor zwak
heid verdienen in het buitenland te wor
den begrepen. Na de opmerkelijke bijdrage
welke de premier gisteren heeft geleverd,
behoort er geen: verkeerd, begrip te zijn
over zijn streven en bedoelingen, hetzij
hier, hetzij in het buitenland. Wanneer En
geland als voorvechter optreedt voor de
vrijheid, geschiedt dat niet in een geest
van aanmatiging of inmenging. Wanneer
wij den vrede zoeken, is dat niet uit laf
heid of luiheid, doch omdat alleen de vrede
gunstige voorwaarden biedt voor de ont
wikkeling van al wat van waarde is.
De „Daily Telegraph and Morning Post"
haalt de passage aan, waarin Chamberlain
er over sprak, dat bij wacht op een teeken
van Duitschland. De woorden lieten zien,
hoezeer zij uitdrukking gaven aan het ge
voelen van het Lagerhuis. Wij mogen ho
pen, aldus het blad, dat deze passage in
Duitschland den dienen indruk zal makeh,
welke zij verdient. Hier ligt de sleutel van
den geheelen internationalen toestand van
vandaag en wanneer dat teeken zal zijn
gegeven, zou de geheele wereld bovenma
tig zijn opgelucht.
