DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
MAANDAG 19 DECEMBER 1938
30ste Jaargang No. 9213
S)e £eid&cfoe(2oti/Ya/tit
lelefoonRedactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en A boun.-tarieven zie pag. 2
Giro 103003. - Postbus 11.
DU nummer
vier bladen.
beslaat uil
V Politiek en Kerk
Als een verklaring voor het feit, dat de
wereld-pers bij vervolgingen van Katho
lieken niet zoo heftig protesteert en
in beroering komt als bij vervolging van
Joden, noemde de „Avondpost":
dat de Roomsche Kerk geloof en politiek
volstrekt vermengt en als zoodanig een po
litieke macht is geworden.
Wij hebben de juistheid van deze verkla
ring ontkend en schreven o.m.:
„De Katholieken zien ook de poli
tiek, de staatkunde in het licht van hun
katholieke beginselen. Zij onder
scheiden eenerzijds Kerk en Ge
loof en anderzijds politiek, maar zij
scheiden deze niet zóó van el
kaar, dat Kerk en Geloof met politiek
geen enkele relatie hebben en politiek
kan doen en laten, wat zij wil, alsof
er geen God bestaat en Godsdienst niet
's menschen eerste plicht is
Onwaar is het echter 't wordt bij
herhaalde herhaling herhaald! dat
de Katholieken Kerk, Geloof en poli
tiek vermengen".
De „Avondpost" reageert harerzijds op
onze uiteeenzetting, citeert het bovenstaan
de en schrijft dan o.m.:
„Wij willen van deze ontkenning
melding maken, maar zij is onjuist.
De Roomsch-Katholieke Staatspartij
is onze eenige staatkundige.organisa
tie, die verbonden is aan een bepaalde
Kerk en kerkleer. Wel zegt dc allereer
ste zin van het algemeen program: „De
R.K. Staatspartij wil zijn en blijven de
zuiver staatkundige vereeniging der
katolieke Nederlanders", maar natuur-
liik is .katholiék" hier bedoeld in den
zin der Kerk. En bovendien zegt het
tweede gedeelte van hetzelfde artikel,
dat de partij haar beginselen put uit
de Openbaring, „gelijk deze door het
kerkelijk leergezag wordt vertolkt".
Al heeft men hier dus te doen met
een staatkundige vereeniging, zij is
geestelijk vastgeschakeld aan de Kerk,
en dit wordt ten overvloede bewezen
door verschillende zendbrieven, in de
laatste jaren door de Bisschoppen, of
door een bepaalden Bisschop, uitgevaar
digd om de politieke eenheid der Ka
tholieken ook op staatkundig gebied te
bevorderen en tegen andere partijen te
waarschuwen".
Wij willen hierop nog even antwoorden.
't Is ons teneenenmale onverklaarbaar,
dat de hoofdredacteur van de „Avondpost"
hier niet scherper onderscheidt in zijn rede
neering.
Wij stappen heen over het feit, dat hij
zich ter verklaring van de beoordeeling van
katholieken-vervolgingen in andere landen
beroept op statuten van de Katholieke
Staatspartij in Nederland. Men weet, dat de
politieke organisatie van de Katholieken in
verschillende landen verschillend is (ook
al een aanwijzing van het feit, dat de Ka
tholieken Kerk, Geloof en politiek niet ver
eenzelvigen!).
Ook al zou er een 21 in alle landen zijn
een Katholieke Staatspartij, als in Neder
land, dan mag daaruit nog niet de conclu
sie worden getiokken, die de „Avond
post" eruit trekt.
Iets anders is een persoon of een groen
personen, een partij, die verklaart, de be
ginselen der Katholieke Kerk te willen vol
gen iets anders is zulk een persoon of
partij dan de Katholieke Kerk zélf. Men
mag ze niet met elkaar vermengen, ver
eenzelvigen. Zelfs al zou de geciteerde ver
klaring niet in de statuten van de R.K.
Staatspartij zijn, opgenomen, dan zou er
toch naar gehandeld móeten worden,
omdat een partij, die bestaat uit Katholie
ken, zich vanzelfsprekend, hou
den wil aan de katholieke beginselen!
Als men om deze reden de Katho
lieke Staatspartij wil vereenzelvigen met
de Katholieke Kerk, dan moet men iederen
groep Katholieken, iederen Katho
liek, die verklaart de katholieke beginselen
te willen volgen, vereenzelvigen met de
Kerk!
Het onlogische ervan moet men toch
o.i. onmiddellijk inzien.
En dan het feit, dat een Bisschop onder
bepaalde omstandigheden verlangt, dat de
Katholieken hun invloed tegen bestrijders
en vijanden niet verzwakken door eigen
verdeeldheid op politiek terrein dat een
Bisschop waarschuwt voor of verbiedt het
lidmaatschap van politieke partijen, om
dat dezer actie in strijd is met de katho-
ke beginselen dat feit is toch ook heele-
maal geen bewijs, dat de Katholieken Ge
loof en politiek vermengen of vereenzel
vigen.
't Is zoo eenvoudig, als men maar be
grijpen wil!
HET LOT DER JODEN IN DANTZIG.
WARSCHAU, 19 Dec. A.N.P.). De
Poolsche bladen melden uit Dantzig, dat al
daar in een vergadering van vooraanstaan
de Joden en leden van den Senaat, de me-
De nood in den
tuinbouw
DE VASTE LASTEN
De minister van Economische zaken de
heen Steenberghe heeft in zijn antwoord de
verschillende sprekers bij de behandeling
der begrooting verleden week o.m. het
volgende gezegd; wat van belang is voor
de land- en tuinbouw:
„Als vijfde algemeene punt zou ik willen
behandelen het vraagstuk van de vaste
lasten. De heer Groen heeft, wat den tuin
bouw betreft, nog eens extra mijn aan
dacht gevraagd voor de moeilijkheden in
den tuinbouw, voor den export, voor de
richtprijzen, voor de resultaten en met den
heer van der Weijden ook voor bijzondere
gevallen in den tuinbouw, waarbij zeer
sterke bezwaren golden en waarin men
zeer groote moeilijkheden had. Ik heb het
reeds eerder gezegd: ik ben bij wijze van
spreken voortdurend met den tuinbouw
bezig, omdat deze één van mijn grootste
zorgenkinderen is en er reusachtige moei
lijkheden aan verbonden zijn.
De heer Groen heeft er reeds op ge
wezen, dat de richtprijs zeer sterk gestegen
is.. Dit is geen quaestie om de schoudeis
over op te halen. De richtprijs is op tiet
oogenblik gestegen, volgt ns de eigen cijfers
van den heer Groen, van 40 pet. tot 90 pet.
van den kostprijs, en niet 90 pet. van den
kostprijs, zooals de geachte afgevaardigde
gisteren wilde laten uitkomen, als maxi
mum, maar als minimum. In den tijd,
waarin de producten meer opbrengen,
wordt dit niet afgerond, maar krijgt men
100 tot 130 pet. van den kostprijs. Dit wil
absoluut niet zeggen, dat het goed gaat in
den tuinbouw en daarom herhaal ik, dat ik
al mijn zorgen daaraan wijd en dat ik ook
bereid ben om, wanneer in bijzondere stre
ken zich bijzondere moeilijkheden voor
doen, daaraan te doen wat mogelijk is,
zonder dat daarmede de algemeene basis
van de landbouwcrisispolitiek doorkruist
zal worden, evenals ik ook in het afge-
loopen jaar, voor zoover het maar eenigs-
zins langs de regelingen heen kon, hulp heb
gebracht.
Over de vaste lasten heeft de heer van
der Weijden opnieuw een betoog gehouden.
Ik zou deze mijn standpunt willen uit
eenzetten en vervolgens ook op de vragen
van de heeren van der Weijden en Groen
enkele mededeelingen willen doen over het
werk van de vast-lastencommissies. Wij
zijn nu begonnen met die vaste-lastsn-
commissies. Ieder, ook de geachte afge
vaardigden hebben daarvan zeer goed blijk
gegeven, is overtuigd van de groote moei
lijkheden, die er zijn om op het terrein
van het verbintenissenrecht, waaraan het
crediet zoo nauw verbonden is, wettelijk in
te grijpen. Laten wij nu toch die vaste-
lasiencommissies een faire kans geven.
Ik zeg den geachten afgevaardigde gaar
ne toe, dat ik, wanneer zou blijken, dat ik
er langs dezen weg niet of niet voldoende
kom, dan op andere middelen zal zinnen,
zonder mij vast te leggen op de door den
geachten afgevaardigde genoemde midde
len. Men moet deze zaak toch zoo be
schouwen, dat deze commissies ten hoogste
nog maar een half jaar werken. Nu zijn er
768 aanvragen bij die commissies inge
diend, waarvan 398 voor de vollegrondbe
drijven, zoodat deze ook wel degelijk hun
deel in deze zaak hebben. Het behoeft voor
dezen deskundigen afgevardigde geen be
toog, dat dit soort onderhandelingen met
de crediteuren niet alleen tact, maar ook
tijd vorderen. Nu zijn op het oogenblik van
deze 768 anvragen, die ingediend zijn, dus
na enkele maanden werken van deze com
missies, bijna 60 gereed; 37 zijn er geheel
afgewerkt, waarbij voor deze 37 is tot
stand gekomen een kwijtschelding van
schuld van ruim twee ton en een bevrie
zing van schuld van ruim één ton, zoodat
de schuld van deze 37 bedrijfjes is terug
gebracht van ruim 1 millioen tot 700.000.
Wanneer ik dan naga, dat voor al de be
handelde gevallen de rente gemiddeld tot
4 pet. is gedaald, terwijl die vóór de be
handeling 5% tot 6 pet, bedroeg, dat er
op het oogenblik 500 gevallen in behande
ling zijn, dat er verschillende meer be
handeld zijn dan de 60, die nu steunrijp
zijn, maar dat er vele bij zijn, die niet
overbelast waren en die dus afgevoerd
moesten worden, dan geloof ik, dat ik in
ieder geval niet te ver ga, wanneer ik zeg,
eerst nog eens het verloop van de werk
zaamheden van die commissies wil na
gaan".
Tot zoover de minister, 't Wil ons voor
komen, dat de door den minister genoemde
Kamerleden na dit antwoord zullen ver
klaren „dankbaar, maar niet voldaan"!
Meer concrete toezeggingen schijnen
ons in den nood-toestand, waarin velen
verkeeren, dringen gewenscht.
dedeeling is gedaan, dat de Joodsche bevol
king van Dantzig zich op de noodzakelijk
heid moet voorbereiden het gebied van de
Vrije Stad binnen drie of vier maanden té
verlaten.
De toestand van
Z.H. den Paus
Opnieuw verontrustend
VATICAANSTAD, 19 December.
(A.N.P.) De toestand van den Paus
geeft opnieuw aanleiding tot ongerust
heid. De inspanning welke hij zich
gisteren heeft getroost tijdens het uit
spreken van de lange redevoering bij
de openingsplechtigheid van het aca
demische jaar van de Pauselijke Aca
demie, doet zich gevoelen.
Reuter meldt, dat de Paus een hart
aanval heeft gehad en dat zijn toe
stand alarmeerend is.
ONZE
KOUDE
EXPRES
DE WERELD IT?
VOGELVLUCHT
BELGIë: Naar een Engelsch blad meldt,
zou Hitier voornemens zijn, de wereld het
volgend jaar te verrassen met het aanbod
van een groote ontwapeningsconferentie.
Een verrassing zou het inderdaad zijn; een
evengroote verrassing als wanneer het nu
opeens warm water zou gaan regenen. Een
ander Engelsch blad weet mede te deelen
dat binnenkort alle Duitsche kloosters zul
len worden opgeheven. Wij zullen voor-
loopig afwachten, maar deze „verrassing"
zou minder groot zijn en ook minder aan
genaam.
CARBON1A: Mussolini heeft gisteren de
nieuwe steenkoolstad op Sardinië Carbonia
ingewijd. Daar deze inwijding samenviel
met den verjaardag van den „dag van het
vertrouwen", die drie jaar geleden in
Italië is gehouden, waarbij trouwringen
aan den staat werden geschonken als
teeken van verzet tegen de sancties en om
de regeering de Abessijnsche expeditie ver
der mogelijk te maken, verwachtte men
algemeen, dat de Duce in zijn rede buiten-
landsche politieke onderwerpen ter sprake
zou brengen. Hij heeft dat echter niet ge
daan.
De Parijsche ochtendbladen leveren
commentaar op het feit, dat Mussolini geen
toespelingen heeft gemaakt op de Italiaan-
sche eischen. De „Figaro" doet in een be
richt uit Rome uitkomen, dat er een tref
fende tegenstelling bestaat tusschen den
gematigden toon van deze redevoering en
de houding der pers sedert de door de
redevt/. ring van Ciano veroorzaakte in
cidenten.
Het blad schrijft:
„Het is moeilijk voor Mussolini in een
officieele redevoering Italiaansche eischen
te stellen. Indien de Duce dat alternatief
had verkozen, zou hij zich in een positie
hebben geplaatst, welke hem verboden zou
hebben, indien dat noodig zou zijn geweest
terug te krabbelen. Overigens zou de crisis
zich hebben kunnen ontketenen op een
oogenblik, dat Mussolini haar nog niet
wenscht.
Bel even op en het wordt U
bezorgd:
1Wollen dameshandschoenen 60
2. Een dubbele wollen damessjaal 1.25
3. Een paar skisokjes 50
4. Een witte dames-ijstrui 1.95
5. Woll. pasteldeken, 150 x 200 cm. 6.90
6. Rubber tochtband, per Meter 7V5s
7. Warm-water-stoof3.75
8. Een heerlijke voetzak3.25
9. Dameskraagpantoffels, p. paar 1.25
10. Steenen bedkruik m. beugel 25
11. Auto- of reisplaid, 140 x 170 2.E0
12. Flanellen lakens, vanaf75
13. Zwaar wollen dameshemden 1.25
14. Interlock heerenpantalons en
borstrokken m. lange mouwen 2.50
Er zijn nog vesl meer gosi'o
dingen, niet duur.en U
hebt ze direct!
VROOM
DREESMANM
LEIDEN.
(Ingez. Med.)
HET UTRECHTSCHE
CENTRAAL STATION ALS
VERLOREN BESCHOUWD?
Onderhoud met een der uit
voerders van den
bovenbouw.
Naar het oordeel van een der uitvoerders
van den bovenbouw van het centraal sta
tion is deze bovenbouw ook als verloren te
beschouwen. De gevolgen van den brand
zijn ook voor dit gedeelte funest gebleken.
Vanmorgen om half elf, na een ingespan
nen arbeid van 36 uur was de zware taak
van de Utrechtsche brandweer ten einde.
De laatste slangen voor het stationsgebouw
werden verwijderd en vervolgens werd het
verkeer op het stationsplein normaal toe
gelaten.
Me man en macht wordt thans aan het
voorloopige herstellingswerk gearbeid.
Naar een der uitvoerders ons, terwijl wij
•?ns op het dak van de hal bevonden, me
dedeelde, zal de geheele nieuwbouw wor
den gesloopt en zal de beneden-verdieping,
waarin de hal, het plaatskaartenbureau
cn een gedeelte van de wachtkamers zich
bevinden, van een voorloopige nieuwe
a.'sluiende dakbedekking worden voorzien.
,.De constructie van den nieuwbouw heeft
zoodanig geleden, dat ons niets anders over
blijft aldus onze zegsman dan ook
deze geheel te sloopen. Wy zullen dit ge-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Bereidt Hitier een „verrassing voor? Een
ontwapeningsconferentie of opheffing van
alle kloosters? (2eblad).
Mussolini's bezoek aan Sardinië. (Ie bL)
Een felle rede van den Amerikaanschen
minister Ickes. (2e blad).
Felle kou ook in het buitenland. (2e bl.)
Binnenland
In den nacht van Zaterdag op Zondag is
het Centraal Station te Utrecht door brand
verwoest. (3de en 1ste blad).
De ingevallen vorst is van ongekende
hevigheid en veroorzaakte reeds een groote
stagnatie in het scheepvaartverkeer op het
IJsselmeer. (3de blad).
Bij een treinbotsing te Zutphen werd
hedenmorgen een leerling-machinist gedood
(,3de en 1ste blad).
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(1ste blad). 1J
Sport en Wedstrifden
Irene van Feggelen verbeterde gisteren
haar wereldrecord 200 M. rugslag met 1.6
sec. (4de blad).
eel te weer voorloopig bruikbaar maken.
De electrkche leidingen worden zoo snel
n ogelijk hersteld, de gebroken ruiten ver
nieuwd en een tijdelijke nieuwe verwar
ming aangelegd. Wij zullen thans dag en
nacht doorwerken om de hal, hej plaats
kaartenbureau en de wachtkamer zoo spoe
dig moge1ijk weer in gebruik te kunnen
doen stellen, om het groote ongerief, dat
de reizigers op het oogenblik ondervinden
op te heffen. Dan zal de normale toestand
zijn teruggekeerd. Wanneer wij hiermede
pereed zullen zijn, kan ik op het oogenblik
niet zeggen. Liefst zouden wij morgen
reeds zoover willen zijn, dat de hal, het
plaatskaartenbureau en de wachtkamer,
alsmede de toegang tot de perrons in ge
bruik kunnen worden genomen. Een en
ander zal echter afhangen van de vorde-
ting der werkzaamheden.
Omtrent de oorzaak van den brand tast
men nog in het duister. Het onderzoek van
dr Utrechtsche recherche is nog in vollen
gang. Of dit echter een definitieve uitspraak
zal opleveren, wordt ernstig betwijfeld.
De huidige, voor de reizigers ongeriefyke
toestand, waarbij het bagagedepot dienst
c'oet als plaatskaartenbureau en een ge
deelte van de uitgang gebruikt kan wor
den als ingang, zal zoo spoedig mogelijk
misschien reeds morgen worden opgehe
ven, zoodat men dan langs den gebruike-
lijken weg het stationsgebouw zal kunnen
betreden en verlaten.
Toch zal de situatie in de toekomst een
groote verandering moeten ondergaan,
caar ook de nieuwbouw gesloopt dient te
worden."
Een hevige brand heeft het Centraal Station te Utrecht Zaterdagavond verwoest. Een kijkje ijdens het bluschingswerk, dat door
den strengen vorst ten zeerste werd bemoetilykt.