Kerstfeest der Stille Armen
Minister Romme over arbeids
tijden en loonen
HET HUIS DER STOFFEN!
Bolermarlil 18
Kerstgroepen
Kwaliteit
Lage prijs en kwaliteit
Magazijn St. JOZEF, Hoogstraat 3
Adverteert in De Leidsche Courant
ZATERDAG 17 DECEMBER 19j0
DE LEIDSO'E COURANT
TWEEDE Bï,AD - PAG. 8
„DB fSROOTE TREK"
Radio-rede van. ónze minister-president op
Dingaansdag
De minister-president, dr. H. Colijn, heeft
Vrijdagavond via de Phohi de volgende
voor Zuid-Afrika bestemde radio-rede ge
houden in verband met het eeuwfeest van
„Den Grooten Trek".
Op dezen voor Zuid-Afrika wel zeer bij
zonderen Dingaansdag breng ik allereerst
een warmen groet aan u allen uit het oude
Nederland, een der twee stamlanden van
de tegenwoordige Unie van Zuid-Afrika.
Wanneer men in het land, dat zich uit
strekt van den Tafelberg tot de Limpopo,
zijn groote herdenkingsdagen viert, dan
trilt er in vele Nederlandsche harten een
snaar mee. En dan vergeten we ook niet
dien gedenkwaardigen 24en December van
het jaar 1651, toen Van Riebeek met een
eskader van drie kleine schepen naar
Afrika's Zuidpunt uitzeilde om daar een
Nederlandsche volksplanting te gaan vesti
gen. Al duurde het, na zyn aankomst in
April 1652, nog een vijftal jaren eer zich
een bevolking van vrije burgers aan de
Kaap ging vestigen, we houden toch dien
Decemberdag van 1651 vast als het begin
van dien band, die Zuid-Afrika eD Neder
land gedurende ruim anderhalve eeuw in
lotgemeenschap verbonden hield.
Maar als dan in 1814 de Kaap voorgoed
in Engeische handen overgaat, dan wor
den de oude bonden wel losser, maar her
inneringen blijven en de belangstelling
voor alies wat in Zuid-Afrika geschiedde
en nog gebeurt, ging in Nederland met
verloren. s
Zelfs onze knapen kennen de namen van
een Het Ketief en van een Potgieter. In het
trekKend gezeiscnap van den laatste be
vond zich een 11-jange knaap, die later ais
president Kruger zich een wereldnaam zou
verwerven. Onze jeugd weet ook mee te
praten van Pre tonus, van den moord op
Retief en van de wrake op den Zoeloe-
vorst Dingaan den löen December van net
ja^r 1839.
De Nederlanders van de oudere generatie
hebben met klimmende belangstelling van
de onwikKeling der gebeurtenissen in de
tweede hexft der 19e eeuw kennis genomen
Namen als die van Burgers, Kruger en
Steyn, die van Jouöert, Botha en De Wet,
die van Herzog en Smuts, om slechts dezen
te noemen, zij zijn bij ons bekend alsof het
landgenooten waren.
En in die rij van groote ZuidrAfrikaners
vergeten we ook niet die beide Nederlan
ders, die het bemag van het stamverwante
volk met groote toewijding hebben ge
diend: dr. Leyds voorai in Pretoria en jhr.
Beelaerts van Blokland als gezant van de
toenmalige Zuid-Afrikaansche Republiek
bij verschillende Europeesche hoven.
In de eeuw, die sinds den Grooten Trek
Is voorbijgegaan, is er veel veranderd. Uit
de vier geoLasdeelen in het Zuidelijk deel
van Afrixa is geleidelijk de Unie van Zuid-
Afrika gegroeid, die door het lidmaatscnap
van den Volkenbond, in 1919 een volken
rechtelijke staat werd en in 1926, met de
nadere deelen van het Britsche Rijk, gelijk
heid van status in dat wereldrijk ver
wierf.
Maar wat er ook in die eeuw veranderd
moge zyn, niet gewijzigd is de belangstel
ling, die wij in Nederland zijn blyven koes
teren voor het wel en wee van het'land en
zijn bevolking, waarmee we in het verleden
zoo nauw veroonden waren.,
Uw feesten vieren we in gedachten mee
en de Nederlandsche Regeering deed zich
op uw eeuwfeest van den Dingaansdag en
bij de 100-jarige herdenking van den vol
hardenden moed der oude trekkers ver
tegenwoordigen door den zoon van hem, die
voor ruim een halve eeuw de belangen
van een deel der tegenwoordige Unie aan
de Europeesche hoven behartigde.
Deze jhr. Beelaerts vloog naar Zuid-Afr-
ka om uitdrukking te geven aan de belang
stelling voor uw eeuwfeest zoowel van het
Nederlandsche volk als van die der Neder
landsche regeering. Hij is de drager van
ons aller goede wenschen voor het welzijn
van land en volk der Unie. Hij brengt u
ook over onze bede, dat de almachtige God
in Zijne gunst uw land en uw volk Zijne
zegenende hulpe zal blijven schenken.
HET NOODWETJE TEGEN DE WILDE
BUSSEN.
De Tweede Kamer zal het noodwetje
betreffende de wilde bussen Dinsdag in de
afdeelingen onderzoeken. Vermoedelijk
wordt er dus naar gestreefd, het wetje de
komende week ook nog in openbare ver
gadering af te handelen. Als de Kamer
het Vrijdag in behandeling neemt, is de
week vóór Kerstmis net vol!
VOORDEELIG SALDO LANDBOUW
CRISISFONDS.
Wat is de regeering van plan ermee
te doen?
Het voordeelig saldo van het Landbouw-
crisisfoncs stygt steeds in de laatste jaren.
Sommige leden der Tweede Kamer vroegen,
blijkens het verslag nopens de suppletoire
begrooting van het Landbouwcrisisfonds
voor 1937, of dit saldo niet te gebruiken is
voor ver aging van heffingen, of. na wets
wijziging, aan de algemeene middelen toe
te voegen. Andere leden zouden, indien ook
de dienst 1939 een belangrijk saldo mocht
opleveren (het is geraamd op rond 4,6 mil-
üoen) dit salco liever aangewend willen
zien om de prijzen, die de landbouwers voor
sommige producten ontvangen, te verhoo-
gen, ofwel de vrijkomende bedragen in het
bijzonder aan de kleine boeren ten goede
willen doen komen.
MIDDENSTAND DOOR GROOTWINKEL
BEDRIJF BEDREIGD?
Het hoofdbestuur van den Koninklijken
Nederlandschen Middenstandsbond heeft in
zijn heden gehouden vergadering de te
zijner oore gekomen geruchten gesproken,
omtrent het voornemen van eenige groote
industrieele concerns (met nameBata en
Unilever) om tot stichting van een groot
aantal detailzaken, hier te lande, over te
gaan.
Dit college heeft zich naar aanleding
daarvan tot den minister van economische
zaken gewend.
In den brief, waarmede dit geschiedde
wordt gezegd, dat het geen betoog behoeft,
dat deze mogelijkheid den middenstand in
ernstige mate verontrust, reden waarom
het hoofdbestuur den minister verzocht,
hieraan de noodige andacht te willen
schenken, casu quo, maatregelen te bera
men om het gevaar, dat in een dergelijke
grootscheepsche uitbreiding van het groot
filiaalbedrijf schuilt, van den middenstand
af te wenden.
(Zooals gemeld, heeft in deze geest ook
reeds de Nederlandsche Katholieke Midden
standsbond aan de Regeering geadresseerd).
VERKEERSONGEVALLEN
OCTOBER 1938.
Uit de door het Centraal Bureau voor de
Statistiek regelmatig verstrekte voorloopige
gegevens omtrent het aantal verkeerson
gevallen blijkt dat de maand October bij
zonder veel slachtoffers heeft geëischt,
schrijft de K.N.A.C.
Voor het laatste ha.fjaar zijn de cijfers
als volgt (tusschen haakjes de cijfers van
1937):
gedood ernstig gewond
Mei 49 (61) 387 (446)
Juni 66 (41) 384 (453)
Juli 71 (47) 401 (390)
Aug. 68 (64) 429 (471)
Sept. 68 (61) 452 (417)
Oct. 90 (47 408 404)
Uit de verstrekte gegevens is niet op te
maken, waaraan dit zoo onverwachts groote
aantal slachtoffers is te wijten Ongetwij
feld zullen de slechte weersomstandig
heden hieraan voor een groot deel debet
zijn. Een reden te meei voor alle wegge
bruikers om te zorgen, dat de verlichting
der voertuigen, in het bijzonder ook de
roode achterlichten in orde zijn. Gezien
het groote aantal ongevallen door onver
wachts overstekende wielrijders zij dezen
er nogmaals op gewezen, dat zij zich bewust
moeten zijn van het fei., dat zij bij avond
en slecnte weersomstandigheden slecht
zichtbaar zijn. Niet voor niets bepaalt het
Motor- en Rijwielregltment dan ook, dat
men bij richtingsverandering niet alleen de
arm ongeveer horizontaal moet uitsteken,
maar tevens dat deze aanduiding goed zicht
baar moet worden gegeven.
HET MOND- EN KLAUWZEER
In de week van 4 tot en met 10 dezer
bedroegen de sterfjevallen ten gevolge
van mond- en klauwzeer: 43 runderen, 73
kalveren, 70 Varkens en biggen en 2
schapen.
Sedert de week van 19 tot en met 26
September 1937 zijn aan mond- en klauw
zeer bezweken: 5816 runderen, 6370 kal
veren, 4707 varkens en biggen, 386 schapen
en 85 geiten.
HET TREINPERSONEEL KRIJGT
ZOMERUNIFORM.
Op verzoek van den personeelraad om
aan het treinpersoneel en wagenvoerders
zomerdienstkleeding te verstrekken, welk
verzoek al jaren gedaan is, heeft de direc
tie gunstig beschikt.
De zomerkleed ing zal van lichte, don
kere stof vervaardigd worden.
Omtrent het dragen van de zemeruni-
form zal het personeel geheel vrij worden
gelaten.
Ottir.ieéle Crlsisuu' ilicatles
STEUNVERGOEDING ERY.fTEN EN
VELDBOONEN.
De Nederlandsche Akkerbouwcentrale
maakt bekend, dat de steunvc fgoeding voor
erwten van den oogst 1938, gedenatureerd
in het tijdvak van 12 tot en net 17 Decem
ber 1938, zal bedragen 1.L5 per 100 kg.
voor groene erwten, welke door handela
ren zijn gedenatureerd en voldoen aan het
standaardmonster van kwaliteitsklasse C,
en 0.85 per 100 kg. voor voedererwten,
welke zijn gedenatureerd door telers, die
deze erwten zelf hebben geteeld.
De steunvergoeding voor veldboonen van
den oogst 1938, welke voldoen aan de kwa-
liteitseischen en in genoemd tijdvak door
telers of handelaren zijn gedenatureerd,
zal 2.50 per 100 kg. bedragen.
's Gravenhage, 16 Dec. 1938. 3408
V V* -V W
Als 'u tóch iets moet verliezen
iiüï' '•'•En u hèbt.'t voor 't kiezen
Offert liever, dan: een uur
Da'n-üv/verd'ren levensduur'
NIEUWE POSTDIRECTEUR HAARLEM
Bij beschikking van den directeur-
generaal der posterijen, telegrafie en tele
fonie d.d. 15 December is, met ingang van
1 Maart 1939, aanweztn als directeur van
het post- en telegraafkantoor te Haarlem
de referendaris der P.T T. Corn. Smid,
thans aangewezen als adjunct-inspecteur te
's-Gravenhage (hoofdbestuur 4de afdee-
ling).
Tweede Kamer
Vergadering van gisteren
De heer LOERAKKER (R.K.) vraagt
eveneens verkorting van den arbeidstijd
voor volwassen mannen in den landbouw.
Een scheiding van een dergelijke regeling
van die voor vrouwen en kinderen acht
spr. niet gewenscht. De Hooge Raad van
Arbeid was van dezelfde meening. Vast
stelling van minimumloonen voor landar
beiders, die natuurlijk laag zullen zyn,
acht spr. gevaailijk. Er zal een tendentie
komen om de loonen op het minimum te
houden.
Indien de minister het eenigszins zou
kunnen, moet hij bedenken, dat de bezwa
ren tegen het ontwèrp betreffende den ar
beid der gehuwde vrouw individualistisch
zijn en moet hij niet zeilen op het compas
van den Hoogen Raad van Arbeid.
De heer KUIPER (R.K.) ontkent ten
opzichte van den neer Bakker, dat de ka
tholieke Kamerfractie omtrent de verlee
ning van verordenende bevoegdheid aan
bedryfsraden van meening zou zijn veran
derd.
Ook ten opzichte van den arbeid van ge
huwde vrouwen blijft de fractie bij haar
meening, dat deze arbeid beperkt moet wor
den.
MINSTER ROMME ANTWOORDT
De MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN,
de heer ROMME, antwoordt, dat hij de ra
tificaties van arbeidsconventies zal over
wegen.
Ten opzichte van de bedrijfsraden zegt
spr., dat door bedrijfsraden geen macht
wordt gec vcentreerd, maar juist gede
centraliseerd.
Het stelsel, dat de bedrijfsraden geleide
lijk van beneden af moeten groeien, vormt
geen vicieuzen cirkel.
Over de verbindendverklaring van C.A.
O. zijn klachten gehoord. Spr. onderschrijft
Jat de voorbereiding lang duurt; evenwel
sal dat in de toekomst beter kunnen wor-
ien. De wagen moet nog aan het rollen
worden gebracht.
Aan den arbeidstijd van het het verple
gende personeel zal spr. aandacht blijven
schenken. Inzake de binnenscheepvaart
geldt hetzelfde. Het transportbedrijf is een
tak, waar nog een en ander te doen is. In-
tusschen is er reeds iets gedaan.
Het Rijtijdenbesluit is in een zeer ver ge
vorderd stadium van voorbereiding. Ten
opzichte van de kantoren wordt een onder
zoek naar de arbeidstijden voortgezet. Tot
nu toe zijn ernstige misstanden niet geble
ken.
Voor den landbouw ligt een werktijden
regeling voor vrouwen en kinderen ge
reed. Spr. overweegt het even op te hou
den om er tevens regelingen met betrek
king tot de mannelijke landarbeiders in op
te nemen. Mocht dat te lang duren, dan zal
het ontwerp ongewijzigd worden inge
diend.
Vervroegde afvloeiing
wil spr. door geldelijke medewerking be
vorderen gelijk voor het grafische bedrijf
geschied is. Er moeten dan echter in het
bedrijf bepaalde voorwaarden aanwezig
zijn. Spr. is bereid in deze zaak eenigszins
stimuleerend op te treden. De eerste voor
waarde zal zijn de aanv/ezigheid van een
pensioenfonds.
De vacantieregelingen
zijn in de memorie v. antwoord besproken.
Het bedrijfsleven heeft hier allereerst een
taak.
De overwerkvergunningen worden tot
het strikt noodzakelijk eperkt.
De arbeidsinspectie is niet gul b'j het ver-
leenen van vergunningen aan musici. Bui-
landers worden bovendien zooveel moge
lijk geweerd. Er zijn echter ook belangen
van de ondernemingen bij betrokken.
Minimumloonen voor landarbeiders acht
spr. ongewenscht op de gronden, door den
heer Loerakker aangevoerd. Deze zaak is
niet centraal te regelen. Men zou bevriezing
van loonen krijgen.
De heer KUPERS (S.D.) zegt, dat dit een
liberale opvatting is.
De MINISTER zegt, dat het liberalisme
dan een schoone ontwikkeling heeft meege
maakt als het staat op het standpunt van ge
decentraliseerde bedrijfsregelingen.
Met betrekking tot den
arbeid der gehuwde vrouw
zegt spr., dat adviezen er niet zijn om voor
uit den weg te gaan. In dit geval zal spr.
het advies ernstig overwegen. Het heeft in
spreker's beginselopvatting geen enkele
wijziging kunnen brengen.
Over de terugtrekking van
Duitsche dienstbod en heeft
spr. nog niets vernomen.
Van de verhooging van den
toelatingsleeftijd in fabrieken
voor meisjes, verwacht spr. minder animo
voor de fabriek na het zestiende jaar.
Een getalsverhouding en besluit is naar
den Hoogen Raad van Arbeid.
Spr. is niet voornemens den arbeid van
de ongehuwde vrouw nog verder te be
perken.
Een enquête naar de zedelijkheid in de
fabrieken acht spr. ongewenscht.
Met verwijdering van de 14- en 15-jari-
ge meisjes wordt een der oorzaken van de
onzedelijkheid weggesneden. Voor deze
jongste meisjes heeft spr. geen enquête
noodig. Met een enquête zou spr. den
wensch oproepen zijn maatregelen voor
deze jongste meisjes op te schorten. Des
kundigen, vooral zij die in fabrieken ge
werkt hebben, zijn zeer verschillend in hun
verwachtingen over de mogelijkheid van
het officieel vaststellen der waarheid op
dit punt. Spr. gelooft, dat het z.eer moei
lijk zal zijn rapporten te krijgen, die pre
cis met de werkelijke toestanden overeen
komen.
Laat men de uitwerking van de verhoo
ging van den toelatingsleeftijd eens af
wachten.
Voor de jongens kan de verhooging van
den toelatingsleeftijd in fabrieken niet blij
vend zijn. Dit is een crisismaatregel. De
Rijkscommissie van advies voor de jeugd
werkloosheid is nu bezig met dezen maat
regel. Laat de Kamer verdere discussie tot
later uitstellen.
Leerplichtsverlenging ligt niet in de be
doeling.
Arbeidsspreiding zal niet via een mantelwet
moeten worden nagestreefd. De wetscom-
missie-Verweij heeft goed werk gedaan. Er
is veel tot stand gekomen, al is het uiter
aard niet „multum".
ARBEIDS VERZEKERING
Bij de afdeeling Arbeidsverzekerlng
klaagt mevr BAKKER-NORT (V.D.) over
het niet-brengen van het huispersoneel on
der de Ziektewet. De verplichtingen van
de werkgeefsters worden te zwaar. Ook
dagmeisjes zouden door toepassing der
Ziektewet worden geholpen.
De heer KUPERS (S.D.) wil het rapport
der staatscommissie over de verzekerings
fondsen afwachten, alvorens over de fonds
vorming in debat te treden.
De heer i MEENK (A.R.) bepleit de be
langen van de uienrooiers.
De heer VAN HOUTEN (C.D.) wil niet,
dat geestelijke herbewapening een groot
woord' blijft. De ouden van dagen mogen
geen dag èn geen nacht wachten op staats
pensioen.
De heer DE GEER (C.H.) wil spreken
over verbetering van de ouderdomsvoor
ziening, niet over de financiering daarvan.
De regeering beziet, vreest spr., de ouder
domsvoorziening en bagatelle. Het toege
zegde onderzoek vindt niet snel genoeg
plaats. De regeering heeft voor deze zaak
blijkbaar te weinig belangstelling.
De heer VAN DEN TEMPEL (S.D.) be
spreekt de wenschelijkheid van verplichte
sociale verzekeringen voor den midden
stand. In deze kringen wordt de noodzake
lijkheid daarvan meer en meer gevoeld.
Een motie-van den Tempel over
verplichte sociale verzekering
van den middenstand.
Spr. dient een motie in:
„De Kamer, van oordeel, dat de uitbrei
ding van da verplichte sociale verzekerin
gen ziekte, ongevallen, invaliditeits-verze-
keringen) over de kleine zelfstandigen
wenschelijk is, noodigt de regeering uit
een staatscommissie in te stellen teneinde
een regeling voor te bereiden".
De heer VAN DEN BRULE (R.K.) be
pleit de belangen der kleine zelfstandigen,
die hij in de sociale verzekeringen wil zien
opgenomen.
Dr. VOS (Lib.) bepleit unificatie van de
verschillende sociale verzekeringen.
De heer KUIPER (R.K.) wil met den
heer Smeenk, de oplossing van de ouder-
domsverzekering zoeken in de richting van
de bedrijfsverzekering. Met de toekenning
van ouderd mspensioen aan de niet-verze-
kerden is een bedrag van ten minste 8
millioen per jaar gemoeid. Er zijn echter
andere desiderata, waarvan die op het ge
bied der defensie en der werkloosheidszorg
primair zijn en de onderwij voorzieningen
en de ouderdomsvoorziening op de tweede
plaats komen.
De heer WOUDENBERG (N.S.B.) bepleit
unificatie van de sociale verzekeringen.
De MINISTER zal Dinsdag antwoorden.
De vergadering wordt te 18.20 tot Dins
dag verdaagd.
Stilte kan zoo weldadig zijn, doch zonder eenig cedruis kernen uw weldaden niet bij hen,
die deze het meest nodig hebben: „0E STILLE AFMEN'.
Geef daarom aan onze roepstem gehoor!
Een Kerst ave voor hen is een gave bij uitnemendheid; verborgen leed toch valt di'bbel zwaar,
wordt te weinig geheeld en gij vei vult één der Metste wensen van het Goddelijk Kerstk nd.
De Commissie voor de Stille Armen der St. Vincentius-Vereeniging.
Gironummer 121200 ten name van het St. Vincentiushuis te Leiden, postadres: Lorentrkade 32.
üt-eett-yoed twUslunuUtüll hvt*
lutnM-ScJtahi" uitbmsl qtvut.
BETAALZEGELKAS „DE SCHAKEL
VOORSCHOTBANK
DIR. STATION5WEGIWJ -DEN HAAG J(^TELII3930
CT.O.TERMINU53 BEGINPUNTEN^LUNEN 8 en 9
Wij brengen de NIEUWSTE KLEUREN In
Stoffen
Veloui* Chiffon
Zijde
- ƒ/-
MIDZA-Bonnen worden verstrekt.
koopt U niet alleen om de lage prijs
speelt de grootste rol, want de groep
moet jaren mee. 8373
vindt U in de Speciaalzaak
