De „Ekster" bij Schiphol
neergestort
De Lockheed maakte een lesvlucht
Iemand zegt.
VRIJDAG 9 DECEMBER 1938 30ste Jaargang No. 9205
S)e Getd^eheSoti/^a/iiJ
Telefoon: Redactie IB. w m Adv. en A bonn.-tarieven zie pag. 2
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. - Postbus 11.
Vier K.L.M.-mannen het slachtoffer
OM KWART OVER ELF VANMORGEN HEEFT IN DE ONMIDDELLIJKE NABIJ
HEID VAN SCHIPHOL WEER EEN ERNSTIG VLIEGONGEVAL PLAATS GEHAD.
HET LOCKHEED-VLIEGTUIG „EKSTER" VAN DE K. L. M. IS KORT NA DEN
START OP KORTEN AFSTAND VAN SCHIPHOL AFGEGLEDEN, NEERGE
STORT EN IN BRAND GEVLOGEN. HET TOESTEL LIGT NABIJ DEN DIJK VAN
DEN HAARLEMML'llMEERPOLDER BIJ DEN VIJFHUIZEKWEG.
AAN BOORD VAN HET VLIEGTUIG, DAT OPGESTEGEN WAS VOOR EEN
LESVLUCHT, BEVONDEN ZICH VIER PERSONEN, N.L. DE GEZAGVOERDER,
DE RADIO-TELEGRAFIST, DE BOORDWERKTUIGKUNDIGE EN EEN LEER
LING.
ALLE VIER INZITTENDEN ZIJN OMGEKOMEN.
V De sport-relaties
Nederland-Duitschland
In Duitsche commentaren op het van
Duitsche zijde genomen besluit tot verbre
king van de sport-betrekkingen Duitsch-
landNederland, kan men de misvatting
constateeren, dat achter het verbod van
burgemeester Oud inzake den te Rotterdam
te houden voetbalwedstrijd Nederland
Duitschland politieke opvattingen zou
den schuil gaan.
Dit is een misvatting.
Terecht of ten onrechte o.i. terecht
heeft burgemeester Oud dat verbod alleen
uitgevaardigd, omdat hij vreesde versto
ring van de openbare orde direct of in
direct met de mogelijkheid van gevol
gen, die voor de betrekkingen tusschen
Nederland en Duitschland onaangenaam
en ongewenscht zouden zyn.
Nu is het meest treurige in dit alles, dat
aan de hier bedoelde misvatting van Duit
sche zijde steun is gegeven van Nederland-
sche zijde, zelfs heteerst van Nederland-
sche zijde is verspreid.
Wij doelen hier niet op de N.S.B. Het is al
vanzelfsprekend, dat deze beweging
in een dergelijke kwestie zoo'n houding
aanneemt.
Wij doelen hier allereerst op het, van op
pervlakkigheid en onnadenkendheid getui
gend, optreden van een bestuurslid van den
Kon. Ned. Voetbalbond, den heer K. J. J.
Lotsy.
De sportbeoefening vraagt training. Maar
het optreden van genoemden heer in "deze
kwestie geeft aanleiding, om te vermoeden,
dat de training in zelfbeheersching van de
zen sportman nog wel wat te wenschen
overlaat. Hij had niet zoo impulsief, onmid
dellijk na het verbod van Rotterdams bur
gemeester, naar de pen moeten grijpen, om
even impulsief zijn meening op papier te
zetten en deze het publiek mede te deelen.
Dat optreden is niet te verdedigen.
Wij willen hierbij doen aansluiten een be
schouwing uit de „Nieuwe Rott Crt." van
hedenmorgen.
Het blad wijst er eerst op, dat men ten
onrechte in Duitschland achter het verbod
van burgemeester Oud politieke beweeg
redenen zoekt. En het vervolgt dan:
„De heer K .J. J. Lotsy, bestuurslid van
den Kon. Ned. Voetbalbond, die zich aan
dezelfde fout heeft schuldig gemaakt
(waarop wij destijds hebben gewezen), kan
hieruit zien, dat men zich in zaken van na
tionaal belang niet voorzichtig genoeg kan
uitlaten, omdat men anders in het buiten
land onjuiste voorstellingen ten nadeele
van ons land kan doen ontstaan. Hoe spij
tig het ook voor den Kon. Ned. Voetbal
bond moge zijn geweest, dat de door zijn
bestuur georganiseerde wedstrijd niet kon
doorgaan, wij zijn toch in de eerste plaats
Nederlanders, niet waar? En de heer Lot
sy, «die zooveel voor de ontwikkeling van
de Nederlandsche voetbalsport heeft ge
daan, zal de eerste zijn, om dat te erken
nen.
Des te voorzichtiger moet men daarmede
zijn, omdat er in ons land wij hebben dit
reeds vroeger van de zijde der N.S.B. er
varen lieden zijn, die zich om nationale
belangen, hoe afwijkend hun meeningen
daaromtrent ook van de heerschende mo
gen zijn, geen zier bekommeren, indien die
belangen betrokken zijn bij een meenings-
conflict met Duitschland. Dat de lieden dan
op nu eenmaal genomen Nederlandsche
overheidsbeslissingen in zoodanigen onge-
breidelden vorm kritiek uitoefenen als
waartoe zij zich vermeten, en dat zij zulks
op het kritieke oogenblik doen waarop de
reactie van de andere partij nog niet heeft
plaats gehad, zonder daarvoor een minder
delicaat tijdstip af te wachten, is voor
een Nederlander niet minder dan schande
lijk. Men moet van die zijde den heer Wijn
koop en zijn partij nog eens durven verwij
ten, dat Rusland den communisten boven
Nederland gaat! Het zijn even volksvreem
de elementen. Ook in zuiver binnenland-
sche kwesties kwam het trouwens voor, dat
de N.S.B. wij hebben het in de eerste
dagen na de depreciatie van onze munt be
leefd, toen een paniek had kunnen uitbre
ken geen dag en geen nacht kon wach
ten om tegen een overheidsbeslissing te
velde te trekken, al mocht van de toen door
haar gewekte angstvoorstelling komen wat
komen wilde. Maar toer. stonden tenmin
ste Nederlanders tegenover Nederlanders.
Wat echter in de laatste weken weer ge
beurd is, gedurende welke het z.g. Natio
nale Dgbl. der N.S.B. aanhoudend den bal
aan de Duitsche partijbladen toekaatste en
HOE HET GEBEURDE.
Het bericht van de vliegramp werd te
Amsterdam met ontzetting vernomen. Nog
versch in- het geheugen ligt de ramp van
de „Ijsvogel". Ditmaal is weliswaar geen
lijnvliegtuig in de K. L. M. verongelukt,
doch de ramp, weer in de onmiddellijke na:
bijheid van de Amsterdamsche luchthaven,
heeft wier vier slachtoffers geëischt.
Te kwart over elf was het Lockheed-
vliegtuig „Ekster" opgestegen met als
bestuurder-leeraar de vlieger van der
Sijde. Als leerling-vlieger vloog mee
de heer Schrey. Verder waren aan
boord de werktuigkundige Jedeker en
de radiotelegrafist Becking.
Wat er precies geoeurd is, kon nog niet
worden vastgesteld. Vast staat, dat het toe
stel kort nada' het was gestart en toen
het zich nog op VTij geringe hoogte be
vond, is afgegleden en neergestort.
Het toestel Kwam neer in den Haarlem
mermeerpolder vlak bij den dijk langs de
Ringvaart, op ongeveex anderhalve kilo
meter van den ingang van het vliegveld
Schiphol.
Direct nadat het toestel was neerge
komen, vloog net in brand. Toen men
bij het toestel kwam was dit geheel in
vlammen gehuld en was het niet meer
mogelijk aan de inzittenden hulp te
bieden. Het is waarschijnlijk, dat de
vier slachtoffers op slag gedood wer
den. Hun lijken zijn verkoold. Van het
toestel is niet méér dan een door brand
geheel vernield wrak overgebleven.
Onmiddellijk nadat bekend werd, dat er
op Schiphol een vliegtuig was neergeko
men, zijn uit Amsterdam de gemeentelijke
geneeskundige dienst en de brandweer ter
assistentie derwaarts vertrokken. Ook van
het vliegveld zelf werd onmiddellijk alle
beschikbare hulpmateriaal naar de plaats
van de ramp gedirigeerd. Zooals gemeld
n\ocht redding niet meer mogelijk zijn.
HET VERHAAL VAN EEN OOGGETUIGE
Toen wij op de plaats van de ramp kwa
men, vonden wij daar een ooggetuige van
de ramp, die onze luchtvaart thans weer
heeft getroffen.
„De Ekster" aldus onze zegsman
kwam laag vielgende in aanraking met de
toppen van de boomen aan den Schiphol
dijk. Direct daarop is het, met draaiende
motoren, neergestort tegen den weg, die
van den Schipholdijk, loopende langs de
ringvaart, leidt naar de boerderij „Johan-
neshoeve" van den heer van de Veldt.
Onmiddellijk nadat het toestel was neer
gestort, vloog het in brand. Geweldige
vlammen schoten omhoog en iedere moge
lijkheid aom de inzittenden te hulp te ko
men, was uitgesloten. Het brandende toe
stel verspreidde een enorme hitte, zoodat
het gevaarlijk was te dicht bij het toestel
te komen".
OFF1CIEELE LEZING VAN DE
OORZAAK.
Officieel vernemen wy van de zijde van
de K.L.M., dat de gezagvoerder-leeraar
van der Seijde was aangewezen om den
heer Schreij les te geven in de behandeling
van het Lockheed-vliegtuig. Hierbij wor
den volgens een bepaald program oefenin
gen uitgevoerd onder nabootsing van de
meest ongunstige omstandigheden.
Vanmorgen werden met het vlieg-
.tuig „Ekster" op vollast oefeningen uit
gevoerd in het stilzetten van één mo
tor na den start.
Aangenomen moet worden, dat het
vliegtuig daarbij door te weinig snel-
heid is afgegleden en tegen den grond
is gestooten, waardoor het in brand is
geraakt.
Het vliegen op vollast geschiedt met
een geheel belast vliegtuig. Behalve lading
kan een Lockheed, de „Ekster" tien pas
sagiers meenemen. Het gewicht dezer pas
sagiers en de gebruikelijke lading wordt bij
Nederlanders naast Duitschers tegenover
Nederlanders stonden, is een schandvlek op
ons nationaal blazoen".
de oefeningsvluchten vervangen door zak
ken zand. Het verongelukte vliegtuig was
dus zwaar beladen.
DE SLACHTOFFERS.
De Lockheed Super Electra „Ekster" is
een' van de beide Lockheed vliegtuigen,
waarover de K. L. M. tot dusver beschik
te. De heer A. van der Sijde, woonachtig
te Amstelveen, was de vlieger van de K.L.
M., die de Lockheed hier te lande het eerst
gevlogen heeft. Daarom is hij als leeraar
op de Lockheed opgetreden. Hij was een
bekend zweefvlieger.
De tweede omgekomene, de heer C. M.
Schreij uit Heemstede, heeft reeds gerui-
men tijd als gezagvoerder op het Europee-
sche net van de K.L.M. gevlogen. Hij was
thans bezig met zich op de Lockheeds te
oefenen.
De boordwerktuigkundige, die bij de
ramp omgekomen is, is de heer K. Jaedike,
de radiotelegrafist is de heer A. H. G. Bek
king, beiden uit Badhoevedorp.
„het moet nu maar eens
uit zijn met dat politiek
Katholicisme"
Nu moet eerst vaststaan, wat die iemand
onder „politiek-Katholicisme" verstaat.
Bedoelt iemand, dat het verkeerd is, dat
tit pastoor Zondags op den preekstoel
preekt over de tarief-machtigingswet of
over de voorkeur van vliegtuigen boven
kruisers, dan gaan wij met hem accoord,
dat zulk politiek-Katholicisme uit den
booze is Maar.... zulk politiek-Katholi
cisme komt niet voor. Als een pastoor het
zou wagen zich daaraan te buiten te gaan,
dan zou ae Bisschop daarop wel raad we
ten.
De nationaal-socialisten in Duitschland
vonden den term politiek-Katholicisme uit.
Het spreekt van zelf, de nationaal-socia-
ïisten in Nederland namen dien term over.
Daarbij Dleef het niet! Nagenoeg alle link
se he partijen spreken en schrijven over het
politiek-Katholicisme; in de geheele link-
sthe en neutrale" pers is de woord-ver-
tinding gretig overgenomen, vanaf de
oude en zeer deftige „N. Rott." tot en met
het „Volksdagblad", voorheen de „Tribu-
re". Er zijn zelfs Katholieken, die „poli
tiek-Katholicisme" als een scheldwoord
beschouwen.
Wat de tegenstanders onder politiek-
Katholicisme verstaan?
Wel heel eenvoudig, iedere uiting der
Katholieken op staatkundig gebied. Voor
dat soort politiek-Katholicisme schamen
wij ons niet. Wij gaan er groots op! Waar
om?
Omdat wy weten, dat dat politiek-Ka-
tnolicisme niet alleen strijdt voor de eer
van God, maar ook voor het welzijn van
den Staat; omdat wij weten, dat aan dat
politiek-Katholicisme de Staat zoo enorm
veel te danken heeft.
De Staat is gehouden God openlijk te
erkennen, te huldigen en te dienen, voor
al door in wetgeving en bestuur Zijn Wet
tot operste richtsnoer te nemen. Op dat
principe berust het ..politiek-Katholicisme"
en aan dat principe ontleent de R.K.
Staatspartij haar doel: „het algemeen wel
zijn van het Nederlandsche volk te bevor
deren door in alle deeler. van het Staats
bestel de Staatkundige beginselen naar
Katholieke opvatting tot gelding te bren
gen".
Dat doel houdt o.m. in: bescherming van
hei Christendom; dat doel houdt o.m. in:
verdediging van het gezin. Niet omdat
dat specifiek „roomsche" eischen zijn, maar
omdat een gezonde Staat, een gezond volk,
alleen mogelijk' is als God als schepper,
ook van den Staat, wordt erkend, Zijn wet
wordt nageieelfd; omdat een gezonde Staat
alleen mogelijk is als hij is opgebouw uit
gezonde gezinnen.
Ook daarvoor werkt de Staatsparty, ook
daartoe dient het „politiek-Katholicisme".
„De Opmarsch".
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
BRUSSEL: De soep wordt nooit zoo heef
gegeten als zij wordt opgedaan en alvorens
ir.en belangrijke besluiten neemt, is het
goed er eerst eens een nachtje over te
slapen. Scheen aanvankelijk een minister
crisis in België onvermijdelijk na de hou
ding van het Congres der Belgisch Werk
liedenpartij inzake den agent te Burgos,
thans blijkt het, dat het bestuur van deze
partij van meening is, dat de socialisti
sche ministers niet behoeven af te treden.
De heeren kunnen dus blijven zitten.
PARIJS: De demonstraties rondom de
Italiaansche pretenties inzake Tunis, Cor
sica en Djiboeti worden lustig voortgezet.
Vooral in Tunis loopen de betoogingen
nogal hoog. Men is nieuwsgierig hoe
Duitschland, dat aan den eenen kant ver
plicht is zijn asgenoot Italië te steunen en
aan den anderen kant het nog teere plantje
van de pas beklonken vriendschap met
Frankrijk moet sparen, zich houden zal.
Ziehier hoe de Duitsche pers zich eruit
weet te draaien.
Het „Berliner Tageblatt" herinnert er
aan, dat de kwestie Tunis niet pas gisteren
cp het tapijt is gebracht, doch reeds be
staat sinds den tijd, dat vóór ruim hon
derd jaren de eerste Italiaansche scholen
in Tunis werd opgericht.
Het blad wijst er op, dat de Italianen in
Tunis sterker in aantal zijn dan de Fran-
schen en schrijft vervolgens:
„Het past ons niet conclusies te trekken
uit deze aan de geheele' wereld 'bekende
feiten. Wij verbazen ons echter, dat de
vermelding van deze kwestie geweldige
betoogingen bij de mogendheden der „vrije
meeningsuiting" verwekt, op hetzelfde
oogenblik, dat men in het Engelrche par
lement met het recht van dezelfde „vrije
meeningsuiting" het mandaatskarakter der
vroegere Duitsche koloniën betwist, elke
bespreking der koloniale kwestie van de
hand wijst en het kenmerk der mandaten
van begin tot eind tracht te vervalschen".
Thans makeri de Engelschen zich echter
ook druk over de kreten in de Italiaansche
Kamer, hoewel zij de oude kwesties, welke
niet de kreten „Tunis, Corsica, Nizza"
worden opgerakeld, wel degelijk kennen.
Het komt er dus op neer, dat men zich
ginds altijd het recht verschaft, zich te be
moeien met de aangelegenbeden van an
deren." Een doorzichtig staaltje van aflei-
dings-tactiek.
De „Voelk. Beobachter" constateert: De
Italianen hebben nooit verheeld, dat zij het
verlies van Tunis niet kunnen verkroppen
en dat zij de Corsicanen voor landgenoo-
len houden. Een feit is, dat op Corsica
nauwelijks Franschen wonen en dat de
Italianen eerder en in grooter aantal in
Tunis zijn geimmigreerd dan zij die thans
dit Noord-Afrikaansche vorstendom be
schermen. Wij vermelden deze dingen
slechts om het onzuivere karakter van het
lawaai om Tunis te kenmerken. Tot een
inmenging in de Fransch-Italiaansche aan
gelegenheden voelen wij ons niet gerech
tigd".
Hier is het dus: vleesch noch visch; de
kool sparen en de geit.
De consumptiemelk-
regeling in het af-
geloopen jaar
Werkwijze van de Consumptie-
melkcentrale
In de zeer druk bezochte vergadering
van den Utrechtschen Melkveehouders-
bond gaf de heer J. Kortlever, een der di
rect ièieóen van het hoofdkantoor van de
consumptiemelkcentrale te Den Haag, een
uiteenzetting van de werkwijze van de
consumptie-melk-een tïale.
Spreker beantwoordde daarbij tevens
dj? vragen, welke over de C. M. C. werden
gesteld.
Geen crisisorganisatie.
De C.M.C. aldus de heer Kortlever
moet men niet beschouwen als een cri-
sisoiganisatie. Het is een organisatie van
en uit de boeren, ter behartiging van de
belangen der veehouders. Het afgeloopen
jaai is zoowel voor de veehouders als voor
de C.M.C. een moeilijk jaar geweest.
Het is daarom niet juist alleen af te
gaan op de resultaten van het afgeloopen
jaar. In den aanvang bevredigde de melk
prijs geenszins. De C.M.C. behartigt de be
langen der veehouders en probeert na
tuurlijk een zoo goed mogelijken prijs te
verkrijgen voor de melk. Hierbij zit de
C.M.C. evenwel vast aan een bepaalde
limiet. De prijs mag niet uitkomen boven
den straatprijs en is ten slotte afhanke
lijk van de zuivelwaarde. In verband hier
mede kan de C.M.C. onmogelijk een be
paalden prijs waarborgen.
Tal van factoren bepalen deze zuivel
waarde.
DU nummer bestaal nit
vter bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Het bestuur der Belgische Werklieden
partij heeft de regeering medegedeeld, dat
de socialistische ministers niet behoeven
af te treden. (2de blad).
De Zweedsche minister Sandler keert
zich tegen de Duitsche pogingen om
Zweedsche bedrijven te ariseeren. (2de
blad).
Binnenland
De „Ekster" verongelukt. (1ste blad);
pag. 1 en pag. 3).
Wat niemand had verwacht, n.l. een te
kort aan melk, speelde ook de C.M.C. dit
jaar parten, zoodat melk moest worden
bijgekocht. Dit heeft mede in de hand ge
werkt, dat de verbetering voor de indu-
strieboeren naar verhouding beter was
dan voor de erkende consumptiemelkers.
De C.M.C. is ten slotte tot een overeen
komst kunnen komen met de A.V.M. bij
de bepaling van de zuivelwaarde. Groote
moeilijkheden moesten hierbij overwon
nen worden. Het bereikte resultaat mag
ons tot tevredenheid stemmen.
Hygiëne bepaalt den prijs.
Zeer belangrijk is voor den prijs, die in
de toekomst zal worden verkregen, de hy
giënische toestand van het product.
Daarom heeft de C.M.C. alles aangegre
pen om tot een beter product te komen.
Daarvoor is noodzakelijk een verplichte
t.b.c.-bestrijding, ook al zijn er oogen-
schijnlijk bezwaren aan verbonden.
De praktijk heeft bewezen, dat deze
t.b.c.-bestrijding van het grootste belang
is om te komen tot een beter hygiënisch
product. De kleine boeren worden hier
van geenszins de dupe. Door het stellen
van premies wordt in veel bezwaren te
gemoet gekomen en de nadeelen tot den
kleinst mogelijken omvang teruggebracht.
Deze premies zullen door de C.M.C. tij
dig worden uitbetaald, waardoor de be
staande klacht tegenover de provinciale
vereenigingen wordt opgeheven. Noodza
kelijk is ook een verbetering van het dis
tributieapparaat, waarin nog veel verbe
terd zal kunnen worden.
Sprekende over de controle, wees spre
ker op de verkregen verbetering. De vee
houders hebben thans ook invloed op de
melkcontrolestations, in tegenstelling met
vroeger, toen de melkcontrolestations uit
sluitend door den handel werden betaald.
Zijn er dus klachten, dan moeten deze ter
kennis gebracht worden van de verkoop-
bureaux. Hetzelfde geldt ook voor gecon
stateerde verschillen.
Spreker drong er bij de leden op aan,
bonnen te gebruiken, waardoor de ver
schillen gemakkelijk kunnen worden aan
getoond.
Over de bepaling van den prijs naar
vetgehalte, deelde spreker mede, dat het
oorspronkelijk in de bedoeling had gele
gen van de C.M.C. om deze prijsbepaling
met Januari 1939 te doen ingaan. Voor de
consumptiemelkregeling bleken hierbij
groote moeilijkheden te bestaan, zoodat
van het oorspronkelijke plan moest .wor
den afgezien.
Ordening noodzakelijk.
Ten slotte wees spreker op de noodza
kelijkheid van de bestaande ordening.
Door deze ordening, aldus spreker, wordt
bereikt, dat beide partijen (C.M.C. en
A.V.M.) zoo gunstig mogelijke resultaten
verkrijgen.
De C.M.C. is uw eigen organisatie. Door
togen deze instelling te ageeren, onder
mijnt u uw eigen organisatie en uw eigen
positie, terwijl u op deze manier uw be
stuursleden voor vele moeilijkheden stelt.
Aan het slot van de vergadering gaf de
heer L .de Rooy, directeur van het ver
koopbureau C.M.C. te Utrecht een uiteen
zetting over de bepaling' van de taxe.
Spr. was van oordeel, dat de taxes van
de zuiveicentrale niet volkómen aan de
werkelijkheid beantwoordden, daar vele
bedrijven inmiddels aanmerkelijk zijn ge
wijzigd. De C.M.C. zal hierin veel verbe
tering brengen door over te gaan tot de
bepaling van de taxe aan de hand van de
geleverde prestaties.
ERNSTIGE OVERSTROOMINGEN IN
SYRIë
ALEPPO, 9 Dec. (A.N.P.) Door den
was der zijrivieren van de Euphraat zijn
ten Noorden van Djezireh ernstige over
stroomingen veroorzaakt, die dit gebied
van de buitenwereld hebben afgesloten.
Een veertigtal personen wordt vermist
Men heeft negen lijken gevonden, die door
het water waren meegevoerd.
