rrm» DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN G,ro 103003. po.tbusïi. ,DE DAG VAN DE KRUISTOCHT' IN SPANJE De Provinciale luchtbeschermings oefening DONDERDAG 8 DECEMBER 1938 30ste Jaargang No. 9204 r d ik Adv. en Abotuu-iarieven zie pag. 2 Duitschland verbreekt sporebetrekkingen met Nederland Bedrijfstoestand en arbeidsmarkt 'herderlijk schrijven van kardinaal goma y tomas. „Een kruisbeeld voor iederen strijder!" Bij gelegenheid van het feest van O. L. Vrouw Onbevlekt Ontvangen heeft Kardinaal Goma y Tomas een Herderlijk Schrijven uitgevaar digd, waarvan wij hier de voor naamste gedeelten laten volgen. „De Nationale Front-Delegatie heeft onze goedkeuring gevraagd om op 8 December de „Dag van de Kruistocht" te vieren, gldus begint de Kardinaal Primaat van Spanje zijn Herderlijk Schrijven De viering van dezen dag, op het feest van de Onbevlekte Ontvangenis heeft een dubbel doel: 1. Om den katholiekenn geest van de soldaten te verlevendigen. 2. Om eerherstel aan te bieden aan God voor de heiligschen nissen, die in de roode zone begaan wer den, vooral voor het schenden van de af beeldingen van den gekruisigden Christus. Wat ons betreft, als Pauselijk Delegaat in het Nationalistische Leger, geven wij onze goedkeuring aan dit plan, en wij hebben dit medegedeeld aan onze Broeders in het Episcopaat, en namens hen schrijven wij deze volgende regels: De „Dag van de Kruistocht" is de dag van hen, die met de wapenen in de hand Spanje en de geheele wereld verdedigen tegen het goddelooze communisme, het is de dag van hen, die daarvoor alles hebben gegeven, tot zelfs hun leven toe! Voor hen die stierven op het slagveld of in een hospitaal, om het Katholicisme in Spanje te doen zegevie ren. De overwinning moet van God komen. Maar in den hemel hebben wij onze voor sprekers, en God zal geven aan hen die vragen. Wij vragen dit ook door bemiddeling van Gods Allerheiligste Moeder, en wij vra gen dit bijzonder op den dag, die zoo grootsch door Spanje gevierd wordt, op het feest van de Onbevlekte Ontvangenis, welk feest bezongen werd in onze oude liturgie, welk feest gevierd werd door de weten schap van L.ize beroemde universiteiten; Murillo heeft haar als de Onb. Ontvan gen Maagd in onsterfelijke penseeutrekken afgebeeld; zij wordt onder die titel ver eerd als de Patrones der Infanterie. Mil- lioenen Spanjaarden zullen op dezen dag neerknielen, om de H. Maagd te vragen om den vrede, dien vrede welke voor de eerste maal de weerld verlichtte, toen Maria zon der zonde ontvangen werd. De vrede, de gezegende vrede, di,e duurzame vrede, de vurige verlangde vrede, de vrede van Christus in het Rijk van Christus. „Er is geen grootere roem dan de vrede te win nen! zegt de H. Augustinus. De vrede te winnen met het woord is de grootste roem. Kort geleden nog werd op een wereldbe roemde conferentie een oorlog, die Europa had kunnen vernietigen, in den kiem ver stikt. (De Kardinaal bedoelt de conferentie van Munchen. Red. K. W. P.). Maar het woord van een biddend volk heeft nog meer waarde dan diplomatieke woorden. Vragen wij aan de H. Maagd om den vrede van de waarheid, va nde liefde, van de ge rechtigheid; Spanje heeft, de wapenen op genomen voor de verdediging van die groo- te idealen, die het fundament der christe lijke beschaving zijn. Het eene, grootc en vrije Spanje. De roem van het toekomstige Spanja ligt opgesloten in de drievoudige leuze: .Espana Una, Granue, Libre" (Het eene, groote en vrije Spanje, het devies in het wapenschild van het Nieuwe Spanje). Maar Spanje zal niet één zijn, zonder een diepe verzoening in de geesten van al- :e Spanjaarden. Veelmeer dan de vernieti ging der vijanden, vragen wij dat alle Spanjaarden mogen terugkeeren tot de na tionale geest, en met open armen verwach ten wij den dag, dat alle Spanjaarden ons den broederschapskus zullen geven als zo nen van denzelfden God en van hetzelfde Vaderlana. Spanje zal niet „groot" zijn, wanneer al le Spanjaarden niet in denzelfden smelt kroes welke de liefde vooi Spanje is gezuiverd worden van alle egoïsme en eigenzinnigheid. Spanje zal niet „vrij" zijn, wanneer wij riet onze speciale historische karaktertrek ken bewaren, en wanneer wjj niet alles van ons afwerpen, wat in strijd is met de christelijke geest, die zoolang in ons was. Om dit alles te bereiken, zullen wij onze gebeden richten tot de H. Maagd om haar voorspraak te verkrijgen. Een kruis voor iederen soldaat. Het gebeo moet vergezeld gaan van een bescheiden geschenk. Wij noodigden de Spanjaarden van de nationale achterhoede uit, om naast het gebed, dat zij op den dag van 8 December tot O. L. Vrouw zullen richten, nog iets geven voor de strijders. Een kruisbeeld voor iederen strijder! Dui zenden nebben gevrasgd om een afbeelding van den Gekruisigden Christus, die zij kun nen meenemen in de angstige verschrik kingsoorlog. Er moet geen soldaat in het Spaansche leger zijn, zonder een afbeelding van den Gekruisigde, Die hem beschermt, Lie hem vertroost, Die hem voortdurend herinnert aan het doel van zijn strijd, op- eat hij de smarten kan dragen enkan c verwinner., een afbeelding van Christus, welke hem begeleidt in bittere en blijde uren, in de uren van doodstrijd en van overwinning. Wij vragen een bescheiden gave om voor alle soldaten een kruisje te kunnen koopen. Het leger der kruisvaarders! Iedere soldaat rruet zijn kruis kunnen kussen! De goddelooze haat aer vijanden van ons geloof neeft duizenden kruisen vernield, ouizenden afbeeldingen van den Gekruisig den Christus worden geschonden en kapot geslagen. Laten wij daar honderdduizenden nieuwe kruisen voor teruggeven; moge er geen Spanjaard zijn die geen kruisje op ue borst ai aagt, opdat hij getuigenis kan afleggen van zijn liefde, om te bidden voor de overwinning van onze legers over die genen, die de roemrijke toekomst van het nieuwe Spanje bed:eigen. Dit zal de beste manier zijn om eerher stel te geven aan God en om te verkrijgen, cat wij de roemvolle tocht van onze histo rie mogen voortzetten. Gegeven te Pampelona, November 1938, in het Ille jaar der Overwinning. t Kardinaal ISIDRO GOMA Y TOMAS, Pauselijk Delegaat bij het Nationalistische Leger. DE WERELD IN VOGELVLUCHT BRUSSEL: De regeeringscrisiS wordt in België telkens uitgesteld. Ieder oogenblik denkt men: „daar gaat Spaak!"; maar tel kens blijkt hij nog te zitten. Toen het so cialistische congres zich tegen de benoe ming van een agent te Burgos uitsprak, dacht men, dat de socialistische minister president zou aftreden. Maar hij wenschte zich eerst te onderwerpen aan het oordeel van de Kamer. Dat oordeel was gunstig voor hem en hij stelde de beslissing uit. Gisteravond meende men, dat hij toch zou aftreden, maar nu wordt vernomen, dat er opnieuw uitstel is gekomen. Gisteravond verklaarde Spaak: „Er is nog altijd een re geering, die in de Kamer een groote meer derheid heeft verworven. Er is dus geen haast. Het is echter zeker, dat de regeering gewijzigd moet worden". PARIJS: Von Ribbentrop is vanmorgen uit Parijs vertrokken. Men kan niet zeggen, dat de „historische" verzoening der oude erf-vijanden in de wereld met geweldig enthousiasme is begroet. Integendeel, men staat er wat sceptisch tegenover en wacht af, of de daden nu in overeenstemming zullén zijn met de mooie woorden. Er is alle reden voor dit scepticisme, om dat Duitschlands as-genoot Italië met Frankrijk overhoop ligt en van Duitschland steun verlangt. Italië is zelfs heelemaal niet vreden over de flauwe wijze, waarop Ber lijn reageert. Volgens de berichten zou Hitier morgen reeds een conferentie heb ben met zijn medewerkers, o.a. met von Ribbentrop en het ligt voor de hand, dat daarin de Duitsche houding t.o.v. de Ita- liaansche pretenties zal worden vastgesteld. Wij zullen dus waarschijnlijk al spoedig weten, welke waarde er gehecht zal moeten worden aan beloften van het soort als Dinsdag te Parijs is gedaan. LONDEN: De Engelsche minister van ko loniën MacDonald heeft gisteren in het La gerhuis verklaard, dat Engeland op het oogenblik geen afstand van koloniaal ge bied aan Duitschland overweegt. Maar als deze kwestie ooit ter sprake zou komen, dan zou rekening worden gehouden met de wen- schen der bevolking. De parlementaire correspondent van Reu ter bericht, dat over het algemeen de ver klaring van MacDonald in het Lagerhuis met voldoening is ontvangen door alle par tijen als een duidelijke uiteenzetting van de houding der regeering inzake de man daatgebieden. Sommige aanhangers van de regeering meenden evenwel, dat de minis ter niet ver genoeg was gegaan en dat een nog duidelijker verklaring afgelegd moet worden. Een van de leden van het parle ment merkte op, dat „de deur op een klein kiertje is gelaten". Anderzijds was men van oordeel, dat MacDonald niet verder kon gaan, aangezien geen enkele regeering in kan staan voor hetgeen haar opvolgsters zullen doen. FRANSCHE STUDENTEN E1SCHEN VENETIë OP. PARIJS, 8 Dec. (A N.P.). De Parijsche studenten hebben vanochtend in het Quar- t'er Latin een betooging georganiseerd om tt protesteeren tegen de territoriale eischen van Italië. Eenige duizenden studenten hielden een optocht onder het roepen van ..Venetië aan Frankrijk" en „Abessinië aan den Negus." Incidenten deden zich niet voor. BERLIJN, 8 December. (A.N.P.) De rijkssportleider von Tschammer und Os- ten heeft het besluit genomen, dat de sportbetrekkingen met Nederland voor onbepaalden tijd zullen worden ver broken. Dit besluit houdt verband met het ver bod, dat onlangs door burgemeester Oud werd genomen inzake het spelen van den voetbalwedstrijd NederlandDuitschland te Rotterdam. Het besluit van den Duit- schen sportleider heeft betrekking op alle takken van sport en ook op die ontmoe tingen, welke reeds waren vastgesteld. WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN eerste kamer. De Maasbode schrijft: De grootheid van de n.s.b. straalt overal. Een van haar propaganda-sterren is de heer Van Vessem, ons eens beschre ven als een man, die de Eerste Kamer van aanschijn zou doen veranderen. Het begint er op te lijken. Het ex-liberale Utrechtsche raadslid, die in de Kamer even veel belangstelling trekt als een fietser op een stadsplein, heeft den laatsten tijd de aardigheid den voorzitter der Eerste Kamer te plagen. Hij vraagt stemming over schier alle wetsontwerpen; Dinsdagavond zelfs over notulen en verzocht zijn stem met de ge luidsversterking te helpen, als hij het woord voor deze heldendaden neemt. Vroeger schreven wij reeds aan het adres van den Eerste-^amerpresident, dat deze zich meest herinneren, dat de voorzitters- zetel niet midden in de arena staat, en wij geven toe, dat baron De Vos van Steen- wijk zich wei wat overgevoelig toont voor speldeprikken van een zijde, die hem in haar pers op unfaire wijze heeft bestookt. Maar de heer Van Vessem is een welopge voed man en de voorzitter van de Eerste Kamer is, alhoewel physiek flink, toch een man, die spoedig tachtig jaar wordt. Het moet ons, alle politiek terzijde gela ten, van het hart, dat wij nimmer een ar- beidér, ook geen van de zoo gesmade „marxistische" arbeiders, die de eer had den lid der Eerste Kamer te zijn, zóó on- heusch hebben zien optreden tegen een grijsaard als de nationaal-socialistische heer Van Vessem zich veroorlooft. Misschien noemt men dit in zijn kring ook al sentimenteel humanisme. Wij noe men het beschaving. In Nederland is zij al tijd een eigenschap geweest óók in den principieel politieken strijd. NEDERLANDERS Met instemming nemen wij volgend scherp en raak artikeltje over uit de Avondpost: Wij vragen aandacht voor de volgende woorden, voorkomend in het Nationaal Dagblad van gisteravond: „Dat burgemeester Oud het officieele Duitschland tegen Rotterdam in het haïnas heeft gejaagd is buiten kijf. Dat het offi cieele Duitschland maatregelen tegen Rot terdam overweegt, is vaststaand en lo gisch. Dat Rotterdam hiermede een gena deslag zal Krijgen, zal wel een ieder dui delijk zijn". Dit „Nederlandsche" dagblad, orgaan der N. S. B., vindt het dus „vaststaand en logisch", dat Duitschland (naar aanleiding van het verbod van den voetbalwedstrijd) tegen ons land „maatregelen" zal nemen, waardoor „Roterdam een genade-slag zal krijgen". Met andere woorden: wanneer Duitsch land iets dergelijks zou doen (wij laten geheel in het midden, of het dit zou willen en kunnen) dan zou de „Nederlandsche" N. S. B. daarop bij voorbaat haar zegen, haar instemming, haar sympathie hebben gegeven, want haar orgaan acht zoo iets vanzelfsprekend en „logisch". En dit naar aanleiding van een maat regel, met de allerbeste bedoelingen en met het oog op de openbare orde geno men, en waarbij het belang van beide lan den zonder eenigen twijfel betrokken was; ook het Duitsche. Het is uitermate leerzaam, dat wij het nu van N. S. B.-'zijde zélf hebben gehoord: als Duitschland Rotterdam den „genade slag" zou geven, zou zij aan den kant van Duitschland staan. Nederlanders! Blijkens mededeeling van het Cen traal Bureau voor de statistiek, ver toonde de ontwikkeling der bedrijvig heid in onze industrie in het afgeloopen kwartaal een lichte tendenz tot verbe tering, al vielen branches- en onderne- minsgewijs vrij sterke tegenstellingen te cönstateeren. De meeste berichten van vermeerdering van werkzaamheden kwamen ditmaal uit een aantal industrieën van verbruiksartike- len, die voor de binnenlandsche markt wer ken. Vele grossiers en kleinhandelaars, die hun voorraden in verband met de onzekere politieke en economische toestanden en de prijsdaling op de grondstoffenmarkten ge- ruimen tijd beperkt hadden gehouden, gin gen over tot groote inkoopen, daartoe blijk baar gedreven door het oorlogsgevaar en de ingetreden prijsstijging op sommige markten. Afgewacht dient te worden, in hoeverre op deze groote vraag reactie zal volgeu. Voorts begonnen sommige indus trieën, o.a. eenige takken der textiel- en kleedinggroep, de gunstige werking te on dervinden van de uitbreiding der defensie maatregelen. Dan viel voor enkele branches te wijzen op een, o.a. in verband met de internationale politieke spanning, vermin derde buitenlandsche concurrentie. Intus- schen bleef in verscheidene industrieën nog steeds een tekort aan bedrijvigheid te cön stateeren. Veelal werd dit geweten aan de beperkte koopkracht van velen, ofschoon hierin, althans voor sommige groepen der bevolking, het laatste jaar wel verbetering is gekomen. Coor verschillende industrieën van voedings- en genotmiddelen bleven de hooge crisis- en accijnsheffingen een rem. Eindelijk mag niet onvermeld blijven, dat de oorlogsvrees, die eenerzij ds de vraag be vorderde, in andere gevallen, o.a. in som mige min of meer luxe bedrijven, een tij delijke inzinking veroorzaakte. Ook in een deel der industrieën van pro ductie-middelen vertoonde de bedrijvig heid een opgaande lijn, vnl. was dit het geval in bedrijven, welke veel orders heb ben voor defensie-doeleinden en ten bate van openbare werken, als b.v. wegen- en bruggenbouw. In sommige, o.a. den scheeps bouw, schijnt het hoogtepunt voorloopig be reikt of overschreden te zijn, al bleef hier over het algemeen nog behoorlijke drukte heerschen. De achterstand in de vernieu wing van de handelsvloot is blijkbaar lang zamerhand ingehaald. Uit de industrieën van hulpstoffen voor handel en bedrijf kwamen, bij overigens sterk geschakeerde toestanden, iets meer berichten van vooruit gang dan van achteruitgang in. Ook bij sommige van deze bedrijfstakken speelde aanvulling van voorraden in verband met het oorlogsgevaar een rol in de verruiming der werkgelegenheid. De bouwvakken bleven profijt trekken van de geldruimte en het toegenomen aan tal openbare werken. De bedrijvigheid nam echter in September meer af dan het sei zoen zou doen verwachten. Van onze export-industrieën gaven ver reweg de meeste lagere uitvoercijfers te zien dan verleden jaar, hoewel er gunstige uitzonderingen waren (o.a. machines e.d., boter bacon, zwavelzure ammoniak en ca- cao-producten). De internationale politieke spanning had hier over het algemeen een nadeelingen invloed. Gunstig voor sommige branches was de verbetering in de con junctuur der Vereenigde Staten. De vraag uit Indië werd bevoroderd door afneming van de Japansche concurrentie. Overigens was de totale uitvoer van fabrikaten en half-fabrikaten dit jaar in het 3de kwar taal naar het gewicht grooter dan in het 2de (1.417 tegen 1.346 millioen kg.), terwijl ver leden jaar het omgekeerde het geval was (1.660 tegen 1.766 millioen kg.). Naar de waarde gerekend waren de cijfers vai. het 3de e n2de kwartaal 1938 ongeveer gelijk (176 tegen 176 millioen gulden), ook in 1937 was er betrekkelijk weinig verschil (207 tegen 202 millioen gulden). In de ter perse zijnde 11de aflevering van het maandschrift van het Bureau wordt op een en ander verder ingegaan en treft men uitvoerige bijzonderheden aan over den gang van zaken in de ongeveer 150 be drijfstakken, waarop het overzicht betrek king heeft. K.N.k.L.M.-TOESTEL IN REMOUS. De twee bestuurders en een passagier krijgen verwondingen. PORT DARWIN, 8 Dec. (A.N.P.) Tenge volge van een hevigen remousklap tijdens de vlucht van Sydney naar Port Darwin liepen de beide bestuurders van een Ne- derlandsch vliegtuig en één passagier, de teer C. van Vliet, uit Nederland afkomstig, verwondingen op. Het toestel kon de reis i-aar Port Darwin voortzetten, waar het velig is geland. De drie gewonden zijn per ambulance ter behandeling naar het zie kenhuis vervoerd. Het moet hier betreffen een der Super Lockheed-toestellen van den geregelden lijndienst van de K.N.l.L M., dat heden ochtend uit Sydney naar Batavia was ver trokken. Dit nummer bestaat uit vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland De Britsche minister MacDonald heeft gisteren in het Lagerhuis verklaard, dat Engeland geen afstand van koloniaal ge bied aan Duitschland overweegt (3e blad). De besprekingen van von Ribbentrop te Parijs (3e blad). Het kabinet-Spaak is nog niet afgetreden. De socialisten verzochten uitstel van beslis sing (3e blad). Demonstraties en tegen-demonstraties in Frankrijk en Italië (3e blad). Een tweetal vliegtuig-ongelukken. (Ie blad). Binnenland De Provinciale luchtbeschermingsoefe ning. (Ie blad). Te Roswinkel is de directeur van een boerenleenbink gearresteerd wegens ver duistering van meer dan 100.000. (2dt blad). Lelden Plechtige inwijding van het St. Dominï- cushuis. (Ie blad). Uit de historie van de R.K. Militairen- vereeniging. (2e blad). Hel verkeer (e land en te water Omtrent de provinciale luchtbescher mingsoefening op Donderdag 19 Januari, vernemen wij het volgende: De oefening wordt gehouden van 8.30 10.30 uur. De bruggen zullen op bizondere wijze worden verlicht zoowel voor de scheep vaart als voor het landverkeer. De verlichting voor de scheepvaart zal intact blijven, doch worden afgeschermd. De verlichting voor het landverkeer zal zeer zwak zijn. en zoo, dat uit de lucht geen. licht te zien zal zijn. Auto's zullen zonder licht moeten rijden, behoudens het roode achterlichtje, dat ech ter moet worden afgeschermd. De scheepvaart zal slechts in één richting plaats hebben, op de volgende wijze. In het Merwedekanaal en in het R ij n- Schiekanaa 1-K agermeer in de richting Noord-Zuid. In de Gouw e-A a r k a n a a 1-H e i- manswetering-Braassemermeer Zuid- Noord. In den OudenRijn vanaf Alphen rich ting Oost-West. De overige vaarwegen zijn voor het ver keer gesloten. Alleen de voornaamste veren zullen dienst doen. PASSAGIERSVLIEGTUIG IN JAPAN VERONGELUKT. Het lot van 12 inzittenden onbekend. TOKIO, 8 Dec. (A.N.P.). Een Douglas- verkeersvliegtuig is tusschen Foekoeoka in Kyoesjo en Taihokoe op Formosa ter hoog te van Nëaha, de hoofdstad van den prefec tuur Okinawa, neergestort. Het toestel bevatte acht passagiers en een bemanning van vier personen. Het lot van deze 12 inzittenden is nog onbekend. De luchtvaartmaatschappij, waartoe het toestel behoort, heeft een ander Douglas- vliegtuig, alsmede twee motorbooten, naar de plek des onheils gezonden. De verongelukte machine was om 6 uur 30 van Taihokoe opgestegen naar Foekoeo ka. Om 9.06 uur ontstond er een motorsto ring en zond het toestel S.O.S.-seinen uit. Daarop werden twee motorbooten uitgezon den. Gebleken is, dat het vliegutig getracht heeft op één motor door te vliegen, doch oat ook deze defect is geraakt, waarna de machine is neergestort.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1