Ui® U ZEKER wilt zijn
||Vi |'iW|||jj tot ito GELUKKIGE PRIJSWINNAARS te behooren,
II Mil I3.»M |ef dan bïj bet doen van AL
Uwe inheopen op het MIDZA-tOükOII
HET LUDNT DE MOEITE, de vsordeelen zijn enorm, IEDEREEN SPREEKT ER OVER
Heden wederom bijna 100 prijzen tot een totaal bedrag van drie honderd vijftig gulden
IW Raadpleeg de Ledenlijst in dit blad, DAT zijn de JUISTE adressen H
BIOSCOPEN TE LEIDEN
KERKNIEUWS
DINSDAG 29 NOVEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
EEN ANTI-NAZI-STUK IN AMSTERDAM
ONTRADEN.
Afwijzend advies van den burgemeester.
De burgemeester van Amsterdam heeft
een tooneelgezelschap, dat van plan was
een Deensch stuk te spelen, geadviseerd,
dit tooneelwerk niet te vertoonen. Prac-
tisch komt dit advies neer op een verbod
bij voorbaat. Een formeel verbod zou na
tuurlijk pas kunnen worden uitgesproken
bij een eventueele opvoering.
In Stockholm en Kopenhagen wordt op
het oogenblik dit tooneelstuk van den Ko-
penhaagschen predikant Kaj Munk ge
speeld. Het heet, naar een bijbelsche tekst,
„Han sidder ved smeltediglen": „Hij zit by
de smeltkroes".
„Hij (God) zit by de smeltkroes en ziet
een chaotische wereld zich daarin oplossen.
En wacht op het resultaat."
In het stuk, dat in het tegenwoordige
Duitschland speelt, wordt het probleem van
het nationaal socialisme en van het anti
semitisme aan de orde gesteld. De hoofd
persoon is een professor, die een trouw na-
tionaal-socialist is, tot hij terugschrikt voor
de consequenties van de rassenpolitiek
die de Fiihrer zijn volgelingen oplegt. Dan
breekt de professor met het nationaal-so-
cialisme en hij huwt zijn Joodsche assisten
te Sara Leviet.
De Führer zelf komt in het stuk voor en
wordt sprekende ingevoerd. In Scandinavië
loste men de moeilijkheid, om een bevriend
staatshoofd ten tooneele te voeren, op, door
een menschelijke schaduw met opgeheven
hand op het tooneel te projecteeren en te
gelijk de erbij behoorende tekst te doen
zeggen.
Het gezelschap SaalbornParser wist de
hand te leggen op dit stuk, terwijl, als
tweede gegadigde, ook Louis de Vries zich
met Denemarken in verbinding stelde.
Voorzichtigheidshalve verschafte de heer
Parser den burgemeester echter eerst een
korte samenvatting en een Engelsche tekst
van „Hij zit bij de smeltkroes". Het stuk
zal n.L binnenkort ook op de Engelsche
planken worden gegeven en er was al een
Engelsche vertaling voorhanden.
De burgemeester heeft daarop de heeren
Saalborn en Parser geadviseerd het stuk
niet te spelen, bij welk advies men zich ter
stond heeft neergelegd. Het anti-nazi-stuk
zal dus waarschijnlijk noch te Amsterdam
noch elders in ons land worden gespeeld.
„Vooruit".
KRIJGT PAUL KRUGER TE UTRECHT
EEN STANDBEELD?
In een persconferentie deed gistermid
dag de heer F. Kroon, voorzitter van het
Algemeen Nederlandsch Verbond en van
het Kruger-comité, een stichting van dit
Verbond in het jaar 1925, mededeeling
van de plannen van het comité om te ge
raken tot de oprichting van een stand
beeld te Utrecht van den boeren-president
Paul Kruger.
Dat men niet eerder ernstige pogingen
heeft aangewend om tot het beoogde doel
te komen, vindt zijn oorzaak in de crisis
jaren, welke een beroep op de medebur
gers voor dergelijk doel niet verantwoord
den.
Nu de omstandigheden zich eenigszins
hebben gewijzigd, acht het comité, mede
in verband met de viering van den
Dingaansdag, het gunstige moment aange
broken om te trachten een actie door te
voeren ter verkrijging van het beoogde
doel, hiermede velen in de gelegenheid te
stellen hun medeleven met de stamver
wanten in Zuid-Afrika daadwerkelijk te
toonen. Vooral nu ook de regeering door
het zenden van haar vertegenwoordiger
per speciale K.L.M.-vliegtuig naar Zuid-
Afrika, in hoogste instantie een warme be
langstelling toont, is het comité van oor
deel, dat de eereschuld, die het geheel
vrijwillig op zich heeft genomen, moet
worden ingelost. Tot dat doel heeft het co
mité zich reeds tot velen gewend om een
bijdrage, waarbij verschillende giften
werden verkregen, o.a. van H. M. de Ko
ningin.
Het noodzakelijke bedrag is evenwel
nog lang niet bereikt. Het comité rekent
dan ook op nc-g veel meer steun van alle
kanten. Giften kunnen worden gestort op
postrekening 9099 van de Ulrechtsche Pro-
vinciebank, Janskerkhof 22 te Utrecht.
Tweede Kamer
Defensie
De Tweede Kamer heeft gisteren zonder
hoofdelijke stemming de begrooting van
Defensie goedgekeurd, welke minister Van
Dijk verdedigd had, benevens eenige klei
ne militaire ontwerpen. Zij verklaarde
zich vóór den bouw van een tweeden, ver-
vangenden kruiser en tegen een commis
soriaal onderzoek van het vraagstuk der
oud-gepensionneerden.
Wij geven hier een resumé van de re
de, die de minister van defensie heeft ge
houden.
De minister van Defensie, de heer VAN
DIJK, betuigde zijn erkentelijkheid voor
den dank, aan de weermacht gebracht voor
haar houding in de dagen van spanning,
en voor de hulde, aan het gevoerde beleid
gebracht.
Het verbeteren der weermacht zoo
vervolgde spr. wordt onverpoosd voort
gezet; men stampt echter geen leger uit
den grond. Er wordt gezwoegd aan het de
partement, bij de commando's, in het le
ger. De critiek zij dan ook opbouwend.
Het verwijt van het gemis aan vast beleid
gaat niet op. Er zijn geen nieuwe plannen,
wel is er aanvulling en afronding. Alles
moet worden gedaan binnen het kader der
beschikbare fondsen; er moet worden ge
past en gemeten.
De heer Albarda heeft zich wel geplaatst
op het standpunt der nationale verdedi
ging, maar niet ten volle. Bij de defensie
gaat het om het hoogste goed: beveiliging
van land en goed.
Hoe komt men tot de conclusie, dat er
te bezuinigen valt, met name in zake de
officiersopleiding? De toegestane gelden
worden in alle redelijkheid besteed; daar
op is volledige controle, o.m. door de af-
deeling Comptabiliteit van spr.'s departe
ment.
De heer IJsselmuiden drong aan op so
ber beheer. Doch hy bedenke, dat het ging
en gaat om het scheppen van uitgebreide
re organisatie. Er zouden b.v. geen paar
den in de weermacht meer noodig zijn.
Hoe komt de spreker er aan? De lichte
troepen b.v. zijn al vrijwel geheel gemo
toriseerd. En bovendien: in het buiten
land komt men al op de motorisatie terug,
ten deele, althans wat betreft de artille
rie. Voor de weermacht geldt geen gewo
ne bedrijfs-accountancy. De critiek van
den heer IJsselmuiden was niet opbou
wend en spr. kon er niets uit leeren.
Spr. weerlegt ook, dat er teveel arbeids
contractanten zouden zijn bij de verschil
lende diensten en inrichtingen.
Voor ieder, die een plaats hebben wil in
het weermachtsapparaat, gaat een toet
sing op betrouwbaarheid vooraf.
Er is in het algemeen niet een toestand
van lichamelijke ongeschiktheid bij een
deel onzer jeugd; wel zijn er verschillende
bijzondere omstandigheden. Zoo is voor de
lichting 1940 het gevolg van den oorlogs
toestand en voedingstoestanden reeds na
genoeg niet meer merkbaar.
Er is een wijziging van het keuringsre
glement aanhangig.
Voor de volgende jaren is een aantal in
geschrevenen te verwachten van 86.800
jongemannen; na keuring blijven er 56.000;
het contingent is 43.000; blijven voor
broederdienst enz. 13.000. Dit zijn bevredi
gende cijfers.
Men wil de aanschaffingen zooveel mo
gelijk aan het Nederlandsche bedrijfsleven
opdragen. Zooveel mogelijk gebeurt dit.
Doch met leveringstijden rekening hou
dend, moet er wel uit het buitenland wor
den betrokken. Er is geen groote vliegtui
genorder den laatsten tijd in het buiten
land gegeven. Er zijn wel prijzen ge
vraagd. Er zijn echter geen vliegtuigmo
toren-fabrieken in ons land. En in licen-
tiebouw krijgt men niet altijd het laatste
en het beste.
Ten aanzien van de oud-gepensionneer
den denkt spr. aan een geconcenti eerde
actie De motie-Thijssen, waarin om een
commissie van onderzoek wordt gevraagd,
moet spr. afwijzen.
Niemand zal denken, dat spr. geen vol
doende belang zou stellen in de geestelijke
verzorging bij ons leger. Waar het particu
lier initiatief te kort schiet, is er een taak
voor het departement. Spr. hoopt, dat ons
volk en de kerken hier krachtig zullen
werkzaam zijn in het belang onzer jonge
mannen en van het leger. Den heer Van
der Zaal verklaart spr., dat de ambtelijke
geestelijke verzorging een roeping is van
de kerken, niet in de eerste plaats van
legerpredikanten en aalmoezeniers.
Komende tot de grensbeveiliging ,zegt
spr., dat we in een periode van opbouw
zijn. Zooals men weet, zal aan het parle
ment een nota betreffende de opgedane er
varingen worden overgelegd.
De heer Albarda vreest, dat de neiging
bestaat, om het .aantal kruisers of groote
eenheden uit te breiden. Een sterkte van
drie moderne eenheden acht de regeering
voldoende en noodig in verband ook met
de geldelijke mogelijkheden.
Wat het materiaal van de landmacht be
treft, zooveel mogelijk wordt gelet op uit
breiding van het aantal vliegvelden, naast
Soesterberg en Bergen. Rekening moet
ook worden gehouden met de kwestie van
het centraal vliegveld.
De heer Duymaer van Twist wil meer
goed geoefend kader. Aan dezen uitbouw
wordt gewerkt. Een goede bevorderingsre
geling is alleen mogelijk bij een constant
stelsel. Spr. wijst op de groote moeilijk
heden te dezer zake.
Of de officiersacte kan dienen als basis
voor reserve-officier, zal spr. nog eens on
derzoeken.
Ook werden zonder hoofdelijke stemming
aangenomen de begrootingen van de Ar
tillerie-inrichtingen en het Defensiefonds.
Verder gaf de Kamer haar goedkeuring
aan een pensioenregeling voor reserve-
officieren, die in het kader worden opge
nomen, alsmede aan het ontwerp tot goed
keuring van het besluit, dat dienstplichti
gen in Sptember j.L onder de wapenen
hield, besluit, dat in verband met de jong
ste Grondwetsherziening achteraf bekrach
tiging per wet behoeft.
Utrecht krygt rijn kinderziekenhuis,
waarin Werkfonds via een post op de be
grooting van Onderwijs voorzien wilde,
voorloopig niet. De motie van den anti-re
volutionairen Utrechtenaar Botterweg,
werd met 60 tegen 26 stemmen aangeno
men, omdat ook de Katholieken haar
steunden, niet in de eerste plaats om de
vormelijke begrootingsredenen, welke de
anti-revolutionairen, althans ten deele, be
wogen hun veto uit te spreken, maar om
dat in onze fractie dit ziekenhuis ter plaat
se overbodig werd geacht en onnoodig met
ander particulier initiatief concurreerend.
Hierna kwam Onderwijs aan de orde, dat
in de avondvergadering werd voortgezet.
Onderwijs
Wij willen hier het belangrijkste en de
tot nu toe gevoerde discussie laten volgen,
n.L dat hetwelk ging over het subsidieeren
van de Katholieke Economische Hooge-
school te Tilburg.
De heer MOLLER (R.K.) verdedigt een
amendement om art. 41 met 1 te verhoo-
gen ten einde een principeele uitspraak te
verkrijgen over het subsidieeren van de
Katholieke Economische Hoogeschool te
Tilburg.
Spr. wil een principieele uitspraak over
gelijkstelling van openbaar en bijzonder
hooger onderwijs. Het gaat alleen nu de
bijzondere hoogeschool te Rotterdam wel
subsidie krijgt om de billijkheid. De re
geering kan dan de uitspraak verder uit
werken. In een tweede amendement wil
spr. dan art. 231 (onvoorziene uitgaven)
met 1 verminderen.
De heer DE GEER (C.H.) zegt, dat het
zelfde te bereiken is door een memorie-
post. Dit amendement is eigenlijk een mo
tie, doch veel gevaarlijker. Voor zijn be
zwaar beioept spr. zich op prof. Buys en
mgr. Nolens in een gelijksoortig geval.
Spr. geeft in overweging, het amendement
om te zetten in een motie, te behandelen
op nader te bepalen dag. Thans is deze ma
terie in eenige weinige minuten niet te be
spreken; met den Franschen slag kan ze
niet worden behandeld. Mocht het amen
dement worden gehandhaafd, dan zal spre
kers fractie tegen stemmen. Op een mo
tie zal spr naderhand grondig ingaan.
Mevr. BAKKER—NORT (V.D.) acht het
oogenblik niet geschikt voor een beslissing
als door dr. Moller c.s. gevraagd. Het
brengt consequenties mede voor de schat
kist, thans (men denke aan de leerlingen-
schaal) niet verantwoord.
Mevr. DE VRIES—BRUINS (S.D.) be
toogt, dat de heer Moller de zaak te een
voudig voorstelt. Reeds in 1928 kwam de
vraag ter sprake van subsidieering van het
bijzonder hooger onderwijs. De zaak moet
eenmaal aan de orde komen, maar die mag
niet op deze onderhandsche manier gere
geld worden. En thans is er zeker het
oogenblik niet voor, nu er geen geld is
voor verbetering van het lager onderwijs.
Sprekers fractie stemt tegen het amende
ment.
Dr. VOS (Lib.) zegt, dat het hier gaat
om een beslissing voor het geheele bijzon
der hooger onderwys. Trouwens, er moet
wel te eeniger tijd een algeheele regeling
komen. Aan een uitspraak moet een gehee
le reorganisatie en coördinatie voorafgaan.
Het is niet gewenscht, te prejudicieeren
op toekomstige begrcotingen. Sprekers
fractie kan daaraan geen medewerking
verleenen.
De heer ZANDT (Staatk. Ger.) zegt, dat
deze zaak diepe problemen raakt en de
schatkist op groote uitgaven kan komen
te staan. Het gaat meer om het spel dan
de knikkers. Men zal eindigen met hooge
subsidies. Heeft Rome eenmaal den vinger,
weldra neemt het de heele hand. Spr. is
tegen het amendement. Hoe durft, men in
dezen tijd zulk een aanslag op de schat
kist doen? De belastingdruk is al zoo
zwaar. Zelfs spaarpotten moeten voor den
fiscus geleegd worden. Dit is niets om te
lachen. Wordt het verlangen van den heèr
Moller ingewilligd, andere aanvragen voor
particulier onderwys zullen volgen. En het
lager onderwijs verkeert in een noodtoe
stand. Men keere van het systeem „elck
wat wils" terug.
De heer ZIJLSTRA (A.R.) vindt het een
zeer eenvoudig voorstel. Het is geenszins
de bedoeling als Sinterklaas op te treden.
Het is een memoriepost eigenlijk. De be
doeling is, een principieele uitspraak mo
gelijk te maken. Men mag er over spreken
en een antwoord van de regeering ver
wachten. Spr. ziet nu geen reden voor een
algemeen debat. Dat kan betreffende de
gelijkstelling van openbaar en bijzonder
hooger onderwys later plaats hebben.
Hier gaat het om twee soorten van bijzon
der hooger onderwys. Men moet niet het
standpunt innemen, dat de overheid vast
stelt, welk soort onderwijs gesubsidieerd
moet worden en dat geschikt is voor het
geheele volk. Dat ware iets voor een tota-
litairen staat. Het voorstel van den heer
Moller lykt spr. heel geschikt.
De minister van Onderwys, K. en W.,
de heer SLOTEMAKER DE BRUïNE,
hoorde, dat de heer Moller het niet wilde
laten gaan over een principieele vraag,
maar alleen over de vraag of Rotterdam
subsidie moet hebben en Tilburg niet. De
regeering heeft verleden jaar zich niet
kunnen beraden over subsidieering van
het bijzonder hooger onderwijs, omdat het
geld er tcch niet voor is. Daarom was spr.
tegen een principieel debat en dat is spr.
nog. Een grondige voorbereiding zou heb
ben moeten plaats hebben. Geheel afwij
zend staat spr. niet tegenover het vraag
stuk. Het vraagstuk der subsidieering van
de bijzondere hoogescholen kan niet losge
maakt worden van dat der subsidieering
van bijzondere universiteiten.
Over het amendement zal worden ge
stemd a.s. Donderdag bij den aanvang der
vergadering.
THEATER
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANUSUUR
KEURING
Casino:
De big van het Regi
ment (Fientje de Ia
Mar, Johan Kaart).
De cirkel des doods.
(Monte Montana).
Komisch
Sensationeel
lederen avond 8 uur
Zondag ook van 47
uur. Zaterdag en
Woensdag 2.30 uur
matinée.
Goedgekeurd
v. volwassenen.
Lido:
De vrouw in 't rood
(Joan Crawford).
Je bent maar een
maal jong. (Lewis
Stone, Cecilia Par
ker).
Romantisch
Gevoelig
lederen avond 8.15 u.
bondag van 2—7 uur
Zaterdag en Woens
dag half drie mati
née.
Toelaatbaar
v. volwassenen
Luxor:
Vadertje Langbeen
(Lily Bouwmeester,
Paul Storm).
Als de liefde begint
(Virginia Bruce,
Kent Taylor).
Romantisch
Komisch
lederen avond 8 uur.
Zondag van 2—7 uur
Zaterdag, Woensdag
en Donderdag 2 uur
matinée.
Goedgekeurd
Rex:
Trianon:
100 Mannen en één
meisje. (Deanna Dur-
bin, Leopold Sto-
kowsky).
Het mysterie van de
blauwe vaas. (George
Brent, Anita
Louise).
Ontroerend
Spannend
lederen avond 8 uur.
Zondag var. 2—7 uur
Eiken werkdag 2 uur
matinée.
Goedgekeurd
De Zeewolf (George
Raft, Dorothy La
mb ur).
Zij trouwde den
melkboer (Allan La
ne, Joan Fontaine).
Avontuurlijk
Komisch
lederen avond 8 uur.
s Middags 2 uur ma
tinée. Zateidag, Zon-
oopende voorstelling
van 27 uur.
Goedgekeurd
v volwassenen.
Herdenking 12 y2-jarig priesterjubilé van
den Weleerw. lieer C. Holtkamp.
Op het seminarie Hageveld herdacht
Dinsdag de weleerwaarde heer C. P. M.
Holtkamp den dag, waarop hij vóór 12
jaar de H. Priesterwijding ontving.
Des morgens droeg de jubilaris in de ka
pel een plechtige H. Mis van dankbaarheid
op, met assistentie van den zeereerwaar-
den heer H. Koppert, pastoor te Lutje
broek als diaken en den weleerwaarden
heer A. Hooyschuur, kapelaan te Den.
Haag, als sub-diaken; Ceremoniarius was
de weleerw. heer N. v. Ruyven, leeraar
aan het seminarie.
Vele vrienden van den jubilaris en fami
lieleden alsook de professoren en studen
ten van Hageveld waren daarbij tegen
woordig. Om kwart voor twaalf had in de
feestelijk met palmen versierde aula een
receptie plaats. Door de studenten werd
hem een Latijnsch welkomstlied toegezon
gen, waarna een van hen namens allen
gelukwenschen aanbood, terwijl een der
studenten van de poësis een toepasselijk
gedicht voordroeg. De schola cantorum
voerde verdienstelijk uit „Feestgezang zu
Ehren eines Geistlichen" van Anton
Bruckner en het symphonieorkest het
„Ave Verum" van W. A. Mozart. De jubi
laris dankte vcor de gebrachte hulde.
Des avonds werden in de aula opgevoerd
fragmenten uit het Sacramentspel „Droo-
men zijn somtijds openbaringne van God".
De feestdag werd besloten met een
plechtig Lof, gecelebreerd door den jubi
laris met assistentie van den weleerw. heer
kapelaan Hooyschuur en de professoren de
weleerw. heeren A. Andreoli en N. v. Ruy
ven.
Er waren vele bloemen en schoone ca-
deaux. „Maasbode".
Meer rSa^dan de regelenvifj'cie »st
gelden ^fegfcy^fagerp^-egelen
van de wetleyaaelhëid..
