jjdlOUühHMS
MAANDAG 28 NOVEMBER 1938
30ste Jaargang No. 9195
3)£ekióch£0ou/fca/nt
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Adv. en Aboun.-tarieven zie pag. 2
Giro 103003. - Postbus 11.
Dit nummer beslaat alt
vier bladen.
Een soort partljen-poUtlek
Wij hebben herhaaldelijk gewezen op het
verderfelijke van een zekere bekrompen-
partijen-politiek die partij en-politiek
n.l., welke de eene partij in oppositie stelt
tegenover een andere, niet-bevriende, par
tij, omdat dat optreden.... van die partü
uitgaat!
Die partijen-politiek vraagt niet, zelfs in
het geheel niet, naar de intrensieke
waarde van politieke handelingen, maar
vraagt, alléén en uitsluitend, door
welke partij die handelingen zijn gesteld,
om ze dan te steunen of tegen te werken.
De partijen-politiek, welke wij hier op
't oog hebben, is een der beste propagan
disten voor de dictatuur, voor een politiek,
die zoogenaamd partij-loos is.
De hier bedoelde bekrompen polititci
treft men aan over alle partijen verspreid.
Zooals men ook in het dagelijksch leven,
als het niet over politieke vraagstukken
gaat, onder alle geestes-richtingen men-
schen aantreft, die bij andersdenkenden
die bij beginsel-tegenstanders niets goeds
kunnen waardeeren nog wel misschien
in de bedoeling, maar zeker niet in de
objectiviteit, in de feitelijkheid. Deze gees-
tes-bekrompenheid neemt de scherpste
vormen aan bij hem, die niet alleen niets
goeds ziet en waardeert in wat van een
anderen kant komt, maar zelfs dat alles als
per se kwaad, per se verkeerd beschouwt
en veroordeelt.
Nu zijn de Katholieken nog al 'ns het
slachtoffer van de hier bedoelde eng-gees-
tigheid!
't Gaat uit van de Katholieken, dus doen
we er niet aan mee, dus steunen wij het
niet; dus zoo „redeneeren" hier waar
lijk eerlijke beginsel-tegenstanders dus
kunnen wij er niet aan meédoen, dus
kunnen wij het niet steunen, omdat het
tegen onze beginselen ingaat.
Omdat het tegen onze beginselen ingaat.
Dit a priori te veronderstellen, zelfs als
vaststaande te aanvaarden daarin ligt
juist de groote fout.
Aan zulk een groote fout maakt zich o.i.
schuldig het laatst-verschenen nummer van
de „Avondpost", welke vrijzinnig-protes-
tantsch blad zoo vaak opvattingen propa
geert, waarmede wij volkomen kunnen in
stemmen.
In bedoeld artikel bespreekt de „Avond
post" de actie, welke het R.-K. Werklieden
verbond zal gaan voeren voor een nieu
we gemeenschap; of liever: het blad
waarschuwt voor deze actie. En waarom?
Omdat het aantoont, dat die nieuwe ge
meenschap, welke zal worden gepropa
geerd, in concreto, in feite onaanvaard
baar is voor niet-Katholieken? Weineen,
over de nieuwe gemeenschap zélf wordt
niets medegedeeld! Maar a priori wordt
verondersteld, wordt als vaststaande aan
vaard, dat die nieuwe gemeenschap
nieuw in ideëel en materieel opzicht
geen breed statuur en geen breed aspect
zal hebben, omdat de propaganda er voor
van katholieken kant komt! Dit wordt b e-
w e e r d niet bewezen, men acht het
blijkbaar zelfs overbodig, om te trach
ten, het te bewijzen.
Zie dat is nu een uiting van het soort
partyen-politiek, hetwelk zoo veel goeds
tegenhoudt, omdat het a priori samenwer
king uitsluit en afwijst!
Een geestes-houding, die klaarblijkelijk
zeer betreurenswaardig is!
BRITSCHE VLIEGBOOT
VERONGELUKT.
EEN DOODE, TWEE GEWONDEN EN
TWEE VERMISTEN.
ALEXANDRIë, 28 Nov. (A.N.P.) De
vliegboot „Calpurnia" van de Imperial
Airways, die sedert gisteravond vermist
werd, is hedenochtend door militaire
vliegtuigen gevonden. Het toestel, dat
slechts post en geen passagiers vervoerde,
heeft een mislukte daling gemaakt op het
Ramadimeer, op 80 K.M. ten Westen van
Bagdad. De machine is totaal vernield.
Van de bemanning is de marconist ge
dood. Twee werden gewond en twee an
deren worden nog vermist.
BAGDAD, 28 Nov. (A.N.P.). Verklaard
wordt, dat de „Calpurnia" is neergestort by
een landingspoging op het Ramadi-meer
tydens een zandstorm.
De Paus hervat zijn
audiënties
Z.H. de Paus heeft Zaterdagochtend zijn
bed verlaten om den kardinaal-staatssecre
taris Pacelli te ontvangen.
Tegen den raad van zijn geneesheer in
heeft de Paus Zondagmorgen zijn gewone
werkzaamheden willen hervatten. Hij ver
leende tien particuliere audiënties.
O.a. heeft hij kardinaal Pacelli, Pizzaro,
den markies Serasini, gouverneur van Va
ticaanstad en mgr! Colet, den aartsbisschop
van Kameryk, ontvangen.
Tijdens de audiënties zag Zijne Heilig
heid wel iets bleeker dan gewoonlijk, doch
verder was niets aan hem te merken.
Gisteravond heeft hij gezegd, zich bijna
normaal te voelen en niet vermoeid te zijn.
Gisteravond te zeven uur woonde hij een
speciale godsdienstoefening in zijn parti
culiere kapel bij, welke ongeveer 35 minu
ten duurde.
ROME, 28 Nov. (A.N.P.) Z. H. de
Paus heeft, na vannacht goed te hebben
geslapen, vanochtend een specialen bid-
dienst bijgewoond.
Hij zal deze week evenwel geen audiën
ties verleenen, behalve aan de pasgetrouw
de paartjes, die hij Woensdag zal ontvan
gen.
WAT MANKEERT DEN PAUS
EIGENLIJK?
Met groote spanning volgt de geheele we
reld het verloop van het ziekteproces van
den Paus. Reeds meer dan twee jaar ge
leden was hij lijdende aan een soort jicht,
tengevolge waarvan hij soms zeer veel on
gemak had bij het loopen. Desondanks
toonde de Paus een ongemeen groote vita
liteit, zoodat de aandoening geen beletsel
was om zijn gewone dagelijksche bezig
heden van 's morgens vroeg tot 's avonds
laat te verrichten.
Later openbaarde zich een ontsteking
aan het been, waardoor de Paus gedwongen
werd rust te nemen, daar de wonde open
tleef. De geneesheer en vreesden dat bij de
ernstige aderontsteking zich ook nog trom
bose" zou voegen, d.w.z. 'n verstopping
van de dieper gelegen bloedvaten door ge
ronnen bloed, hetgeen weer aanleiding zou
kunnen geven tot „embolie" waarbij een
stukje geronnen bloed de hartader zou
doen verstoppen, hetgeen onvermijdelijk
den dood tot gevolg zou hebben.
Gelukkig is de Paus toen deze gevaren
te boven gekomen.
Verder is de Paus lijdenae aan aderver
kalking die zich reeds in een vergevorderde
stadium bevindt; daar komt nog bij een
arthritis urica, een gewrichtsontsteking, die
uit jicht voortspruit; tenslotte heeft de Paus
een longen-emphyseem, tengevolge waar
van de longen hun uitzettingsvermogen en
hun veerkracht verloren hebben; drie ziek
te verschijnselen die voor het hart het
grootste gevaar vormen.
De hartspecialist die in consult geroepen
is, heeft den H. Vader een cafeine-injectie
toegediend, die blijkbaar een zeer goede
uitwerking heeft gehad.
Duitsch vliegtuig In
Afrika verongelukt
ELF INZITTENDEN OM HET LEVEN
GEKOMEN.
Onder wie drie van Duitschlands bekendste
piloten.
Een vliegtuig van de Duitsche Lufthan
sa, dat een proefvlucht van Berlijn maakte
met vijftien passagiers aan boord, is bij
Bathurst in Gambia (Afrika) in botsing
gekomen met een palmboon en veronge
lukt. Het vliegtuig, dat plaats biedt aan
veertig passagiers, geraakte in brand.
Tengevolge van het ongeluk zyn elf
menschen om het leven gekomen, drie
zwaar en twee lichter gewond. Het vlieg
tuig ondernam proefvluchten ter bestu
deering van klimatologische omstandighe
den in Afrika. De bemanning bestond uit
vijf koppen. Verder hadden elf ingenieurs
van de Junkerfabrieken en het ministerie
van luchtvaart plaats genomen. Tot de
dooden behooren drie van Duitschlands be
kendste piloten: Untucht, Kindermann en
Blankenburg. Deze laatste ^stuurde het
toestel. De machine was 1 nsdag van
Berlijn vertrokken en ovci. Marseille en
Dakar naar Bathurst gekomen. De oorzaak
van de ramp is niet bekend.
De kleuter en
dek I euterzorg
VLIEGONGELUK IN AUSTRALIë
VIER DOODEN.
BRISBANE, 28 Nov. (A. N. P.). Een
militair amphibievliegtuig, dat nasporin
gen deed naar een vermiste vrouw, is op
50 mijl van Brisbane verongelukt. Vier in
zittenden kwamen om het leven.
II
Bij de kleuter grijpt dus een geweldig
snelle ontwikkeling plaats; de belangrijke
levensfuncties vormen zich, zooals loopen,
spreken, spelen; en de ontwikkeling van
verstand, wil en karakter vindt tegelijker
tijd plaats. Het staat zelfs wel vast, dat in
die eerste zes jaren het karakter, en wat
daar mee verband houdt, voor het grootste
deel gevormd wordt. Al speelt later de rij
ping nog een rol, toch is de meest gunstige
groeiperiode dan voorbij. Dat blijkt wel
hieruit, dat wanneer b.v. door verwaarloo-
zing een achterstand of fouten zijn ont
staan, deze later zeer moeilijk meer te her
stellen zijn. Hieromtrent heerscht veelal
een ontzettende onkunde: de fouten van de
kleuter worden niet ernstig genomen met
het idee dat.het kind later wel anders zal
worden, of van den anderen kant ook soms
veel te ernstig aangerekend; soms heeft
men er een geheel fatalistisch standpunt
voor n.l. „hij heeft het van geen vreemd".
Maar wanneer we in het oog houden, dat
de grondslag voor het latere karakter in
deze jaren wordt afgebouwd, dan is het
duidelijk dat daarbij de opvoeding een be
langrijke rol speelt. Maar dan is het ook
dubbel jammer dat verreweg de meeste
ouders geheel onvoorbereid de taak van op
voeder aanvaarden, met het gevolg, dat
grove fouten begaan worden, fouten, wel
ke vaak leiden tot onherstelbare karak
tergebreken met al de narigheden van
dien, tot in verren ouderdom toe! Fouten
door een te veel of een te weinig opvoe
den, door verwennen of door te weinig
aandacht schenken, door een te veel aan
opzettelijke opvoeding, door te veel aan
corrigeeren en een te weinig door een goed
voorbeeld.
Hoe vaak nog wordt de kleuter be
schouwd als een verkleinde editie „mensch"
terwijl het nog een wordend mensch je is
met geheel ander geestelijk leven, met zyn
fantasie en zucht naar sprookjes, met een
uitgesproken speeldrift, die veelal mis
kend wordt; hoe gaat de kleuter niet op
in zijn spel met oude doosjes en verflooze
blokjes en hoe vaak wordt hij dan niet ruw
gestoord met gevolg: prikkelbaarheid. Het
kmd weigert dan 'n vreemde bezoeker net
jes een handje te geven, natuurlijk!, im
mers die interesseert hem niet. 'staat ge
heel buiten zyn denkwereld, maar intus-
schen krijgt hij er een draai om de ooren
voor. Men zal die „onwil" er wel uitkrij
gen en men vergeet dat de leeftijd tus-
schen 2 en 4 jaar niet voor niets de „Trotzal-
ter" genoemd wordt. Het is zelfs een zeer
normale periode in de ontwikkeling, zich
uitend in negativisme; als de volwassene
„ja" wil hebben zegt hij „neen" en omge
keerd. Kopigheid én woedebuien gaan hier
mede vaak samen, maar de ouders missen
hieromtrent vaak het juiste inzicht, maken
zich soms overdreven bezorgd, en trachten
het karakter te „breken"; met het gevolg,
dat het kind timide, angstig en een fut-
looze jabroer wordt, met wie weet welke
ziekelijke stoornis, door het opzettelijk ver
dringen van eigen gevoelens; óf, dat het
kind nog grootere fouten gaat vertoonen
en een doordrijver wordt die, om zyn zin
door te drijven vervalt in liegen, plaag
zucht, vernielzucht, snoeplust, terwijl hij
zijn angst camoufleert. Die kinderangst is
berucht en elke kinderarts en psychiater
zou er lang over weten te vertellen. Die
angst, die zich vaak uit als werkelijke angst
voor een of ander object (dier, donker, W.
C., bed, enz.), maar evenzoo vele malen zich
openbaart door geheel andere verschijnse
len als slecht eten, slecht slapen, bed wa
teren, moeilijk zyn, verschijnselen, die pas
bij nauwkeurig onderzoek de angst als oor
zaak doen onderkennen. Hoe vaak worden
bovendien deze afwijkingen nog noodeloos
erger gemaakt, door opzettelijk angst aan
jagen, bespotten, uitlachen en verwijten!
Men moest het altijd duidelijk voor den
geest hebben staan, dat in deze leeftijd het
gevoelsleven van het kind zich snel
groeiend vormt, en dat het juist op deze
leeftijd bedorven wordt. Veel meer dan
op den leeftijd van de lagere school, wan
neer meer de verstandelijke groei op den
voorgrond treedt.
Het moest van meer algemeene bekend
heid zijn hoe de kleuter zich ontwikkelt,
dan zouden velen er gheel anders tegen
over staan. Denken we alleen maar aan het
spel, dat wellicht voor den kleuter geen
spel, zooals wij volwassenen ons dat den
ken, is; geen ontspanning dus. Neen voor
de kleuter is het bittere ernst, hy gaat ge
heel op in zijn spel en betrekt hierin de ge
heele omgeving en toovert deze om voor
zoover hij die noodig heeft. De neergeleg
de stoel is zijn auto, drie stoelen zijn een
trein, veel mooier dan Sinterklaas er een
kan brengen, en wee, als moeder zijn fan-
tarie komt verstoren, omdat er een tante
is, en Jantje toch zoo een verschrikkelijke
rommel maakt. Die tante kan hem niets
schelen, staat geheel buiten zijn wereld.
Hij tracht zijn eigen wereld te ontdekken,
en klimt op de tafel, en onderzoekt alle
dingen. En telkens als hij iets ontdekt heeft
maakt bij er gebruik van bij zijn spel, too
vert het om in zijn verbeelding, zoodat het
ia zijn wereld past, en.... leert er van!
De opgedrongen buitenwereld gaat hem
weinig aan. Dat verandert pas op den
schoolleeftijd, want dan wordt d<» fantasie
Zware bandjirs op
Celebes
Niet minder dan 65 dooden
GROOTE VERWOESTINGEN.
De resident van Makassar deelt mede,
dat de bandjirs, die de vorige week
het Mandarsche hebben getroffen, zeer
ernstige gevolgen blijken te hebben.
Reeds zijn 65 dooden geteld, terwijl
nog 14 personen worden vermist.
De materieele schade is enorm. Een
tiental groote en tallooze kleine brug
gen zijn weggeslagen.
Van de 400 huizen in de kampong
Maloenda in het Mamoedjoesche zijn er
126 verwoest. Alleen hier zijn reeds 28
dooden te betreuren.
De groote hangbrug is verwoest, evenals
de pasar, de school, de pasanggrahan, en
het bestuurskantoor.
In de zijrivieren van de Mamasa-rivier
steeg het water op vele plaatsen met niet
minder den 10 meter.
Op den Mamasa-weg zijn 350 aardstortin
gen voorgekomen. In den kustweg zyn
twee groote gaten geslagen.
Op het kolonisatie-terrein zyn geen on
gevallen te betreuren en de daar veroor
zaakte schade kan hersteld worden.
Sedert menschenheugenis zijn dergelijke
bandjirs over een dergelijk groot gebied
niet voorgekomen.
Het binnenlandsche bestuur heeft aller-
wege een regeling ingesteld voor de voed
selvoorziening, terwijl de eerste maatrege
len tot herstel van de schade zijn geno
men. De resident is naar het gebied van
den ramp vertrokken.
Aan de regeering werd steun gevraagd
voor de hulpverleening in het getroffen
gebied, terwijl ook de andere landschappen
bijspringen.
Het water is thans overal vallende.
De regent van Banjoemas en zijn gezel
schap, die een bezoek zou brengen aan de
kolonisatie, heeft de raad ontvangen hier
van thans af te zien.
snel minder, en het kind kijkt wel naar
de omgeving, toovert deze niet meer om,
maar bootst ze na: schooltje doen, kerkje
spelen enz. Hij richt dan zijn belangstel
ling werkelijk op de buitenwereld, en het
interesseert hem nu wel wie die vreemde
tante is, en hoe groot of nu in werkelijk
heid een zeeboot is.
De kleuter heeft echter ten alle tyden
geleefd in zijn eigen wereldje en in die
tijd heeft het gevoelsleven gelegenheid zich
te ontwikkelen. Het is alleen noodig, dat
hem dan voldoende voedsel geboden wordt
om zijn zintuigen te oefenen, liefst onop
zettelijk. Men mag hem daarbij niet tel
kens stooren; we weten immers hoe wei
nig het uithaalt, wanneer we hem helpen
willen met: „nu moet'Jantje eens met zijn
blokjes gaan spelen en eens een mooi huis
bouwen". En als hij bezig is, en we bou
wen zelf een veel mooier huis, dan vindt
hij toch het zyne veel beter! Materiaal
moet hij voldoende hebben, maar niet duur.
Met dat al is en blijft de opvoeding van
de kleuter moeilijk. Moeilijk vooral om de
juiste middenweg te vinden, moeilijk om
hem steeds te begrijpen. Inzicht bij
de ouders blijft een eerste vereischte, en
daarnaast voorlichting. En aan deze
voorlichting hapert wel het een en ander.
Reeds voor het trouwen, en anders kort
er na, wordt met ijver een moedercursus
gevolgd, waar de moeder veel leert om
trent de behandeling van de zuigeling.
Maar als eenmaal haar kind 2 of 3 jaar is,
weet ze soms met de kleuter al geen raad
meer, en wordt hulp hoogstens van de be
waarschool verwacht.
Voorlichting in de pers is er gelukkig
reeds ten deele, maar het zou aan te be
velen zijn, dat er georganiseerd werden
cursussen in kleuterverzorging, op welke
cursus dan de opvoeding een even groote
plaats werd ingeruimd als aan de licha
melijke verzorging. En daarnaast moet dan
uitbreiding komen van het aantal kleuter-
consultatie-bureaux waar tijdig raad ge
vraagd en gegeven kan worden; zijn er
eenmaal déraillementen van beteekenis dan
is er het C. B. voor opvoedingsmoeilijkhe
den om hulp te bieden.
Want voorlichting, raad en steun zal de
lader zoowel als de moeder telkens noo
dig hebben, of het kind nu op de bewaar
school is of doorloopend thuis. Waarop we
nader terug komen. z.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De Paus verleent reeds weer audiënties
en voelt zich niet vermoeid. (1ste blad).
Daladier doet een beroep op het Fran-
sche volk om het verzet tegen de decreten
op te geven. (2de blad).
Overeenstemming bereikt tusschen War
schau en Moskou. (2de blad).
Imredy blijft aan de regeering. (2de
blad).
Maarschalk von Mackensen vraagt in
vrijheid stelling van ds. Niemöller. (2de
blad).
Chamberlain eind Januari naar Rome?
(2de blad).
Een Duitsch vliegtuig in Afrika veron
gelukt. Elf dooden. (1ste blad).
Zware bandjirs hebben groote schade
aangericht op Celebes en 65 menschen-
levens gekost. (1ste blad).
Binnenland
Verschillende doodelijke verkeersonge
lukken; vader en zoon te Amersfoort ver
mist. (3de blad).
Oplichting door kapper-loterijfantast. (3e
blad).
Sport en Wedstrijden
Zwemmen: Wederom een recordver
betering van Irene van Feggelen. (4de blad)
Schaken: Keres en Fine winnen het
grootmeesters-schaaktournooL (4de blad).
Voetbal: De leidende clubs van de
I.V.C.B. boeken nieuwe successen. In
den K.N.V.B. handhaafden de leiders zich
eveneens. (4de blad).
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
WARSCHAU: De Poolsche politiek heeft
cpeens een verrassende zwenking genomen.
Reeds jaren had men weinig houvast aan
ce politiek van Warschau; nu eens scheen
ce balans over te hellen naar den Duit-
schen kant, dan weer naar den kant van
Frankrijk en zijn door een militair verdrag
gebonden bondgenoot Rusland. Thans
scheen de Tsjecho-Slowaaksche historie
Polen dichter te brengen tot Duitschland,
maar al spoedig bleek, dat dit juist tot ver
wijdering aanleiding gaf. Men denke aan
de kwestie van Roethenië en aan de uit
drijving der Poolsche Joden. Warschau en
Mouskou hebben elkander nu gevonden en
een gemeenschappelijke verklaring gepu
bliceerd, waarin gezegd wordt dat tusschen
beide landen een politiek van toenadering
gevolgd zal worden. Het moet een vrij
ernstig gevaar zijn, dat Polen van Duitsche
zijde bedreigt, anders was het niet zoo
openlijk Rusland in de armen gevlogen.
Het Fransche dagblad „Le Journal" schrijft:
„Wat interessant is, zijn de omstandigheden,
die ertoe hebben geleid. Duidelijk blijkt,
dat Duitschland niet het denkbeeld van een
groot Oekraine, dat het aan het einde van
den oorlog had voorbereid, heeft opgegeven.
De verwezenlijking van dit plan zou niet
siechts Polen berooven van Galicië en
hoethenië; het zou voor de Sovjet Unie het
verlies van alle gebieden van Klein Rus
land hebben beteekend. Daarom zien wij
de Russen en Polen erkennen, dat tusschen
ben een zekere belangengemeenschap be
staat".
DE ANTI-JOODSCHE HETZE IN
DUITSCHLAND.
De nasleep der vernielingswoede.
BERLIJN, 28 Nov. (A. N. P.). Naar
Reuter uit gewoonlijk goed ingelichte krin
gen verneemt, heeft de jongste anti-Jood-
sche agitatie, waarbij vele winkelruiten
het moesten ontgelden, niet de goedkeu
ring weggedragen van vele vooraanstaande
personen in regeering en partij. De glas
schade alleen bedraagt 6 1/2 millioen mark.
Duitschland heeft op het oogenblik slechts
een voorraad glas van ongeveer 11/2 mil
lioen Mark, zoodat voor 5 millioen Mark
aan ruiten moet worden ingevoerd, om het
dringend noodige herstel uit te voeren.
Deze invoer met uiteraard in buitenlandsche
deviezen voldaan worden.
