DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Verbetering in 1s Pausen gezond
heidstoestand
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1938
30ste Jaargang No. 9194
S)e CcicbclveSoti^cmt
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2
Giro 103003. Postbus 11.
Een rustigen nacht gehad
Zooals gisteren in het kort werd gemeld, is de gezondheidstoestand van Z. H.
den Paus gisteren plotseling slechter geworden.
Zijne Heiligheid werd op weg van Zijn particuliere vertrekken naar de Con
sistoriezaal, geheel onverwacht door een aanval van hartasthma getroffen.
Er ontstond groote bezorgdheid in het Vaticaan, speciaal voor den nacht, wel
ke beslissend werd geacht voor het verloop van den toestand. Iedere complicatie
kon met het oog op den hoogen leeftijd van den Paus fataal worden.
In den loop van den dag is de toestand van Z. H. den Paus echter weer aan
merkelijk verbeterd en hedenmorgen werd uit Vaticaanstad geseind, dat de Paus'
een rustigen nacht had gehad en dat over het algemeen Zijn toestand bevredi
gend is.
Prof. Milani heeft den geheelen nacht aan het ziekbed vertoefd. In den loop
van den avond ontving de Paus gisteren bezoek van prof. Cesabianchi, een hart
specialist, die twee uur bij hem bleef.
De H. Vader is geheel bij bewustzijn. Hem is absolute rust voorgeschreven.
Onder meer hebben de biechtvader van den Paus, kardinaal Lauri, en 's Pausen]
zuster, Camilla Ratti, een bezoek aan het Vaticaan gebracht.
De nieuwe crisis was een gevolg van dezelfde oorzaken, waaraan de H. Vader
Zijn ziekte van enkele jaren geleden te wijten had; zij betreffen den bloedsom
loop in het algemeen en de functie van het hart in het bijzonder.
Alle te Rome verblijf houdende kardina
len, d.w.z. de kardinalen, die in de Curie
zitting hebben, waren gisteren te hunnen
huize rechtstreeks gewaarschuwd door een
afgezant van het Vaticaan in verband met
de crisis, die in den gezondheidstoestand
van den Paus was ingetreden. Daaruit blijkt
wel hoe ernstig men den toestand van den
Paus beoordeelde.
Volgens nadere mededeelingen, door dr.
Milani aan hooge kerkelijke autoriteiten
gedaan, kon gisteravond gezegd worden,
dat de Paus den hartaanval, waarvan hij
gisterochtend het slachtoffer was geworden,
te boven was gekomen en dat, indien zich
gedurende den nacht geen verdere aanval
zou voordoen, de toestand van den Paus
hedenochtend zonder direct gevaar zou zijn.
Professor Milani verklaarde gisermiddag:
„Ik persoonlijk ben optimistisch gestemd,
maar natuurlijk hangt alles af van den
weerstand van het hart".
De secretarissen van Z. H. den Paus heb
ben gisteren reeds geruststellende mede
deelingen gedaan aan tal van kardinalen,
prelaten en diplomaten, die naar de gezond
heid van den H. Vader kwamen informee-
ren.
Ook de zuster van den H. Vader, bene
vens een neef en een nicht, die gisteren
in den loop van den dag tot het Pauselijk
ziekbed werden toegelaten, brachten het
blijde nieuws, dat de toestand van den Op
perpriester wederom beter was.
Van semi-officieele zijde verneemt „Uni
ted Press", dat de Paus gistermorgen zoo
als gewoonlijk vroeg was opgestaan, ten
einde om 7 uur 30 in' Zijn particuliere ka
pel de H. Mis te lezen. Om 8 uur gevoelde
de Paus zich onwel, waarop men direct
Zijn lijfarts, dr. Milani waarschuwde. Deze
constateerde, dat Zijne Heiligheid een aan
val van hartzwakte had gekregen tengevol
ge van het asthma, dat de ademhaling be
moeilijkte en den hartslag versnelde.
Nadat de H. Vader zich te bed had bege
ven, gevoelde Hij zich beter, doch de hoog-
waardigheidsbekleeders van het Vaticaan
beschouwden den aanval als ernstig met het
oog op den hoogen ouderdom van Zijne Hei
ligheid en den toestand van het hart.
De ongesteldheid van den H. Vader werd
bekend op het tijdstip, waarop anders de
audiënties aanvangen.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
ROME: Evenals twee jaar geleden ver
keert de wereld in ongerustheid over den
gezondheidstoestand van den H. Vader.
Met ongelooflijke wilskracht vervulde de
Paus zijn zwaren ambt, dat juist in de
laatste jaren zoo ontzettend zwaar op zijn
schouders moet drukken, en hij heeft dat
steeds gedaan op een wijze, welke allen
hebben overtuigd van de groote kracht
van zijn persoonlijkheid. Gistermorgen'
deed zich wederom een symptoom voor
van de oude kwaal. Na de H. Mis gecele
breerd te hebben, gevoelde de Paus zich
onwel worden en verloor hij het bewust
zijn. De hartzwakte deed op zijn leeftijd
het ergste vreezen, maar gelukkig her
stelde zich in den loop van den dag de
oude veerkracht. De nacht was rustig, zoo
dat kon worden medegedeeld, dat de toe
stand alle reden tot bevrediging gaf. Het
medeleven met en de reactie op de be
richten omtrent den gezondheidstoestand
van den H. Vader in de geheele wereld
zijn wel zeer teekenend voor den eerbied,
welke de krachtige figuur van Paus Pius
XI op den Stoel van St. Petrus inboezemt.
De gebeden van de heele Christenheid
zullen hem ondersteunen, opdat met Gods
hulp het brooze lichaam zich wederom
voegen mag naar de ongebroken kracht
van zijn geest.
PARIJS: In Frankrijk heeft het verzet
tegen de decreten geleid tot het besluit
van de C. G. T., om Woensdag a.s. een al-
gemeene staking van 24 uur af te kondi
gen. Algemeen wordt het bekend, dat de
Fransche vakvereenigingen blind zijn voor
den ernst van de situatie en protesteeren
tegen hun aandeel in de saneering van
Frankrijk. De communisten trachten te ze
gevieren en Moskou kijkt geïnteresseerd
toe.
ERNSTIG ONGELUK MET EEN LORRIE
OP DE SPOORLIJN SCHEVENINGEN—
ROTTERDAM.
EEN DOODE, EEN ZWAAR GEWONDE.
Op de spoorlijn Scheveningen
Rotterdam is hedenochtend omstreeks
kwart over tien een ernstig ongeluk
gebeurd met een motorlorrie, waar
door één man het leven heeft verlo
ren en een tweede zware verwondin
gen heeft bekomen.
Het ongeluk is gebeurd tusschen het
viaduct over de Adelheidstraat en het
station Laan van Nieuw Oost Indië. De
lorrie reed over de rails, geladen met z.g.
kabelbedekkers. Twee mannen, wegwer
kers bij de spoorwegen, stonden op de
lorrie. Door tot nu toe niet opgehelderde
oorzaak is een van de ijzeren kabelbedek
kers van de lorrie afgevallen. Deze kabel-
bedekker heeft zich vóór de lorrie in een
dwarsligger geplant. Toen is, naar men
vermoed, de lorrie met volle vaart tegen
deze kabelbedekker gebotst en daarbij
over den kop geslagen. De beide mannen
zijn van de lorrie afgeslingerd en kwa
men ongeveer 18 meter verder op de rails
terecht.
Een van hen, de 30-jarige J. J. H. E.,
uit Den Haag, was vrijwel op slag dood.
De tweede wegwerker, P. H. geheeten,
eveneens daar ter stede wonende, werd
ernstig gewond.
De politie stelde ter plaatse een onder
zoek in om te trachten de oorzaak van
het ongeval vast te stellen. Het gerucht
ging, dat een dame op het perron van het
station Laan Van Nieuw Oost-Indië, die
op den trein naar Rotterdam wachtte, het
ongeluk zou hebben zien gebeuren. Vol
gens haar mededeeling zou de lorrie zeer
snel gereden hebben. De politie tracht nu
met deze dame in verbinding te komen om
te controleeren in hoeverre dit juist is en
om van haar nadere bijzonderheden te
vernemen.
Vluchtelingen aan de grens
Sensatie-verhalen
De „Gelderlander" brengt enkele in de
pers („Handelsblad" en „Telegraaf") cir-
culeerende sensatie-verhalen over vluch
telingen-leed aan de grens tót hun ware
proporties terug. En het artikel, waarin
het Nijméegsche blad de ware toedracht
van de bedoelde griezelverhalen geeft,
vangt het blad aan met deze opmerkingen:
„Inderdaad- het leed, dat de gevluchte
Joden meedragen op hun tocht langs de
grenzen, waarachter Nederland's Gastvrij
heid lonkt en wenkt, is groot. Het stemt
ons, Hollanders, tot wie zij zich om hulp
wenden, tot diep gevoeld medeleven.
Weliswaar geven de grens-stations bij
aankomst der internationale treinen tel
kens staaltjes te zien van ellende, waaraan
de Duitsche „uitgeworpenen" zijn bloot ge
steld, maar een beschrijving, zooals een
bepaald deel der pers deze gemeend heeft
te moeten geven, gaat de perken van onze
befaamde Hollandsche waarachtigheid te
buiten.
Het zal goed zijn ook in deze aangele
genheid „Wahrheit" van „Dichtung" te on
derscheiden".
Wij laten hier volgen een uiteenzetting
van minister Goseling naar aanleiding van
vragen, die een Kamerlid heeft gesteld
over Joodsche vluchtelingen, die, aan de
Duitsch-Nederlandsche grens gekomen,
worden teruggedreven.
Op de vragen van het Tweede Kamer
lid Donker betreffende het niet toelaten
in Nederland van een aantal op 23 No
vember 1938 te Zevenaar aangekomen
Joodsche vluchtelingen uit Duitschland,
heeft de ministei* van Justitie het volgen
de geantwoord.
Het in de eerste vraag gestelde is klaar
blijkelijk ontleend aan een bericht, dat de
zer dagen in verschillende bladen vrijwel
gelijktijdig is opgenomen en dat, even
als vele andere berichten over vluchtelin-
gengevallen van den laatsten tijd, een
tendentieus karakter draagt.
De werkelijkheid is' anders.
Volgens een onmiddellijk ingezonden
ambtelijk rapport is in den avond van 23
November 1938 op het station te Zeve
naar het navolgende voorgevallen:
Op 23 dezer met den trein van 17.12
aankomst te Zevenaar, arriveerden vijf
Joodsche Duitschers (dames en heeren),
die voorgaven over België naar een Ame-
rikaanschen staat te emigreeren. Zij wer
den afgehaald door twee personen uit
Amsterdam. De papieren, enz. waren in
orde, behoudens dat het doorreisvisum
voor België ontbrak. Door den controlee
renden ambtenaar werd uit dien hoofde
doorgang geweigerd. Bij de betrokkenen
veroorzaakte dit aanvankelijk groote op
winding. Speciaal een der dames (een
meisje van circa 20 jaar) wond zich hevig
op, terwijl een der Duitschers zich op de
knieën liet vallen. Nadat de chef van den
doorlaatpost de zaak rustig uiteen had ge
zet, keerde spoedig de kalmte terug. In
hun paspoorten werd de aanteekening ge
steld, dat zij naar Dusseldorp werden te
ruggezonden, uitsluitend om aldaar het
Belgische transit-visum te erlangen. Door
een ter plaatse aanwezigen vertegen
woordiger van het Joodsche vluchtelingen
comité werd voor het gezelschap telefo
nisch logies besproken in Emmerik. Rustig
en zonder verder protest is het gezelschap
daarna teruggereisd. Ook de personen uit
Amsterdam toonden zich van het juiste
der gevolgde handelwijze overtuigd.
Van het voorgevallene waren circa een
tiental op het perron aanwezigen getuige.
Te 18.42 arriveerden per trein een aan
tal van 25 Duitsch-joodsche vluchtelingen
en te 19.42 een aantal van 11, allen uit
Weenen. Onder deze 36 vluchtelingen be
vonden zich drie vrouwelijke; de andere
waren mannen van leeftijden, varieerende
tusschen 20 en 30 jaar, behalve een twee
tal, die respectievelijk 50 en 54 jaar oud
waren. Zij waren allen in het bezit van
paspoorten. Als doel van binnenkomst
gaven zij op voornemens te zijn om vérder
te emigreeren, zonder dat ook maar één
hunner in het bezit was van de daarvoor
vereischte documenten. Volgens ontvan
gen bericht stonden er in Emmerik op het
station nog een 200-tal gereed.
Bij aankomst van beide treinen waren
op het perron geen personen uit Zeve
naar aanwezig. Slechts waren uit Arnhem
een tweetal auto's gekomen met menschen
om hen af te halen, alzoo, naar is aan te
nemen, ten hoogste bevattende een 8-tal
personen. De betrokken vreemdelingen
vertoonden geen van allen sporen van
mishandeling. Niemand van hen heeft zich
op de knieën geworpen. Geen meisje is
buiten bewustzijn geraakt. Niemand heeft
het voornemen om zelfmoord te plegen ge
opperd. Er bestond dan ook voor de amb
tenaren, volgens hun eigen verklaring,
geen aanleiding om tot tranen geroerd te
zijn. Van „terug drijven" is geen sprake
geweest. Vanzelfsprekend „onder geleide",
zijn alle 36 vreemdelingen zonder eenig
incident kalm met den trein van 21.22
weder naar Emmerik teruggereisd.
Dll nummer bestaal uit vljt
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Regelingen voor de
St. Nicolaas-periode
In verband met het naderen van St. Ni-
colaas wordt onder de aandacht van be
langhebbenden gebracht, dat voor het win
kelbedrijf dan de volgende regelingen zul
len gelden.
Winkelsluiting.
Van 25 November tot en met 5 December
mogen alle winkels geopend zijn tot 10 uur
n.m., behalve op Zondag 27 November.
De Winkelsluitingswet kent voor dit tijd
vak namelijk geen afwijkingen van de Zon-
c?agsluiting, behalve de gebruikelijke voor
melkwinkels, visch- of fruitwinkels en win
kels in brood, banket, suikerwerk, chocolade
en consumptie-ijs. (4 December valt op Zon-
oag).
Arbeids- en rusttijden.
Gebruik kan worden gemaakt van de vol
gende faciliteiten, welke het Winkel werk
tijdenbesluit toestaat:
Voor winkels in het algemeen:
In afwijking van den normalen arbeids
tijd van 9 1/2 uur per dag en 53 uren per
week, mag in winkels door een persoon
boven 18 jaar arbeid verricht worden ge
durende 11 uren per dag en 66 uren per
week op alle werkdagen in het tijdvak van
25 November tot en met 5 December, on
der voorwaarde, dat de betrokken arbeiders
ir het tijdvak van drie weken, aanvangen
de 24 November, in totaal niet langer dan
172 uren arbeid verrichten.
Tevens mag in hetzelfde tijdvak voor deze
arbeiders afgeweken worden van het ver
bod van arbeiden na 8.30 uur n.m., mits
r.iet later wordt gewerkt dan een half uur
na het tijdstip, waarop de winkels voor het
publiek gesloten moeten zijn (dat is dus
riet later dan half 11).
Jeugdige personen van 16 jaar of ouder
mogen in genoemd tijdvak in alle winkels
arbeid verrichten gedurende ten hoogste
J 0 uren per dag en 60 uren per week, onder
voorwaarde, dat zij in het tijdvak van drie
weken, aanvangende 20 November, in to
taal niet langer dan 166 uren arbeid ver
richten.
Personen beneden den leeftijd van 18
jaar mogen echter geen arbeid verrichten
vóór 8 uur v.m. en na 8 uur n.m.
De vrije halve dag mag in het tijdvak
van 25 November tot en met 5 December
eenmaal ingehouden worden, zonder dat
compensatie behoeft te worden gegeven.
Buitenland
De Paus heeft een rustigen nacht gehad.
Zijn toestand was hedenmorgen bevredi
gend. (1ste blad).
De Belgische regeering zal een agent to
Burgos benoemen. (2de blad).
Nieuwe Jodenwetten in Duitschland.
(2de blad).
Uit verzet tegen de decreten heeft de
C. G. T. in Frankrijk een algemeene sta
king afgekondigd. (2de blad).
Voorts wordt nog eens de aandacht ge
vestigd op artikel 9 van het Winkelwerk-
tijdembesluit, waarin wordt bepaald, dat de
rusttijd van 11/2 uur slechts gegeven be
hoeft te worden, indien de arbeidstijd van
den bediende aanvangt vóór 1 uur n.m. en
tevens later dan 6.30 n.m. eindigt. Indien
dit niet het geval is, kan met een half uur
worden volstaan, hetgeen van belang kan
zijn voor de werktijdregeling voor hulp
krachten, die gedurende de periode van
groote drukte tijdelijk worden aangenomen
en veelal eerst des middags in dienst komen.
Indien na 8.30 uur n.m. arbeid wordt ver
richt, moet een verplichte nachtrust van
ten minste 9 uur in acht genomen worden.
Voor bepaalde branches:
In winkels, waar uitsluitend of in hoofd
zaak brood, banket, suikerwerk, chocolade
en consumptie-ijs worden verkocht, mag
op 3, 4 en 5 December door arbeiders boven
18 jaar gedurende ten hoogste veertien uren
per dag arbeid worden verricht.
Men bedenke echter, dat op Zondag 27
November deze winkels slechts gedurende
4 achtereenvolgende uren voor het pu
bliek geopend mogen zijn, tenzij de ge
meenteraad met gebruikmaking van arti
kel 9, 3e lid der Winkelsluitingswet ver
ruiming mocht hebben toegestaan, of door
toepassing van crisisverkoopverruiming het
aantal van 4 uren op 6 uren is gebracht
Door dezelfde omstandigheden kunnen voor
sigarenwinkels en drankverkoopplaatsen
dan afwijkingen gelden.
Tijdelijke afwijkingen van de arbeids
lijst, in verband met vorenstaande uitzon
deringsregeling, kunnen ingevolge artikel
25 van het Winkelwerktijdenbesluit wor
den aangegeven door vermelding van de
voor die dagen geldende regeling op een
geschrift, dat door den patroon of den be
voegden chef wordt onderteekend en naast
de arbeidslijst wordt gehangen. Inzending
/an nieuwe arbeidslijsten voor die enkele
dagen is dus overbodig. Afschrift van het
zoo juist genoemde geschrift behoeft niet
aan de Arbeidsinspectie te worden gezon
den.
Tevens dient erop gewezen te worden,
wanneer krachtens een door den gemeen
teraad vastgestelde verordening eventueel
ook voor Zondag 4 December 1937 verkoop
gelegenheid wordt toegestaan voor alle
winkels zooals te Amsterdam, dan wel rui
mere verkoopgelegenheid voor koek- en
banket winkels, in dit geval de vermelde
faciliteiten inzake den werktijd ook voor
dien dag kunnen worden benut, naar ge
lang zulks mogelijk is in verband met den
omvang van de toe te stane verkoopgele
genheid.
Een leeuw, die uit een dierenpark in het Noord-Brabantsche dorpje Bladel ont
snapte, bracht de geheele omgeving in rep en roer. Na verscheidene wederwaar
digheden werd het dier tenslotte in een zng. vangkooi gedreven. De koning der
dieren na ztfn escapade in zijn eng verblijf.
