De Jodenkwelling in Duitschland Zal Chamberlain Tanganyika aanwijzen? De strijd in het verre Oosten BUITENLAND De Kerkvolglng MAANDAG 21 NOVEMBER 1938 DE LE1DSCHE COUR/ NT TWEEDE BLAD - PAG. 6 cp de pijnlijke plek. bestrijdt HOEST. KEELPUH GRIEP. RHEUMATIEK STEKER IN DEZIW De opstanding van Hongarije Zeven dagen reeds duurt het binnen trekken van de steden en dorpen, die door het Weensch scheidsgerecht weer aan het moederland werden teruggeschonken. In een onvergetelijken veldtocht van ze ven dagen is een gebied van 12.000 K.M.2 met een bevolking van ruim 1.000.000 zie len onder het bestuur der H. Kroon terug gebracht. Na twintig jaren van rouw zijn eindelijk de zwarte wolken boven ons vaderland vaneengescheurd en gaat Hongarije zijn plaats onder de zon weer hernemen. De straten weergalmen van feestgedruisch en alles wat niet bij de openbare plechtighe den tegenwoordig kan zijn, verdringt zich om de luidsprekers en volgt met intense belangstelling de gebeurtenissen, die zich in de vrijgemaakte gebieden afspelen. Overal ziet men slechts blijde" gezichten en gelukkige menschen. Als bij tooverslag schijnt alle somberheid weggedreven. De dag van 2 November 1938 zal in'de geschiedenis van ons vaderland met gou den letters worden aangeteekend. O spe ling van het lot! De dag der dooden is de dag der Hongaarsch^ verrijzenis gewor den. Hoe innig de gebeurtenissen worden beleefd, met welk een spanning de uit spraak van het scheidsgerecht werd afge wacht, bewijzen o.m. de talrijke gedich ten, die in deze dagen zijn geboren uit de ziel van een begaafd volk. Nicolaas von Horthy, de rijksbestuur der van het Koninkrijk'zonder koning, ge zeten op zijn prachtigen schimmel, over de Donaubrug de stad Komaron binnen trekkend, ziedaar het fascineerende beeld, dat zich voor eeuwig in de volksziel heeft vastgezet en een onuitputtelijk thema zal blijven, waaraan schilders en dichters naar hartelust hun kunst beproeven kunnen. Gaf de intocht te Komarom en de bezet ting van honderden andere plaatsen aan de daar wonende bevolking de gelegen heid op de ontroerendste wijze van haar liefde en aanhankelijkheid jegens het oude vaderland te getuigen, de herneming van Kassa, de hoofdstad van Opper-Hon- garije, heeft alles in de schaduw gesteld. Vier extra treinen stonden in den vroe gen morgen te Boedapest gereed om het officieele Hongarije naar Kassa over te brengen. ?~iemand, die uit hoofde van zijn hart of positie tot de plechtigheid was uitgenoo- digd, ontbrak op het appel. De leden der regeering en van de beide Kamers van af gevaardigden, burgemeesters en rechters, officieren en professoren, Bisschoppen en Prelaten, alles trok op naar Kassa, waar de meesten in twintig jaar geen voet meer gezet hadden. De hoofdwegen naar het Noorden waren met auto's overdekt. Onder het plechtige gelui van de klok ken van alle kerken der stad vond de intocht plaats, die in vertoon van prachtig en macht alle beschrijving te boven gaat. De geestdrift waarmede de tienduizen den, die langs de straten stonden ge schaard, admiraal Horthy begroetten, was overweldigend. Onder de feestredenaars was ook graaf Eszterhazy, de bekende leider der Hon- gaarsche minderheden in Slowakije. Zijn korte rede maakte een diepen in druk. Indien, aldus Graaf Eszterhazy, de Hongaren, die thans hun hoop verijdeld zagen, weer in het oude vaderland te wor den opgenomen, voortaan dezelfde behan deling zullen ondervinden als de Slowa- ken, die door de grenswijziging wederom Hongaarsche onderdanen worden, zal dit aan de hartelijke samenwerking, die tus- schen de beide bro-edervolken zoozeer noodzakelijk is, slechts ten goede komen. Een geweldig enthousiasme brak los, toen Admiraal Horthy zich in zijn antwoord ook in het Slowaaksch tot de Slowaken wendde. Dan stroomde de bevolking in dichte drommen naar dê~ Dom van de H. Elisa beth, het pronkjuweel der gothische bouw kunst in Opper-Hongarije. Angstwekkend vol was het ruime kerkgebouw, toen aan de eene zijdk van het hoofdaltaar Z. Em. de Kardinaal Primaat en aan de andere zijde de Rijksbestuurder met zijn gade hun plaatsen gingen bezetten. Even later zette het machtige orgel in en klonk door de hooge gewelven het Hongaarsche Credo: Ik geloof in één God. Ik geloof in één Vaderland. Ik geloof in de opstanding van Hongarije. He was een moment van de diepste ont roering. Zóó aangrijpend schoon werd deze bede vertolkt, dat in aller oogen tra nen blonken en velen in luid gesnik uit barstten. Daarna werd door de geestelijkheid het Te Deum aangeheven, dat door het gansche volk in de landstaal werd overgenomen. Toen daalden Kardinaal en Rijksbe stuurder af naar de crypte. Daar werd aan een doode de blijde mare der be vrijding gebracht. In diepe ontroering stonden de beide hoogste autoriteiten des land voor het graf van Hongarije's grooten vrijheidsheld vorst Rakóczi, die zijn on noemelijke rijkdommen vrijwillig voor het vaderland ten offer bracht, onder wiens vaan met het „Cum Deo pro Patria et Libertate" Hongaren, Slowaken en Roethe- nen in broederlijke eensgezindheid gestre den hebben tegen hun gemeenschappelijke onderdrukkers. Rakóczi, de groote held rust thans weer binnen de grenzen van het oude vaderland in zijn eigen roemruchte stad Kassa, wier geschiedenis met die der Rakóczi's op zoo innige wijze verbonden is. Kassa is weer vrij. De Tsjechische burge meester Maxon met ongeveer tienduizend Tsjechen heeft de stad verlaten. Haastig werden thans alle teekens der Tsjechische overheersching uitgewischt. De straten krijgen hun oude namen terug. In Kassa klinkt weer het Hongaarsche lied. Door Kassa stroomt het Hongaarsche leven met nieuwe kracht. DUITSCHLAND HEEFT ER NOG NIET GENOEG VAN. Vijftienhonderd vergaderingen te Berlijn. De „Angriff" meldt, dat een golf van antisemietische propaganda over Berlijn zal gaan. Tot Maart 1939 zullen vijftien honderd vergaderingen, gewijd aan den strijd tegen de Joden, worden gehouden, waarop de beste redenaars der partij zul len spreken. De nationaal-socialische „Parteikorres- pordenz" meldt, dat in de toekomst antisi- mietische maatregelen zullen worden af gekondigd, die het mogelijk zullen ma ken, in Duitschland teger. de Joden op te treden, wanneer zich „daden van terroris me tegen het Duitsche volk" of „Joodsche provocaties" voordoen, zelfs wanneer deze daden in het buitenland worden gepleegd Het anti-semietisme in Dantzig. De anti-semietische actie in de vrije stad Dantzig duurt voort. Volgens berichten in de Joodsche pers te Warschau, zouden twee Dantzigsche kooplieden, de Joden Stein en Gruenberg, overleden zijn ten gevolge van de behandeling, welke zij in de gevan genis hebben ondergaan. Aan dit bericht wordt toegevoegd, dat de meeste valide Joodsche mannen tusschen den twintig en zestig jaar gearresteerd worden. Alle Jood sche zaken en restaurants zijn gesloten. De stroom van vluchtelingen naar Gdynia houdt aan. De meeste Joodsche geneeshee- ren, advocaten en notarissen in Dantzig hebben zich het recht zien ontnemen hun beroep uit te oefenen. Overigens protesteert een deel der Pool- sehe pers tegen het decreet van den senaat van Dantzig, waarbij ambtenaren van de viije stad van Duitschen bloede moeten zijn en den eed moeten afleggen op de „nationaal-socialistische regeering van Dantzig". De bladen doen uitkomen, dat deze maat regel beoogt den senaat van Dantzig en de ambtenaren van de vrije stad onder de be velen van Berlijn te brengen, hetgeen in strijd is met de grondwet van Dantzig, zoomede met het Verdrag van Versailles. DE HULPVERLEENING AAN DE VLUCHTELINGEN. De Belgische regeering heeft tweehon derd Duitsche vluchtelingen doen over brengen naar het vluchtelingenkamp van Merxplas. Voorts is men mezig met 't in richten van een vluchtelingenkamp in Mar- neffe, waar nog duizend vluchtelingen vol gens het door Nederland ontworpen sys teem zullen kunnen worden onderge bracht. Drie Joden zijn er in geslaagd uit Duitsch land te ontsnappen met vier millioen Rijks mark bij zich. Zij zijn te Malmedy aange komen. TANGANYIKA VOOR JOODSCHE VLUCHTELINGEN OPEN? De politieke redacteur van het blad „The People" schrijft, dat Chamberlain Maandag in het Lagerhuis bekend zal ma ken, dat Engeland de vroeger Duitsche ko lonie Tanganyika, die thans onder Britsch mandaat staat heeft uitgekozen voor de vestiging van de Joodsche vluchtelingen uit Duitschland. Plaats voor 10.000 kinderen in Palestina. De Joodsche nationale raad van Palesti na heef aangeboden direct onderdag te verzorgen voor 5000 Joodsche kinderen uit Duitschland en daarna nog eens voor 5000 kinderen binnen een maand. De Britsche regeering zal over de toelating moeten be slissen. De kosten zouden worden gedra gen door de Palestijnsche joden en de Zio nisten over de geheele wereld. DE SPAANSCHE BURGEROORLOG DE TERUGTREKKING DER VRIJWILLIGERS. De terugtrekking der vrijwilligers, onder controle der door den Volkenbond benoem de internationale commissie, vindt regel matig voortgang. Onlangs zijn 1740 Fran- schen, die in de gelederen der Spaansche regeeringstroepen gestreden hebben, naar hun land teruggekeerd. Vrijdag heeft een groep Belgen, Franschen en Luxembur gers, Spanje verlaten, en Zondag vertrok een groep Franschen en vrijwilligers uit andere landen. Vandaag verlaat een groep Nederlanders, Denen en Noren het tooneel van den burgerstrijd. Schuilkelder werd graf. Gistermiddag hebben tien vlieghtuigen van de luchtmacht van Franco Pozoblanco gebombardeerd. Een bom is ontploft voor een schuilkelder en vernielde den ingang. Hierdoor zijn tien personen door verstik king omgekomen. Ook een trein, 40 K.M. ten Noord-Oosten van Pozoblanco werd gebombardeerd. Vier reizigers werden gedood. Driehonderd Joodsche afgevaardigden van steden in het Oostelijk deel der Ver- eenigde Staten hebben een vergadering gehouden, waarin een resolutie werd aan genomen, waarin er bij president Roose velt op wordt aangedrongen, bij de Brit sche regeering stappen te doen, om Pales tina te heropenen voor de Joodsche vluch telingen uit Duitschland. De vergadering was van meening, dat Palestina het aange wezen gebied is voor Joodsche immigratie. DE VERONTWAARDIGING IN AMERIKA. Betoogingen bij het Duitsche consulaat te New-York. Verscheidene honderden betoogers heb ben zich Zaterdag verzameld in de nabij heid van het Duitsche consulaat-generaal te New-York. Zij droegen banieren, waarop de „vernietiging van de nazi-terreur" ge- eischt werd. Veertig politie-agenten be waakten het consulaat, terwijl 60 man in reserve werden gehouden. De politie stond onder bevel van door Laguardia uitgeko zen Joodsche meerderen. Woensdag a.s. zullen 20.000 winkeliers te New-York hun zaken gedurende een uur gesloten houden als protest tegen de be handeling der minderheden in Duitschland. „Dieckhoff laat ruïnes achter." Het dagblad „New-Yorker Staatszeitung" een belangrijk orgaan van de Duitsche ko lonie, dat tot dusverre de officieele Duit sche opvattingen verdedigde, schrijft naar aanleiding van het vertrek van de Duitschen ambassadeur uit Washington: „De berichten uit Berlijn getuigen, dat men in Berlijn niet wil gelooven aan de sombere beschrijving der reacties in de Amerikaansche openbare meening. Wij ho pen dat Dieckhoff er in zal slagen de Wil- helmstrasse en de leiders der nationaal- socialistische partij te overtuigen van den ernst van den toestand. Duitschland moet niet hopen, dat deze heftige storm gaat lig gen. Dieckhoff laat slechts ruïnes achter zich: alle krachtsinspanningen, die' hij ontplooid heeft om een verzoening tus schen Duitschland en de Vereenigde Staten tor stand te brengen, zijn te niet gedaan. Alle hoop op het sluiten van een nieuw handelsverdrag is verdwenen. De in Duitschland voorgevallen gebeurtenissen hebben de Vereenigde Staten en Engeland economisch en poiltiek vereenigd. Deze gebeurtenissen hebben den kloof tusschen Duitschland en de Vereenigde Staten on overbrugbaar gemaakt." ONTPLOFFING IN ROEMEENSCHE SYNAGOGE. Gisterochtend om zeven uur heeft zich een ontploffing voorgedaan in de synagoge te Alba Julia. Het dak werd vernield, doch niemand werd gewond. Het bestuur der vereeniging van rabbij nen in Polen is verzocht zich in dien tijd van ieder betoon van vreugde te onthou den. Er zal geen enkel kerkelijk huwe lijk worden voltrokken. Ook wordt verzocht zich eens per week van een warmen maal tijd te onthouden en het geld beschikbaar te stellen ten behoeve van de uit Duitsch land gezette Poolsche Joden, die zich nog steeds bij duizenden aan de grens ophou den. TSJANGSJA DOOR BRAND VERNIELD. Tweeduizend dooden. De hoofdstad van Hoenan, Tsjangsja, is door een brand, welke vijf dagen heeft ge woed, totaal vernield Hierbij zijn twee duizend personen om het leven gekomen. De brand is voor een deel te wijten aan iet verkeed uitleggen van geruchten door dt plaatselijke politie-autoriteiten en voor een ander deel aan de verontwaardiging van het verdedigingscorps tegen de Japannee- zen. Men hoorde dat de Japansche troepen de stad naderden en zonder bevelen van de opperste legerleiding hebber de verdedi gers van de stad de openbare gebouwen in brand gestoken, waarna vele burgers hun huizen in brand staken. De orde is thans hersteld. Generaal gefusilleerd. Uit Tsjoengking woidt van betrouwbare zijde gemeld, dat maarschalk Tsjang Kai Sjek, ontevreden over de evacuatie der bur gerbevolking en het voortijdig in brand Steken van Tsjangsja, de hoofdstad van Hoenan, generaal Fongti, vroeger militair sttaché te Berlijn en commandant van de provinciale garde van Hoenan, heeft laten fusilleeren. De maarschalk zal strenge maatregelen nemen tegen den gouverneur dezer provincie, waarvan de verdediging trrachtig wordt hervat. Volgens mededeeling van het Chineesche persbureau is de toestand in de provincie Hoenan beter voor de Chineesche troepen. 35 en 55 ct. DUITSCHLAND KLOOSTER IN STIERMARKEN IN BESLAG GENOMEN. De nationaal-socialistische autoriteiten hebben het katholieke klooster Sint Lam- brecht in Stiermarken in beslag genomen: Het klooster heeft groote bezittingen. De West Deutsche Beobachter motiveert het in beslag nemen met den staat van zeden, cultuur en financiën in het klooster Onder het bewind van Schuschnigg zou men in het klooster wapens hebben verbor gen voor het Vaderlandsche Front. KATHOLIEKE GEESTELIJKHEID TEGEN LEEKENONDERWIJS. Alle ouders in een zeker district van Berlijn hebben onlangs het verzoek ont vangen een formulier te onderteekenen dat ten doel had, dat zij hun kinderen naar leekenscholen zouden zenden. De Bisschop van Berlijn heeft gisteren een herderlijk schrijven in alle Katholieke kerken laten voorlezen, waarin tegen de zen maatregel wordt geprotesteerd. De Bisschop verklaarde, dat alle Katholieke ouders krachtens het concordaat hun kin deren naar Katholieke scholen kunnen zenden en dat het de plicht van Katho liek ouders is aan dit recht vast te hou den. HET PROTEST DER ENGELSCHE KATHOLIEKEN TEGEN DE KERKVERVOLGING. lederen dag komen ongeveer 10.000 handteekeningen binnen op het bureau van de „Universe" te Londen, waar deze verzameld worden als protest tegen de Kerkvervolging in het Derde Rijk; dit pro test zal aan Hitier persoonlijk worden ge richt. FRANKRIJK DE NIEUWE FRANSCHE AMBASSADEUR. Van semi-officieele zijde wordt gemeld: In politieke kringen te Berlijn wordt ver nomen, dat de nieuwe Fransche ambassa deur, Coulondre, die Zaterdag in Berlijn is aangekomen, reeds Maandag naar den Obersalzberg zal reizen, waar hij vermoe delijk Dinsdag door Hitier ter overhandi ging van zijn geloofsbrieven ontvangen zal worden. Tevens zal waarschijnlijk ook de Belgische gezant, Davignon, zich naar Berchtesgadën begeven, om aldaar zijn geloofsbrieven als ambassadeur, nu het Belgische gezantschap in Berlijn tot am bassade is verheven, te overhandigen. DE REIS VAN KONING CAROL. Te Parijs aangekomen. Koning Carol en kroonprins Michael zijn Zaterdag aan het Gare du Nord te Parijs aangekomen. Zij werden verwelkomd door den minister van buitenlandsche zaken Bonnet, een vertegenwoordiger van oen president en vele andere autoriteiten. Een menigte van duizenden juichte de gasten toe. De koning en de prins begaven zich per auto naar hun hotel. Zondagmiddag heeft de president der Fransche republiek, Lebrun, ter eere van koning Carol van Roemenië een lunch aangeboden. Mede zaten kroonprins Mi chael, de Roemeensche gezant te Parijs en talrijke Fransche ministers aan. Het Londsche resultaat. Het bezoek van koning Carol aan Lon den heeft geen windeieren opgeleverd. Het Roemeensche blad „Politika" schrijft in een bericht uit Boekarest, dat Roemenië op korten termijn en renteloos een cre- diet van twaalf milloen pond sterling zal ontvangen. Verklaard wordt, dat vermin dering van rechten zal worden toegestaan op in Groot-Brittannië uit Roemenië inge voerd graan. ITALIÈ AMERIKA LEVERT GEEN FILMS MEER. De Italiaansche maatregelen op filmge bied hebben vier van de grootste Ameri kaansche filmmaatschappijen doen beslui ten geen films meer naar Italië te zenden. De Italiaansche minister van volksopvoe ding verklaarde, dat de maatregelen slechts ten doel hadden den aankcop van buitenlandsche films te regelen. Er werd een prijs vastgesteld voor den verkoop van buitenlandsche films aan het Italiaansche staatsmonopolie, dat zoo juist in het leven is geroepen. De minister heeft het Italiaan sche publiek geruststellende verzekeringen gegeven ten aanzien van* de hoedanigheid van nationale films, die de leemten zullen aanvullen, welke ontstaan is door het prijsgeven van de Italiaansche markt door Amerikaansche ondernemingen FRANSCHE AMBASSADEUR OVERHANDIGT GELOOFSBRIEVEN. Zaterdagochtend is de Fransche ambas sadeur Francois Poncet, in plechtige audiëntie in het Quirinaalpaleis ontvan gen, waar hij den koning zijn geloofsbrie ven heeft overhandigd, welke hem accre- diteeren als ambassadeur bij den koning van Italië en keizer van Abessinië. TSJECHO SLOWAKIJE BAT'A AAN DE DUITSCHE GRENS LASTIG GEVALLEN. Het Sudeten Duitsche blad „Die Zeit" heeft een bericht gepubliceerd, dat de be kende schoenenindustrieel Bat'a dezer dagen bij Leitmeritz door de Duitsche grenswacht was gearresteerd. In gezaghebbende Duitsche kringen geeft men de volgende uitlegging aan dit bericht. Eenigen tijd geleden kwam de naam Bat'a voor op de lijst van personen, die gearresteerd moesten worden wanneer zij zich naar Duitschland zouden begeven. Later werd zijn naam geschrapt. De in dustrieel begaf zich uit Tsjecho-Slowakije naar Duitsch Bohemen. Een Duitsche tol beambte wist niet, dat het arrestatiebevel van Bat'a was ingetrokken en hield Bat'a aan de grens aan. Bat'a werd direct op vrije voeten gesteld. WESTONTWERPEN VAN ZELFBESTUUR AANGENOMEN. Tsjvalkowsky wordt president. De Kamer van afgevaardigde heeft de wetten betreffende de autonomie van Slowakije en Roethenië aangenomen. Jn de nationale eenheidspartij is een stemmigheid verkregen over de verkiezing van een nieuwen president en de vorming van de nieuwe regeering. Naar alle waarschijnlijkheid wordt Dins dag de nieuwe president gekozen. Als eenige candidaat geldt de minister van buitenlandsche zaken, Tsjvalkowsky. TURKIJE HET STOFFELIJK OVERSCHOT VAN ATATURK. Het stoffelijk overschot van Ataturk is Zondagochtend naar Ankara overgebracht. Het staat opgebaard in den hof van de Turksche Nationale Vergadering. In af wachting van den bouw van een speciaal mausoleum zal het stoffelijk overschot van het parlementsgebouw worden over gebracht naar het ethnografisch museum, waar het tijdelijk een rustplaats zal vin den na de uitvaartdiensten, welke heden middag beginnen. Aan het einde dezer plechtigheden zal geheel Turkije drie mi nuten stilte in acht nemen. Tijdens het voorbijtrekken van den begrafenisstoet te Istanboel is een oude muur, waarop vele toeschouwers een plaats hadden gezocht, ingestort. Een twintigtal menschen is ernstig gewond. AMERIKA KRACHTIGER POLITIEK DER VEREENIGDE STATEN. Amerika gaat de taal der dictatoren spreken. Volgens „Associated Press'' verklaren eenige zeer vooraanstaande Amerikaan sche industrieelen, die zeggen de plannen der regeering te kennen, dat de Ver eenigde Staten zeer binnenkort zullen overgaan tot een wijziging van interna tionale en binnenlandsche politiek, welke van historische beteekenis zal zijn. Eén dezer industrieelen gaf als zijn meening te kennen, dat Amerika voortaan de taal der dictatoren zal spreken. Hij voegde er aan toe, dat diplomatie en handelspolitiek gesteund zouden worden door een wape ning, die elke mogelijke combinatie van totalitaire staten ontzag zou inboezemen. In deze industrieele kringen verwacht men, dat de volgende punten op het re- geeringsprogramma zullen voorkomen: 1. Een leger, een vloot en een luchtmacht, die de wereld „op een afstand kunnen houden". 2. Een internationale diplomatieke actie, die ten doel heeft den demcorateiën een hart onder de riem te steken, om verdere totalitaire aanmatigingen onmogelijk te maken. 3. Een snelle actie tot opheffing van werkloosheid, arbeidsconflicten en econo mische onrust in de Vereenigde Staten, waardoor men den totalitairen staten hun belangrijkste argument betreffende „het echec der democratieën" zou ontnemen. Intusschen is men in dezelfde kringen van meening, dat Amerika altijd bereid zal zijn tot ontwapening, als andere landen willen medewerken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 6