dagblad voor leiden en omstreken
Ook Duitschland
ontbiedt zijn
ambassadeur
VRIJDAG 18 NOVEMBER 1938
30ste Jaargang No. 9187
3)e £cid^veSou^aAit
Dit nummer bestaal uit
vier bladen.
V Nogmaals: het
vluchtelingen-vraagstuk
Wij schreven gisteren, dat ons niet
misplaatst schijnt een aandrang op de re
geering, om wat meer soepelheid te be
trachten in het toelaten van Joodsche
vluchtelingen uit Duitschland.
Natuurlijk sluit dit niet in, dat wij
blind zouden zijn voor de groot e!
moeilijkheden, waarin de regeering is ge
plaatst.
De regeering moet rekening houden
.met wat het volk nu wil èn met wat het
wil.over 'n halfjaar b.v.
Hoe zal het volk oordeelen over een le
ger buitenlanders hier te lande over 'n
half jaar b.v.
Zal er geduld worden, dat dezen werk
verrichten, terwijl, evenzeer geschikte,
landgenooten werkloos rondloopen?
Zoo neen. Ligt er dan geen groot gevaar
in, als al deze menschen werkloos en zich in
den vreemde vervelend zouden rondloo
pen? Wij laten nu nog buiten beschou
wing het vraagstuk van onderdak en on
derhoud.
Men bedenke, dat de tijdelijkheid van
een verblijf hier te lande kort, maar ook
lang en heel lang kan duren.
Voor .de regeering geldt hier zoo drin
gend, dat: regeeren is vooruitzien.
Maar, al houdt men het bovenstaande
streng en scherp voor den geest, dan is
men toch niet bevredigd, als de regee
ring de grenzen gesloten of zoo goed als
gesloten houdt integendeel! De naasten
liefde, de christelijke naastenliefde heeft
haar eischen!
De regeering staat hier voor een kwes
tie, die onoplosbaar schijnt.
Wij moeten haar veel wijsheid afbid
den. En wij moeten bij onze critiek re
kening houden met de wel uiterst moeilij
ke positie, waarin zij is geplaatst.
Daarmede inderdaad rekening houdend,
herhalen wij echter de meening, door ons
gisteren neergeschreven, dat een soepeler
houding, dan de regeering in verscheidene
concrete gevallen schijnt aan te nemen,
mogelijk, gewenscht en verplichtend is!
•/Tegen Ce Katholieke Kerk
't Is een winst, dat het nationaal-socialis-
me in Duitschland nu niet meer verkon
digt, dat zijn strijd „slechts" gaat tegen
het politiek Katholicisme, maar er
rond-weg voor uitkomt, dat het de Ka
tholieke Kerk bestrijdt.
De president der Zwitsersche Evangeli
sche Kerk publiceert een uittreksel uit
een rede, door Rosenberg op het rijks-
cultureel congres gehouden, waarop hij
verklaarde:
„De Katholieke Kerk en met haar de
confessioneele Evangelische Kerk in haar
tegenwoordigen vorm moet verdwijnen".
Terwijl hij afwees het gebruik van radi
cale middelen tot dat doel, die het
prestige der regeering kunnen schaden,
zeide Rosenberg verder, „dat de katholieke
jeugdgroepen niet meer zijn dan losse
groepen, die mettertijd geabsorbeerd zul
len worden. De jeugd is een spons, waar
aan niets weerstand biedt".
De Katholieke Kerk moet verdwijnen...
Zoo hebben er in den loop der eeuwen
méér gesproken. En die allen zijn verdwe
nen. De Kerk is gebleven en zal blijven
bestaan.
Intusschen blijkt wel ten over
vloede! uit zulke uitlatingen, dat de
strijd rechtstreeks tegen de Katho
lieke Kerk gaat!
V De S.D.A.P. en het
koningschap
Bij de behandeling van de begrooting in
den Haagschen gemeenteraad heeft de
heer Vliegen een opmerkelijke verklaring
afgelegd. In het afdeelingsverslag stond te
lezen, dat vele leden met dankbaarheid
hebben geconstateerd de algemeene deel
neming aan de feesten- bij gelegenheid van
het regeeringsjubileum der Koningin en
met name het feit, dat de S.D.A.P. zich
aangesloten heeft bij de algemeene volks
vreugde en aan de openbare huldiging van
HM. de Koningin heeft deelgenomen. En
VOOR RAPPORT OVER DE STEMMING
IN DE V. S.
BERLIJN, 18 November. (A.N.P.) Het
Duitsche Nieuwsbureau meldt: De Duitsche
ambassadeur in Washington, dr. Hans
Dieckhoff, is naar Berlijn ontboden om
rapport uit te brengen.
De ambassadeur zal den rijksminister
van buitenlandsche zaken uitvoerig op de
hoogte brengen van de stemming in de
Vereenigde Staten en de eigenaardige hou
ding tegenover binnenlandsch-Duitsche
gebeurtenissen, welke spreekt uit verschei
dene verklaringen van Roosevelt en andere
toonaangevende persoonlijkheden der Ver
eenigde Staten.
Een fascist protesteert
tegen Duitsche
beweringen
VERZET TEGEN DE RASSENPOLITIEK
IN ITALIë.
ROME. 18 November. (A.N.P.) De fas
cistische afgevaardigde Ezio Garibaldi, een
neef van den grooten Italiaanschen patriot,
laat in het tijdschrift „Camicia Rossa",
waarvan hij mededirecteur is, krachtig
zijn stem hooren tegen het invoeren in
Italië van de Duitsche rastheorieën. Hij
keert zich tegen de leiders van bepaalde
extremistische stroomingen in Italië, waar
aan hij elk officieel of officieus karakter
ontzegt, tegen de „min of meer bewuste
importeurs van theorieën van buiten-
landsch merk"
Eveneens protesteert hij tegen de bewe
ringen van Julius Streicher, die in den
„Stuermer" verklaart, dat tot de Intaliaan-
sche interventie in den wereldoorlog niet
is besloten door de regeering, doch door
een clique van Joden en vrijmetselaars, die
haar in een oorlog tegen Duitschland zou
hebben gedreven. Garibaldi herinnert er
aan, dat Italië in 1915 geleid werd door
d'Annunzio, Mussolini, Corridoni, Corradi-
ni, Garibaldi en Federzoni, en dat geen
hunner een Jood was.
NOODLOTTIG DEFILé LANGS
ATATURKS BAAR
Tien personen doodgedrukt in gedrang
ISTANBOEL, 18 Nov. (ANP.) Van
nacht, toen een onafgebroken rij van wel
honderdduizend menschen voorbij het
stoffelijk ove rschot van Ataturk in het
Dolma Bagtsje-paleis trachtte te trekken,
-is zulk een gedrang ontstaan, dat elf per
sonen om het leven zijn gekomen, terwijl
vele anderen in zorgwekkenden toestand
verkeeren. Een duizendtal vrouwen en
kinderen werd bewusteloos geslagen.
KONING CAROL VERTROKKEN.
LONDEN, 18 November. (A.N.P.) Ko
ning Carol en prins Michael van Roemenië
zijn hedenochtend van. het Victoria station
vertrokken, uitgeleide gedaan door koning
George en minister Halifax.
De rit van Buckingham Palace naar het
station werd gemaakt in drie auto's, in de
voorste waarvan koning Carol en koning
George waren. De beide vorsten werden
door een groote menigte toegejuicht.
het verslag vervolgt dan: Ook deze partij
beschouwt dus thans Oranje als het sym
bool der onafhankelijkheid en volksvrij
heden.
De heer Vliegen heeft deze opvatting
van de niet-soc. dem. leden gisteren in
de openbare vergadering van den Haag
schen gemeenteraad bevestigd.
Het is een vooruitgang, waarover men
zich slechts kan verheugen.
Zeker niet allen in de S.D.A.P.
denken er over als de heer Vliegen.
En er zijn er, die, zich niet direct verzet
tend tegen het koningschap, blijven stre
ven naar het ideaal van den republikein-
schen regeeringsvorm.
Maar verklaringen, als die van den heer
Vliegen, beteekenen inderdaad een voor
uitgang, waarover wij ons moeten ver
heugen om redenen van nationaal belang.
Een vooruitgang op den weg der waar
heid. Men zal Oranje moeten erkennen
niet slechts als symbool der onafhankelijk
heid en volksvrijheden, maar als een be
scherming van en een waarborg voor onaf
hankelijkheid en volksvrijheden!
Het bezoek van den
Belgischen Koning
Hoe het militaire eerbetoon geregeld is.
Over het militaire eerbetoon bij het be
zoek van Zijne Majesteit den koning der
Belgen aan Nederland kan het volgende
worden medegedeeld:
Bij aankomst van Zijne Majesteit aan het
station Roosendaal op Maandag a.s. met
den trein van 13.01 zullen op het perron
aanwezig zijn de bevelhebber in de 3de mi
litaire af deeling, generaal-majoor A. A.
van Nijnatten, met zijn adjudant en de gar
nizoenscommandant te Roosendaal, ma
joor A. G. C. Reyers, met zijn adjudant. Er
zal een eerewacht zijn van de Ille divisie
(infanterie) met vaandel en vaandelwacht
van het 3de regiment infanterie en het mu
ziekkorps van het 6e regiment infanterie.
De aankomst te Amsterdam.
Na een oponthoud^ van tien minuten zal
de koning zijn reis naar Amsterdam voort
zetten. Zijne Majesteit wordt om 15.00 uur
in de hoofdstad verwacht. Op het perron
van het Centraal Station zullen aanwezig
zijn de gouverneur van de hoofdstad, gene
raal-majoor A. R. van den Bent, en de
commandant der marine te Willemsoord
schout bij nacht H. Jolles, beiden vergezeld
van hun adjudanten. In de wachtkamer
zullen aanwezig zijn de commandant der
maritieme middelen te Amsterdam, kapi
tein ter zee N. A. Rost van Tonningen en
de garnizoenscommandant te Amsterdam,
luitenant-kolonel W. A- Boswijk, beiden
met hun adjudanten.
De eerewacht zal hier uit 100 man van
de Koninklijke Marine bestaan, met de
stafmuziek der Marine.
Tijdens den rit van het station naar het
paleis op den Dam zal een eere-escorte van
het Ie regiment huzaren dienst doen. De
weg van station naar paleis wordt afgezet
door troepen van de IVe divisie.
Bij het paleis.
Bij het paleis staat een eerewacht van
troepen van de IVe divisie (infanterie)
met vaandel en vaandelwacht van het 7e
regiment infanterie en het muziekkorps
van het 5e regiment infanterie. Bij aan
komst van Zijne Majesteit aan het station
zal Hr. Ms. „Tromp" 21 saluutschoten af
geven.
De taptoe.
Aan de groote taptoe, die des avonds
om 10 uur op den Dam wordt gehouden en
onder de muzikale leiding staat van den
kapitein dr. C. L. Walther Boer, directeur
van de Koninklijke Militaire Kapel, ne
men deel: de kapel van de koninklijke ma
rine, de koninklijke militaire kapel, de an
dere militaire muziekkorpsen, 12 klaroen
blazers van het regiment Jagers, 4 tam
boers, tevens hoornblazers, van het le,
5e, 6e, 9e, 16e en 18e regiment infanterie,
in totaal 24 man; 6 trompetters van het
le en 3e halfregiment huzaren en van het
2e en 6e regiment veld-artillerie, in totaal
24 man; 8 trompetters van het 2e regiment
luchtdoel-artillerie en 100 fakkeldragers
van het He bataljon van het regiment gre
nadiers.
Het programma van de taptoe.
Het programma bestaat uit de volgende
rummers:
1. La Brabanconne.
2. Roffel en taptoe.
3. „Wilt heden nu treden voor Godt den
Heer" (uit Valerius' Gedenckclank, 1626
(1).
4. Taptoe (genaamd de Russische) met
gebed, van D. S. Bortnjanski.
5. Taptoe.
6. „Merck toch hoe sterek", uit Valerius'
Gedenckclanck.
7. Taptoe.
8. Koraalfantasie op „Komt, dankt nu
allen God", van Johan Wagenaar.
9. Defiieermarsch van het Koninklijk
Belgisch le Regiment Grenadiers.
10. Defiieermarsch van het Nederlandsch
Regiment Grenadiers.
11. Defiieermarsch van het Koninklijk
Belgisch le Regiment Gidsen, van v. Ben
der.
12. Huldigingsmarsch, van dr. C. L. Wal
ther Boer.
13. Defiieermarsch van het Koninklijk
Belgisch 12e Linie-regiment, van Daude-
r.ard.
14. La Brabangonne.
15. Wilhelmus van Nassauwe.
Bij het monument der Belgen.
Den volgenden middag omstreeks drie
uur wordt de koning der Belgen bij het mo
nument te Amersfoort verwacht. Daar doet
dienst een eerewacht van troepen van de
Vie divisie (infanterie) met vaandel en
vaandelwacht van het 21e Regiment Infan
terie en het muziekkorps van het le Regi
ment Infanterie.
De regeling in de Residentie.
Ter aanvulling van het reeds is medege
deeld over het militaire eerbetoon in de
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
„NEDERLAND MOET EEN
JODENSTAAT WORDEN."
Uit de Volkskrant:
„Het samenspel der politieke partijen en
de regeering heeft maar één doel: Neder
land moet een Jodenstaat worden. Een an
der gebied mag daartoe niet aangewezen
worden", aldus schrijft het „Nationale
Dagblad".
Waarom dit blad zulks schrijft, ofschoon
het toch heeft kennis genomen van het
geen Dinsdag in de Tweede Kamer ter
zake van de Joodsche vluchtelingen uit
Duitschland is gezegd, en dus weet dat
ons land niet meer'dan een beperkt aan
tal Joden kan opnemen? Omdat de regee
ring niet is ingegaan op een vraag van den
heer d'Ansembourg om het initiatief te ne
men tot een internationale conferentie te
's Gravenhage om gezamenlijk een land
buiten Europa te zoeken waar de Joden
kunnen worden opgeborgen. Om begrij
pelijke redenen heeft onze regeering zulk
een initiatief niet wenschen te nemen.
Maar stel nu eens, dat de heer d'Ansem
bourg zulk een vraag niet had gesteld en
de regeering wél zulk een initiatief had
genomen, hoe zou het Nationale Dag
blad dan zijn te keer gegaan en de regee
ring hebben verweten, zich als kampioen
van de Joden te hebben opgeworpen.
Nu wordt Nederland in een „Jodenstaat"
omgezet; dan zou Nederland de voorvech
ter van 't Jodendom hebben geheeten. Men
behoeft er Lafontaine's fabel over de wolf
en het lam maar op na te lezen."
Residentie kan nog worden gemeld, dat bij
het vertrek van den koning op Donderdag
24 November om 11.13 uur van het station
Hollandschd Spoor te 's-Gravenhage, op hA
perron van dat station aanwezig zullen zijn
de gouverneur der Residentie, luitenant-
generaal baron van Voorst tot Voorst en
de garnizoenscommandant te s-Gravenhage,
kolonel R. P. J. van den Berg van Sapa-
roea, beiden met hun adjudanten.
Escorte per motorrijwiel.
Telkens wanneer Zijne Majesteit per
auto zal rijden zal 's konings auto geëscor
teerd worden door twee ritmeesters van het
le Regiment Huzaren-motorrijder. Het zijn
de ritmeesters C. C. Hasselman en T. L. A.
Steen kamp.
IDE WERELD IN
VOGELVLUCHT
BERLIJN: Een nieuw decreet hangt den
Duitschen Joden boven het hoofd, n.l. een
bepaling, waarbij huurovereenkomsten
met Joden aangegaan niet langer geldig
zijn. Na hun dus eerst het brood uit den
mond gestooten te hebben en den boel
kort en klein te hebben geslagen, wordt
den Joden thans het dak boven het hoofd
weggenomen. In München is men boven
dien zoo vriendelijk om kunstschatten, die
zich nog in Joodsch bezit bevinden, in „vei
ligheid" te brengen. Is het wonder, dat er
op het oogenblik maar één gedachte, is,
welke iederen Duitschen Jood beheerscht,
en wel deze: Hoe kom ik er uit? Maar het
Rijk laat ze nog niet los, want de milliard
boete moet eerst betaald zijn. En boven
dien zijn de andere regeeringen nog aan
het beraadslagen over de mogelijkheden,
om aan de vluchtelingen een verblijfplaats
te geven.
LONDEN: De Britsche regeering heeft
een ondeugend plan opgevat. Zij wil de
vluchtelingen doen emigreeren naar nog
weinig gekoloniseerde gebieden in Afrika,
welke vroeger Duitsch koloniaal bezit wa
ren, en thans door de Duitsche regeering
v/orden teruggeëischt. Op die manier ko
men de voormalige Duitsche koloniën toch
„in Duitsche handen.". Natuurlijk wordt
tegen dit plan heftig geprotesteerd in de
Duitsche pers.
Zoo schrijft de „Lokal Anzeiger": Het
Britsche Imperium beschikt over reusach
tige weinig gekoloniseerde gebieden, waar
in voldoende mogelijkheden aaow^-ig zijn
om deze emigranten op te nemen. Wanneer
Engeland daaibij echter ook de „Duitsche
koloniale gebieden" wil betrekken, kan
daartegen niet scherp genoeg geprotesteerd
worden. Het denkbeeld, den stroom van
Joodsche immigranten naar de „Duitsche
koloniale gebieden" te sturen, is frivool en
zou een herhaling beteekenen van den fout
der Engelsche politiek in Palestina.
Het „Berliner Tageblatt" schrijft: Wan
neer Engeland werkelijk ernstig het plan
zou overwegen, Joodsche kolonisaties te
vestigen in de vroegere Duitsche koloniën,
vooral in Tanganjika, het vroegere Duit
sche Oost-Afrika en in Kameroen, dan is
dat een doorzichtige zet, welke van Jood
sche zijde geïnspireerd is. Reeds thans kan
geconstateerd worden, dat dergelijke
slinkschheden de regeling van den eisch
naar Koloniën, waarover de Fuehrer in
zijn rede te Weimar gesproken heeft, slechts
des te dringender doet uitkomen."
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Een nieuw decreet zal de huurovereen
komsten van Duitsche Joden ongeldig ver
klaren. (2de blad).
Nieuw handelsverdrag tusschen Enge
land en Amerika. )2de blad).
Het nieuwe Tsjecho-Slowaaksche parle
ment bijeen. (2de blad).
r
Nieuwe Fuilleton
Wat een eenvoudig, maar niet on
aardig meisje, dat plotseling een klein
fortuintje in de schoot wordt gewor
pen en plotseling in het bezit raakt
van grafelijke papieren, zooal kan
overkomen, zult u lezen in het nieu
we feuilleton,
„EEN KORTE DROOM"
En toch was het haar schuld niet,
dat een kellner, die haar gevallen pa
perassen opraapte en daarop het woord
gravin had gezien, haar deze papie
ren teruggaf onder aanroeping van
dien adellijken titel.
Dat werd het begin van deze grafe
lijke historie met prinsen en baron
nen en men kan het een knap en bo
vendien alleraardigst meisje toch niet
kwalijk nemen, dat zij zich den gra-
vinnetitel laat aanleunen, als het im
mers allemaal* zoo van een leien dakje
gaat. En dan begint de geschiedenis
van het aardige winkelmeisje, dat een
korte droom van schoon geluk be
leefde.
Dezen schoonen droom zult u mee-
droomen, indien u het romantische
feuilleton leest, waarmee wij morgen
een aanvang zullen maken.
V
DE RAMP MET DE „IJSVOGEL".
De teraardebestelling van twee der
slachtoffers.
Twee der bij de vliegtuigramp van
Maandagavond om het leven gekomen
slachtoffers, de mecanicien W. J. van
Huut en mevr. H. Weidemann-Mark, zijn
vanmorgen op de begraafplaats Zorgvlied
in Amsterdam ter aarde besteld.
In denzelfden dichten, vaalgrijzen mist,
als waarin de „Ijsvogel" dien donkeren
Maandagavond op een weiland nabij de
veilige haven te pletter viel, zijn beiden
kort na elkaar naar hun laatste rustplaats
gebracht en vele vrienden, bekenden en
andere belangstellenden hebben hen daar
bij vergezeld.
In de aula, waar het orgel gewijde mu
ziek ten gehoore bracht, sprak de heer Spit
namens de K.L.M. enkele treffende woor
den van hulde aan de nagedachtenis van
wijlen den heer Huut. De heer Spit zeide,
dat de heer Huut behoorde tot hen, die
men bij den moeilijken arbeid van den
opbouw der luchtvaart noodig heeft. De K.
L.M. is dankbaar voor het vele belang
rijke werk, dat de overledene, die 28 maal
naar Indië vloog, bij dien opbouw heeft
gedaan. De maatschappij zal zijn nage
dachtenis in hooge eere houden.
Kort vóór de begrafenis van den heer
Huut, was op het Katholieke gedeelte van
„Zorgvlied" het stoffelijk overschot van de
bij den ramp omgekomen mevrouw Weide
mann-Mark ter aarde besteld.
Slechts enkele familieleden en bekenden
woonden deze droeve plechtigheid bij.
Namens de K.L.M. waren aanwezig mr.
Slotemaker en de heer A. S. Thompson,
stationschef op Schiphol.
In de aula, waar het orgel gewijde mu
ziek ten gehoore bracht, verrichtte pastoor
F. Dickerman, geassisteerd door de paters
R. Determeyer en C. van der Ven, de ab-
soute. Enkele kransen, o.m. van de K.L.M.
dekten de baar.
PROTESTSTAKING VAN TSJECHISCHE
MIJNWERKERS
PRAAG, 18 Nov. (ANP.) Volgens te
Praag ontvangen berichten hebben te
Petrvald 550 Tsjechoslowaaksche mijnwer
kers die gisteren in de mijn waren afge
daald, geweigerd naar boven te komen,
zoo lang de mijnen niet overeenkomstig
de belofte der Poolsche regeering aan
Tsjechoslokawije zijn teruggegeven. De
vrouwen der mijnwerkers hebben zich
voor de directiegebouwen verzameld om
den terugkeer naar Tsjechoslowakije te
eischen. Poolsche troepen hebben de be-
toogers verspreid en de gebouwen bezet