BUITENLAND
De strijd in het
verre Oosten
BINNENLAND
LUCHTVAART
MAANDAG 14 NOVEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
DU1TSCHLAND
VERORDENING TEGEN HET „KLEINE
KIRCHENBLATT" IN WEENEN.
Dr. Seyss-Inquart, minister voor Bin-
nenlandsche- en Cultujreele Aangelegen
hen, die destijds gold als vertrouwensman
der Katholieke Actie in Weenen, heeft
een verordening uitgevaardigd tegen het
bekende „Wiener Kirchenblatt". Dit po
pulaire blad, dat onmiddellijk in Maart
van dit jaar werd gelijkgeschakeld, en
waarvan de kinderbijlage destijds scherp
becritiseerd werd wegens de kinderge-
bedsactie voor den Fuehrer, werd bij het
katholieke godsdienstonderricht in de
scholen van Weenen als leesstof gebruikt.
Dit is voortaan verboden, en het blad mag
■rfet meer in de scholen worden uitgedeeld
•an de kinderen.
FRANKRIJK
DE KOMINTERN HEEFT FTtANKRIJK
TOT DOELWIT GEKOZEN.
Een verklaring van Dimitrov.
Het Poolsche persagentschap „Transcon
tinental Press" heeft de volgende mede-
deeling gepubliceerd:
„Op een bijeenkomst van het Executief
Comité van de Komintern heeft Dimitrov
he program van de Komintern in de de
mocratische landen in drie punten ont
vouwd:
1. Revolutionaire actie en propaganda
tegen het totalitaire systeem.
2. Organisatie van massa-stakingen.
3. Directe actie ten gunste van Moskou.
Bij het sluiten van de bijeenkomst ver
klaarde Dimitrov, dat Frankrijk het land
is, waar de Komintern op de eerste plaats
de macht in handen moet krijgen".
ENGELAND
ENGELSCHE KATHOLIEKEN
PROTESTEEREN BIJ HITLER.
Kardinaal Hinsley teekende het eerst.
Door het Engelsche katholieke blad
„Universe" werden handteekeningen ver
zameld onder een protest van de Engel
sche katholieken tegen de onderdrukking
der geloofsgenooten in het Derde Rijk. Dit
protest zal aan Hitier gezonden worden.
De eerste, die zijn handteekening heeft
geplaatst op dit protest, dat volgens uit
drukkelijke vermelding geenszins politiek
te beschouwen is, maar zuiver als een pe
titie aan Hitier, om op te houden met den
godsdienststrijd, was Kardinaal Hinsley,
aartsbisschop van Westminster.
Het doel is tevens, aan de Duitsche re
geering duidelijk te maken, dat, ondanks
de scherpe censuur in het Derde Rijk de
feiten der kerkvervolging algemeen be
kend en algemeen veroordeeld worden.
HET BEZOEK VAN DEN
ROEMEENSCHEN KONING.
De beteekenis van zijn reis.
Koning Carol van Roemnië is gisteren
naar Londen vertrokken.
De „Sunday Dispatch" schrijft, dat het
bezoek van den Roemeenschen koning aan
Londen vooral verklaard moet worden uit
„de vastbeslotenheid van Groot-Brittan-
nië om zijn invloed op den Balkan te hand
haven met gelijktijdige voortzetting van
zijn verzoeningspolitiek jegens Duitsch-
land en Italië.
Hoewel hij zelf een halve Duitscher is,
aldus het blad, is koning Carol van zijn
kant vastbesloten de politieke onafhanke
lijkheid van zijn land tegenover het Duit
sche opdringen in den Balkan te handha
ven en de natuurlijke hulpbronnen van
Roemneië tot ontwikkeling te brengen. Nu
heeft hij daartoe de Britsche vriendschap
en het Britsche geld noodig. Te Londen zal
men de laatste bijzonderheden regelen van
een crediet van 15 millioen, dat bestemd is
voor de ontwikkeling van Roemenië en
dat dit land in staat zal stellen, machine
rieën en artikelen in Groot-Brittannië te
koopen. Men zal maatregelen nemen tot
regeling van de geschillen tusschen de
Eritsche en Roemeensche petroleummaat-
schappijen.
Gegeven het levendige verlangen van
koning Carol om zijn vriendschap met En
geland te verstevigen, hebben de bespre
kingen, die kortelings gevoerd zijn tus
schen dezen vorst en prins regent Paul van
Zuid-Slavië een bijzondere beteekenis.
Prins Paul komt zelf in den loop van No
vember naar Londen. Naar hét schijnt voor
een particulier bezoek.
HET TEGENOFFENSIEF DER
CHINEEZEN.
Zij zouden eenige steden heroverd hebben.
Het Chineesche persbureau zegt, dat ver
schillende berichten bevestigen, dat de
Chineezen geleidelijk vorderingen maken
met hun tegenaanvallen in Kwantoeng, en
dat hun troepen thans uit vier richtingen
op Kanton aandringen. Op verschillende
punten ongeveer 60 K.M. ten Noord-Oos
ten van Kanton wordt hevig gestreden. De
Chineezen hebben verschillende plaatsen
heroverd en de Japansche bezetting is af
getrokken.
Volgens een onbevestigd bericht hebben
de Chineezen Waitsjau ten Oosten van Kan
ton heroverd.
Japansche kringen geven nu toe, dat de
militaire activiteit der Chineezen op ver
scheiden plaatsen in de provincie Kwan
toeng is hervat, doch zij ontkennen, dat
de Chineezen Waitsjau, dat den Japanschen
kolonnes tijdens hun opmarsch naar Kan
ton tot basis heeft gediend, zouden hebben
heroverd.
Volgens een Havas-telegram hebben in
het Zuiden van Honan, langs den spoor
weg PekingHankau de Chineesche troe
pen de stad Tsjane Taikwan 25 K.M. ten
Noorden van Sinjang, heroverd, terwijl de
Chineesche troepen verder langs vier zij
den naar Kanton oprukken. Reeds hebben
zij Poklo ten Oosten, Taliang ten Zuiden
en Poenghwa en het station Soekai ten
Noorden van de stad heroverd.
De Japansche opmarsch naar het Zuiden
is tot staan gebracht.
Nabij Joetsjau werd hevig gevochten.
Ten Noorden van Joetsjau hebben de Ja
pansche troepen gepoogd te landen, doch
zij werden door de Chineesche kustwacht
teruggedreven, drie Japansche vaartuigen
werden in den grond geboord.
In politieke kringen verluidt, dat deze
commissie tot doel heeft:
lo. Een onderzoek in te stellen naar de
oorzaken van de nationade ramp in het al
gemeen en de rol vast te stellen, welke Be-
nesj heeft gespeeld.
2o. Een onderzoek in te stellen naar de
houding van het oude regiem in de bin-
renlandsche politiek, in het bijzonder naar
den rol, welke de persdienst van het mi
nisterie van buitenlandsche zaken heeft
gespeeld en het gebruik, dat deze dienst
gemaakt heeft van de geheime fondsen.
3o. Vast te stellen, welke rol sommige
personen, vooral gezantén in het buiten
land hebben gespeeld, tijdens de crisis tus
schen de maanden Mei en September.
De gezant te Parijs, Osusky, heeft aange
drongen op een dergelijk onderzoek. Hy
zou willen bewijzen, dat mededeelingen,
welke hij naar zijn regeering heeft gezon
den, systematisch werden veronachtzaamd.
Dezelfde ondervinding zou de gezant te
Rome Tsjvalkovski, de huidige minister
van buitenlandsche zaken, hebben opge
daan.
HONGARIJE
SOCIAAL-DEMOCRATISCHE PARTIJ
GEBOUWEN GEPLUNDERD.
In den afgeloopen nacht hebben leden
van het nationale front zes partijgebou
wen van de sociaal-democratische partij
aangevallen en geplunderd. De politie heeft
een aantal arrestaties verricht.
Zekere invloeden pogen de socialisten er
toe te brengen de tweede internationale te
verlaten. In het parlement hebben elf so
cialisten zitting.
TURKIJE
DE BIJZETTING VAN ATATURK.
De bijzetting van het stoffelijk overschot
van Ataturk zal op 21 November geschie
den.
Naar medegedeeld wordt, zal het stoffe
lijk overschot van Ataturk na de plechtig
heid ten toon gesteld worden in de groote
zaal van het ethnografisch paleis te An
kara. Deze voorloopige maatregel is geno
men om den bouw mogelijk te maken van
een monument, waarin de kist dan zal wor
den geplaatst.
PALESTINA
DE ZUIVERINGSACTIE.
EGYPTE
EGYPTE ERKENT HET ITALIAANSCHE
KEIZERRIJK.
Volgens een communiqué van de regee-
riftg, heeft Egypte officieel de Italiaansche
verovering van Abessinië erkend.
MEXICO
DE IN BESLAG GENOMEN
AMERIKAANSCHE LANDERIJEN.
Schadevergoeding vastgesteld.
Het Amerikaansche staatsdepartement
heeft bekend gemaakt, dat de Mexicaan-
sche regeering er in heeft toegestemd een
aanvankelijke betaling te verrichten van 1
millioen dollars in Mei a.s. voor de in be
slag genomen Amerikaansche landerijen.
Voorts heeft de Mexicaansche regeering er
in toegestemd jaarlijks een bedrag,, niet
kleiner dan 1 millioen dollar, te betalen
tot aan alle vastgestelde eischen voldaan is.
Deze betalingen zullen deel uitmaken
van een regeling, die door uitgewisselde
nota's tot stand is gekomen en waarbij de
Mexicaansche regeering zich bereid ver
klaard heeft tot betaling van een schade
loosstelling van naar schatting 10" millioen
dollar voor de volgens het Mexicaansche
agrarische program onteigende landerijen
der kleine in Ameraansch bezit zijnde boer
derijen.
De Mexicaansche nota stipuleert, dat deze
overeenkomst in geen geval zal worden
uitgebreid of als precedent zal kunnen wor
den beschouwd. Men ziet daarin een aan
wijzing, dat de onteigende Britsche olie
eigendommen een verschillende behande
ling zullen ondergaan.
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
VAN DE EBRO- EN SEGRE-FRONTEN.
Het legerbericht van de rechtschen.
In het legerbericht van de troepen van
Franco wordt medegedeeld, dat aan den
Ebro een aantal hoogten door de recht-
sche troepen zijn bezet. Gisteren zijn de
troepen over èen diepte van zeven kilome
ter opgerukt; de wegen tusschen Pasarel-
lo, Asco en Flix, werden overschreden.
De aanvallen van den vijand bij Tremp
werden afgeslagen. Drie vliegtuigen van
de luchtmacht der regeering werden om
laag gehaald.
Het legerbericht der regeering.
In het legerbericht van de linksche re
geering wordt medegedeeld, dat de aan
vallen van de rechtschen aan den Ebro te
ruggeslagen zijn. Aan de Segre werd niet
gevochten, de pogingen, welke de vijand
Zaterdag in het werk heeft gesteld om de
rivier over te steken zijn verijdeld.
DE GEBEURTENISSEN
IN DUITSCHLAND.
De indruk op de Amsterdamsche
diamantbeurs.
De gebeurtenissen in Duitschland heb
ben, zooals te begrijpen is, niet nagelaten
diepen indruk te maken op de Amster
damsche diamantbeurs, welke een groot
aantal Joden onder haar leden telt.
De verontwaardiging richtte zich vooral
tegen degenen, die ondanks de gebeurte
nissen in Duitschland toch nog diamant in
dat land laten bewerken. Er circuleerde
een petitie aan het bestuur van de beurs
voor den diamanthandel, waarin verzocht
wordt een buitengewone algemeene leden
vergadering bijeen te roepen, ten einde in
overleg met de Belgische Federatie van
Diamantbeurzen te komen tot maatrege
len tegen diegenen, die in Duitschland
diamant laten bewerken.
Overeenkomstig de statuten van de ver-
eeniging Beurs voor den Diamanthandel
moet het bestuur een dergelijke vergade
ring bijeenroepen, wanneer vijftig leden
zulks verzoeken.
Aangezien de petitie binnen zeer korten
tijd door enkele honderden leden was ge-
teekend, zal de buitengewone algemeene
vergadering ter behandeling van genoemd
punt dezer dagen door het bestuur wor
den uitgeschreven.
Er werd een collecte gehouden ten be
hoeve van de slachtoffers van de terreur
in Duitschland, waarvoor spontaan een
groot bedrag werd bijeengebracht.
ONDERZOEK NAAR IR. DE WIT DUURT
STEEDS VOORT.
Tot nog toe faalde alles.
De Regeering is blijkens het antwoord
over Buitenlandsche Zaken nog steeds be
zig met haar pogingen om zekerheid te
krijgen over het lot van ir. De Wit.
Zoowel door de welwillende bemidde
ling van een bevriende' regeering als door
het internationale Roode Kruis en langs
niet-officieelen weg is getracht den be
trokkene te hulp te komen en inlichtingen
nopens hem in te winnen, maar door de
eigenaardige toestanden in Sovjet-Rus
land is het, nadat ir. De Wit met verban-»
ning naar Siberië was gestraft, niet mo
gelijk gebleken daar contact met hem te
behouden, aldus deelt minister Patijn
thans aan de Tweede Kamer mede.
De „wilde" autobus
diensten
AUTOBUSBEDRIJF TEGEN DEN STAAT
HAAGSCHE PRESIDENT STELT DEN
STAAT IN HET ONGELIJK.
Gelijkluidende uitspraak in drie andere
zaken.
De president van de Haagsche Recht
bank, mr. A. S. Rueb, heeft heden uit
spraak gedaan in het kort geding, dat j.l.
Woensdag tusschen de N.V. Sommeling's
automobielbedrijf eenerzijds en den Staat
der Nederlanden en den minister van Ju
stitie anderzijds is gevoerd.
Toen onlangs de minister van Justitie
door middel van twee circulaires de poli
tie last gaf ook dien autobusdiensten het
rijden te beletten, welke niet door een
vonnis tot stopzetting veroordeeld zijn,
doch welke reden op een traject, waarop
andere diensten wel zijn verboden,
stelde Sommeling zich op het standpunt,
dat de minister van Justitie tot het ne
men van dezen maatregel 'niet bevoegd is
geweest en dat de Staat daarmee tegen
over Sommeling een onrechtmatige daad
heeft geleegd.
Sommeling eischte, dat het beletten van
zijn dienst zou stopgezet worden en stelde
naast den Staat ook den minister van
Justitie, voorzoover deze buiten den for-
meelen kring van zijn bevoegdheid zou
hebben gehandeld, persoonlijk aansprake
lijk. Voor eiken dag, dat de belemmering
zou voortduren eschte Sommeling een
dwangsom van 1000.
De Haagsche president heeft de ver-
weeren van den Staat verworpen, zich
bevoegd verklaard van het geschil ken
nis te nemen en den Staat veroordeeld
om zich te onthouden van elke hande
ling, waarbij het bedrijf van de N.V.
Sommeling zou worden belemmerd.
De president kende eischeresse geen
dwangsom toe, aangezi ende president
aanneemt, dat de Staat zich aan de door
hem gegeven beslissing zal houden..
De uitspraak van den presiddfiit wordt
uitvoerbaar bij voorraad verklaard, met
dien verstande, dat de eischende partij
binnen drie weken een geding over de
hoofdzaak bij den bevoegden rechter zal
aanhangig maken.
Ttegen den minister evenwel verklaart
de president eischeresse niet-ontvankelijk.
In de Vrijdag j.l. behandelde zaken, n.l.
die v n Koch, de N.V. Ned. Unie en de
N.V. Sitters tegen den Staat, heeft de pre
sident vonnissen in overeenkomstigen zin
gewezen.
DE STRAFZAAK SOMMELING VOOR
DEN HOOGEN RAAD.
De advocaat-generaal concludeert tot
strafbaar-verklaring.
Ook voor den Hoogen Raad der Neder
landen is vandaag de puzzle der „wilde"
autobusdiensten behandeld. Het ging hier
om de al dan niet verbindendheid van ar
tikel 2 van het reglement to ver voer per
sonen, op welk artikel de gerechtelijke
acties tegen de ongeconcessioneerde bus
diensten steunen.
Het cassatieberoep, dat vandaag behan
deld is, is aangeteekend door den ambte
naar van het O.M. hij het Haagsche kan
tongerecht en is gericht tegen een vonnis
van den Haagschen kantonrechter, die den
heer N. Sommeling, terecht staande we
gens het zonder vergunning onderhouden
van een autobusdienst den HaagRotter
dam, van rechtsvervolging had ontslagen.
De kantonrechter had zich namelijk ver-
eenigd met de zienswijze van mr. G. de
meling, dat artikel 2 van het reglement
Grooch, den raadsman van den heer Som-
autovervoer personen waarin verboden
wordt herhaaldelijk met een motorrijtuig
tegen vergoeding person_n te vervoeren
of te doen vervoeren onverbindend is,
omdat dit artikel niet overeenkomt met
de machtigingswet van 29 November 1935.
Op 7 November is in de cassatiezaak
voor den Hoogen Raad pleidooi gehouden.
Vandaag was het woord aan dén advi-
caat-generaal, mr. Rombach, die geconclu
deerd heeft tot vernietiging van het Von
nis van den kantonrechter en geëischt
heeft, dat de heer Sommeling alsnog straf
baar zal worden ver'-T-ard en zal worden
veroordeeld tot een geldboete van 5,
subs. 1 dag hechtenis.
VERZOEK OM ASYLRECHT.
Petitie aan den minister.
Men verzoekt ons om publicatie van den
volgenden oproep:
„Ondergeteekenden stellen zich voor de
volgende petitie tot Zijne Excellentie den
minister van Justitie te richten:
„Diep onder den indruk van de gebeurte
nissen in Duitschland, dringen wij er bij
Uwe Excellentie op aan, zooveel mogelijk
asylrecht te willen verlecnen aan hen, die
tengevolge toevlucht in Nederland zoeken".
Prof. dr. C. U. AriënsKappers.
Prof. mr. W. A. Bonger.
Prof. dr. K. Herman Bouman.
Prof. M. A. van Bouwdijk-Bastiaanse.
Mr. A. Fentener van Vlissingen.
Prof. mr. H. A. Hoetink.
Mr. dr. F. Kranenburg.
Mgr. dr. G. C. van Noort, Deken te A'dam
Prof. mr. Paul Scholten.
Mr. M. Slingenberg.
Allen, die met dit plan sympathiseeren,
wordt verzocht vóór Dinsdag 15 November
schriftelijk hun adhaesie te willen betui
gen, per adres Postbox No. 394, Hoofdpost
kantoor, Amsterdam".
ST. JOSEPHGEZELLEN EN
VOLKSBOND.
Een regeling.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft zijn goedkeuring gehecht aan een
regeling van de verhouding tusschen de
St. Josephs-gezellenvereenigingen en den
Ned. R.K. Volksbond, bisdom Haarlem.
Aan deze bepalingen is het volgende
ontleend.
De St. Josephsgezellenvereeniging wordt
door den R. K. Volksbond erkend als de
eenige jeugdstandsorganisatie voor jonge
arbeiders. De R. K. Volksbond neemt op
plaatsen waar een St. Josephsgezellenver
eeniging bestaat geen leden op onder de
21 jaar.
De leden van de Gezellenvereeniging
kunnen op 21-jarigen leeftijd overgaan
naar den R. K. Volksbond; op 25-jarigen
leeftijd is het verplichtend.
De St. Josephsgezellenvereeniging werkt
in eigen geest en met behoud van haar
zelfstandigheid met den R.-K. Volksbond
mee en vormt met den R.-K. Volksbond de
R -K. standsorganisatie voor arbeiders in
het bisdom Haarlem.
Ter behartiging van de gemeenschappe
lijke belangen en ter bereiking van het
doel, n.l. de verchristelijking van het ar
beidsmilieu wenden de beide organsaties
de volgende middelen aan:
Beide organisaties stellen het lidmaat
schap van de Vakorganisatie voor hun le
den verplichtend.
In plaatsen waar èn St. Josephgezellen-
vereeniging èn R.-K. Volksbond bestaat,
wordt een plaatselijke contactcommissie
gevormd, ter bevordering van beide belan
gen.
Tusschen de diocesane besturen bestaat
een periodiek contact.
Beide organisaties voeren gezamenlijke
acties.
Beide organisaties houden voor beider
leden cursussen.
Beide organisaties laten de leden weder -
keerig deelnemen aan elkanders fondsen
en instellingen.
GEEN NATIONALE LIEDEREN, DAN
GEEN SUBSIDIE.
Communisten kunnen kiezen.
Onder de vele plaatselijke vereenigin-
gen telt Nieuweschans ook een muziek
corps, dat door het drijven van een aantal
communistisch-georiënteerde leden er van
afzag bij de jongste Jubileumfeesten zijn
medewerking te verleenen, althans wei
gerde nationale liederen ten gehoore te
brengen. Dit corps geniet een jaarlijksche
subsidie van ƒ40 uit de gemeentekas. Be
grijpelijk is daarom, dat B. en W. bij het
opmaken der begrooting bij dezen post wat
langer hebben stilgestaan. Voorgesteld
werd de subsidie te blijven verleenen on
der voorwaarde, dat voldoende moest blij
ken, dat het corps genegen was bij alge
meene feesten e.d. nationale liederen ten
beste te geven.
De uit twee leden bestaande communisti
sche fractie roerde den mond en kwam tot
de slotsom, dat de subsidie zelfs met tien
gulden moest worden verhoogd.
De vereeniging had echter van te voren
aan den burgemeester verklaard, dat zij,
indien de communistische leden oppositie
zouden gaan voeren, daarmede niet uit
staande had. Deze mededeeling van den
raadsvoorzitter maakte klaarblijkelijk in
druk op de communistische fractie; ze ver
gat zelfs tegen te stemmen. Het muziek
corps weet waar het aan toe is, geen na
tionale liederen, dan ook geen subsidie.
„Tel."
DE POSTZEGELS MET
ST. WILLIBRORD.
Ontwerpen van Hub. Levigne.
Door het bestuur van P.T.T. is aan Hub.
Levigne te Maastricht opgedragen twee St.
Willibrordzegels te maken, die vanaf 1
Juni a.s. zullen worden uitgegeven, een
van 5 cent en een van 12 1/2 cent. De ze
gels zullen de volgende voorstellingen dra
gen: de landing van St. Willibrord te Kat
wijk en de staande figuur van St. Willi-
bord, het model van den Dom van Utrecht
op de hand dragend.
Buitenlandsche berichten
ERNSTIG TREINONGELUK IN
AMERIKA.
Uti Southbendo (Indiana) wordt ge
meld: Twee treinen zyn alhier op elkaar
geloopen met dusdanig geweld, dat de rij
tuigen in elkander schoven. In de treinen
zaten o.m. duizend voetballiefhebbers, die
een wedstrijd gingen bijwonen. Ondanks
het geweld van de botsing werden geen
personen gedood of ernstig gewond. Vijf
tig passagiers bekwamen echter verwon
dingen van minder ernstigen aard.
BRITSCHE BOMMENWERPER
NEERGESTORT.
Een Britsche bommenwerper wilde een
noodlanding verrichten te Rugeley in
Staffordshire. Het toestel viel evenwel te
pletter en ging in vlammen op. Drie inzit
tenden kwamen om het leven.
ITALIË
ONTSLAG VAN JODEN.
Twee groote verzekeringsmaatschppüjen
te Triest hebben 77 Joden uit haar dienst
ontslagen.
TSJECHO SLOWAKIJE
DE NATIONALE RAMP.
Onderzoek naar de verantwoordelijkheid.
Onder voorzitterschap van senator Ma-
toesek is een commissie ingesteld, welke
een onderzoek in moet stellen naar dè oor-
zrken van de nationale ramp, waarvan
Tsjecho-Slowakije het slachtoffer is gewor
den.
De zuivering van Palestina door de Brit
sche troepen is verder voortgezet. Gister
ochtend zijn de Coldstream Guards Jeri
cho binnengetrokken, nadat zij eerst de
stad hadden omsingeld. Tot nu toe hebben
zij geen tegenstand ontmoet. De opperrab
bijn van Palestina, Isaac Herzog, heeft een
oproep tot de wereldlijke en geestelijke
leiders gepubliceerd om plechtig te protes
teeren tegen de verdere belemmering voor
de Duitsche Joden naar Palestina te ko
men.
Gisteren werd te Jaffa een Arabier ge
dood. Te Haiffa werd tijdens een schiet
partij een Arabisch douanebeambte ge
dood en een Jood gewond. De petroleum-
pijpleiding is nabij Haiffa wederom in
biand gestoken.
