De anti-Joodsche uit
spattingen
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Edward Bellamy en de I.V.B.
Ons standpunt in deze
Goebbels vond ze niet zoo erg.
Naar gevangenis en concentratie-kamp
Wat is waarheid?
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1938
30ste Jaargang No. 9182
S)e Ccki^clveSou^cimt
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag. 2
Giro 103003. Postbus 11.
III.
Hebben wij tot nu toe de wezenlijke pun
ten van Bellamy's maatschappelijk her
vormingsideaal critisch besproken, dan kan
het niet verwonderen dat wij als katholie
ken afwijzend staan tenopzichte van de
I.V.B.
Zij stelt zich ten doel „het verbreiden'en
propageeren van de beginselen der staat
huishoudkunde van Edw. Bellamyen
het rijp maken van het Nederlandsche Volk
in geestelijken en moïeelen zin voor de
verwezenlijking van de gedachten van
Edw. Bellamy", (art. 2).
Onder haar leden-propagandisten zijn er,
die zich daaraan inderdaad houden en bij
gevolg den nadruk leggen op de economi
sche gronden, waarop Bellamy zijn over
tuiging laat steunen, dat de communistische
samenleving komen moet (d.i. noodwen
dig komen zal). Anderen benadrukken
vooïal de gronden, waarop Bellamy meent,
dat de communistische samenleving b e-
h o o r t te komen.
Wijselijk blijven dan de motieven, die
Bellamy ontleent aan het princiepe der re-
publikeinsche democratie, of aan de aan
vaarding van staande legers met algemee-
nen dienstplicht op den achtergrond.
Men zou immers door zulke motieven
naar voren te brengen al spoedig in botsing
komen met de gevoelens van ons Neder
landsche volk voor de Koningin en voor
het huis van Oranje, daar het duidelijk is,
dat een erfelijk koningschap niet past in
een samenleving, die is opgebouwd in den
geest van Bellamy.
Ook zou ons volk het moeilijk kunnen
verdragen, dat een koning of koningin in
de opbrengst der productie gelijk op zou
moeten deelen met een pas-geboren nieu
wen staatsburger.
Des te meer echter wordt er gewerkt met
de aan het christendom ontleende motie
ven, die de komst van een communistische
samenleving zouden vorderen. Dit is ook
de reden, waarom ik in het eerste attikel
zeide, dat de I.V.B. meent neutraal te
wezen, waardoor ik n.l. wil laten uitkomen,
dat zij het in waarheid niet is. Evenals haar
voorganger heeft zij immers een zeer ge
prononceerde opvatting van wat het chris
tendom met betrekking tot de eigendoms
verhoudingen zou eischen, en die opvatting
is lijnrecht in strijd met wat de Katholieke
Keïk hiex^omtrent leert. Maar ook afgezien
van de door meerdere propagadisten gege
ven motiveeringen, waaromtrent men altijd
nog zou kunnen zeggen, dat z ij de I.V.B.
niet zijn, en dat iedere propagandist zelf
moet weten op welke gronden hij voor de
nieuwe samenleving pleit, het beoogde
doel zelf n.l. de algeheele afschaffing van
den particulieren eigendom der productie
middelen, is in strijd met de katholieke
princiepen.
Daarom is ook de idee, die wel eens door
bestuursleden van de I.V.B. geuit is om een
katholieke Bellamy-vereeniging op te rich
ten, niet vatbaar voor verwezenlijking.
Deze idee komt voort, uit de meening, dat
wij tegen de I.V.B. alleen bezwaar zouden
hebben, omdat zij „vogels van diverse
pluimage" in eenzelfde verenigingsver
band omvat, en zoo katholieken op een
niet-zuiver technisch gebied in nauwe sa
menwerking brengt met anderen, die zich
in hun daden laten leiden door geheel ver
schillende godsdienstig-zedelijke en sociaal
politieke beginselen.
Nu is dit inderdaad voor ons katholieken
een bezwaar en 't valt te waardeeren, dat
men in leidende kringen van de I.V.B.
daarvoor begrip toont.
Was het doel, dat de I.V.B. nastreeft, een
zedelijk-goed doel of minstens een niet-
zedelijk-verkeerd doel, dan zou de idee
om het in zuiver katholiek verband na te
streven zoo kwaad nog niet zijn. Zoo iets
wordt dan ook veelvuldig door ons toege
past.
Maat hier mag niet vooi-bijgezien worden,
dat het doel door de I.V.B. aan haar ver-
eeniging gesteld volgens ons katholieken
een zedelijk-verkeerd doel is, en dat het
in dezen gedachtengang dus absoluut mis
plaatst is om een katholieke vereeniging
te stichten, die een zedelijk verkeerd doel
nastreeft. Men denke slechts (ter vergelij
king) aan een Kath. bond voor Zondags
ontheiliging om dadelijk te zien, dat zoo
iets niet gaat.
Mocht men hiertegen opmerken „maar
ons doel is Welvaart voor allen, en dat is
toch niet zedelijk-verkeerd", daar is mijn
antwoord, dat het mijn vaste overtuiging
is, dat dit het eigenlijk beoogde doel is,
maar dat de I.V.B. dit eigenlijk beoogde,
en ook door ons katholieken nagestreefde,
doel zóó heeft vastgekoppeld aan een be
paalden vorm van samenleving, die voor
ons onaanvaardbaar is, dat wij, zelfs in
eigen katholiek "verband, nooit hetzelfde
kunnen willen als de I.V.B.
Meermalen wordt in het vereenigings-
blad der I.V.B. melding gemaakt van in
katholieke kranten of tijdschriften versche
nen artikelen, die critiek inhouden op fei
telijk bestaande wantoestanden in de hui
dige samenleving. Evenmin als er iets op
tegen is, dat zulke artikelen in onze bla
den verschijnen, evenmin is er iets op te
gen, dat Bellamy-nieuws daarop wijst en
ze overneemt. Maar als de Redactie van
Bellamy-Nieuws daaruit besluit, dat wij
Katholieken dus hetzelfde willen als de
I.V.B.is deze conclusie foutief. Voor een
goed deej gaan wij (en nog zoovele ande
ren buiten de Kath. Kerk en buiten de
I.V.B.samen, wanneer het erop aankomt
de oogenblikkelijke samenleving in heel
wat opzichten onchristelijk te noemen,
gaan wij ook samen in de overtuiging, dat
er diep-ingrij pende veranderingen moe-
ten komen, maar onze wegen scheiden
zich, wanneer het erom gaat te bepalen,
waarin de omvorming en laten wij zeggen
de het-christening of -kerstening moet be
staan.
Dat wij daarbij ons laten leiden door
het inzicht dergenen, aan wier gezag wij
op grond van onze geloofsovertuiging on
derworpen zijn, en dat wij bepaalde ra
dicale oplossingen, waaromtrent de ker
kelijke overheid zich heeft uitgesproken,
verwerpen, behoeft niemand te verwon
deren.
Welnu, de kerkelijke ovei-heid heeft el
ke oplossing, die algeheele afschaffing
van het particulier bezit van productie
middelen voorstaat, afgewezen, terwijl de
I.V.B. haar juist nastreeft, en dus is et-
een niet te overbruggen tegenstelling.
Bezien wij nu in het licht van deze be
schouwingen een mededeeling, die in
Bellamy-Nieuws van 1 Nov. 1938 gedaan
wordt. Daar verluidt het als volgt:
„Op herhaald aandringen van di
verse zijden der I.V.B. is thans ons
Hoofdbesuur er toe overgegaan een
commissie te installeeren, bestaande
uit R.K. Bellamyanen, koitweg de
R.K.C. genaamd. Hierin hebben een
9-tal leden zitting genomen, uit ver
schillende steden des landOnze
commissie is daar niet zonder doel. Zij
wil een steunpunt en adviseerend li
chaam zijn voor de propaganda der
Bellamy-economie onder geloofsge-
nooten, maar daarnaast tevens een
vraagbaak voor U allen.
De gelegenheid is nu openge-
gesteld om met, in de Bellamy-eco
nomie goed onderlegde, R.K. leden
van inzichten te wisselenWij zijn
op den goeden weg, om goede Bella-
myanen en goede Katholieken tot één
begrip te maken."
Nog steeds meen ik, dat het Hoofdbe
stuur van de I.V.B. met de beste bedoe
lingen ten opzichte van haar katholieke
leden bezield is. Maar ik betreur het, dat
blijkbaar meerdere katholieken meenen
lid te kunnen zijn van de I.V.B. en zelfs
als propagandisten ervan te kunnen optre
den. Waren zij even onderlegd in de ka
tholieke leer omtrent deze vraagstukken,
als zij voorgeven, dat zij onderlegd zijn
in de Bellamy-economie, dan zouden zij,
meen ik, zoo iets niet gedaan hebben.
M.i. streven zij dan ook het onmogelijke
na, en zijn zij allerminst op weg om goede
Bellamyanen en goede Katholieken te
worden. Ik heb het adres deï commissie
maar niet vermeld, omdat ik niemand pei"-
soonlijk wil aanvallen en ook niemand
wil aanraden om zich tot haar te wenden.
Maar de eerste vraag, die zij op te los
sen zouden hebben is deze, waar zij de
zending vandaan halen om hun katholieke
geloofsgenooten voor te lichten omtrent
hetgeen zij als katholieken te doen heb
ben. Elders heb ik (in het Schild jrg., 17
blz. 441, en in Lering- en Leiding jrg. 13
blz. 133) nog andere meer practische be
zwaren, verbandhoudende met de Bella-
my-beweging, naar voren gebracht, hier
heb ik mij tot de meer principieele willen
beperken in het vast vertrouwen, dat de
katholieken hieruit zullen begiüjpen, dat
zij in de I.V.B. niet thuis hooren.
Wai'mond.
J. H. NIEKEL.
GAAT HERTOG VAN WINDSOR WEER
IN ENGELAND WONEN?
LONDEN, 12 November. (A.N.P.) Vol
gens de „News Chronicle" zullen de her
tog en hertogin van Windsor zich waar
schijnlijk fn Engeland gaan vestigen. Hun
keuze zal waarschijnlijk vallen op het fort
Belvedere, waarvoor de hertog altijd een
bijzondere voorliefde heeft gehad toen hij
prins van Wales en koning van Engeland
was.
WAARSCHUWING AAN DE
BUITENLANDSCHE PERS.
Rijksminister dr. Goebbels heeft gister
middag ongeveer honderd vijftg vertegen
woordigers van de buitenlandsche pers
ontvangen. Hij gaf een uitvoerige uiteen
zetting van de gebeurtenissen der laatste
dagen en keerde zich met kracht tegen de
„matelooze verdraaiingen en overdrijvin
gen in een zeker gedeelte der kwaadwil
lende buitenlandsche pers".
Hij drong er bij de aanwezigen op aan,
„over de gebeurtenissen te berichten op
eerlijke wijze en in overeenstemming met
de waarheid".
Goebbels wees er verder op, aldus Ha-
vas, dat nationaal-socialisme en anti-semi-
tisme één zijn. „De Joodsche kwestie, zoo
zeide de minister, zal in de eerstvolgende
dagen en weken geregeld worden langs
den weg van de wet. Wij zullen trachten
de kwestie op onze wijze te regelen. Deze
oplossing moet komen, want het gaat om
een actueel probleem".
Voortgaande verklaarde Goebbels, dat er
tusschen het Duitsche volk en de Joden
zoo'n tegenstelling bestaat, dat de regee
ring tusschenbeiae moet komen, omdat de
politieke leiders niet willen, dat het vraag
stuk door het volk geregeld wordt. De re
geering zal zich echter baseeren op de uit
het volk voortkomende -voelens en zal
zich door niemand laten beïnvloeden.
Goebbels ontkende, dat de rijksregeering
het voornemen heeft,om van het Jood
sche probleem een internationale kwestie
te maken. De regeering van het derde rijk
twijfelt er echter niet aan, of het pro
bleem zal tenslotte op internationaal ge
bied moet worden geregeld.
Goebbels erkende de beroepseerlijkheid
der buitenlandsche journalisten, doch pro
testeerde tegen de insinuaties van zekere
buitenlandsche persorganen, volgens welke
de anti-semietische betoogingen georgani
seerd zouden zijn geweest.
Tevens protesteerde hij tegen insinua
ties, volgens welke Joodsche winkels zou
den zijn geplunderd, zonder echter te ver
helen, dat „individueele gevallen van
plundering zich kunnen hebben voorge
daan".
Ook ontkende hij, dat de brandweerlie
den niet getracht zouden hebben, de bran
den in de synagoges te blusschen en dat
de politie niet tusschenbeide zou zijn ge
komen.
De minister legde den nadruk op den
wil, om het probleem niet met geweld,
doch langs wettelijken weg op te lossen.
„Ik moet echter zeggen", besloot hij, „dat
onze houding voor een groot deel zal af
hangen van de houding der Joden in het
buitenland en de beste raad, dien ik hun,
in het belang van hun geloofsgenooten kan
geven, is gereserveerd te blijven".
HET VANDALISME TE BERLIJN.
In de Gredanierstrasse te Berlijn is het
vernielingswerk der anti-semietische be-
toogers al bijzonder fel geweest. De in
richting der winkels is volkomen vernield
en de meest verschillende voorwerpen zijn
op straat geworpen. Gistermorgen zijn de
overblijfselen in hoopen bijeengeworpen
en in brand gestoken. Gistermiddag steeg
de rook nog op.
In Berlijn en omgeving zijn talrijke
Joodsche bankiers en advocaten in hun
woningen gearresteerd. In over het alge
meen welingelichte kringen raamt men
het aantal arrestaties in Berlijn op onge
veer 700.
Volgens in omloop zijnde geruchten ech
ter zou het aantal te Berlijn gearresteer
de Joden 4000 bedragen.
Van deze geruchten is echter geen be
vestiging te verkrijgen.
1400 ARRESTATIES TE MÜNCHEN.
700 personen naar concentratiekampen.
Het aantal gearresteerde personen be
draagt te München 1400. Meer dan de
helft zijn overgebracht naar het concen
tratiekamp van Dachau.
Gouwleider Adolf Wagner kondigde aan,
dat alle Joodsche zaken definitief gesloten
zijn, aldus meldt United Press. Dit betee-
kent niet, zoo zeide Wagner, dat slechts de
zaken, die men van de straat af kan waar
nemen gesloten zijn, maar dat d'rt ook
geldt voor alle zaken, die aan Joden be-
hooren, zooals de kantoren van advocaten,
handelsmaatschappijen enz.
Verder kondigde Wagner aan, dat de
laatste synagogen en bidvertrekken' in de
stad gesloten waren. Hij deelde mede, dat
er verscheiden Joden gearresteerd waren.
Voorts, dat een Poolsche Jood gedureixde
de demonstraties gedood was. ,Ik wensch
dit niet te verontschuldigen", aldus de
gouwleider, „maar ik vind het verklaar
baar".
„Zoo iets is niet te verwonderen als een
Poolsche Jood op ons schimpt en zich mei
onze zaken bemoeit. Ik hoop, dat alle bui
tenlanders zich er in de toekomst te
München van zullen onthouden in onze
zaken tusschenbeide te komen. Ik wensch
dit zelfde tot de buitenlanders te zeggen,
opdat zij zich onder ons met de geboden
voorzichtigheid bewegen". Het sluiten van
Joodsche zaken en synagogen heeft aüccn
betrekking op München.
De balans van de anti-Joodsche cam
pagne te Weenen luidt volgens United
Press als volgt:
lo. In twintig synagogen zijn vernielin
gen aangericht.
2o. Vele duizenden hebben den nacht
moeten doorbrengen in de overvolle gevan
genissen, of in overbevolkte woningen.
3o. De spaarbankboekjes van de gear
resteerden zijn door de nationaal-scoialis-
ten in beslag genomen, in afwachting van
een nadere beslissing der regeering.
4o. Een groot aantal Joden, een nauw
keurig cijfer kon niet worden opgegeven,
moest in ziekenhuizen worden opgenomen,
wegens ernstige mishandelingen, die zij op
straat hebben opgeloopen.
5o. Nagenoeg alle Joodsche zaken zijn
gesloten.
6o. Vele restaurants en kruidenierswin
kels hebben bevel gekregen Joden niet te
helpen, daar anders hun bedrijfsvergun
ning zal worden ingetrokken.
De anti-semietische betoogingen duur
den voort, totdat de proclamatie van
Goebels was gepubliceerd en de politie de
betoogers naar huis zond. De arrestaties
van Joden in hun huizen werden echter
voortgezet.
HOE HET TOEGING TE EMMERICH
S.A.-mannen als vandalen
Van betrouwbare zijde ontvingen wij het
volgende relaas van een getuige der Joden
vervolging te Emmerich, welke door den
schrijver wordt gekwalificeerd als „meer
dan schandalige anti-semietische uitspat
tingen":
Woensdagavond 9 November werd door
de N.S.D.A.P. een meeting georganiseerd
op de Nonnenplatz. In de redevoeringen,
welke tijdens deze meeting werden uitge
sproken, werden de Joden vogelvrij ver
klaard.
In den nacht van 9 op 10 November
werd de S.A. opgeroepen tot een vergade
ring tegen vijf uur in den oohtend, waarin
wei'd medegedeeld, dat alle synagogen in
brand moesten worden gestoken en de
Joodsche zaken vernield.
Tegen acht uur Donderdagmorgen ver
schenen eenige overvalauto's uit Wezel
met S.A., gewapend met bijlen. (De S.A.
van Emmerich werd waarschijnlijk naar
een andere plaats gedirigeerd).
Deze S.A.-mannen trokken door Emme
rich en sloegen, overal met hun bijlen de
deuren en'ramen in van de Joodsche wo
ningen, terwijl zij den geheelen inboedel
volkomen vernielden.
Bij een armen werkloozen Jood, die oti-
dei-steuning geniet, maar nog een mooi
antiek eetkamerameublement bezit, uit
betere tijden en waarvoor hem nog dezer
dagen 800 rijksmark geboden is, werd dit
ameublement volkomen verbrijzeld.
Het hoogtepunt bereikten de anti-Jood
sche nazi-uitspattingen in het groote con
fectiemagazijn van de firma Leffmann.
Hier werd de groote vensterruiten met bijl
slagen vernield en de inventaris op straat
gegooid. Mantels en jassen met prijzen van
75 en 100 rijksmark lagen als vuil in de
goot. Daarna werden eenige bussen benzine
naar binnen gebracht en het magazijn in
brand gestoken. Het brandde totaal uit.
Later werd toen door de S.A. beweerd,
dat de firma zelf den brand had gesticht,
hoewel honderden van de brandstichting
door de S.A.-lieden getuigen waren ge
weest.
De heer Leffman zelf heeft tijdens den
wereldoorlog zijn leven voor zijn land ge
geven. Edelmoedig is het „dankbare vader
land" niet.
Tenslotte werden alle Joodsche bewoners
van de stad als vee naar het politiebureau
gedreven. Een oude man van ruim zeventig
jaar moest den geheelen weg in looppas
afleggen. Een jonge Jood, die hem wilde
helpen, werd geschopt en geslagen.
Oil nummer beslaat uil vijf
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Minister Goebbels veroelijkt de anti-
Joodsche uitspattingen in Duitschland. Felle
reactie in Amerika. (2de blad)
Een protest van het Vaticaan verwacht
tegen de Italiaansche Jodenwet. (2de blad).
Anti-Nationaal-Socialistische actie in
Zwitserland. (2de blad.).
Binnenland
Burgemeester van Gouda benoemd.
(2e blad).
De 3e voorschotuitkeering voor den
tuinbouw. (2e blad).
Toen de Joden op het politiebureau wa
ren verzameld, werden eenige wagons en
karren gehaald en werden de ongelukkigen
ervoor gespannen, om aan hun woningen
hun beddegoed te halen.
De bewoners van Emmerich zagen dit
alles gelaten en stilzwijgend aan, al hoorde
men nu en dan zachtjes mompelen: „Schan
de, schande, Wir müssen uns schamen
Deutschen zu sein", en meer dergelijke
uitdrukkingen.
Niemand bleek echter den moed te heb
ben, luid aan zijn verontwaardiging lucht
te geven, of de vervolgde Joden in be
scherming te nemen.
NEDERLANDSCHE EIGENDOMMEN
BESCHADIGD
Onze vertegenwoordigers verhinderden
erger
De Berlijnsche correspondent van het
„Alg. Hbld," meldt d.d. gisteren aan zijn
blad:
Uit den aard der zaak worden eerst lang
zamerhand nadere bijzonderheden over de
anti-semietische acties van 9 en 10 Nov.
in Duitschland bekend. Al dadelijk moet
worden medegedeeld, dat ook zaken van Ne
derlandsche Joden in Berlijn en elders
zware schade hebben opgeloopen, echter is
op het oogenblik de omvang daarvan nog
niet te overzien. Gevallen van persoonlijk
letsel worden niet gemeld.
In vier gevallen hebben Joodsche Neder
landers in Berlijn de hulp van het gezant
schap ingeroepen, en in een dier gevallen
is gebleken, dat de inboedel volkomen is
vernield. Natuurlijk hebben gezantschap
en consulaat-geneel zich reeds hedenoch
tend na telefonisch te hulp geroepen te zijn,
opgemaakt om tusschenbeide te komen.
Een verzoek van ons gezantschap aan de
Berlijnsche politie, hulp aan de Nederlan
ders te verleenen, had in de meeste geval
len succes. Zoo werd bij een Nederlandsche
firma in de Leipzigerstrasse een dubbele
politiepost geplaatst, die elke vernieling
verhinderde. Toen de consul-generaal, mr.
Van Schreven en mr. Van Houten van het
gezantschap zich daarvan persoonlijk had
den overtuigd, kwamen zij gistermiddag in
dezelfde wijk iets later in een moeilijk
parket, doordat het publiek meende, uit
buitenlandschen mond critiek te hebben
gehoord. De politie kon echter na enkele
moeilijke minuten verder gevaar voor onze
officieele vertegenwoordigers verhinderen.
Dezen hebben zich ook onmiddellijk moeite
gegeven de bij de Nederlandsche onder
danen aangericïite schade door de politie te
laten opnemen.
Hierbij hebben zij de wel zeer interes
sante ervaring moeten opdoen, dat de po
litie niet bereid bleek zich om schade te be
kommeren, omdat naar zij zelf verklaarde:
„De actie van hoogerhand was bevolen".
OOK BRITSCHE STAPPEN TE BERLIJN.
De beschadiging van eigendommen van
niet-Duitsche Joden bij de trieste gebeur
tenissen van Donderdag heeft ook aan
leiding gegeven tot een actie van Britsche
zijde. Ogilvie Forbes, de Britsche zaakge
lastigde te Berlijn, heeft bij de Duitsche re
geering stappen ondernomen voor de be
scherming van de belangen en het eigen
dom van de Britsche Joden in Duitsch
land.
Tevens heeft de zaagelastigde uit Lon
den opdracht gekregen, vertoogen tot de
Duitsche regeeinrg te richten in verband
met de uitlatingen in sommige Duitsche
bladen, waarbij zooals in de „Angriff'
Churchill en enkele zijner medeparle
mentsleden beschuldigd worden van de
verantwoordelijkheid voor den moord op
von Rath. Deze uitlatingen hebben te Lon
den in breede kringen verontwaardiging
gewekt.
Waarschijnlijk zal het Lagerhuis op de
hoogte worden gesteld van het Duitsche
antwoord op deze Britsche staopen.
