STADS NIEUWS De gemeentebegrooting voor 1939 DINSDAG 8 NOVEMBER 1938 30ste Jaargang No.- 9178 3)e CculóolieSou^nt CitUm DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ZZiïZZZT™' Belastingverhooging onvermijdelijk Opcenten op personeele belasting verhoogd met 35 Kabinetscrisis in België Spaak in moeilijkheden over den Burgos-agent DE SOCIALISTEN ACHTER SPAAK. Doch Vandervelde treedt af als partijvoorzitter. Het Congres der Belgische socialistische païtij heeft met 386.046 tegen 132.492 stemmen, bij 34.185 onthoudingen, den tekst aangenomen van de door Spaak in gediende motie, waarin de door de regee ring gevolgde politiek wordt goedgekeurd. Spaak hecht beteekenis aan deze stern-; ming, daar de socialistische pers nu voort aan den eersten minister op dit stuk dient te verdedigen. Vandervelde kon niet zonder voorbe houd het besluit goedkeuren, waarbij de socialistische pets gekoppeld wordt aan de regeeringspolitiek. Hij voegde hieraan toe geen vernieuwing te zullen vragen van zijn mandaat als president der partij. De Katholieken en sommige liberalen hebben onmiddellijk gereageerd op de gisteren door het socialistische congres aangenomen resolutie betreffende de Bel gische vertegenwoordiging te Butgos. Tij dens de zitting van den ministerraad heb ben de Katholieke ministers den premier er van in kennis gesteld, dat het hun uiterst moeilijk zou zijn van hun fracties de aanvaarding te verkrijgen van de transactionneele oplossing, die Spaak voor zijn eigen partij rechtvaardigde, maat" die het probleem Burgos onopgelost liet. De toestand der regeering ziet er moeilijk uit. Vandaag komt de ministerraad weer bijeen. De koning heeft gisteravond minister president Spaak ontvangen. Zooals men weet, heeft Spaak op het socialisten-congres verklaard, dat de be noeming van een officieelen agent van België te Butgos om economische redenen in het belang van België noodzakelijk is, terwijl daarentegen anderen en vooral de oudere leiders, zooals Vandervelde, zich tegen het zenden van een agent naar Bur gos hadden verzet. Het congres heeft met goedvinden van Spaak, een resolutie aangenomen, waarin het heet, dat geen besluit in zake Burgos zal worden genomen, voor een nieuw so cialisten-congres zich daarover zal hebben uitgesproken. Een crisis onvermijdelijk? Er doen zich nu twee mogelijkheden voor: de regeering zal ofwel onmiddellijk na den kabinetsraad aftreden en daarvan des middags om twee uur mededeeling doen aan Kamer en Senaat onder overwe ging, dat de positie van den Eersten Mi nister Spaak en van zijn socialistische col lega's in de tegeering onhoudbaar is ge worden ten gevolge van de bekende re solutie van het socialistisch partijcongres, ofwel de regeering zal nog voor het par lement verschijnen en de interpellatie aanvaarden van den katholieken senator Nothomb over de onverwijlde oplossing der kwestie van België's vertegenwoordi ger te Burgos en dan aftreden na een votum, waarin de Senaat het onmiddellijk aanknoopen van deze betrekkingen zou eischen. De katholieke ministers, die Maan dagavond afzonderlijk vergaderden, waren van meening, dat het aftreden van het kabinet onvermijdelijk is ge worden. DE WERELD IN VOGELVLUCHT BRUSSEL: De discussies op het socialis tisch congres over de betrekkingen met de junta van Burgos en het verzet, dat daar bij tot uiting kwam, tegen het benoemen van een Belgischen vertegenwoordiger bij Franco hebben den socialistischen minis ter-president en met hem de regeering in een moeilijke positie gebracht. Spaak had de zending van een agent naar Bbrgos aanvankelijk noodzakelijk ge noemd wegens economische redenen, doch daarna onder den indruk van het ver zet zich neergelegd bij een motie, waar in deze kwestie op de lange baan werd ge schoven. Daarna heeft het socialistische congres de algemeene politiek van Spaak goedgekeurd. Wat weer geleid heeft tot het aftreden van den socialistischen partij voorzitter Vandervelde. De motie inzake Burgos brengt Spaak in conflict met de Katholieken, die een vertegenwoordiger bij Franco hebben geëischt en men ver wacht, dat er vandaag een kabinetscrisis zal uitbreken. PARIJS: Te Parijs heeft gisteren een aanslag plaats gehad op een secretaris van de Duitsche legatie. Een jonge Poolsche Jood, uit zijn evenwicht gebracht door het Een tekort van f82.250 DE SPOREN DER ONGUNSTIGE TIJDEN. Verschenen is de geleide-brief bij de ont- werp-begrooting der gemeente Leiden voor 1939. In dezen brief schrijven B en W. o.a. het viogende aan den Raad: Uit de ontwerp-begrooting voor het jaar 1939, die binnenkort verschijnt, zal U blij ken, dat ook deze weer in velerlei opzicht de sporen draagt van de ongunstige tijden. Het zal ongetwijfeld bij Uwe Vergadering geen verwondering wekken, dat het zeer veel moeite heeft gekost de inkomsten en uitgaven in evenwicht te brengen. De beide voornaamste posten, die een weerspiegeling van de economische omstandigheden geven, de ondersteuning van werkloozen en die van armlastigen, moesten andermaal aan zienlijk hooger worden geraamd. Zeer tot ons leedwezen moeten wij dan ook bij de toelichting van de nieuwe begrooting constateeren, dat van een verbetering in den al- gemeenen toestand nog weinig of niets valt te bespeuren* integendeel de druk der tijden duurt onvermin derd voort en de financiën der ge meente ondervinden in steeds stij gende mate de funeste gevolgen daarvan door het terugloopen van de inkomsten en het toenemen van de uitgaven. Weliswaar is volgens de laatst bekende gegevens het aantal werkloozen een 300- tal lager dan in 1937 en zelfs bijna 1000 lager dan in 1936, maar de wekelijksche uitkeeringen zijn 500.hooger dan in de overeenkomstige week van 1937 en slechts 1500.lager dan in dezelfde week van 1936. Het aantal ondersteunde armlastigen en het totaal bedrag der wekelijksche uit keeringen zijn beide hooger dan in 1937. Deze gegevens kenschetsen den toestand in cnze gemeente wel heel duidelijk. Het be hoeft geen betoog, dat onder deze omstan digheden de bij ons College ingediende begrootingen van diensten en bedrijven en andere onderdeelen van de gemeentehuis houding zeer scherp moesten worden be oordeeld, en dat menige post slechts ge wijzigd kon worden overgenomen om het ramen van een extra-bijdrage uit het Werk- loosheidssubsidiefonds te voorkomen of een eventueele noodzakelijke verhooging van belastingen zooveel mogelijk te beperken. Te meer was dit noodig, waar de mogelijk heden van bijzondere dekkingsmiddelen steeds geringer zijn geworden. Wij kunnen echter hieraan on middellijk toevoegen, dat een en ander ook thans niet behoefde te leiden tot algeheele afschaffing bericht, dat zijn ouders uit Duitschland waren uitgewezen, was tot deze daad ge komen, om wraak te nemen. De wreedheid, v/aarmede met de Joden in het Derde Rijk wordt omgesprongen, moet wel hier en daar in onevenwichtige geesten tot der gelijke niet goed te keuren wanhoopsda den leiden. Maar even betreurenswaardig als zulk een daad is de reactie in de Duit sche pers, wier verontwaardiging weer alle perken te buiten gaat en die de „Joodsche emigranten", die reeds te Davos aan Da vid Frankfurter den revolver in de hand drukten tegen Gustloff, ook verantwoorde lijk stellen voor dezen nieuwen misdaad. De aanslag zal de meest ernstige gevolgen hebben voor de Joden in Duitschland, en ook voor de Buitenlandsche Joden, heet het in de Duitsche pers. De „Berliner Boersenzeitung" schrijft: „Voor ons betreft het hier een nieuwe aanslag van de Joodsche wereldsamenzwe ring tegen het nationaal-socialistische Duitschland, en ook een aanslag op de Duitsch-Fransche betrekkingen, want on getwijfeld lag het in de bedoeling, om door de schending van de diplomatieke exterri torialiteit van de Duitsche legatie, een erntsig conflict tusschert Duitschland en Frankrijk uit te lokken." Wij kunnen het niet helpen, maar als von Ribbentrop het over de buitenland sche pers heeft, mag hij zijn eigen pers ook wel eens onder handen nemen. of zelfs maar ingTijpende beperking van takken van gemeentezorg, zoo dat niet behoefde te worden over gegaan tot wat men wel als sociale afbraak pleegt aan te duiden, TEGENVALLERS. De uitkeering uit het Gemeentefonds moest ook nu weer lager worden uitgetrok ken in verband met de jaarlij ksche ver mindering van de z.g. garantie-uitkeering. 'Het nadeelig verschil met 1937 bedraagt 30.500.Deze jaarlijksche daling, die 47.000.per jaar kan bedragen, zal nog voortduren tot en met het jaar 1943. Voor rente en aflossing van geldleenin- gen was rond 30.000.meer benoodigd, o.a. wegens het aangaan van een obligatie- leening van 1.000.000.in den loop van dit jaar. De markt-, haven en bruggelden en dgl. bleven bij 1938 ongeveer 8.000.ten ach ter. De z.g. fabricage-begrooting is, ondanks een zeer zuinige raming, ongeveer 10.000 hooger. Deze stijging is, o.m. een gevolg van de omstandigheid, dat herhaaldelijk uitgesteld onderhoud ten slotte toch moet gebeuren, om intering van het gemeentelijk \ermogen te voorkomen. Voorts worden de financieele lasten van het centrale riolee- ringsstelsel niet slechts op den dienst der leening, maar ook op de fabricage-begroo ting zelf, steeds meer merkbaar wegens hoogere exploitatiekosten der rioolgemalen door de voortgaande uitbreiding van het werk en wegens het in bedrijfstellen van de rioolwaterzuiveringsinrichting; verder zijn de personeelslasten van den Dienst van Gemeentewerken gestegen door het verlee- nen van vaste aanstellingen aan personeel, dat op arbeidscontract werkzaam was. Het is ons niettemin mogen gelukken de pos ten onderhoud van straten en plantsoenen, de beide belangrijkste onderdeelen van dit begrootingsstuk, ongeveer op de bedragen van 1938 te handhaven. Een meevaller. Het openbaar en bijzonder lager onder wijs onderbreekt de rij van de genoemde en nog te vermelden tegenvallers. Hiervoor kan met ƒ40.000.minder worden vol staan, voornamelijk als gevolg van lagere kosten ter zake van gebouwen en meubilair voor het openbaar onderwijs, daling bij het bijzonder onderwijs van de kosten van instandhouding van scholen, terwijl voorts de afkoop van de vergoeding ex art. 205 der Lageronderwijswet tot dit resultaat heeft bijgedragen. Schoolkindervoeding en -kleeding. Bij de berekening van dit voordeelig ver schil is echter buiten aanmerking gebleven de .post Subsidie aan de Vereeniging „Schoolkindervoeding- en kleeding"; deze post is, gelijk U bekend is, de laatste jaren zeer belangrijk gestegen en wordt thans begroot op f 54.960. Tot de stijging heeft o.a. meegewerkt de verstrekking van schoener, in plaats van klompen, terwijl ook de indertijd ingevoer de vacantie-voeding een belangrijke post cp het budget van de vereeniging uitmaakt, maatregelen waarvan de absolute noodza kelijkheid, getoetst ook aan den zorgelijken toestand der gemeentefinanciën, niet voor ieder boven eiken twijfel is verheven. Vooral nu voor 1939 weer 3.000.meer dan voor 1938 wordt gevraagd dient naar de meening van ons College ernstig te wor den nagegaan in hoeverre de gemeentelijke uitgaven voor dit doel kunnen worden ver minderd. Wij zijn daarover derhalve in overleg getreden met het bestuur der ver eeniging. Ook achtten wij het noodig nogmaals onder oogen te zien, of het mogelijk was tot vermindering van de uitgaven voor het voorbereidend onderwijs te geraken; be sprekingen ter zake met de desbetreffende bijzondere schoolbesturen hebben echter geen resultaat opgeleverd. De netto-kosten voor verpleging van arm lastige krankzinnigen vereischten 9.600. meer. MAATSCHAPPELIJK HULPBETOON. Als subsidie aan de Gemeentelijke Com missie voor Maatschappelijk Hulpbetoon hebben we 900.000.;uitgetrokken, dat is 100.000.meer dan voor 1938. Deze post, die jaar op jaar met een zeer groot bedrag stijgt, oefent een overheerschenden invloed op de begrootingspositie uit. In het bijzonder ten aanzien van een dergelijken post is het dringend noodig, om zoo nauw keurig mogelijk na te gaan welke bedrag hi maximum moet worden uitgetrokken. Het scheen ons mogelijk toe de subsidie tot genoemd bedrag van 900.000.te beper ken, van welk oordeel wij kennis gaven aan de Commissie, die hare begrooting ver volgens op dat bedrag baseerde. Het is on- noodig te zeggen, dat, evenals ten aanzien van eiken anderen begrootingspost, ook •hier het ernstig streven moet zijn om de geraamde som ook inderdaad niet te over-, schrijden; wij weten, dat dit streven ook bij de Commissie aanwezig is. Zij heeft ons in dit verband gewezen op enkele moge lijkheden, waardoor de uitgaven voor de gemeente eenigermate kunnen worden be perkt, waarvoor de medewerking van het Gemeentebestuur wor<lt verzocht. Ons Col lege zal de door de Commissie gegeven sug gesties in ernstige overweging nemen. WERKLOOZENSTEUN. De uitgaven voor ondersteuning van werkloozen zijn van 1.300.000.tot J 1.500.000.verhoogd. In verband echter met de wijze van berekening van de bij drage uit het Werkloosheidssubsidiefonds, blijft het nette ten laste van de gemeente komende bedrag ad 225.000.ongeveer 13.000.beneden dat over 1938. Er moet evenwel op worden gewezen, dat thans het maximum-subsidiepercentage ad 85% is bereikt, hetgeen wil zeggen, dat bij over schrijding van het bedrag van 1.500.000. 15% van het meerdere voortaan geheel voor rekening van de gemeente blijft, terwijl tot nog toe eert verhooging van den steunpost cpwoog tegen een stijging van de bijdrage. Eet nadeelig saldo van de geheele para graaf „Ondersteuning aan Werkloozen", waarop ook de Centrale Werkplaats, de B- steun enz. voorkomen, is intusschen slechts 8.000.— lager dan over 1938. DALING BELASTINGOPBRENGST. Hoewel de belastingen (bestaande opcen ten en gedeelte hoofdsom grond- en perso neele belasting, opcenten gem. fondsbelas ting en vermogensbelasting, dividend- en tantièmebelasting), in overeenstemming met den rijksinspecteur, zoo scherp moge lijk werden geraamd, heeft dit toch niet kunnen verhinderen, dat de opbrengst met ruim 15.000.daalde; viel bij de perso neele belasting eenige verbetering waar te nemen, de opcenten op de gemeentefonds belasting konden zich niet handhaven. Bij ae begrooting voor 1938 werden zij voor het belastingjaar 1938/39 geraamd op 300.000.een nadere raming bracht dit bedrag terug tot 285.000.welke ver laging geheel ten laste van 1939 komt, ter wijl de opbrengst voor het belastingjaar 1939/40 eveneens maar op 285.000.kan worden gesteld. DE PEILER DER LICHTFABRIEKEN. Waar de begrooting van de Lichtfabrie ken wel de voornaamste peiler vormt, waarop de gemeentebegrooting rust, en het voor een zoo goed mogelijk gefundeerde raming gewenscht was ook het verloop van zaken in het derde kwartaal van 1938 nog eens af te wachten, veroorzaakte dit een vertraging in de aanbieding van de ont werp-begrooting aan Uwe Vergadering. Na nauwgezette overweging van de resultaten tot nog toe en van de vooruitzichten voor 1939 van de gasafgifte en den stroomver- koop, in verband ook met de lasten, kon morden uitgetrokken, wat de Gasfabriek betreft een winst van 100.605.(1938 167.932.en wat de Centrale aangaat een winst van 1.189.814 (1938 1.098.917), tezamen derhalve 1.290.419.(1938 1.266.849.Hierbij moet intusschen in het oog worden gehouden, dat dit resultaat bij de Electriciteitsfabriek slechts was te bereiken, door het batig saldo over 1938 een bedrag van 45.000.naar 1939 over te boeken, hetgeen de uitkomsten van het loopende jaar gelukkig zullen toelaten. Zonder deze manipulatie zou het voordee lig verschil tusschen 1938 en 1939 mitsdien vranderen in een nadeelig verschil van f 45.000 23.570.— 21.430.—. Onder de bestaande omstandigheden kan practisch geen vooruitgang in de gasafgifte worden geraamd, zoodat werd uitgegaan van een" verbruik, gelijk aan dat van 1937 en 1,3% lager dan dat van de begrooting 1938. De opbrengst kon echter niet op het zelfde peil worden gehandhaafd; doordat de gemiddelde prijs, onder invloed van den gasprijs voor industrleele en verwarmings doeleinden, iets is gedaald, zijn de, ont vangsten 1,47% lager dan die over 1937 en 4,16% lager dan die der begrooting 1938. Dit verklaart o.m. het verschil tussohén de winstramingen voor 1938 en 1939. Eenzelfde verschijnsel doet zich voor bij de Electriciteitsfabriek; weliswaar kon voor 1939 een hoogere afname van stroom wor den aangenomen van 5,93% tegenover 1937 en van 3,5% tegenover 1938, doch de ont vangsten konden slechts 3,6% hooger dan de opbrengst over 1937 worden gesteld, wat neerkomt op een opbrengst, die zelfs lager is (0,11 1/2%) dan die der begrooting 1938. Een en ander is ook hier een gevolg van een daling van den gemiddelden opbrengst- prijs. In de begrooting der Lichtfabrieken heb- Dit nummer bestaat uit vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland Naar aanleiding van de houding van Spaak t. o. v. de zending van een agent naar Burgos dreigt er een kabinetscrisis in België. (2de blda). Toenadering tusschen Frankrijk eener- zijds en Duitschland en Italië anderzijds. (2de blad). De aanslag op de Duitsche ambassade. (?,de blad). Von Ribbentrop over de berichtgeving. (2de blad). Het Engelsche koningspaar gaat het vol gend jaar naar Amerika. (2de blad). Lelden De begrooting voor 1939 wijst een tekort aan van 82.250.dat door belastingver hooging moet worden gedekt (1ste blad). ben wij wederom slechts een storting in het Vernieuwingsfonds van 1/2% van het onafgeloste kapitaal kunnen opnemen; de financieele positie van de gemeente laat thans niet toe het aanhangige ontwerp voor een nieuwe regeling van de afschrijvingen en van de storting in het vernieuwings fonds door te voeren; bovendien is deze wijziging, die voor 1939 een hoogeren last van ruim 60.000.zou veroorzaken, gelet op den stand van het fonds en den staat der technische inrichtingen, ook naar het oordeel van Commissarissen, niet dermate urgent, dat zij geen langer uitstel zou ge- doogen. Wat de door Commissarissen in hun desbetreffend rapport ge maakte opmerking inzake de elec- triciteitstarieven voor de winkel bedrijven enz. betreft, vestigen wij er de aandacht op, dat in de aan geboden begrooting niet een even tueele verlaging van deze tarieven is verwerkt. De financieele gevol gen van de beoogde tariefswijziging zullen nader worden nagegaan, waarna ons College zal beslissen of en in welken vorm een voorstel ter zake aan Uwe Vergadering dient te worden gedaan. ANDERE DIENSTEN. De begrooting van het Openbaar Slacht huis sluit voor het eerst zonder een winst saldo, terwijl de vorige begrooting nog met een winst van 19.000.eindigde. In den daarbij behoorenden geleidebrief wezen wij reeds op den geleidelijken achteruitgang van de financieele uitkomsten van dit be drijf; de tijdsomstandigheden zijn oorzaak, dat de daling der slachtingen zich is bly- i ven voortzetten en thans is de toestand zoo, dat vooralsnog geen redelijk uitzicht meer bestaat op het maken van winst. Ook de Ijsfabriek maakt een moeilijken tijd door, doch wij 'hebben hoop, dat de genomen maatregelen haar positie zullen verbeteren. De Reinigings- en Ontsmettingsdienst daarentegen heeft een begrooting kunnen indienen, die rond 7.300.gunstiger is dan die van 1938; werd voor dat jaar het tekort voor beide afdeelingen geraamd op 223.338.thans zal met een bijdrage van 216.029.kunnen worden volstaan. De begrooting van den gewonen dienst van het Grondbedrijf wijst een nadeelig saldo aan van 64.726.(1938 64.741. De reserve van het grondbedrijf werd ten behoeve van het jaar 1938 aangesproken voor 30.000.Aangezien de reserve na aftrek van deze 30.000.thans weer on geveer even hoog is als ten vorige jare, ontmoet het o.i. geen bezwaar ook nu een bedrag van 30.000.uit de reserve te putten. De uitkeeringen van de N.V. Leidsche Duinwater Maatschappij zijn op hetzelfde bedrag als voor 1938, n.l. 310.000.uit getrokken. De verwachting mag worden gekoesterd, dat dit bedrag zal worden be reikt. De afschrijving op het aandeelen- bezit hebben wij gemeend wederom achter wege te kunnen latep. Uit het Pensioenfonds voor weduwen en kinderen van ambtenaren, die ingevolge de gemeentelijke verordening werden of wor den gepensionneerd, werd ten behoeve van het jaar 1938 een bedrag van 57.000.ge nomen. De contante waarde van de ver plichtingen van het fonds kan ingevolge deskundig advies op rond 125.000.wor den gesteld, wat dan aan den zeer veiligen kant is. Het kapitaal van het fonds bedroeg op 1 Januari 1937 243.090.17 1/2 en op 1 Janu ari 1938 243.685.88, zoodat het nog geens zins is toegenomen. Naar de laatste balans is er dus een surplus van ruim 118.000. waarvan thans nog 61.000.beschik baar is. Wij achten het verantwoord van dit overschot f 40.000.aan de begrooting van 1939 ten goede te doen komen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1