*tOOD*
0*.
Teleurstellende rede van
Hitier
De oorSogsophitsers zitten in de
democratische landen
Duitschland moet op zijn hoede zijn
Nieuwe grenzen en
nieuwe eischen
BUITENLAND
MAANDAG 7 NOVEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Rijkskanselier Hitier heeft in het stadion
te Weimar een groote rede gehouden, waar
in hij zich vooral en hevig keerde tegen de
„oorlogs-ophitsers" in de democratische
landen. Hitier betoogde voornamelijk, dat
Duitschland met de heele wereld in vrede
wil leven, maar op zijn hoede moet blijven
voor eventueele regeeringsveranderingen in
democratische landen, wat tot gevolg zou
kunnen hebben, dat een vredelievende po
litiek aldaar zou kunnen veranderen in een
oorlogszuchtige koers tegen Duitschland.
Hitier zeide o.a.: „Als vredelievend man
iheb ik er naar gestreefd het Duitsche volk
die weermacht en wapens te scheppen,
welke geschikt zijn ook anderen van den
vrede te overtuigen. Er zijn zeer zeker
lieden, die den egel beschimpen, omdat hij
stekels heeft. Zij moeten echter niet in de
buurt van dit dier komen en het met rust
laten. Nog geen enkele egel heeft een ander
dier aangevallen, behalve wanneer hij werd
bedreigd.
Wij wenschen niets anders dan onze rust
en onze arbeidsmogelijkheid en het levens
recht voor ons volk en wel hetzelfde recht
als ook andere voor zich opeischen.
Het is heel mooi van internationalen
vrede en internationale ontwapening te
spreken. Alleen ben ik wantrouwend over
cie ontwapening (van wapens), zoolang men
miet eens in den geest ontwapent.
Er zijn op de wereld z.g. autoritaire en
democratische staten. In de autoritaire sta
ten is het geheel natuurlijk, dat daar niet
over vreemde volken wordt beslist, dat men
hen vooral niet belastert, dat men niet over
hen liegt en dat men niet tot oorlog op
hitst.
In de democratische landen echter zou
dat kunnen gebeuren. In de autoritaire
landen is een oorlogsophitsing natuurlijk
niet toelaatbaar, aangezien deze regeeringen
immers verplicht zijn er voor te zorgen,
dat er in hun rijen geen oorlogsophitsers
zijn.
In de democratische landen hebben de
regeeringen echter één plicht: de democra
tie te handhaven, d.w.z. de vrijheid zoo noo-
dig ook tot oorlog te mogen ophitsen.
Churchill schijnt op de maan te leven.
De heer Churchill heeft zeer openlijk
verklaard van meening te zijn, dat men
het huidige regiem in Duitschland moet
terzijde stellen met gebruikmaking van
Duitsche binnenlandsche krachten. Wan
neer Churchill minder zou verkeeren met
emigrantenkringen, cLw.z. met door het
buitenland betaalde landverraders, dan met
Duitschers, zou hij den geheelen onzin van
zijn gepraat inzien. „Ik kan dezen heer,
die op de maan schijnt te leven, echter een
ding verzekeren: Zoo een kracht, die zich
tegen het tegenwoordige regiem keert, be
staat in Duitschland niet.
Er is in Duitschland slechts één kracht:
de kracht der Duitsche natie, in leiding, in
volgelingen en metalen wapenen. Duitsch
land heeft natuurlijk niet het recht te
eischen, dat de andere landen hun grond
wetten veranderen. Ik heb slechts den
plicht als leider der Duitschers rekening
te houden met deze grondwetten en de mo
gelijkheden, die zich daarbij voordoen.
Wanneer eenige dagen geleden de plaats
vervanger van den leider der Engelsche op
positie in het Lagerhuis heeft verklaard,
dat hy wenscht, dat Italië en Duitschland
worden vernietigd, kan natuurlijk niet wor
den verhinderd, dat deze man op grond van.
de democratische spelregels met zijn partij
misschien inderdaad over een of twee jaren
aan de regeering komc.
Dit echter kan ik hem verzekeren: Ik
zal verhinderen dat hij Duitschland ver
nietigt. Juist zooals ik er van overtuigd
ben, dat het Duitsche volk er voor zal zor
gen, dat deze heeren in hun plannen niet
slagen, zoo dit weet ik zal het Itali-
aansche volk er voor zorgen, dat het hun
niet gelukt.
Moreele en materieele bewapening.
Hitier zeide vervolgens, dat de Duitschers
Slechts met diepen trots en groote vreugde
vervuld kunnen zijn door 1938. Duitsch
land is grooter geworden langs den meest
natuurlijken en moreel minst aanvechtbaren
weg, die er is. Dit jaar is voor Duitschland
echter ook een jaar van verplichting. Wij
allen moeten het besluit nemen ons moreel
en geestelijk en daarmede ook materieel
•te wapenen. Wanneer de andere wereld
van ontwapening praat, zijn wij zeer gaar
ne daartoe bereid, doch onder één voor
waarde: dat eerst een ontwapening der oor
logsophitsers plaats vindt.
„ONDERZOEK UW EIGEN GEWETEN".
Winston Churchill dient van repliek.
In een interview met een vertegenwoor
diger van Reuter naar aanleiding van het
geen Hitler over hem heeft gezegd, heeft
Winston Churchill verklaard, dat Hitier
zich vergist, wanneer hij veronderstelt, dat
Eden, Duff Cooper en hijzelf, alsmede de
leiders van de liberale partij en de Labour-
partij naar oorlog drijven. Niet één van hen
denkt aan een aanval tegen Duitschland,
zij verlangen alleen, dat Engeland krachtig
wordt verdedigd.
„Laat deze groote man zijn eigen ge
weten onderzoeken, alvorens hij een ander
beschuldigt naar oorlog te drijven. Het
geheele volk van het Britsche Rijk en van
de Fransche republiek verlangt niets an
ders dan in vrede te leven naast het Duit
sche volk, doch ook zij zijn besloten zich
in staat te stellen hun rechten en sediert
lang verworven beschaving te verdedigen".
TELEURSTELLING IN BRITSCHE
EN FRANSCHE PERS.
De Engelsche pers is door Hitiers rede te
Weimar teleurgesteld.
De „Daily Telegraph" betreurt het, dat
Hitier geen woord van erkentelijkheid over
heeft gehad voor de pogingen van Cham
berlain, terzijde gestaan door Daladier, om
meer vriendschappelijke betrekkingen met
de Duitsche regeering en het Duitsche volk
tot stand te brengen, en het blad acht dit
verzuim te opmerkelijker, daar Chamber
lain nog pas vijf dagen geleden nog spe
ciaal Hitier persoonlijk genoemd had en
op de mogelijkheden gewezen had van het
accoord van Muenchen, met woorden, die
niet slechts van conventioneele hartelijk
heid waren.
Het is mooi, dat wij de herhaalde ver
zekering van Hitier hebben, dat hij een
man van den vrede is, doch het is te vree
zen, dat noch de toon, noch de inhoud van
zijn te Weimar gehouden rede bevorderlijk
is voor de goede verstandhouding tusschen
de volken, in het bijzonder in een tijd als
deze.
Ook de Fransche pers is teleurgesteld
door Hitiers rede. Zoo schrijft de „Epo
que": „Het is wel moeilijk om met de Duit
sche bewindslieden te praten, want zij gaan
van het denkbeeld uit, dat alles hun is toe
gestaan".
De speciale correspondent van het „Jour
nal" te Berlijn is van oordeel, dat Hitier
een rede heeft gehouden, die de optimisten,
die zich verbeeldden, dat na Muenchen een
algemeen accoord met de autoritaire staten
in een handomdraaien zou kunnen worden
verwezenlijkt, tot nadenken zal stemmen.
De „Ordre" vraagt: „Als de Fuehrer ont
wapening wil van de oorlogsstokers, waar
om begint hij dan niet met zelf niet langer
het woord te voeren?"
NOG NIET TEVREDEN
„Grijs- en groen-hemden"
Terwijl de groote Hongaarsche pers den
staatslieden, die een gedeeltelijke herzie
ning van het Verdrag van Tianon hebben
verkreegn, lof toezwaait, kondigt het
uiterst-rechtsche weekblad „Hard", orgaan
van het Nationale Front, aan, dat de „grys-
3hemden" den strijd tegen de regeering-
Imredy onverpoosd zullen voortzetten. Het
blad is zeer ontevreden over de oplossing
van Weenen en zegt: „Men zal niet van het
herstel der historische grenzen afzien". Het
orgaan van de „groenhemden" van Szalas-
sy streeft er naar, Duitschland te rehabili-
teeren en troost zich met de gedachte, dat
Slowakije en Roethenië geen levensvatbare
staten zijn, zoodat een nieuwe oplossing
noodig zal blijken.
Wat Slowakije aan Hongarije moet
afstaan
Volgens berichten uit Slowaaksche bron
moet Slowakije aan Hongarije 799 gemeen
ten met een bevolking van 859.000 zielen
afstaan, waaronder zich 276.000 Slowaken
bevinden. Sinds Donderdagavond ontvangt
de Slowaaksche regeering verzoekschriften
van Slowaaksche gemeenten om niet bij
Hongarije te worden aangesloten, o.a. van
de gemeente Velk-Meder, waar zich op een
bevolking van eenige duizenden slecht 15
Hongaren bevinden, die werkzaam zijn op
een groot landgoed.
DE ROEMEENSCH-ZUID-SLAVISCHE
BESPREKINGEN
Prins-regent Paul van Zuid-Slavië en
koning Karei van Roemenië hebben Zater
dag te Boekarest den internationalen toe
stand besproken. Het is een publiek geheim,
dat zij hun aandacht hoofdzakelijk hebben
gewijd aan het vraagstuk van de herziening
der verdragen en aan de middelen, waar
door voorkomen kan worden, dat ontevre
den staten verdere voordeelen zouden be
halen. In een communiqué wordt onder
meer gezegd, dat ook de Roemeensche mi
nister van buitenlandsche zaken aanwezig
was bij het onderhoud en dat men een vol
komen gelijke opvatting had over alle be
sproken politieke vraagstukken.
Men is van meening, dat, nu Tcjecho-Slo-
wakije niet langer een krachtige factor te
gen de herziening der verdragen is, Roeme
nië en Zuid-Slavië tot grootere krachtsin
spanning zullen komen om verzet te bieden
Het bestuur en de geest, adviseur, Pater A Ponsioen O.F.M., van den R. K. Bond van Melkhandelaren „H. Paschalis",
te Leiden, welke gisteren op feestelijke wijze zijn zilveren bestaansfeest vierde.
VAN HET VATICAAN
KARDINAAL MUNDELEIN TE ROME.
Kardinaal Mundelein, de aartsbisschop
van Chicago, is Zaterdag met het s.s. „Rex"
te Napels aangekomen en is terstond naar
Rome doorgereisd, om den Paus rapport
uit te brengen over het jongste Eucharis
tische Congres in Amerika. De kardinaal
is gisteren door den Paus ontvangen.
BELGIË
DE AGENT NAAR BURGOS.
En het congres der Belgische socialisten.
De commissie voor de resoluties van het
Belgische socialistische congres heeft gis
termiddag met algemeene stemmen een re
solutie aangenomen, waarbij met name
wordt verklaard, dat, indien men wil, dat
de samenwerking in de regeering voort
duurt, de kwestie van de uitzending van
een Belgischen gedelegeerde naar Burgos
moet worden beslist bij overeenstemming
van de partijen der regeeringsmeerdërheid
en dat voor het oogenblik een dergelijke
overeenkomst niet uitvoerbaar is.
In de resolutie wordt het vertrouwen
uitgesproken in de socialistische ministers,
dat geen besluit wordt genonen zonder dat
een nieuw congres zich daarover zal heb
ben uitgesproken.
Nadat Spaak het woord had genomen om
te verklaren, dat hij de resolutie aanvaard
de. nam het congres de resolutie met op
zeven na algemeene stemmen aan, bij vier
onthoudingen.
DUITSCHLAND
DE VIER RECHTEN VAN HET INDIVIDU.
Preek van Kardinaal Faulhaber.
Kardinaal Faulhaber heeft gisteren,
op den Zondag na Allerheiligen, zijn ge
bruikelijke preek gehouden, welke werd
aangehoord door ongeveer 5000 geloovigen
ir de Liebfrauenkirche te München.
De Kardinaal verdedigde de christelijke
beginselen tegen de theorieën van het na-
tionaal-socialisme.
Hij keerde zich scherp tegen het verlo
ren gaan van de persoonlijkheid van het
individu in het Derde Rijk en pleitte voor
de rechten van het individu door te wijzen
op de plichten van het individi jegens den
staat. De bestaande spanning tusschen Kerk
en Staat kan slechts worden opgeheven
door het uitwegen van rechten en plich
ten. De burgers kunnen niet alleen plichten
hebben; wanneer zij hun plicht hebben
vervuld jegens den staat, moeten zij ook
rechten hebben. De Kerk moet zich ertegen
verzetten, dat de eenling een niets is.
Na de plichten van de individu jegens
den staat uiteen gezet te hebben, verklaar
de kardinaal, dat de staatsburger vier rech
ten heeft, n.l.:
tegen de Hongaarsche eischen ten aanzien
van het in den wereldoorlog verloren ge
bied.
TURKIJE EN DE BULGAARSCHE
GEBIEDSEISCHEN
De Turksche bladen protesteeren tegen
de Bulgaarsche aanvechtingen tot herwin
ning van de vroegere Bulgaarsche gebie
den, die na den grooten oorlog geannexeerd
zijn door Griekenland, Roemenië en Zuid-
Slavië. Het blad „De Republiek" geeft, zon
der duidelijk de Bulgaarsche eischen van de
hand te wijzen, de.regeering te Sofia streng
den raad eerst de slechte behandeling te
staken van de Turksche minderheden in
Bulgarije. Het blad geeft te verstaan, dat het
probleem dan onpartijdig bestudeerd zou
kunnen worden.
1. Het recht in God te gelooven. In deze
dagen is de Kardinaal verplicht op dit van
zelf sprekende recht te wijzen.
2. Het recht voor dit geloof uit te komen:
het individu mag niet belet worden deel
te nemen aan godsdienstoefeningen met
het dreigement te worden uitgesloten van
de nationale gemeenschap. In verband hier
mede viel de Kardinaal Streicher aan, die
ook de Katholieke Kerk vervolgt, met de
verklaring, dat het voldoende is om zijn
plicht jegens den Staat te hebben gedaan
om zijn plicht jegens God te hebben ver
vuld. Dat is heiligschennis.
3. Het recht de stem van geweten en ka
rakter te volgen.
4. Het recht met den staat mede te wer
ken; deze samenwerking aan het nationale
leven mag niet onmogelijk gemaakt wor
den.
GODSDIENSTONDERRICHT OP DEN
ACHTERGROND.
In een aantal middelbare scholen te
Weenen is aan de leerlingen medegedeeld,
dat met het oog op de gebeurtenissen van
den laatsten tijd, het godsdienstonderricht
voortaan niet meer als facultatief leervak
beschouwd zal worden, maar uitsluitend
buiten het gewone leerplan gegeven zal
worden; de uren voor godsdienstonderricht
kunnen slechts in den namiddag vastge
steld worden. De wijziging die is ingetre
den bestaat hierin, dat het godsdienstonder
richt, dat tot nog toe aan de vrije keus der
leerlingen boven 15 jaar was overgela
ten, om er al of niet aan deel te nemen, en
waarvoor geen toestemming der ouders
noodig was om deze lessen te verzuimen,
doch dat nog steeds als leervak onder de
orderwijsbepalingen viel, thans geheel bui
ten het kader van de lesrooster valt. Ook
toen het godsdienstonderricht facultatief
was, had de Kerk geen controle meer op
de wijze waarop godsdienstonderricht werd
gegeven.
GELOOFSAFVAL IN OOSTENRIJK.
Niet alleen in de grootere steden als
Weenen en Salzburg heeft de geloofsafval
or.rustbarende afmetingen aangenomen,
maar deze beweging slaat ook over naar
het platteland.
Zoo wordt uit Hallein in de omgeving
van Salzburg gemeld, dat hier na de be
ruchte rede van Bürckel meer dan 300
personen uit de eKrk zijn getreden.
'De Oostenrijksche pers heeft verbod
ontvangen om ook ihaar met een enkel
woord melding te maken van den dood
van den Kanunnik Krawanik, die bij de
demonstraties tegen Kardinaal Innitzer uit
het Aartsbisschoppelijk Paleis werd ge
worpen en aan de bekomen verwondingen
is overleden.
DE POOLSCHE JODEN IN
DUITSCHLAND.
De Poolsche onderhandelaars halen nieuwe
instructies.
De Poolsche delegatie, welke onderhan
delt over het lot van de Poolsche Joden
in Duitschland, is gisteren te Warschau
teruggekeerd om nieuwe instructies te ha
len. Vanavond of morgenochtend zal de
delegatie naar Berlijn terugkeeren.
Het gerucht gaat, dat tengevolge van
het slechte weer van de laatste dagen in de
kampen der Joodsche vluchtelingen aan
de Poolsche grens vele vluchtelingen ziek
zijn geworden. Morgen zal het Joodsche
hulpcomité den Poolschen minister van
binnenlandsche zaken verzoeken deze zie
ken voor een deel naar het binnenland te
lcten vervoeren.
FRANKRIJK
DE SOCIALISTEN EN HET VOLKSFRONT
Gistermiddag heeft de nationale raad van
de Fransche Socialistische Partij de bui
tenlandsche politiek besproken. Een aan
tal sprekers verdedigde de politiek tot het
behoud van den vrede, anderen wezen op
het gevaar steeds toe te geven aan het fas
cisme en nationaal-socialisme en de afge
vaardigde van het departement van de
Moezel, Flocard, deelde mede, dat een
anti-semietische campagne merkbaar is in
Elzas Lotharingen en indien geen maatre
gelen genomen worden zullen de Elzas-Lo-
tharingers de Westelijke Sudeten worden.
Leon Blum heeft een motie ingediend,
waarop 6.755 stemmen werden uitgebracht,
terwijl 1.241 stemmen werden uitgebracht
op een motie, welke door Zyromski was
ingediend, 207 stemmen waren blanco uit
gebracht.
De motie, welke door Leon Blum is in
gediend en welke ook is aangenomen, be
vestigt, dat de partij al haar verplichtin
gen jegens het Volksfront zal vervullen en
zij vraagt de overige partijen van dit front
de noodzakelijke offers te brengen om de
eenheid te handhaven.
ENGELAND
ENGELAND EN ZIJN DOMINIONS.
Hun houding in geval van conflict.
In verband met de geruchten, die opgedo
ken zijn tengevolge van de reis van Pirow
schrijft de „Sunday Times": „De problemen
betreffende de defensie van het imperium
en de Duitsche koloniale eischen zijn in een
critiek stadium getreden sedert de aan
komst van Pirow te Londen. Ondanks de
officieele tegenspraken is het een feit, dat
op 27 September de Zuid-Afrikaansche re
geering de Britsche regeering in kennis
neeft gesteld van haar wensch, zich te be
roepen op haar neutraliteitsrecht. Tijdens
de huidige besprekingen te Londen wisselt
men dus van gedachten over de mogelijk
heid van een dergelijke neutraliteit in ge
val van een toekomstig conflict. Van haar
kant heeft de Canadeesche regeering Groot
Brittanje er van in kennis gesteld, dat in
geval van een algemeen conflict het in
groote mate zijn politiek in overeenstem
ming zou moeten brengen met die der Ver-
eenigde Staten."
RUSLAND
Een nauwkeurige inlichting over hetgeen
met maarschalk Bluecher is geschied, is
niet te verkrijgen. Uit gewoonlijk welin
gelichte bron wordt evenwel vernomen,
dat alle over hem loopende geruchten,
dat hij in ongenade is gevallen enz., on
gegrond zijn, en dat hij zich ter verple
ging in een sanatorium bij Moskou be
vindt. Andere inlichtingen bezit men
niet;
