(Jfafi
STADS
NIEUWS
AGENDA
ZATERDAG 5 NOVEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Abonnementsprijs: voor Leiden 19
cent per week; 2.5i) per kwartaal.
Bij onze agenten 20 cent per week;
2.60 per kwartaal. Franco per post
2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïlL
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER?
ZACHT VOCHTIG WEER.
De Bilt seint:
Verwachting: Matige tot krachtige meest
Westelijke wind, zwaar bewolkt tot be
trokken, waarschijnlijk eenige regen, wei
nig verandering in temperatuur.
Hoogste barometerstl: 773.3 te Toulouse.
Laagste barometerst.: 741.9 te Ingoe.
De storing, welke gisteren over de Noord
zee lag, ontwikkelde zich tot een afzonder
lijke kern, welke thans over ae Oostzee
ligt. In het Westen op den Oceaan ligt weer
een uitgebreid depressie-systeem, dat echter
nog niet naar het Oosten doordrong. Het
gebied van hoogen luchtdruk over Frank
rijk nam nog verder in beteekenis toe.
Het waarnemingsgebied bezuiden de lijn
LerwickSkagenMemel werd over
stroomd met vochtige warme lucht, zoodat
hier zeer zacht zwaar bewolkt weer
heerscht, met plaatselijk motregen. Alleen
in Zuid-Frankrijk was de bewolking min
der zwaar en als gevolg van de nachtelijke
uitstraling waren hier de ochtendtempera-
turen lager.
In Scandinavië is het veel kouder. In het
binnenland van Zweden daalde de tempe
ratuur plaatselijk tot tien graden onder het
vriespunt.
Voor morgen wordt nog weinig
verandering in de weersgesteldheid
verwacht, zoodat nog met zeer
zacht vochtig weer gerekend mag
worden. De wind zal vrij krachtig
uit Westelijke richtingen waaien.
LUCHTTEMPERATUUR.
14.7 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.:
Van Zaterdag nam. 4.55 uur tot Zondag
ochtend 6.33 uur. Van Zondag nam. 4.53
uur tot Maandagochtend 6.35 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Zondag 6 Nov.
v.m. 1 uur en nam. 1.24 uur. Maandag 7
Nov. v.m. 1.40 uur en nam. 2.04 uur.
Maan op Zondagmiddag 15.33 uur.
Maan onder Maandagochtend 6.24 uur.
(Maandag 7 November volle maan).
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
LONDEN: De Britsche minister-presi
dent Chamberlain en zijn ambtgenoot van
buitenlandsche zaken Halifax zijn door de
Fransche regeering uitgenoodigd tot een
bezoek aan Parijs van 23 tot 25 November.
Zij hebben de uitnoodiging aanvaard.
De eerste vraag, dien de lezer zich stelt,
is natuurlijk: waar zullen ze nu weer over
gaan praten. Natuurlijk wordt de gebrui
kelijke verzekering gegeven, dat het be
zoek niets anders beoogt, dan een verster
king van de vriendschapsbanden tusschen
de beide landen. Daarvoor zou" de omstan
digheid pleiten, dat de beide ministers ver
gezeld zullen zijn van hun echtgenooten.
Maar het spreekt vanzelf, dat in dezen tijd
df kopstukken van de Engelsche politiek
niet naar Parijs gaan louter om een handje
te geven.
,.De Journal" wijst er bijv. op, dat de
Britsche ministers komen op een tijdstip,
waarop een nieuw internationaal hoofd
stuk gaat beginnen, waarvan de invloed
zich ver buiten het kader van Europa zal
uitstrekken.
Volgens de „Epoque" zou het niet ver
wonderlijk zijn, als de komende besprekin
gen tusschen de Fransche en Britsche mi
nisters tot een nieuwe conferentie van vier
zouden leiden om de betrekkingen tus
schen de democratieën en dictaturen te re-
gelen.
Er valt natuurlijk nog heel wat te rege
len. Noemen wij slechts: de koloniale kwes
tie, de invloed van het binnenkort in wer-
„ICH FILME MIT WILDEN"
Een Priester-Filmregiseur.
Een film, vooral de tecnnisch-volmaakte
film, is een machtige middel om een be
paalde gedachte ingang te doen vinden in
alle kringen van de menschelijke samen
leving
Te veel werd het verkeerde door de ïilm
gepropageerd, 'n oorzaak waarom de katho
lieken langen tijd afwijzend stonden tegen
over deze moderne vinding. Een priester-
filmregisseur is dan ook een combinatie,
die tot voor korten tijd, zoo niet onmogelijk,
dan toch iets schokkends was.
Maar even machtig is de film in het pro-
pageeren van het goede. Zoo begreep het
de Duitsche Oblaat, Pater Stephan, toen
hij met groote middelen en op breede
schaal het plan voor het prachtige geluids
filmwerk „Die Kanigstochter der Zulu-' op
zette, dat thans als „De Zwarte Zuster" ook
in Nederland grooten opgang maakt.
Het spreekt vanzelf, dat een filmwei'K,
wil het den toets der huidige filmkritiek
doorstaan, en niet vervallen in het minder
waardige genre van zooveel goed-bedoelde
maar tergend slechte katholieke filmerij,
duizenden, ja" tienduizenden eischt, en voor
al aan den leider hooge artistieke en orga
nisatorische eischen stelt.
Wat het eerste betreft: de technische
uilvoering, wist Pater Stephan zich den
steun een er groote Duitsche filmmaat
schappij te verzekeren. Wat het tweede
betreft: de artistieke leiding, dan moet de
film wel bijzonder geslaagd heeten. De
groote artistieke gave van Pater Stephan
blijkt niet alleen uit zijn met dramatische
spanning volgeladen film, maar ook uit
het kostelijke boekje, dat hij over zijn
filmarbeid publiceerde onder den titel:
„Ich filme mit Wilden" (Schöningh, Pader-
born). Hij verhaalt daarin, hoe hij na jaren
lange ervaringen op filmgebied zijn mees
terwerk concipiëerde, en het draaiboek in
een vijftal weken voltooide Dit draaiboek
liet hij bovendien nog door eenige vaklui
in München keuren. Daarmee was het pro
gram voor werk gereed.
Maar nu de arbeid zelve!
Een expeditie naar het verre Zoeloeland
Natal, waar de handeling speelde moest
wox*den uitgerust, en men kan zich inden
ken, wat zulk een expeditie met de tal-
looze uitrustingstukken, filmapparaten,
bagage enz. kostte. Verder vertelt Pater
Stephan de lotgevallen van zijn expeditie,
hoe hij dacht in vijf weken klaar te zijn,
en hij er vijftien maanden over deed, welke
onoverkomelijke moeilijkheden moesten
overwonnen worden, en hoe na anderhalf
jaar ingespannen arbeid onder de gloeien
de Afrikaansche zon tenslotte het werd ge
reed kwam. Eenigen tijd later beleefde
„Die Kanigstochter der Zulu" in een groot
Berlijnsch theater z'n première die het be
gin werd van een triomphalen tocht door
alle groote steden van Duitsehland, Oosten
rijk en Zwitserland.
Naar aanleiding van de voorstelingen, die
binnenkort ook in Leiden zullen plaats
hebben, is het wel interessant, iets te weten
omtrent het ontstaan van dezen nieuwen
en prachtigen film. Geen enkele katholiek
mag dan ook de gelegenheid laten voorbij
gaan, kennis te maken met dit opzienbaren
de geluidsfilmwerk van een priester-
filmregisseur.
E.H. HENRI DE GREEVE IN DE
HARTEBRUG.
Morgen, onder alle H. Missen, houdt de
zeereerwaarde heer Henri de Greeve in de
Hartebrugkerk een liefdadigheidspredika
tie ten bate van het St. Franciscus-liefde-
werk.
STUDIEFONDS HARTEBRUG.
Het is de laatste jaren gewoonte gewor
den, dat de leden van het Studiefonds Har-
tebrug aan de milde gevers en geefsters,
die iederen Zondag trouw hun gave offe
ren, eenige feestavonden aanbieden. Ook
dit jaar zal het weer gebeuren en het be
looft iets heel bijzonders te worden. Aan
de echter Studie-sfeer zal het niet ontbre
ken en dat zegt feitelijk al voldoende. Wie
de vorige keer geweest is kan daar van
mee praten. Er wordt een alleraardigst
blijspel opgevoerd en bovendien is er nog
een heel bijzondere attractie aan verbon
den.
De avonden worden gehouden in het St.
Antoniusclubhuis aan de Mare op Donder
dag 24 en Zondag 27 November. De toe
gangsprijzen zijn voor niemand een be
zwaar want zij bedragen slechts 25 ct. en
50 ct.
Kaarten zijn nu reeds verkrijgbaar bij
de fa. v. d. Reep, Haarlemmerstraat 204 en
bij de wed. Huibers, Haarlemmerstraat 123.
HOERA!
king tredende Britsch-Italiaansche pact,
een eventueele bemiddeling in den Spaan-
schen burgeroorlog enz.
PRAAG: Te Praag is besloten, om na 10
November, den datum, waarop het aan
Hongarije af te stane gebied moet zijn over
gedragen, de Nationale Vergadering bijeen
te roepen ter verkiezing van een nieuwen
president. Wie het zal zijn, weten we nog
niet, maar in elk geval zal het iemand zijn
van de nieuwe richting. Tsjecho-Slowakije
is wel resoluut omgedraaid, zelfs zóó, dat
het niet sympathiek aandoet, te zien hoe
de mannen, die tot voor kort werden toe
gejuicht thans aan versmading worden
prijsgegeven. De Duitsche invloed is reeds
zoo radicaal aanvaard, dat zelfs de eer
ste maatregelen tegen de Joden in Slowa
kije zijn genomen. Dat schijnt onvermijde
lijk te zijn.
Moeder, moeder!
Kind, wat zeur je toch.
Moeder, het is morgen bloempjesdag.
Alweer. Het is iederen Zondag bloemp
jesdag.
Hè, het is nu pas de echter ploempjesdag.
De echte ploempjesdag? Wat is dat?
Ja, altijd is het voor de groote men-
schen, maar morgen zijn de bloempjes al
leen voor de kinderen. Kijk maar, moe
der, het staat met groote letters in de cou
rant: Kinderbloempjesdag. Ik ga morgen
vroeg naar de kerk en krijg ik dan een
dubbeltje? dan koop ik een bloempje voor
het zwakke kind.
Voor deze keer dan nog.
Hoei'a!
Moeder, als ze deze keer nu eens heel
veel dubbeltjes ophalen, zouden lan alle kin
dex-en uit onze straat met vacantie gaan?
Ja, kind, dan mogen ze allemaal, de jon
gens en de meisjes.
Ik ook?
Neen, jongen, jij hebt het toch niet noo-
dig.
Wat jammer. Ik zou ook zoo graag mee
gaan.
Kind, hoe kan je dat toch verlangen?
Wanneer ik niet mee ga en de anderen
gaan allemaal wel en ze komen weer te
rug dan zijn ze veel sterker dan ik, dan
verlies ik het altijd....
Dat is jui&t eens goed, je moet niet al
tijd zoo de baas willen spelen
Moeder, mag ik morgen twee bloempjes
koopen?
Het kind is de beste propagandist.
Koopt Zondag 6 November allen een
bloempje ten bate van de Katholieke Kin
deruizending. Vele kinderen wachten op
de winter-uitzending en dus op uw milde
gave.
Wilt u morgen lachende kinderen zien,
siert u dan met „klavertje vier".
P. HOFSTEDE, Pr.,
Voorz. Kath. Kinderuitzending,
afd. Leiden.
R.K. TEXTIEL ARBEIDERSBOND
„ST. LAMBERTUS"
Mannen, Zondag 6 November a.s. onze
feestdag! Gij denkt aan den grooten feest
avond om 8 uur in het St. Antonius-club-
huis. Deze avond echter kan niet goed wor
den, wanneer wij den dag niet feestelijk
inzetten. Als katholieke arbeiders gaan wij
allen des morgens onzé hulde en dank bren
gen aan dexx Gever van alle goed, aan God.
In de kerk van O. L. Vr. Hemelvaart en
St. Joseph wordt om half acht het H. Mis
offer opgedragen, opdat onze medestrijders,
die in de afgeloopen 28 jaren hun leven aan
God hebben teruggegeven, het loon voor
hun aardschen arbeid mogen ontvangen.
Maar ook bieden wij het H. Offer der Al
lerheiligste Drie-eenheid aan voor ons zelf
en wij gedenken bijzonder: opdat wij al
tijd mogen werken en strijden in onderwer
ping aan Gods H. Wil.
En wij noodigen u uit om na het H. Mis
offer gezamenlijk deel te nemen aan de ta
fel des Heeren, te nuttigen Jesus Christus
verborgen onder de gedaante van brood,
onze levensspijs, onze kracht en sterkte in
moeilijke tijden en het onderpand van het
gelukkige leven na het zorogvolle aardsche
bestaan.
En u makkers, u, die misschien al jaren
de fabriekspoort niet meer mocht binnen
gaan, u wensc^on wij in uw somber bestaan
een dubbel vreugdevollen dag toe. Neemt
met ons des morgens en des avonds plaats
in de eerste rijen, want uw plaatsen zijn
gereserveerd. Geen zorg voor welke onkos
ten dan ook, gij speciaal zijt dien dag onze
gasten. Geen enkele reden kan u dus weer
houden. Komt allen!
Het bestuur.
HET OUDE VIERDE 125 JAAR
Oproep aan alle oud-gedienden
Op 9 Januari bestaat het 4e Regiment
Infanterie 125 jaar. Het ligt in de bedoeling
dezen dag niet onopgemerkt te doen voor
bijgaan.
Uit den kring die vroeger tot dit Regi
ment behoorden, hetzij als beroepsmilitair,
als reservist of dienstplichtige, heeft zich
een commissie gevormd, zich ten doel stel
lende, zoo mogelijk op dien dag de oude
banden van kameraadschap weer eens te
vernieuwen.
De commissie die uit den aard der zaak
niet beschikt over adressen of op een andere
wijze hen die daarvoor,in aanmerking zou
den komen anders dan langs dezen weg
weet te bereiken( verzoekt een ieder die
iets voor het plan „Het Oude Viei'de" nog
eens een dag bijeen te zien, naam en adres,
in welk jaar gediend. Bat. en compagnie te
willen opgeven aan den secretaris der voor-
loopige commissie den heer W. Geene,
Vondellaan 20 Leiden, voor 15 November.
Wat de dienstplichtigen betreft beperkt
zich zulks tot de lichting 1923 er. alle oude
re lichtingen.
Plet voorloopig comité:
M. v. Mens, voorzitter; W. Geene, secre
taris; W. Brouwer; C. Boom; M. Boldei'-
dijk; L. Favier; G. Th. Kagie; J. v. d. Kloot;
H. J. Lamers; P. S. Landzaat Jr.; J. Peere
boom; P. A. Susan; L. Questroo; W. Wendt
W. E. Wichers Rollandet; I. J. Sloos.
DAMMEN
Leidsche Aquarium- en Terrariumvei-een.
„De Natuurviiend"
Bovengenoemde vereeniging hield haar
maandelijksche ledenvergadering in gebouw
„Patrimonium", Hoog!. Kerkgracht. De
voorz. opende de vergadering met een har
telijk welkom en gaf het woord aan den
spreker van dezen avond dr. J. C. M. de
Jong, die een lezing hield over de schutkleu
ren van de visch. Spreke^ begon te vertel
len over de natuurwet: „eten en gegeten
worden" en in het bijzonder bij de vis-
schen. Zoo heeft men de roofvisch tegen
over de prooivisch en in dit verband de
schutkleur als verdedigingsmiddel van de
visch. Zeer interessant was het te hooren
over het ontstaan der kleuren. In den huid
heeft de visch kleurstofcellen, waarin kleur
stofkorrels zijn gelegen. Door invloed van
het zenuwstelsel komen deze kleurstof
cellen naar de oppervlakte van den huid en
kan dan zoo de kleur doorschemeren, zoo
dat hiermede verklaard is het meer of min
der intens gekleurd zijn der dieren, wat
onder verschillende emoties kan gebeuren,
b.v. bij de pax-ing Jiet z.g. bruilofstkleed,
bij schrik of den invloed van het bemachti
gen van prooi enz. Eenigszins zou men dit
kunnen vergelijken bij het bloten van den
rnensch, maar met dit verschil, dat hier de
kleur door het bloed wordt veroorzaakt.
Er komen drie verschillende kleurstofkor
rels voor en wel deze: geel-roode, zwarte
en bruine kleurstofkorrels en daarnaast
licht-weerkaatsende en licht-brekende cel
len, welke dan de glinsterende en de me-
taalglanzen leveren. Zoo kan bij teeltkeur
de kleur domineerend worden zooals b.v.
de goudvisch en de roode zwaardrager, die
dan enkel de rood-gele pigmentcellen heb
ben, terwijl de zwarte molinisia enkel de
zwarte pigmentcellen bezit. Maar zou rnen
vragen: hoe ontstaan dan groene en blau
we kleuren? Dez ontstaan in combinatie met
de lichtweerkaatsende en lichtbrekende cel
len, b.v. groen ontstaat door de gele en
zwarte kleurstofkorrels gecombineerd met
lichtbrekende cellen, en blauw ontstaat bij
zwarte kleurstofkorrels en lichtbrekende
cellen.
Hierna behandelde spr. de kleuren in ver
band met de leefwijze van de visch. Zoo zul
len oppervlakte-visschen een zilveren kleur
vertoonen met donkerder rug en wel hier
om, daar, als men den waterspiegel van on
zoodoende de dieren voor vijanden van on
derop bekijkt, deze kwikzilverachtig is en
deren zoo goed als onzichtbaar zijn. Zoo
vertoonen snelle zwemmers meer de langs-
strepen en visschen die tusschen planten le-
leven dwarse strepen. Daarentegen vertoo
nen de bodemvisschen een donkere kleur.
Ook het aanpassen van kleuren komt veel
voor; dit vertoonen b.v. de .platvisschen
zeer mooi. De proef met het dambord is zeer
interessant, omdat dan de dieren zelfs de
balkteekeningen overnemen.
Na deze inleiding vertoonde spreker een
prachtige serie lichtbeelden betreffende de
dingen die hij in bovenstaande gegeven
had.
De zeer interessante lezing werd met
Zondag. Dansavond „St. Christoffel", ten
bate van het t.b.c.-fonds. Foyer
Stadsgehoorzaal 8.30 uur.
Maandag. R.K. Bond van handels-, kan
toor- en winkelbedienden, café-
rest. „De Doelen", 8.30 uur.
Donderdag. 8.30 uur Hgrtebrugskerk Con
ferentie voor niet-Katholieken door
P. Wijnand Sluys O.F.M.
Vrijdag, 2e Abonnementsconcert Residen
tie-orkest, dirigent Frits Schuur
man, soliste Henriette Bosmans,
Stadsgehoorzaal, 8 uur.
De Zondagsdienst der huisartsen te Lei
den wordt waargenomen door de dokters:
Lahr, Bertel, De Jager en Renaud.
De Zondagsdienst te Oegstgeest wordt
waargenomen door dr. Leemhuis, Tel. 2030.
De avond-, nacht- en Zondagdienst der
apotheken te Leiden wordt van Zater
dag 5 tot en met V r ij d a g 11 Nov. a.s.
waargenomen door de apotheek M. Boek
wijt, Breestraat 74, tel. 552.
Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek:
Wilhelminapark 8, tel. 274.
iï>;
S" !l
overladen met naaiwerk is
absoluut geen bezwaar als
gij maar in 't bezit zijt van een
KWALITEITS naaimachine
van „Meerpoel" I Wist U dat
een kwaliteits machine abso-
J luut niet duur behoeft te zijn?
ALLEEN 3REESTRAAT 171 - TEL. 2657
aandacht gevolgd en aquarium-liefhebbex's,
die iets meer wilden weten waarom hun vis
schen toch die prachtige kleuren vertoon
den, konden voldaan zijn.
Na afhandeling der huishoudelijke zaken
sloot de voorzitter de vergadering.
De luchtbeschermings
oefening
OP 16 NOVEMBER
Ingevolge de bepalingen van de „Wet
betreffende bescherming tegen luchtaanval
len" zal in den loop der volgende week van
wege den burgemeester eene „Openbare
bekenmaking" verschijnen.
In deze „Openbare bekendmaking" wordt
officieel aanzegging gedaan, wat een ieder
heeft te doen of na te laten met betrekking
tot het welslagen van de verduisterings
oefening, welke 16 November a.s. zal wor
den gehouden.
Men neme van die bekendmaking goede
nota.
Hoe de voorschriften en gedragsregels,
welke in die bekendmaking worden gege
ven, kunnen worden opgevolgt, daarvan is
in de plaatselijke nieuwsbladen bereids uit
voerig mededeeling gedaan. Leest deze
mededeelingen in de komende dagen nog
eens na enneemt maatregelen.
Ofschoon overtuigd, dat een ieder wil
medewerken en ook inderdaad medewerkt,
lijkt het toch goed erop te wijzen, dat de
luchtbeschermingswet strafbepalingen in
houdt ten opzichte van een ieder, die opzet
telijk of uit nalatigheid de voorschriften en
gedragsreegis, welke bij eene dergelijke
oefening zijn gesteld, niet nakomt. Zooals
vanzelf spreekt, wordt op de naleving dier
voorschriften en gedragsregels streng toe
gezien.
Dit toezicht wordt uitgeoefend door de
politie, daarin bijgestaan door leden van de
Leidsche Burgerwacht. Mochten kleine na
latigheden of tekortkomingen (groote kun
nen en mogen niet voorkomen na de uitge
breide voorlichting, welke heeft plaats ge
vonden) worden geconstateerd, dan zullen
degenen, die met het toezicht belast zijn,
daarop wijzen. Het is dan zaak om aan de
gegeven aanwijzingen onmiddellijk gevolg
te geven.
Ook de toegangen tot het verduisterde
gebied zullen worden gecontroleerd. Be
stuurders van motorrijwielen, motorrijwie
len .rijwielen en voertuigen, alsmede voet
gangers zijn gehouden de bevelen of aan
wijzingen, die door of vanwege de politie
worden gegeven, stipt op te volgen. Eenige
posten tot het verleenen van eerste hulp bij
ongelukken zullen worden ingericht en be
zet door leden van vereenigingen, welke op
dit gebied werkzaam zijn. Padvinders zul
len ordonnance-diensten vervullen.
Werkt allen mee. Alleen door eendrach
tige samenwerking en volledige medewer
king kan iets goeds gewrocht worden.
Voor het examen politiediploma van den
Alg. Ned. Politiebond zijn te Amsterdam
geslaagd de heeren H. Kool, A. de Zeeuw
er. M. Visser, alhier.
WELK STADSGEDEELTE VERDUISTERD WORDT.
Nog altijd schijnen
er ingezetenen te zijn
die niet weten of zij
al dan niet vallen
onder de gedeelte
lijke verduisterings
proef op 16 Novem
ber.
Aan de hand van
bijgaand gepubli
ceerd kaartje laten
we daarom nog eens
het te verduxsteren
gedeelte hieronder
volgen:
Het stadsgedeelte,
liggend ten Zuiden
van den Nieuwen
Rijn vanaf Grens-
hoek tot Gangetje
(dus de straten Ulr.
Jaagpad, Utrechtsche
Veer en het doode
gedeelte Hoogewoerd
ten zuiden van den
Nieuwen Rijn tot
aan de Karnemelks-
brug-Gangetje).
Vandaar loopt de grens door het
water langs Steenschuur, Rapenburg,
Vliet, langs Jan v. Goyenkade en Delftsche
Jaagpad tot aan het Rijn en Schiekanaal
bij de Lammeschansbrug en vandaar langs
de grens der gemeente weer naar Grens-
hoek op den Hooge Rijndijk.
Er buiten vallen dus: de Rijnkade, de
Nieuwe Rijn, het Gangetje, Steenschuui*
(oneven zijde), Rapenburg (evenzijde en
onevenzijde, behalve het gedeelte tusschen
Doezastraat en de Vliet, dus de nummers
119131), Vliet (oneven zijde), Jan v.
Goyenkade en Delftsche Jaagpad.
