BINNENLAND
STADS
NIEUWS
Christus Koning tegenover
menschvergoding
AGENDA
MAANDAG 31 OCTOBER 1938
DE LEID f CHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
f
Abonnementsprijs: voor Leiden 19
cent per week; 2.5Ü per kwartaal.
Bij onze agenten ^0 cent per week;
2.60 per kwartaal. Franco per post
2.95 per kwartaal. Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïlL
Zondagsblad 9 cent
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER?
TOENEMENDE REGENKANS.
De BUI seint:
Verwachting: Matige tot krachtige Wes
telijke tot Zuid-Westelijke wind, zwaar be
wolkt tot betrokken, aanvankelijk weinig
of geen regen, later weer toenemende re
genkans, weinig verandering in tempera
tuur.
Hoogste barometerst.: 764.3 te Lyon.
Laagste barometerst.: 731.3 te Isafjrod.
De depressie nabij IJsland is verder op
gevuld, aan de Zuidzijde van de depressie
voert een krachtige Westelijke luchtstroom
koude polaire maritieme lucht aan. Deze
koude lucht drong reeds over de Britsche
Eilanden en op de Noordzee binnen. Een
scherp front, dat hedenmorgen in ons land
plaatselijk dikke mist gaf, scheidt de ge
noemde koude lucht van de continentale
lucht. Over- het vasteland blijft het nog
somber en plaatselijk mistig weer. De ba
rometer is over Wpst-Europa flink geste
gen en tegen de Alpen vormde zich een
hoogedrukgebied. Ver in het Westen op
den Oceaan ontwikkelt zich een nieuwe
en actieve depressie. Deze zal voor het
weer ten onzent van beteekenis worden.
Voor morgen wordt geleidelijk
toenemende wind verwacht, bij
zwaar bewolkt tot betrokken lucht
wordt de kans op regen weer groo
ter. De temperatuur zal weinig
veranderen.
LUCHTTEMPERATUUR.
11.4 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.ï
Van Maandagnamiddag 5.05 uur tot
Dinsdagmorgen 6.24 uur; van Dinsdagna
middag 5.03 uur tot Woensdagochtend 6.26
uur.
HOOG WATER
Te Katwijk aan Zee op Dinsdag 1 Nov.
voorm. 8.20 en nam. 8.45 uru; op Woensdag
2 Nov. voorm. 9.35 en nam. 10.uur.
Maan op 13.40 uur Dinsdagmiddag.
Maan onder 0.29 uur Woensdagnacht.
Maan op 14.02 uur Woensdagmiddag.
Maan onder 1.37 uur Donderdagnacht.
STEUNUITKEERING OP
STOOKTOMATEN.
Kweekers dringen op spoed aan.
Ongeveer 500 stooktomatenkweekers heb
ben een schrijven gericht aan den regee-
iingscommissaris voor den landbouw, waar
in zij protesteeren tegen het lange uitblij
ven der steunuitkeering op stooktomaten.
Door het groote verlies, dat deze teelt
dit jaar opgeleverd heeft, komen de meesten
dezer kweekers in zeer moeilijke omstan
digheden. Deze verliezen kunnen niet meer
opgevangen worden door de totaal onder
mijnde en al jaren met verlies werkende
bedrijven.
De tijd om het teeltplan voor het vol
gende jaar op te maken is weer aangebro
ken, doch de overgroote meerderheid der
stooktomatenkweekers is zonder een spoe
dige steunuitkeering niet bij machte de
teelt weer aan te vangen.
Het gevolg daarvan zal zijn, aldus het
schrijven, dat deze intensieve, voor de
volkswelvaart altijd nog zeer belangrijke
teelt prijsgegeven of sterk zal worden in
gekrompen.
HET CENTRALE VLIEGVELD.
Delft verklaart zich voor Leiderdorp.
In de besloten vergadering van gisteren
der Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Delft en Omstreken heeft de voorzit
ter, Ir. S. H. Stoffel, een uiteenzetting ge
geven van het verloop der besprekingen
over het centrale vliegveld.
Na de historische omwikkeling van het
vliegveldvraagstuk in groote lijnen te heb
ben geschetst, wees spreker er op, dat ook
het district dezer Kamer en in het bijzonder
de Westlandsche teelten van groenten,
fruit en bloemen groot belang hebben bij
de spoedige toestandkoming van een ge
makkelijk bereikbaar en nabij gelegen
vliegveld.
Daarom heeft de Kamer zich steeds sterk
geïnteresseerd voor de vliegveldplannen te
Delft en later voor de verbindingen met een
eventueel vliegveld in den Zestienhoven-
schen Polder.
De ontwikkeling van de techniek echter
maakt het stichten van regionale vliegvel
den meer en meer ongewenscht. Nationale
belangen behooren boven regionale gesteld
te worden, terwijl bovendien, in wijder ver
band gezien, oo<c deze regionale belangen
méér met een goed ingericht centraal vlieg
veld, dan met een minder geoutilleerd re
gionaal gediend zijn, ook al zou dit laat
ste wat dichter tij liggen. Het vliegveld
Schiphol is echter te veraf gelegen; daar
om verdient ook voor deze streek de aan
leg van een centraal vliegveld nabij Leider
dorp verre de voorkeur. De in de naaste
toekomst te verwachten aanleg van een
directe wegverbinding van het Westland
met Leiderdorp zal nog sterker de gunstige
ligging van deze plaats doen uitkomen.
De nadruk wenscht spreker echter te leg
gen op het feit, dat met de keuze Leiderdorp
als vestigingsplaats voor een centrale Ne-
derlandsche luchthaven een groot nationaal
belang zal worden gediend, omdat deze
plaats in de nabijheid ligt van het centrum
der bevolking van de stedelijke agglome
raties van Zuid-Holland, Noord-Holland en
Utrecht en vanuit nationaal gezichtspunt ge
zien de meest gunstige ligging heeft.
De Kamer heeft zich na ae uitvoerige
uiteenzetting van den voorzitter uitge
sproken voor een centraal vliegveld in de
nabijheid van Leiderdorp en heeft het
Dagelijksch Bestuur gemachtigd, om deze
meening op de wijze, die het Bestuur het
meest efficient zou achten, ter kennis van
de betrokken instanties te brengen.
,,N Delftsche Crt."
GROOTE OPDRACHT VOOR NED.
SCHEEPSWERF.
Zaterdagmiddag is met goed gevolg van
de werf der N.V. Ned. Scheepsbouw Mij.
te Amsterdam te water gelaten het dub-
belschroef motorvracht- en passagiers
schip „Denbigshire" hetwelk in opdracht
van de reederij Alfred Holt en Co. te Li
verpool wordt gebouwd.
De directeur, de heer Goedkoop, deelde
in een toespraak mede, dat zijn werf thans
voor buitenlandsche rekening opdrach
ten heeft, welke werk en brood geven aan
achtduizend Nederlandsche arbeiders ge
durende een vol jaar of aan vierduizend ge
durende een periode van twee jaar, terwijl.'
zij betaald worden met geld, dat buiten
Nederland verstrekt wordt.
FAI11 ISSF.MENTEN
Uitgesproken:
J. Chr. Adams, koopman, Den Haag, Noord-
West Binnensingel 42; cur. Mr. W. J. C. A.
Nijgh, Den Haag.
L. de Wekker, winkelier, Leiden, Ke-
telboeterssteeg 7; cur. mr. L. Spreij, Leiden.
L. Th. de Vries, Den Haag, Johan de
Wittlaan 22; cur. mr. J. H. Marinus, Den
Haag.
Een machtig en waardig protest van
Katholiek Leiden
Pater ProF. F. Otten O. P. over den „Koning van Liefde"
Leest met aandacht
de advertenties
in Uw Dagblad!
EEN UITSTEKEND BEZETTE
GEHOORZAAL.
Zooals telken jare sinds de instelling
van dit feest heeft „Katholiek Leiden" ook
gisteravond het feest van Christus Koning
gevierd in een openlijke getuigenis van
hulde en liefde aan den Koning der Ko
ningen.
Dit jaar droeg deze openbare hulde-de-
monstratie bovendien het karakter van
een protest, een positief protest tegen de
officieele negatie van Gods leiderschap, de
massale geloofsafval en de geloofsvervol
gingen in het buitenland. Deze protestbe-
tooging was niet negatief, doch ging uit
van het juiste beginsel, tegenover onrecht
te stellen het recht, maar dan te beginnen
met zich zelf, door Christus Koning in
eigen kring omhoog te heffen en te too-
nen aan de wereld.
De voorzitter van „Katholiek Leiden",
de heer W. J. Kriek, opende de bijeen
komst, onmiddellijk nadat mgr. Th. M. P.
Bekkers, die verwacht werd, doch zich
door autopech wat verlaat had de zaal
was binnengekomen.
Na zich verontschuldigd te hebben en
de oorzaak van de overigens geringe
vertraging verklaard te hebben, verwel
komde de voorzitter deken Homulle,
de aanwezige geestelijkheid van deze
stad, pater prof. F. Otten O.P., den spre
ker, en zeer in 't bijzonder mgr. Th. M. P.
Bekkers, wiens tegenwoordigheid op hoo-
gen prijs werd gesteld. Spr. herinnert er
aan, dat het heden de vijfde maal is, dat
Kathol. Leiden een Christus-Koning
avond organiseert. Wat is er in die vijf
jaren veranderd! Vijf jaar geleden zou
niemand eraan gedacht hebben, dat er
thans reden zou zijn voor een protestbe-
tooging tegen de geloofsvervolging in het
buitenland. Lagt ons protest krachtig maar
waardig zijn.
Spr. kondigt nog aan, dat er na de pau
ze een collecte zal worden gehouden ter
verwezenlijking van het denkbeeld, een
lichtend kruis te plaatsen op een der Leid-
sche kerken.
De St. Odo-koorknapen zingen.
Als het gordijn daarna wordt open ge
schoven, staan op het tooneel de St. Odo-
koorknapen opgesteld in hun witte toga's
met roode baretten op en roode sjerpen
om. Hun verschijnen wordt met applaus
begroet.
Hun eerste lied, dat onder begeleiding
van kap. E. A. M. Paap wordt uitgevoerd,
is „Voor God onzen Koning vooruit!" uit
den K.J.M.V.-bundel. Heerlijk die klare
jongensstemmen, waaronder uitstekend
materiaal blijkt te zijn. Kapelaan Paap
heeft zijn koortje uitstekend in de hand.
Zeer fraai zongen de jongens het „Domine
non sum dignus" van Staf Nees en zelfs
de uitspraak van het Duitsch bleek voor
hen geen moeilijkheden op te leveren,
want de weergave van een tweetal Duit-
sche liedjes „Wer leucht uns denn", ge
toonzet door kapelaan Paap, en een Schle-
sische Volksweise „Schönster Hen Jesu"
(arr. door kap. Paap) was van een gehal
te, dat ver boven de middelmaat uitstak.
Na het laatste liedje moest eenige malen
„gehaald" worden.
Rede van prof. Otten.
Toen betrad prof. F. Otten O.P. het
spreekgestoelte.
Velen zullen prof. Otten reeds door de
radio gehoord hebben, doch weinigen zul
len hem van aanschijn hebben gekend. De
radio-pater heeft een krachtige gestalte
en zijn steile grijze kuif wijst op strijdlust,
maar de levendige oogen en de schalksche
mond duiden erop, dat hij een intelligent
en een geestig man is.
Het feest, in welks vollen luister wij
hedenavond staan, aldus ving prof. Otten
zijn rede aan, is eigenlijk in zijn wezen
zoo oud als het Christendom, maar in z'n
vorm is het nieuw. Christus was altijd Ko
ning, maar nimmer is Zijn koningschap
zoo naar voren gehaald als in onzen tijd.
Z. H. de Paus Pius XI, op wien het motto
van de z.g. „profetie" van Malachias zoo
prachtig van toepassing is: „Fides intrepi-
da" (onverschrokken geloof), was wel de
man der Voorzienigheid om aan de Kerk
te geven den nieuwen vorm van Christus'
Koningschap. Het feest van Christus' Ko
ningschap is in onzen tijd hoogst actueel,
omdat het ingaat tegen de dwalingen van
onzen tijd.
Dat Christus Koning is, kunnen wij be
wijzen zoowel uit het Oude als uit het
Nieuwe Testament. In de Psalmen wordt
herhaaldelijk heen gewezen naar de ko
ninklijke macht, naar het leiderschap van
den Messias, die tevens wordt aangekon
digd als de vredesvorst. In het Nieuwe
Testament wordt het begrip van Christus'
Koningschap gezet onder de booglamp van
de Openbaring en zien wij het duidelijk
voor ons in zijn lichtende schoonheid.
Christus wilde zich door een opgewonden
menigte niet tot koning laten uitroepen,
maar Hij heeft zich wel Koning laten noe
men in de vermorzeling van Zijn liefde
lijden en toen tevens Zelf bevestigd, dat
Hij Koning was. Hiermede heeft Hij aan
gegeven, dat Hij Koning was in vrede en
in liefde. Daarom is Zijn juk ook zoo licht,
omdat het gedragen wordt in liefde.
Wat is de theologische ondergrond van
Christus' Koningschap?
Christus is natuurlijk Koning als God,
uit Wien alles zijn bestaan heeft.
Ons verstand is te klein, te eindig, om
den Oneindige te omvatten, maar wij kun
nen beredeneeren, dat God is de zijnde uit
en van zich zlef, de Eeuwige, zonder be
gin en zonder einde, de oneindig volmaak
te. Gods kracht heeft het aanzijn gege
ven aan de Schepping, met het doel God
te verheerlijken en, voor wat den mensch
betreft, gelukkig te worden in God.
Wanneer wij echter spreken over Chris
tus' Koningschap, bedoelen wij het koning
schap van den mensch Christus, van het
vleesch geworden Woord; dan denken wij
niet, op de eerste plaats aan Christus als
God.
Spr. herinnert voorts aan de zondeval in
het Paradijs, in zich en objectief genomen
een Majesteitschennis en wel van onein
dige zwaarte. God heeft daartegenover
een oneindig eerherstel gewild en Gods
Woord nam de menschelijke gedaante aan.
Door Zijn goddelijke persoon waren alle
daden van Christus van oneindige waarde
en daarom is Christus geworden de hoog
ste van alle menschen, de Koning. In dit
licht gezien is het Koningschap van Chris
tus van een zeer diepzinnige beteekenis.
In de verlossing komt de beteekenis van
Christus' Koningschap het duidelijkst tot
uiting. Daarin is Hij vooral de Koning van
de Liefde. God is Liefde en wij, Katholie
ken, moeten God bovenal zien als onzen
Vader. Noch de heidenen noch de Joden
zagen de godheid als een God van liefde,
maar daarom is Christus in de werld ge
komen en mensch geworden, om God te
leeren kennen als de Liefde zelf.
Welk een kracht kunnen wij putten uit
de gedachte, dat Christus Koning is, die
uit liefde voor ons vrijwillig den kruisweg
ging. Daarom protesteert spr. er ten sterk
ste tegen, dat in een naburig land beweerd
wordt, dat het fieren en stoeren menschen
onwaardig is, te staan tegenover een kruis,
waaraan een verbleekt en verbloed men-
schenlichaam hangt, slap en zwak.
Daartegenover stellen wij de waarheid
van het kruis als symbool van kracht en
zelfopoffering, als symbool van de vrijwil
lig gegeven hoogste liefde.
Laten wij het kruis blijven vereeren als
onze eenige hoop, onze „Spes unica".
Na een korte pauze vervolgde prof. Ot
ten zijn rede.
De opportuniteit van het feest.
Na de principieele beschouwing van
Christus' Koningschap in het eerste ge
deelte constateert spr. thans dat de instel
ling van dit feest hoogst opportuun was.
Het is een stelling nemen tegen de mas
sale geloofsafval in onzen tijd. Kardinaal
Mercier sprak reeds in zijn dagen van de
„officieele apostasie van de staten". Toch
hebben de staten en de regeeringen God
en Christus noodig, willen zij hun volken
besturen in het waarachtig belang der
menschen. God heeft de menschen niet
noodig, maar de menschen hebben God
noodig. God verheerlijken valt samen met
het ware geluk van den mensch.
De staat, als agglomeraat van indivi
duen heeft ook tot taak God te verheerlij
ken en doet hij dat niet, dan zal hij het
ware geluk van zijn onderdanen niet be
reiken. Doch hoeveel regeerders zijn er
nog, die openlijk voor hun geloof in God
durven uitkomen? Daarom doet het ons
zoo goed, dat wij aan het hoofd van den
staat een vorstin hebben, die het gevleu
gelde woord heeft gesproken „Le Christe
avant tout" (applaus).
Spr. is geen pessimist, doch hij mag wel
constateeren, dat het thans geen gelukkige
tijd is. De regeerders hebben het dus niet
ver gebracht. Ondanks alle gelegenheid
tot vermaak zijn er nog nooit zooveel kla
gers geweest. „Wij leven in een bezeten
wereld. En wij weten het", constateerde de
Leidsche hoogleeraar, prof. Huizinga.
Zoo is het inderdaad. „De wereld is ziek,
omdat de wereld gek is", zeide Baldwin.
Dat heeft men bereikt met zijn godlooche
ning. „God zal met ze lachen", staat er in
de H. Schrift.
De proclamatie van het Christus Koning-
feest is een klinkend protest tegen de lai-
ceering, de verleeking van de openbare
macht. Nooit zijn de openbare machten zoo
duivels slim opgetreden als in dezen tijd.
Spr. is geen verheerlijker van den z.g.
goeden ouden tijd, maar nimmer was er
zoo'n systematisch opgezette godloochening
als in onzen tijd. Op de eerste plaats wijst
spr. op het „goddelooze communisme", zoo
als de Paus dit stelsel kenschetst. Het com
munisme is in wezen atheïstisch, omdat het
Donderdag. 8.30 uur Hartebrugskerk Con
ferentie voor niet-Katholieken door
P. Wijnand Sluys O.F.M.
Donderdag. R.-K. Reelasseeringsvereeniging
bureau-zitting 89 uur n.m. St.-
Vincentiushuis, Hooglandsche
Kerkgracht 32.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken te Leiden wordt van Zater-
d a g 29 O c t. tot en met V r ij d a g 4 N o v.,
waargenomen door de apotheek P. du
Croix, Rapenburg 9, tel. 807.
Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek,
Wilhelminapark 8, tel. 2.74.
het historisch materialisme huldigt en
daarom gekant moet zijn tegen elk stelsel,
dat de eeuwigheidsgedachte huldigt. Op de
tweede plaats denkt spr. aan stroomingen,
waarvan wij in ons land ook de appendixen
(de blinde darmen) hebben. Deze stroo
mingen staan op dezelfde wijze tegenover
het Christendom als het communisme.
Het nationaal-socialisme is niet louter
een politieke partij, maar is in wezen een
levensbeschouwing, welke vcor velen in de
plaats is gekomen of dreigt te komen van
hun godsdienstige levensbescnouwing.
Als er nog zijn, die achter de woorden
kraam van het nationaal-socialisme aan
hollen, is hetgeen in andere landen gebeurt
voor hen een baken op het strand. Wij
hooren theorieën verkondigen, welke tege
lijk belachelijk en bedroevend zijn.
De godsdienst van den Duitscher is sa
mengevat in deze woorden: „Alles voor
Adolf Hitler". Zooiets wordt openlijk ge
zegd; een afschuwelijke mensch-vergoding,
een rechtstreeksche godslastering.
„Onze eenheid is onze godsdienst" wordt
over onze Oostgrenzen beweerd en Bür-
ckel durft zelfs beweren, dat het godslas
tering is te zeggen, dat Christus onze lei
der is. Wat een theoloog!
Het heeft ons diep gegriefd, dat kardinaal
Innitzer, die op een voor ons haast onbe
grijpelijke wijze het nationaal-socialisme
was tegemoet getreden, thans het eerste
slachtoffer is geworden van het botte ge
weld. Daar protesteeren wij tegen met alle
kracht. (Applaus).
Men kan handig de schuld werpen op de
zwarte schapen, de Tsjechen en de Joden,
maar wij weten beter.
Of het een kardinaal is of een predikant
ik breng ds Niemöller een eeresaluut,
zeide spr. wij protesteeren tegen de
smaad, hem aangedaan. Wij protesteerèn
ook tegen de verdrukking van de Joden.
Wat één misdoet, mag men niet werken op
allen, op het ras.
Spr. keert zich ook fel tegen het geraf
fineerd uitgedachte maar door en door val-
sche begrip van het z.g. „politiek1 Christen
dom.
Het handhaven van de rechten van Chris
tus in het openbare leven is een volkomen
verantwoorde „politiek" en de Paus zegt
daarvan, dat de Kerk in dien zin altijd aan
„politiek" zal doen. Een priester, die in
Duitschland getuigt, dat bijv. de sterilisatie
in strijd is met het natuurrecht en het
Christendom, doet aan „politiek" en gaat
naar het concentratiekamp. En toch doet
hij niets anders dan zijn plicht.
Christus heeft ons den vrede gebracht,
maar alleen aan de menschen van goeden
wil, die Gods wet onderhouden. En het ver
vullen van Gods wet is: liefde voor elkan
der. De vrede van Christus zal er dan alleen
komen, als de volken zich buigen voor
Gods wet en de plicht der zelfverlooche
ning vervullen. Christus Koning heerscht
in liefde over de wereld. Dat zal dan alleen
verwezenlijkt worden, wanneer wij Hem
laten heerschen over ons verstand en in ons
hart. Wanneer wij buigen voor de Kerk, die
Christus' mystieke Lichaam is. Wanneer
wij onzen wil richten naar die van Chris
tus.
Laten wij het woord „Christus, ik bemin
U" spreken met den mond, maar vooral
met het hart. Laten wij tegenover de bende
God-haters deze ovatie orengen: „Gij Chris
tus, Gij zijt de hoogste Koning".
Spr. eindigde met den schoonen wekroep
van de jeugd:
„Voor Christus, onze Koning. God wil
het". (Geestdriftig applaus).
Terwijl het St. Odo-knapenkoor zich op
stelden bracht de voorzitter onder instem
ming van de geheele zaal, dank aan prof.
Otten voor zijn mooie rede, aan kapelaan
Paap met zijn jongenskoortje en aan het
muziekgezelschap „Franz Schweitzer", dat
onder leiding van zijn directeur de heer Ad.
Brunt, de pauzen zoo kunstzinnig en aan
genaam had gevuld.
Spr. deelde mede, dat de collecte voor
het lichtend kruis, de som van ruim 70.
had opgebracht.
Telegram aan den bisschop.
Onder applaus werd het voorstel aan
vaard om aan Z. H. Exc. den bisschop van
Haarlem het volgende telegram te zenden:
„De vereeniging „Katholiek Leiden", in
openbare vergadering bijeen ter herden
king van het Christus Koning-feest, betuigt
trouw aan Christus en Zijn Kerk".
De nachtegaaltjes van dezen avond
kwamen ten slotce nog" aan het woord met
een viertal allerliefste liedekens, n.l. „Cor
Jesu" van W. P. H. Jansen, pr., „Ave Ma
ria" van Fr. Liszt (arr. kapelaan Paap), een
oud Nederlandsch Lieve Vrouwe-liedje
en een compoistie van kap. Paap „Es blüht
der Blumen eine".
Het lied van Christus Koning, door allen
gezongen vormde bet slot-accoord van dezen
zoo wel geslaagden avond.
