Brutale inbraak in een wisselkantoor Ernstig verkeerson geluk te Den Bosch ■3aan da. MAAND „extra voordeelig KOOPEN" 10% KORTING PRESBURG Voor eenige duizenden aan gouden en zilveren munten gestolen MAANDAG 31 OCTOBER 1938 DE LEIDSCHE COURANT DERDE BLAD - PAG. 10 ONGELOOF EN MAATSCHAPPIJ n Toen wy in ons vorig artikel beloofden om het verschijnsel van den geloofsafval te verklaren, bedoelden wij niet te zeg gen, dat er een alleszins bevredigende op lossing voor te vinden is. Maar over het algemeen kan we' gezegd worden, dat de opkomst der natuurwetenschappen, de evolutietheorie, voor bepaalde bevolkings groepen groote veranderingen teweeg bracht, ook op religieus gebied. Het athe- isme werd niet voor een gering deel ver oorzaakt door een materialistische filosofie en psychologie. De heele levenshouding van het proletariaat werd daardoor gestimu leerd, maar niet minder braken daardoor de intellectueelen met den godsdienst. In de arbeiderswereld hebben bepaalde materialistische-opvattingen zulk een in vloed gekregen, dat zij een remmende, vaak vernietigende inwerking hadden op het geloofsleven van jongere en oudere ar beiders. Dat blijkt ons het duidelijkst uit de hou ding van de moderne jeugd tegenover den godsdienst. De cijfers van de laatste volks telling geven ons daarvan een verschrik- kelijken indruk. Zie maar: 'Percentage der personen, die niet tot een kerkgenootschap behooren: 1909 1920 1930 Leeftijd M. V. M. V. M. V. 0—10 jaar 6.25 6.03 9.37 9.34 13.46 13.28 10—20 5.03 4.72 7.54 7.19 13.12 12.65 20—30 6.90 4.78 9.91 7.51 14.35 12.72 30—40 6.96 4.22 11.06 7.55 16.08 12.95 40—50 5.23 3.13 8.96 5.86 14.63 11.20 50—60 3.49 2.46 6.70 4.31 12.07 8.79 60—70 2.87 1.89 4.97 3.23 9.21 6.64 70—80 2.02 1.32 3.35 2.31' 6.66 4.96 80 en ouder 1.65 1.23 2.14 1.79 4.92 3.82 Totaal 5.60 4.35 8.60 6.95 13.47 12.84 Dr. Van der Does geeft behalve boven staande ook nog onderstaande duidelijke cijfers voor Amsterdam: 1899 1930 Leeftijd M. Vr. M. Vr. 0—10 jaar 8.4 8.5 42.7 42.2 10—20 6.8 6.2 39.1 37.0 20—30 8.5 4.9 40.2 33.9 30—40 7.6 4.1 42.1 33.5 40—50 5.6 2.7 38.5 28.2 50—60 3.6 1.9 32.1 21.8 60—70 2.5 1.3 23.5 15.8 70—80 1.6 1.0 16.0 10.9 80 en ouder 1.6 1.0 10.7 7.9 Heel duidelyk blijkt, dat speciaal onder de jongste leeftijdsgroepen het percentage der personen, die tot geen kerkgenootschap behooren, zeer sterk is toegenomen. Gaat men voor Amsterdam de ontwik keling van de personen, die in 1899 tus- schen 0 en 10 jaar waren, na ten opzichte van kerk en godsdienst, dan blijkt hier uit, dat bij toeneming van den leeftijd het per centage der personen, die geacht worden niet meer tot een kerkgenootschap te be hooren, steeds grooter wordt, zooals het volgende statistiek je van Van der Does duidelijk maakt: onkerkelijkheid Jaar Leeftijd Mannel. Vrouwel. 1899 010 jarigen 8.4 8.5 1909 10—20 jarigen 11.8 10.8 1920 20—30 jarigen 27.9 21.7 1930 30—40 jarigen 42.1 33.5 1899 4050 jarigen 5.5 2.7 1909 5060 jarigen 8.9 5. 1920 6070 jarigen 14.8.8 1930 7080 jarigen 16.— 10.9 Een steeds grocter wordend percentage van de kinderen, die in dezen tijd geboren worden, zullen in gezinnen opgroeien, waarin voor het heil en de waarheid van het Christendom geen aandacht meer be staat. Dat is inderdaad beangstigend. Vooral als men terecht niet te veel verwachtigen ten goede stelt op de heden- daagsche economische structuur der maat schappij. Hierdoor is ontstaan groote so ciale ontevredenheid en dat is voor het geestelijk leven fnuikend. Daartegenover verliest de rijpere jeugd alle religieuze weerstanden en bezinning. Het is eigenlijk een opmerkelijk ver schijnsel, dat de sociologen in het algemeen heel weinig aandacht geschonken hebben aan het feit, dat juist het moderne kapita lisme een losser worden van de religieuze tradities, bindingen en een immense afval van het Christendom ten gevolge heeft ge had. Bij de beschouwing van dit probleem dient een tegenstelling te worden gemaakt tusschen onze moderne, hedendaagsche en de middeleeuwsche of andere maatschap pijen. Zoo is volgens prof. Huizinga het leven der middeleeuwsche Christenheid in al zijn verhoudingen doortrokken, geheel verza digd met godsdienstige voorstellingen. Daar is geen ding en geen handeling, waarin niet voortduren, de betrekking tot Christus en het Geloof wordt gelegd. Wel iswaar is in die oververzadigde atmosfeer de religieuze spanning, de daadwerkelijke transcendentie niet steeds aanwezig. Het moderne kapitalisme bracht ingrij pende veranderingen. Er ontplooide zich een schouwspel van onrecht, de arbeiders sloten zich spel van onrecht, de arbeiders sloten zich aaneen en het socialisme deed zijn intrede. Het socialisme stund in Duitsch- land veel vijandiger tegenover de Kerk dan bijvoorbeeld in Engeland. Cltment C. J. Webb schrijft, dat het En- gelsche volk omstreeks 1800 zeer religieus vas. De Fransche .Revolutie liet de struc tuur van den Engelschen Staat onaange tast en de traditie van de Engelsche Kerk vrijwel onberoerd. »Hoe veranderde dit alles in den loop van de 19e eeuw. De maatschappelijke tegenstellingen verscher pen en de Anglicaansche Kerk moet het giootste deel der arbeiders loslaten. In Duitschland bestond er een groote vija ïdschap tusschen socialisten en com- GEMENGDE BERICHTEN Autobus met passagiers gekanteld inzittenden door glasscher ven gewond Op den hoek van den Zuid Willemsvaart- weg en de Jan Heinstraat te 's-Hertogen- bosch heeft zich Zondagmiddag omstreeks twee uur een ernstig verkeersongeluk voor gedaan. Een autobus van de firma J. Kras uit Ammerzoden, waarin 22 passagiers waren gezeten, onder wie tien kinderen en eenige vrouwen, allen afkomstig uit Hedel en Schijndel, kwam uit de Jan Heinstraat en wilde de brug over de Zuid Willemsvaart oprijden. Een auto van de Citax, bestuurd door den chauffeur van der Lóo uit 's-Her- togenbosch kwam op hetzelfde oogenblik met groote kracht tegen den linkerkant van de autobus, tengevolge waarvan de auto bus kantelde en op haar rechterkant terecht kwam. In de bus ontstond een groote paniek. Tengevolge van den schok werden de pas sagiers van hun plaatsen geslingerd, ter wijl vrijwel alle ruiten vernield werden. Op het hulpgeroep van de vrouwen en kinderen kwamen onmiddellijk omwonen den toesnellen, die de passagiers uit hun be narde positie bevrijden. Het bleek, dat enkele vrcuwen en acht kinderen door glasscherven aan gelaat en hand waren gewond, terwijl drie vrouwen door den schrik bewusteloos geraakten. De geblesseerden werden naar het St. Ca- rolusziekenhuis te 's-Hertogenbosch overge bracht. Na verbonden te zijn, konden allen huis waarts keeren. De beide chauffeurs hadden geen letsel gekregen. De autobus werd evenals de taxi zwaar beschadigd. De verkeerspolitie, die spoedig op de plaats van het ongeluk aanwezig was, stel de een onderzoek naar de schuldvraag in. De bus is later ter reparatie naar een ga rage overgebracht FIETSRIJDER DOOR AUTO GEDOOD. Zaterdagmiddag is op den weg Weert Maeseijk de 52-jarige F. uit Weert, die daar fietste, onder het dorp Kinray (België) door een vrachtauto overreden. De man was vrijwel op slag dood. Het slachtoffer was gehuwd en vader van zes kinderen. JONGEN ONDER TRAMWAGEN GEDOOD. Zaterdagmiddag omstreeks vier uut ge raakte op den Westervoortsche n dijk te Arnhem de zevenjarige zoon van de fami lie SI. onder een goederenwagen van de Geldersche tram. Hij was met eenige vriendjes bij enkele stilstaande goedernawens aan het spelen. Op een gegeven oogenblik geraakte eeii der wagens in beweging en ongelukkiger wijze kwam de jongen daaronder. Hij liep ernstige kwetsuren op, ten gevolge waar van bijna terstond de dood intrad. Het stof felijk overschot is naar het gemeentezie kenhuis overgebracht. MEISJE DOOR AUTO GEDOOD. Zaterdagmorgen tegenN twaalf uur is op de Hugo de Grootlaan bij het Sportfond- senbad te Dordrecht de achtjarige Betty Stahle uit de Sweelinckstraat 8, toen zij plotseling den rijweg overstak, aangere den door een auto van de firma „Volhar ding" uit Klundert, bestuurd door den heer G. v. d. Weyberg. Het kind was op slag dood. De G.G.D. heeft het stoffelijk overschot naar het gemeente-ziekenhuis vervoerd. Nog goed afgeloopen voor personeel. Zaterdag is op den onbewaakten overweg te Sidedburen een dorschmachi- ne, waarop drie man personeel waren ge zeten, door den trein van de Woltjer spoor, welke te acht uur uit Delfzijl naar Groningen was vertrokken, gegrepen en eenige meters meegesleurd. De machine kwam naast de spoorbaan terecht. Door den mist hadden de mannen den nade renden trein niet tijdig opgemerkt, doch zij konden zich door op het laatste mo ment van de dorschmachine te springen nog tijdig in veiligheid stellen. De motorwagen van den trein werd be schadigd. De trein had twintig minuten vertraging. munisten eenerzijds en de Kerk ander zijds. De aanmaning van Lasalle, dat de arbeiders ontevreden moester zijn, miste ook haar invloed niet op het religieuse le ven. In den giond /an de zaak was het Duitsrhe socialisme, dat predikte „weten schappelijk" te zijn, een nieuwe godsdienst. Leest men dan ook de verschillende ar beiders-biografieën. dan blijkt hieruit een sterk eschatologisch element, een intens verlangen naar eer toekomstige maat schappelijke orde, waarin vrede, gelijkheid er- welvaart voor de menschen zou heer- schen. In latere jaren gaven vooraanstaande so cialisten toe, dat het socialisme inderdaad een credo was. J. LAMMERTSE Lz. bij PRESBURG, DONKERSTEEG OP ALLE SCHOENENPRIJZEN DONKERSTEEG LEIDEN 11111 DOODELIJKE VAL VAN MOTORRIJDER. Zaterdagmiddag omstreeks half zes reed de 22-jarige motorrijder J. H. P., te Ame- rongen, over den nieuwen betonnen omleg van den rijksweg aldaar. De groote snel heid waarmede hy reed, werd den jonge man noodlottig. Op een gegeven oogen blik kwam hij ten val, waardoor hij een zware schedelbreuk opliep. Korten tijd la tei is hij aan de gevolgen bezweken. AUTOBOTSING TE GRONINGEN. Twee lichtgewonden. Gisteravond om zes uur is op den hoek van den Kraneweg te Groningen een bot sing geschied tusschen een personenauto, bestuurd door den 28-jarigen landbouwer H. W. T. uit Warfhuizen en een andere personenauto, bestuurd door den 35-jari- gen winkelier S. C. uit Groningen. De laatste had het verkeer van rechts geen voorrang verleend. Het gevolg van de botsing was, dat de auto van den heer S. tweemaal over den kop sloeg en totaal vernield werd. De andere wagen werd licht beschadigd. In de eerstgenoemde auto bevonden zich, behalve den heer S., zijn beide dochtertjes en een vriendje. Het eene meisje, oud acht jaar, kreeg verwondingen aan het hoofd en een knie en de heer S. zelf werd aan den pols ver wond. De beide andere kinderen bleven ongedeerd, evenals de landbouwer, die alleen in den andererf wagen zat. WINKELHUIS TE UTRECHT UITGEBRAND Door het omvallen van een petroleum- toestel vatte gistermiddag omstreeks kwart over vijf de inboedel vlam in de woning van den antiquair van Dijk gelegen aan de Lijnmarkt te Utrecht. Het vuur greep zoo snel om zich heen, dat de heer van Dijk en zijn vrouw zich slechts door een snelle vlucht in veiligheid konden stellen. Van den inboedel kon niets gered worden. Een papagaai en een hond kwamen in de vlammen om. De brandweer wist uitbreiding te voor komen en had binnen een uur het vuur be dwongen. De belendende perceelen liepen waterschade op. Zoowel de winkel, als het daarboven ge legen woonhuis van den antiquair werden totaal verwoest. Verzekering dekt slechts gedeeltelijk de schade. TWEE BROERTJES TE ROTTERDAM VERMIST. Slapende onder dekzeil gevonden Namens de moeder van Izaak en Hendrik van Driel, geboren te Rotterdam, resp. 19 Maart 1929 en 19 Maartl930, wonende Ge neraal der Heijdenstraat -41C. te Rotter dam, verzoekt de Commissaris van Politie der afdeeling Kinderpolitie te Rotterdam de opsporing, aanhouding en terubrenging dezer kinderen. Zij zijn Donderdagmorgen 27 dezer van huis naar school gegaan, maar zijn sindsdien spoorloos. Nader wordt gemeld: Zaterdagavond laat heeft een agent van politie van de post St. Janstraat het twee tal slapend aangetroffen onder een dek zeil aan de Pakkenbrug Jdaar. De twee jongetjes hadden eenige dagen door de stad gedwaald en waren tenslotte daar te rechtgekomen om den nacht door te bren gen. Zij zijn naar het hoofdbureau van po litie overgebracht, waar zij ter beschik king zijn gesteld van den voogdijraad, die verdere maatregelen zal nemen. R.K. Ver. v. Kraamverzorging voor alle gezindten te Leiden en Omstreken Plaatsing-Bureau le Binnenvestgracht 30, voorheen Boerhaavestr. verleent hulp door gediplomeerde krachten Geopend eiken DINSDAG- en DONDER DAGMIDDAG van 2—4 UUR tot het ver strekken van de gewenschte inlichtingen, aanmelden van contribueerende leden en aanvragen voor kraamhulp - Telef. 3420. Aanvragen (schriftelijk) adres 1ste Bin- nenvestgracht 30. Namaak brandkast op de plaats van de echte gezet Een buitengewoon brutale inbraak is in den nacht van Zaterdag op Zon dag gepleegd in het kantoorgebouw van de Noordhollandscne Bank, een wisselkantoor gevestigd aan het Dam rak 24, te Amsterdam, waar de daders een belangrijke buit aan gouden en zilveren munten en antieke geldstukken bemachtigden. Op nog geen vijf minuten afstands van het politiebureau Warmoesstraat hebben eenige inbrekers het staat wel vast, dat dit geen werk van één man is geweest hun slag geslagen. De inbraak is des te bru taler wanneer men bedenkt, dat het gebouw van het wisselkantoor, waarvan de heer H. Rchter directeur is, gelegen is aan een der drukste wegen van Amsterdam, waar prac- tisch gesproken dag en nacht verkeer langs gaat. De ontdekking. Zondagochtend tegen half tien ging de heer Rechter in gezelschap van vrouw en kinderen naar het station. Hjj wilde voor een familiebezoek per trein naar Rotter dam. Van dit prettige uitstapje zou niet veel komen. Voor hij naar het station ging, wilde hij nog even een kort bezoek aan zijn zaak brengen. Even iets halen vrouw en kinderen wachtten buiten. Een oogenblik later kwam de heer Rechter op gewond eji buiten. Inbrekers hadden zijn kantoor be zocht, de brandkast was opgebroken, de inhoud, een groot bedrag aan gang bare zilveren en gouden binnen- en buitenlandsche geldstukken en boven dien een kostbare verzameling antieke gouden en zilveren munten ter waarde van plus minus 1200.bleken ver dwenen te zijn. Onmiddellijk spoedde de heer Rechter zich naar het bureau Warmoesstraat, waar onder het Damrak ressorteert. En even later was het geheele politieapparaat in werking. De inspecteur, C. J. de Vries Humel en de rechercheur A. van Broekhoven stelden het eerste onderzoek in. Later is ook de waarnemende commissaris van de sectie, commissaris M. O. F. van der Heul ter plaatse geweest. „Vakwerk". De inbrekers zijn bijzonder slim te werk gegaan, waardoor zij den nachtwacht van de maatschappij, waarbij het kantoor is aangesloten, om den tuin hebben geleid. Het wisselkantoor heeft vóór, aan de Damrakzijde, twee etalages, gescheiden door een deur, waardoor het publiek toegang heeft tot de hal, waar zich de loketten be vinden. Overdag worden in de etalages vreemde bankbiljetten, munten enz. uitge stald, en op de borden worden de wissel koersen aangegeven. Hét pand heeft ech ter nog een voordeur, n.l. naast de linker etalage. Deze deur geeft toegang tot een lange gang, die dus in de geheele lengte langs de kantoorlokalen loopt. Aan het einde be- bevindt zich de trap naar de bovengelegen verdiepingen. Maar aan het einde van dien gang is ook een trapje van enkele treden naar-de kelders onder het gebouw. De kel ders waren afgesloten door een deur met een heel éénvoudig hangslot, dat zelfs zon der inbrekerswerktuigen wel kon worden geforceerd. De dieven zijn de tweede deur aan de straat brutaalweg binnengeloopen. Deze deur is hoogstwaarschijnlijk los ge weest. De kelderdeur was in een wip ge forceerd. De kelders strekken zich onder het geheele gebouw uit en de hoogte be draagt niet meer dan 1 m 60c.m., zoodat een volwassen man er niet rechtop in kan staan. DOOR VALLENDE BALKEN GEDOOD. Uit Roermond meldt men aan het „Mnd. Ochtendblad": Zaterdagmiddag heeft zich bij den land bouwer P. J. Geeraedts te Buggenum een tragisch ongeluk voorgedaan. Terwijl de vijf kinderen van G. op de schuur aan het spelen waren is plotseling door tot nu toe onbekende oorzaak een der balken van de zoldering in de schuur losgeraakt en naar beneden gestort. Het 6-jarig zoontje werd zoodanig door den vallenden balk getrof fen op het hoofd, dat het eenige oogen- blikken later aan de bekomen verwondin gen is overleden. DOOD DOOR SCHULD? Gisteravond is in het gemeentezieken huis te Arnhem de 23-jarige vrouw N. L. overleden. In Augustus j.l. is zij bij een ruzie met een man, zekeren W„ door de zen met een mes in de buik gestoken. De dader werd aangehi aden en de vrouw naar het gemeenteziekenhuis ge bracht. Het lijk is in beslag genomen, teneinde door sectie na te gaan of de dood een ge volg is van de ondergane mishandeling. Vloer uitgezaagd. In den kelder gekomen begon voor de inbrekers het eigenlijke „werk". Zij heb ben uit den kelderzolder, die den vloer van de kantoorlokalen vormt een keurig vier kant stuk gezaagd. Zoo kwamen zij in het kantoorlokaal,, dat vlak achter de loketten is gelegen. Zy hadden het gat vlak vóór de kachel gezaagd, zoodat de aschla naar beneden in den kelder terecht kwam. Dit was voor de nachtelijke bezoekers echter geen bezwaar. Zonder veel moeite waren zij in het kantoor van de Noordhollandsche Bank gekomen. Het moeilijke werk moest nog komen. In dit voorste kantoorlokaal staat de brandkast met de door de inbrekers begeerde buit. Boven die brandkast brandt echter 's nachts een z.g.n. „banklicht" en vanaf de straat is door de glazentoegangs- deur heen deze brandkast te zien. De con- troleerende nachtwaker werpt dus nu en dan een blik naar binnen om na te gaan of alles nog in orde is. Theekist als safe. Daarmede hadden de inbrekers, die blijk baar van de situatie de noodige studie had den gemaakt, rekening gehouden. Zij had den een theekist meegenomen, die ongeveer dezelfde afmetingen heeft als de brandkast, alleen is de kist 80 c.m. hoog en ongeveer 10 c.m. lager dan de kleine, maar stevige safe. In den kelder hadden de nachtelijke bezoekers de kist keurig groengeverfd en cm het effect nog te verhoogen en de kist bedriegelijk veel op de brandkast te doen gelijken, hadden zij met behulp van ijzer draadjes en zilverpapier een „verzilverde knop" aan de kist gemaakt. De kleine brandkast werd naar het ver trek achter het kantoor gesleept en op de plaats waar enkele minuten tevoren de brandkast nog troonde, werd de groene theekist neergezet. Om de hoogte gelijk te maken zeiten de fantasierijke inbrekers het nieuwe meubel op een paar boeken. Boven op de pseudo brandkast werd voorzichtig de schrijfmachine gezet, die ook op de echte brandkast had gestaan. Het geheel was zoo bedriegelijk nage maakt, dat zelfs de politie, toen zij Zondag ochtend in het kantoor kwam, niet direct het bedrog bemerkte. Toen de inbrekers zoover met hun ca mouflage waren gevorderd en de echte brandkast naar de achterkamer was ver voerd, schoven zij de gordijnen tusschen voor- en achterkantoor dicht Ook de gor dijnen voor de achterramen, die uitzicht geven op een rommelig binnenplaatsje, werden dichtgeschoven. „Zij bouwden een tent" „Voorzichtigheid is de moeder van de porceleinkast" moeten de inbrekers gedacht hebben. Nog waren zij niet tevreden. Op de brandkast zetten zij een leuningstoel en over het heele geval legden zij het vloer kleed. Na op deze wijze een „tent" te heb ben gebouwd en alles voldoende „verduis terd" was, kon het eigenlijke zware inbre- kerswerk beginnen. Met een carbidtoestel, een zuurstofcylinder en een snijbrander hebben zij de kast geopend.'Al zal het geen gemakkelijk wern zijn geweest, het lukte. Zij hebben geen bankpapier gevonden, daar dit des avonds altijd docr den eigenaar wordt meegenomen naar een veiliger plaats. Wel troffen zy een belangrijk be drag aan antieke gouden en zilveren mun ten aan, benevens een vrij hoog bedrag aan gangbaar goud en zilvergeld uit alle landen. Hoe groot dit laatste bedrag is, kon de eigenaar nog niet opgeven, dit zal pas mogelijk zijn na nauwkeurige berekenin gen. Van de antieke munten had hij een Jijst. Het carbidtoestel, dat naast het zuurstof apparaat noodig is voor den snijbrander, werd op de derde verdieping van het ge bouw aangetroffen in het atelier, dat een kleurmaker in gebruik heeft. De inbrekers hebben hier ook een bezoek gebracht, doch voor zoover bekend, wordt daar niets ver mist. Het carbidtoestel is een stevig groen geverfd tonnetje van eigen maaksel van 30 a 40 c.m. hoog, met twee koperen kranen. De inbrekers hebben hun zuurstofapparaat mee teruggenomen, zoodat de politie hier aan geen spoor kan vastknoopen. Ook an dere sporen zijn niet aangetroffen. De Noordhollandsche Bank is tegen in braak verzekerd. De theekist is blijkbaar in den kelder groen geverfd, want gistermorgen was de verf nog nat. Schilders zijn bezig het perceel van bui ten te verven en in den kelder en in den gang stonden eenige potten, maar groene verf was er niet bij, zoodat de nachtelijke bezoekers deze waarschijnlijk zelf hadden meegebracht. Het is niet de eerste keer, dat in perceel Damrak 24 is ingebroken. Begin Septem ber hebben leden van het hoofdstedelijke inbrekersgilde een nachtelijk bezoek ge bracht aan de tweede etage, waar een Car- Fadoorskantoor is gevestigd. Er is toen ech ter niets gestolen, daar geen waarden in het kantoor waren achtergelaten, zoodat de inbrekers zien moesten bepalen tot het openbreken en doorzoeken van lessenaars. De „kraak' in de Noordhollandsche Bank lijkt veel op een inbraak, die korten tijd geleden in een fotohandel aan de Jozef Ls- I raelskade is gepieegd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 10