De Japanners te Hankau
Terugtocht van Chineesche
troepen afgesneden
Vliegramp in
Australië
DINSDAG 25 OCTOBER 1938 30ste Jaargang No. 9167
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Z ZZ7ZZT*
Achter de tralies
Vóór de tralies
Ook een prinsesje brengt een gedeelte van den eersten levenstijd achter de tralies door. Maar het zijn tralies, die een
kinder-koninkrijk omsluiten, dat nog geen zware zorgen en plichten bergt. Zóó speelt Prinses Beatrix in haar koninkrijk „Box".
TSJANG KAI SJEM WIST TIJDIG TE ONTSNAPPEN
V Onderwijs en politiek
Gisteren was in den Leidschen Ge
meenteraad aan de orde de benoeming van
een curator aan het Stedelijk Gymnasium.
De S.D.A.P. protesteerde, dat voor deze
benoeming niet een sociaal-democraat
was gecandideerd.
Dit gaf den burgemeester gelegenheid,
om op te merken, dat bij onderwijs-benoe-
mingen de politiek buiten beschouwing
moet blijven.
Wij waren het niet eens met de S.D.A.P.,
die een candidaat uit eigen partij wilde
stellen in de plaats van den voorgedrage-
ne zonder ook maar te trachten
aan te toonen, dat de door haar gestelde
overigens respectabele candidaa* gelij
ke of tennaastebij gelijke geschiktheid be
zat voor de waarneming van het curato
rium van het gymnasium als de candidaat
van curatoren.
Zóó zouden politieke belangen 't is
nog de vraag, of het werkelijk politieke
belangen zijn den doorslag geven,
ten nadeele van de belangen van het on
derwijs.
Dit mag bij het onderwijs niet gebeuren,
evenmin alsbij alle andere zaken.
Inzooverre hij dit bedoelde, had de
burgemeester met zijn opmerking in den
Leidschen gemeenteraad volkomen ge
lijk.
Maar hij drukte zich toch wel tè sterk
uit, door te beweren, dat bij onderwijs-
benoemingen a 11 ij d de politiek bui
ten beschouwing moet blijven. Bij ove
rigens gelijke of tennaastebij gelijke ge
schiktheid is het, naar onze overtuiging,
j.u'st zeer gewenscht, om in een curato
rium van een openbaar gymnasium men-
schen te kiezen van verschillende levens
beschouwing, en dus wèl te zien naar de
levensbeschouwing van de candidaten, op
de eerste plaats naar hun godsdienstige
beginselen, terwijl ook hun politieke in
zichten niet, als zijnde ten deze van abso
luut geen beteekenis, geheel en al buiten
beschouwing behoeven te worden gelaten.
Zóó immers biedt het curatorium het
beeld van verscheidenheid, dat ook de
burgerij zelf vertoont: zóó wordt ook in
derdaad de meeste kans geboden aan de
beleving van de vereischte objectieve neu
traliteit in een instelling als een openbaar
gymnasium.
Uit een schrijven, door curatoren van
het gymnasium gericht aan de Raadsfrac
tie der S.D.A.P. met den burgemeester
hebben wij ons verwonderd over het feit,
dat curatoren zich tot een Raadsfractie
hebben gewend blijkt ook wel, dat deze
de hier door ons uiteengezette meening
deelen.
Het mooiste kruisje
In het overlijdensbericht van den oprich
ter der firma C. en A. Brenninkmeyer, den
heer Clemens Brenninkmeyer, wordt ge
zegd:
Voor zijn personeel was de ontslape
ne steeds een zeer humaan werkgever,
die, ondanks zijn vele beslommerin
gen, toch altijd nog kans zag, zich met
bijzondere zorg voor ieders persoon
lijk welzijn te interesseeren.
En verder:
In zijn particuliere leven was de
heer Brenninkmeyer een overtuigd
katholiek, een man met diepen ge
loofszin en groot Godsvertrouwen.
Het was hem een behoefte, om wel te
doen, waar hij kon, op velerlei gebied,
ook buiten het terrein van de katho
lieke charitas
Dat is het mooiste kruisje, dat men op
het graf van een katholiek kan plaatsen!
Want aan dat kruisje op het graf erkent
men, dat er w a a r 1 ij k een Katholiek be
graven ligt; dat er begraven ligt iemand,
van wien kan worden gezegd: hij was Ka
tholiek, want hij zag in elk lid van zijn
personeel zijn evennaaste en naar ieder lid
van het personeel ging uit zijn liefdevolle
zorg; en iederen mensch, dien hij op zijn
levensweg ontmoette, wilde hij graag hel
pen, die hulp niet beschouwend als een
neerdalende goedgunstigheid, rnaar als
een plicht en als een voorrecht.
Kon later op de graven van ons allen
geplaatst worden zoo'n kruisje, mooier
dan een van het kostbaarste marmer!
LIJNTOESTEL NEERGESTORT.
Achttien dooden.
Een lijnvliegtuig, een Douglas, dat
te Adelaide was opgestegen, is in het
Dandenonggebergte, ruim 30 kilometer
van Melbourne, neergestort.
Veertien passagiers en de uit vier
koppen bestaande bemanning zijn om
het leven gekomen. Tot de slachtoffers
behoort de oud-minister van Handel
Hawker. Men heeft de lijken van ze
ven slachtoffers buiten het toestel ge
vonden, terwijl elf lichamen, met brand
wonden overdekt, in de machine lagen.
Omtrent de oorzaak wordt nader ge
meld, dat het toestel in een dichten
mist tegen een bergtop gevlogen is.
GEMOTORISEERDE AFDEELING RUKT
HANKAU BINNEN.
Te 9.35 G.M.T. is de Japansche gemotori
seerde afdeeling, die uit het Noorden na
derde, Hankau binnengerukt.
De Japansche opmarsch vorderde zóó
snel, dat een groot deel der Chineesche
troepen, die de Noordoostelijke toegangen
tot Hankau verdedigd hebben, zich den
terugtocht ziet afgesneden. Het Japansche
leger heeft reeds een cordon om de vlakte
van Tsjingtsjau getrokken, waarin dertig
Chineesche divisies gevangen zijn.
Te 12.40 is het artilleriebombardement
van Hankau begonnen.
Vanochtend werd bevestigd, dat maar
schalk Tsjang Kai Sjek en zijn echtgenoote
met onbekende bestemming uit Hankau
vertrokken zijn.
In de geheele stad worden ontploffingen
gehoord.
ACHTDUIZEND CHINEESCHE
VLUCHTELINGEN OMGEKOMEN.
Het Chineesche persbureau bericht, dat
achtduizend Chineesche vluchtelingen uit
Haukau, Woetsjang en Hanjang in de
Jangtse zijn verdronken, doordat de Japan-
neezen die passagiersschepen, waarop deze
menschen een toevlucht hadden gezocht,
tot zinken hebben gebracht. Een der sche
pen werd bij Siangjang, 35 K.M. stroom
opwaarts van Hankau, in den grond ge
boord, de beide andere bij Tsjang Lin Tsji
op de grens van Hoenan en Hocpe
TSJANG KAI SJEK ZAL NIET
AFTREDEN.
Geen bemiddeling.
De Chineesche ambassadeur te Londen.
Kwitaitsji, heeft in een interview met Reu
ter verklaard, dat er geen grond van waar
heid is in de geruchten, dat maarschalk
Tsjang Kai Sjek af zou treden. Ook is niet
waar, dat Wang Tsjang Wei, de vroooere
minister-president en Wang Tsjoen Tsjeei,
de vroegere minister van buitenlandsche
zaken, naar Hongkong zouden zijn gegaan
om met de buitenlandsche ambassadeurs ts
spreken over een bemiddeling. Kwo Tai
Tsji voegde hieraan toe, dat h-j een tele
gram heeft ontvangen, waarin wordt ge
meld, dat beide ministers te Tsjingking zijn
Uit Washington wordt gemeld'
Op vragen in verband met geruchten,
volgens welke een bemiddeling zou worden
voorgesteld in het Chineesch-Japansche
conflict, heeft de Amerikaansche staats
secretaris Huil tegenover vertegenwoordi
gers van de pers verklaard, dat de houding
der Vereenigde Staten welbekend is. De
regeering te Washington zal niet trachten
de bemiddelingskwestie of een aanbod cot
bemiddeling ter sprake te brengen, wan-
neer niet beide in conflict zij no e partijen
zich ten gunste daarvan hebben uitgespro
ken.
Vredesgeruchten.
Naar verluidt zal de Japansche regeering
na den val van Haukau een verklaring pu-
bliceeren, waarin zal worden uiteengezet,
dat de grondslagen voor het beëindigen
van het Chineesch-Japansche conflict
wederkeerig eerbiedigen van de souvereini-
teit en territoriale onaantastbaarheid zul
len zijn, alsmede maatregelen om een her
haling van de oorzaken van het conflict te
voorkomen. Verder handhaaft de Japan
sche regeeririg haar standpunt, dat uiteen is
gezet in de verklaring van 16 Januari van
dit jaar, dat met de Chineesche nationale
regeering niet onderhandeld zal worden.
Scheepvaart op de Jangtse gestremd.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
scheepvaart op de Jangtse bovenstrooms
van Hankau met ingang van hedenavond
acht uur zal zijn gestremd.
Dit nummer bestaal uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De Japanners zijn Hankau binnengerukt.
(lste blad).
Een belangrijke rede van lord Halifax.
(2de blad).
De Hongaarsche nota aan Praag. (2de
blad).
Nieuwe bepalingen tegen de confessio-
neele scholen in Oostenrijk. (2de blad).
Een waarschuwing van kardinaal Ver-
dier. (2de blad).
Vliegramp in Australië eischt 18 dooden.
(lste blad).
Binnenland
Vestigingswet kleinbedrijf van toepas
sing verklaard op het Kappersbedrijf en op
het bloemenverkoopbedrijf. (lste blad).
Actie voor een centraal vliegveld onder
Leiderdorp. (2de blad).
DE ECONOMISCHE EXPLOITATIE
VAN ZUID-CHINA.
In economische en financieele kringen te
Tokio houdt men zich thans bezig met de
oprichting eener nationale onderneming
voor de exploitatie van Zuid-China, en wel
naar het voorbeeld der reeds in het Noor
delijke en centrale gebied van China be
staande hiaatschappijen. De onderneming
zou haar hoofdkantoor krijgen te Kanton,
dat hiermede de basis zou worden van de
Japansche economische indringing in Zuid-
China. Het eerste stadium hiervan zou zijn
de aanleg van spoor- en verkeerswegen en
de oprichting van centrales voor de leve
ring van water en electriciteit, aangezien
de Chineezen deze inrichtingen gedeeltelijk
vernield hebben. In dezelfde kringen voor
ziet men ook een snelle hervatting van den
Japanschen handel met Nederlandse h-
I n d i de Maleische Staten en Siam, aan
gezien de val van Kanton een doodelijken
siag beteekent voor de anti-Japansche boy
cot-actie in Zuid-China.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
BOEDAPEST: Hongarije heeft thans zijn
tegenvoorstellen bij Praag ingediend. De
inhoud van die voorstellen komt neer op
ae volgende eischen:
lo. De volkomen Hongaarsche gebieden,
over welker aansluiting bij Hongarije Boe
dapest en Praag het eens zijn, moeten ter
stond, d.w.z. in acht etappes, vóór 15 No
vember, bij Hongarije worden gevoegd.
2o. De Hongaarsche regeering eischt, dat
in het betwiste gebied, waar een gemende
bevolking woont van Hongaren en Slowa-
ken, uiterlijk 30 November een plebisciet
wordt gehouden.
3o. Hongarije eischt verder voor de Slo-
waken en Roethenen eveneens de mogelijk
heid van een volksstemming onder buiten
landsche controle. Wordt dit niet aanvaard,
dan stelt Hongarije voor de betwiste gebie
den arbitrage voor, in het Westelijk deel
(Bratislava inbegrepen) door Duitschland
en Italië, in het Oostelijk deel door Duitsoii,
land, Italië en Polen.
De Hongaarsche/ regeering zou op dit
tegenvoorstel zeer spoedig antwoord ver
langen.
LONDEN: Lord Halifax, de Britsche mi
nister van buitenlandsche zaken, heeft gis
teren een belangrijke rede gehouden, waar
in hij de Br. politiek sinds de befaamde
conferentie van München verdedigde. Hij
verzekerde o.a. de vredelievendheid van
de Engelsche politiek, ook al meent de re
geering te Londen, dat de vrede het best
gediend is door een krachtig Engeland.
Niemand is zoo krankzinnig om een oorlog
te willen en als in de spannende Septem
berdagen iets gebleken is dan is het wel de
eensgezinde wil van alle volkeren, om niet
in een oorlog gesleurd te worden. Een
oorlog leidt trouwens tot weinig goeds;
hij schept meer wanorde dan orde.
In Duitsche politieke kringen wordt de
rede van Halifax gunstig beoordeeld. De
algemeene indruk is, dat Engeland de te
Muenchen ingeleide politiek zal blijven
volgen en door concrete bijdragen zal stre
ven naar verbetering der betrekkingen
tusschen beide landen. Men is het met Ha
lifax eens, dat een Europeesche regeling
gevonden moet worden, die een duurza-
men vrede mogelijk maakt.
