Om Kanton en Hankau
IZZ.ÏZZXm. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ZZOZtZ?,?'"'
Kanton grootendeels vernield
BINNENLAND
MAANDAG 24 OCTOBER 1938 30ste Jaargang No. 9166
3e, Ccki^clveSoti^cmt
DE POSITIE VAN HANKAU WORDT CRITIEK
Dll nummer bestaat uil
vier bladen.
Nationaal
Daar zijn er, die het praedicaat „natio
naal" voor zich en htm vrienden alléén wil
len opeischen.
Zij worden, zooals de „Avondpost" het
juist opmerkte, van puur nationalisme on
verdraagzaam - en dit is juist niet na
tionaal.
Onder die te veel met zichzelf ingeno-
menen mogen wij ook rekenen het Natio
naal Jongeren Verbond.
In de „Rotterdammer" (anti-rev.) lezen
wij het volgende:
„Volgens een kort verslag in de pers
heeft de voorzitter van het Nat. Jongeren-
verbond op de laatste jaarvergadering be
toogd, dat dit verbond zijn plaats tusschen
de andere jeugdorganisaties duidelijk moet
blijven innemen. Het mag niet, zooals on
langs gebeurd is, het grootste deel van het
werk doen en daarna terugtreden; want
„het besef moet levendig blijven, dat er
een organisatie is, die op de bres blijft
staan om Vorstenliefde en Vaderlandslief
de aan te kweeken".
Is dat laatste niet wat al te boud ge
sproken? Overschat het Nat. Jongerenver-
bond zijn krachten niet? Het Centraal Bu
reau voor de Statistiek geeft van tijd tot
tijd leerzame cijfers, welke soms te inge
wikkeld zijn om daaruit direct conclusie te
trekken, doch het overzicht, dat dit bureau
voor enkele dagen gaf over de vrije jeugd -
vorming, is helder als glas. Uit de cijfers
blijkt, dat het Nat. Jongerenverbond óp 1
Januari 1938 niet meer dan 7750 leden tel
de; de A. J. C. heeft 8103 leden georgani
seerd; de R.-K. Jeugdbonden gaan daar
ver boven uit met 175.816 aangeslotenen;
m^ar de Prot. Chr. Jeugdorganisaties tel
len niet minder dan 216.713 leden. Ten
slotte zijn er nog 173.698 jongeren aange
sloten bij vereenigingen, welke alleen gods
dienstige vorming bedoelen."
Tot zoover het Prot. Chr. dagblad.
Wij, Katholieken, met ons respectabel
aantal van 175.816 aangeslotenen bij de
Katholieke Jeugdbonden, laten ons niet door
het Nationaal Jongerenverbond met 7750
leden op den achtergrond drijven wat be
treft ons nationale karakter, onze n a-
t i o n a 1 e gezindheid.
Integendeel.
Wij zijn meer nationaal, dan het Ver
bond, omdat wij minder exclusief zijn,
omdat wij ook in anderen erkennen den
nationalen geest, erkennen het nationale
streven, dat ons met hen en hen met
ons vereenigt in een nationale eenheid.
Om de overschatting van zichzelf, sa
mengaande met gebrek aan waardeering
van anderen, om de eenzijdige, bekrom
pen en daardoor vooral in dezen tijd ge
vaarlijke opvatting van „nationaal" heeft
het Nationaal Jongerenverbond onze sym
pathie niet.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
BOEDAPEST: De Hongaren hebben de
nieuwe voorstellen van Praag van de hand
gewezen. Zooals men weet, konden de Hon
garen het niet eens worden met de Slowa-
ken en hebben zij de onderhandelingen te
Komarom afgebroken. Zij deden een be
roep op de vier mogendheden van Mün-
chen en om aan hun eischen kracht bij te
zetten, gingen zij over tot mobilisatie. Dat
maakte echter niet den gewenschten in
druk en de „groote vier" gaven Hongarije
den raad het nog maar eens met Praag te
probeeren, en tegelijkertijd werd druk op
Praag uitgeoefend om met nieuwe voor
stellen te komen. Deze nieuwe voorstellen
zijn nu afgekomen, doch door de Honga
ren van de hand gewezen. Het gaat voor
namelijk over het bezit van enkele steden,
waarschijnlijk: Kassa, Ungvar, Munkacs
en Nyitra.
De hervatting van de onderhandelingen
is daardoor weer uitgesteld. Boedapest
heeft nu weer tegenvoorstellen aan Praag
gedaan.
HANKAU: Na Kanton is Hankau aan de
beurt om verwoest te worden. Zooals men
weet is de stad Kanton, een der voornaam
ste Chineesche havensteden in het Zuiden,
door de Japanners ingenomen. Er zijn ech
ter nog verschillende Chineesche strijders
achtergebleven, die de stad aan alle kan
ten in brand hebben gestoken.
Inmiddels nikken de Japanners met spoed
HET BRANDT TE KANTON.
Leprozen, krankzinnigen en misdadigers
ontsnappen.
In Kanton was het gisteren een dag van
ontploffingen en branden, waardoor ook
de gebouwen in de Fransche en Britsche
concessies op het eiland Sjamien bedreigd
werden. In den ochtend werden twee zeer
zware explosies gehoord, terwijl in de win
kelwijk den geheelen dag het vuur woed
de. De zakenwijk aan de rivier wordt een
prooi der vlammen.
In weerwil van alle pogingen, die de Ja
panners in het werk stelden om dit te ver
hinderen, bereikten de vlammen de gevan
genissen in de Saikwan-achterbuurt. Le
prozen, krankzinnigen en misdadigers ont
snapten. Op het eiland Sjamien, waar de
buitenlandsche concessies zijn gelegen,
werden twintig gebouwen beschadigd door
puin, dat ten gevolge van de ontploffingen
over de Parelrivier werd geslingerd. Een
deel van de Britsche concessie moest wor
den ontruimd.
Afgescheiden van deze vernielingsacties,
die achtergebleven Chineesche soldaten
waarschijnlijk ondernomen hebben, blijft
het in Kanton onnatuurlijk rustig, meldt
Reuter. Japanners blijven de stad van de
oostzijde binnenrukken. In dienst van de
Japanners staande Chineezen manen de
bevolking aan tot kalmte. Het opperbevel
van het Japansche expeditieleger, dat nog
steeds versterkingen ontvangt, zal bin
nen twee of drie dagen Kanton binnen
rukken.
De Japanneezen hebben Zondagmiddag
ook de forten Bocco-Tigris ingenomen, na
gecombineerde aanvallen van de land
macht en de vloot.
JAPANNERS RUKKEN OP HANKAU
AAN.
Dynamiet onder Japansche gebouwen.
Nu het lot van Kanton beslist is, wordt
ook de positie der Chineezen bij Hankau
steeds wanhopiger. Van alle kanten ruk
ken de Japansche troepen op. Volgens een
bericht, dat United Press van Japansche
zijde heeft ontvangen, zouden de eerste ge
motoriseerde afdeelingen reeds de buiten
wijken van Hankau bereikt hebben. Vast
schijnt te staan, dat de Japanners zich nog
slechts enkele tientallen kilometers van
Hankau bevinden.
Zoo werd gisteren uit Sjanhai gemeld,
dat de Japansche marinestrijdkrachten op
den Jangtse tot op 40 zeemijlen van Han
kau waren gekomen.
De troepen van de Noordelijke groep
hebben de grens der provincies Honan en
Hoepeh overschreden en vechten aan de
spoorlijn PekingHankau om Woetseng-
kwam, de sleutel van den Woetsjengpas.
Zondagavond hebben de Japanners bezit
genomen van Sintsjau, gelegen ten N.W.
van het Zondagmiddag veroverde Lin-
sjanho.
Te Hankau staat het leven, naar Havas
meldt, nagenoeg stil. Alle winkels zijn ge
sloten, verkeer is er bijna niet. De Chinee
sche centrale, die stroom levert aan de
Chineesche stad, werkt niet meer; de Brit
sche centrale levert thans ook electriciteit
aan de Fransche concessie. Daar elk oogen-
blik de watervoorziening gestaakt kan
worden, hebben de Fransche autoriteiten
maatregelen genomen, opdat zij water van
de Fransche kanonneerbooten krijgen, wel
ker dynamo's ook voor stroom zouden
kunnen zorgen. De autoriteiten der provin
cie Hoepeh zijn naar Itsjang vertrokken;
het treinverkeer naar het Zuiden is stpp-
gezet.
Onder alle Japansche gebouwen te Han
kau wordt dynamiet gelegd. De meeste de
zer gebouwen grenzen aan buitenlandsche
eigendommen. Zoo ligt een Japansch ge
bouw op slechts enkele meters van het
Britsche consulaat. De autoriteiten hebben
toegezegd, de vreemdelingen te zullen
waarschuwen 24 uur voor de lonten wor
den aangestoken.
De luchtaanvallen van gisteren hebben
te Haukau aanzienlijke schade aangericht.
naar Hankau op, welks positie er hopeloos
begint uit te zien. Men zegt, dat de Chi
neezen dynamiet hebben gelegd onder
alle Japansche gebouwen en dat een groot
deel van de stad in de lucht zal vliegen,
zoodra de Japanners voor de poorten ver
schijnen.
Tsjang Kai Sjek zou nog niet uit de stad
vertrokken zijn. Er gaan geruchten, dat
hij bereid zou zijn af te treden, maar der
gelijke geruchten hebben al meer de ronde
gedaan.
Daar het grootste deel van het politiecorps
de stad heeft verlaten, werd het verkeer
gedurende het alarm niet gestaakt. Er ont
stond overigens geen paniek. Daar de
meeste inwoners uit Hankau zijn vertrok
ken, bestaat de tegenwoordige bevolking
het front, die na een uitputtenden marsch
voor een groot deel uit vluchtelingen van
op de straten bivakkeeren en koude en
honger lijden. Het sterftecijfer is zeer
hoog: de lijken worden niet weggebracht.
De Japanners hadden, zooals gemeld, in
verband met het bombardement van Han
kau den commandanten der buitenlandsche
schepen verzocht, verder stroomopwaarts
te gaan liggen. De Britsche marine-autori
teiten hebben echter geweigerd aan dat
verzoek te voldoen. De Britsche schepen
blijven bij de concessie te Hankau liggen.
Luchtbombardementen in Woehan.
Zes-en-dertig Japansche bommenwer
pers hebben deelgenomen aan den eersten
grooten luchtaanval sinds verscheidene we
ken op de Chineesche steden in de provin
cie Woehan. Achttien toestellen bombar
deerden het station Woetsjang, waardoor
verscheidene branden ontstonden, terwijl
de andere achttien machines zich concen
treerden op het kleine station, dat genoemd
wordt „tien kilometer van Hankau".
De Reutercorrespondent heeft deze plek
bezocht, alwaar verschillende huizen ver
nield zijn, spoorrails en spoor rij tuigen ver
woest, de watertoren beschadigd, en waar
zich de gebruikelijke smartelijke tooneelen
afspelen van huilende vrouwen en kinde
ren. Het aantal slachtoffers is betrekkelijk
gering, doch de verminkte lichamen der
dooden boden een naargeestigen aanblik.
Japansche aanvallen op Britsche
kanonneerboot.
Van gezaghebbende zijde wordt verno
men, dat zes zware Japansche bombarde
mentsvliegtuigen een aanval hebben ge
daan op de Britsche kanonneerboot „Sand
piper" te Tsjangsja, de hoofdstad van Hoe-
nan.
Op de boot werd aanzienlijke schade
aangericht, doch er zijn geen slachtoffers
te betreuren.
Reuter verneemt, dat de admiraliteit het
bericht van dezen aanval bevestigt.
Tsjang Kai Sjek niet vertrokken.
De berichten, dat Tsjang Kai Sjek en
zijn vrouw Hankau verlaten hebben, zijn
niet juist.
De correspondent van Reuter heeft Za
terdagmorgen gedurende 20 minuten met
mevr. Tsjang gesproken, terwijl de maar
schalk zelf in zijn kantoor vertoefde.
Geen bemiddeling.
De Britsche ambassadeur in China, Clark
Kerr, die via Hongkong op weg is naar
Hankau en Tsjoengking, heeft krachtig
ontkend, dat Engeland en Duitschland
zouden pogen te bemiddelen in het Ja-
pansch-Chineesche conflict.
DE TOESTAND IN KANTON.
KANTON, 24 October (A.N.P.). Vele ge
bouwen zijn geheel afgebrand, zooals ver
scheidene groote Chineesche hotels, het
postkantoor en het douanekantoor. Volgens
ooggetuigen hebben de Japanneezen zich
zeer correct gedragen. Gisteravond be
waakten Japansche patrouilles de overge
bleven winkels, die door plunderaars be
dreigd werden. Een tehuis voor krankzin
nigen, waarin 800 menschen verzorgd wer
den, werd door de beheerders in den steek
gelaten, doch Britsche matrozen kwamen
te hulp en leverden rijst voor het avond
maal. Naast de Britsche kanonneerbooten
ligt een vaartuig, waarop buitenlandsche
vrouwen en kinderen van Sjamien een
voorloopig toevluchtsoord hebben gevon
den.
Uit Hankau wordt gemeld, dat Jacquinot,
een Fransche priester, er in geslaagd is te
Hankau een vluchtelingenzöne in te richten,
die door beide partijen erkend wordt. In
de Duitsche en Russische concessie zijn
burgers als vrijwilligers in dienst genomen.
VAL VAN HANKAU AANSTAANDE?
TOKIO, 24 October (A.N.P.). Naar de
woordvoerder van het departement van
buitenlandsche zaken hedenmorgen ver
klaarde, is de val van Hankau aanstaande.
Berichten van het front melden, dat de Ja
pansche druk op Hgnkau zoo krachtig
wordt, zoowel ten Noorden als ten Zuiden
van de Yangtze, dat de Japansche troepen,
zoowel de landmacht als de vloot, op
schotsafstand van de stad komen.
ER DOEN ZICH VOORTDUREND
BOTSINGEN VOOR AAN
HONGAARSCHE GRENS.
700 k 800 Hongaarsche terroristen
gedood?
LONDEN, 24 October. (A.N.P.) De „Dai
ly Herald" meldt uit Praag, dat bij ge
heime vechtpartijen, welke zich in de laat
ste paar dagen hebben voorgedaan in Roe-
thenië, de Oostelijke provincie van Tsje-
cho-Slowakije, tusschen 700 en 800 Hon
gaarsche terroristen gedood zijn.
In officieele kringen te Praag moeten
deze cijfers zijn toegegeven. Bovendien
werden 400 personen gevangen genomen.
Een groot aantal één op de tien zijn
officieren van het Hongaarsche leger.
Vele gevangenen hebben verklaard, dat
zij waren opgeroepen voor den dienst in
het Hongaarsche leger en dat zij toen niet
hebben geweten naar Tsjecho-Slowakije te
zullen worden gezonden. Anderen ver
klaarden in speciale kampen aan de Tsje-
chisch-Hongaarsche grens geoefend te zijn
in terrorisme. De terroristen droegen geen
uniform doch zij waren gewapend met
machinegeweren, geweren en handgrana
ten van dezelfde soort als in het Hon
gaarsche leger worden gebruikt. Naar
schatting zijn, aldus de correspondent*
13.000 man opgeleid voor terroristische da
den in Roethenië en Slowakije.
De Tsjechische gendarmerie is versterkt
om een zuiverings-actie te kunnen ten uit
voer leggen, vooral in het dichtbeboschte
gebied bij Berehovo.
GEESTELIJKE HERBEWAPENING.
De Nationale Padvindersraad heeft het
volgende schrijven aan Hare Majesteit
de Koningin gezonden:
De leden van den Nationalen Padvinders-
raad vertegenwoordigende:
„De Nederlandsche padvinders",
,De Katholieke Verkenners",
„De Nederlandsche Christelijke Vereeni-
ging van Padvinders",
„De Padvindersvereeniging Nederland",
brengen eerbiedig te uwer Majesteit ken
nis, dat zij en de vereenigingen, die zij
vertegenwoordigen, dankbaar voor uwer
Majesteit woord van instemming met den
oproep tot moreele en geestelijke herbewa
pening van een aantal hooggeplaatsten in
den lande, zich ernstig voornemen om te
doen wat in hun vermogen ligt, teneinde
die geestelijke en moreele herbewapening
te helpen verwerkelijken en den weg te
gaan door uwe Majesteit getoond, opdat
zij, naar de mate van de krachten, aan
ieder hunner geschonken, mogen komen
tot daden van vertrouwen, van zelfopoffe
ring en zedelijken moed en van geloof.
Het schrijven was geteekend: de natio
nale Padvindersraad.
BRANDSTOFFENBIJSLAG.
Van den Minister van Sociale Zaken is
de volgende circulaire aan de Gemeente
besturen uitgegaan:
Ik heb de eer U te berichten, dat in het
tijdvak van 30 October 1938 tot en met 15
April 1939, evenals den vorigen winter,
aan ondersteunde en bij een werkverschaf
fing geplaatste werkloozen een brandstof-
fenbijslag mag worden verstrekt. Deze zal
gedurende het tijdvak van 30 October tot
en met 26 November 1938 ten hoogste 1.
per week mogen bedragen, van 27 Novem
ber 1938 tot en met 11 Maart 1939 maxi
maal 1.30 per week, terwijl nadien we
derom geen hoog er bedrag dan wekelijks
1.aan brandstoffenbijslag mag wor
den toegekend.
Voor dezen bijslag komen in aanmer
king gehuwde en ongehuwde kostwinners
alsmede zij, die den steun voor alleenwo-
nenden ontvangen. Voorts kan gedurende
het in den aanhef dezes vermelde tijdvak
aan degenen, die bij anderen een kamer
hebben gehuurd zonder huiselijk verkeer,
daarbij zelf de zorg voor hun voedsel dra
gen en voor het verkrijgen van brandstof
fen op zichzelf aangewezen zijn mits uw
college hiervoor termen aanwezig acht
een brandstoffenbijslag worden verstrekt,
gelijk aan de helft van dien, welke te
uwent aan kostwinners wordt toegekend,
mitsdien in vorengenoemde drie tijdvak
ken tot een maximum van resp. 0.50,
0.65 en 0.50 per week. Laatstbedoelde
bijslag mag alleen worden uitgekeerd, in
dien in de kamer 'n bruikbaren toestand
verkeerende stookgelegenheid aanwezig is,
waarvan ook inderdaad regelmatig gebruik
wordt gemaakt.
Aan hen, die bij anderen inwonen en aan
vorengenoemde voorwaarden niet vol
doen, zooals kostgangers en z.g.n. slaapgas
ten, mag geen brandstoffenbijslag worden
verstrekt.
De toekenning van brandstoffenbijslag
aan ondersteunden mag wederom in zoo-
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Kanton verwoest, Hankau thans ernstig
bedreigd. (1ste blad).
De Hongaren hebben nieuwe Tsjechische
voorstellen tot grensregeling van de hand
gewezen. (2de blad).
Eer verdediging van kardinaal Innitzer.
(2de blad).
De Britsche pogingen tot onderdrukking
van de Arabische terreur in Palestina.
(2de blad).
Sport en Wedstrijden
Voetbal: Het Ned. elftal behaalde een
22 uitslag tegen Denemarken. Het
Ned. B-elftal verloor met 21 van het Con
tinentale elftal. In den I.V.C.B. werden
verschillende leiders geklopt In den
B.H.VJ5. boekte Docos fraaie successen.
(3de blad).
Motorsport: Geslaagde motorwed
strijden op Duynrell. (3de blad).
Automobilisme: De K.N.A.C. boek
te groot succes met haar herfstrit. (4de
blad).
Dammen: Ook de laatste partij tus
schen Raichenbach en Keiler remise. (3de
blad).
verre tot gevolg hebben, dat de maxima
van de u bekende schalen overschreden
worden, dat bij geheele werkloosheid de
som van steunbedrag en brandstoffenbij
slag en bij gedeeltelijke werkloosheid de
som van het loon van den ondersteunde,
het steunbedrag en den brandstoffenbij
slag, ten hoogste bedraagt 95 pet. van het
loon, dat de betrokken arbeider ten tijde
van de ondersteuning in het vrije bedrijf
zou kunnen verdienen, indien hij niet
werkloos of gedeeltelijk werkloos was.
Zij, die geen volle week bij de werkver
schaffing zijn geplaatst dan wel periodiek
zijn tewerkgesteld, kunnen over de dagen
cq. weken, dat zij niet tewerkgesteld zijn
(de z.g.n. wandeldagen of -weken), de helft
ontvangen van het bedrag, dat hun aan
brandstoffenbijslag zou worden uitgekeerd^
indien zij over bedoelde dagen c.q. weken
wel tewerkgesteld waren geweest.
Ook dezen winter mag, indien bijv.
door verstrekking van cokes van de ge
meente-gasfabriek of door aankoop van
brandstoffen op groote schaal uitgifte
tegen verlaagden prijs mogelijk is, aan
brandstoffenbijslag, hetzij dat deze in geld
dan wel in natura wordt verstrekt, niet
meer worden toegekend dan voor een ar
beidersgezin noodzakelijk moet worden
geacht.
Indien de waarde van laatstgenoemde
hoeveelheid minder bedraagt dan de maxi
mum-bijslag van 1.00 of 1.30, dan mag
niet bovendien het verschil worden uitge
keerd, ook al zou bij uitbetaling van dat
verschil het vorenbedoelde percentage niet
overschreden worden.
In de kosten der verstrekking van den
brandstoffenbijslag aan werkloozen, die
in de steunregeling zijn opgenomen of bij
een gesubsidieerde werkverschaffing zijn
geplaatst, zal uit het werkloosheidssubsi-
diefonds eenzelfde bijdrage worden toege
kend als in de overige kosten van steun-
verleening of in de loonen der werkver
schaffing wordt verleend.
Omtrent den brandstoffenbijslag, toe te
kennen aan kleine boeren en tuinders, ont
vangt U bij afzonderlijk schrijven bericht.
DE NEDERLANDSCHE PERS.
Fransche lof.
De enquête van de Temps over de pers
in de verschillende landen is nu tot de
Nederlandsche gekomen. P. G. M., de
Amsterdamsche correspondent, somt haar
kenmerken op. Als zoodanig beschouwt
hij verscheidenheid, degelijkheid, onpar
tijdigheid, ernst en wat de beste betreft
de betrouwbaarheid. Het ontging hem
niet, dat ze allengs naar het uitelijk ver
anderd zijn en hij vergeet niet de partij-,
provinciale- en Indische bladen te vermel
den, evenmin als de voornaamste week
bladen. De hoofdzaak voor hem is hun
onafhankelijkheid, zoowel ten opzichte van
financieele groepen als eigen en andere
regeeringen met een licht voorbehoud
voor partij organen, het gewicht van de
publiciteit en de onkreukbaarheid van de
samenstellers, hetgeen gedurende den
oorlog een Engelsch gezant in den Haag
de opmerking ontlokte: „ik ben van mee
ning, dat de Nederlandsche pers de on-
omkoopbaarste van Europa is". En het ar
tikel eindigt: „Het Nederlandsche dag
blad, dat zich laat verlokken, zou zijn
zwakte terstond met het bijna volslagen
verlies van zijn lezers boeten".
„N. R. Crt"