KREYMBORG
Twee jaren katholieke actie
«Voor God"
MAANDAG 17 OCTOBER 1938
DE LEIEISCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
POLEN
„POLEN KAN SLECHTS OP ZICHZELF
REKENEN."
Opzienbarende rede van Kwiatkowski.
De Poolschevice-premier en minister
van financiën Kwiatkowski heeft te Katto-
witz een groote rede gehouden, welke in
hoofdzaak van belang is, omdat hij daarin
met den grootsten nadruk op de volkomen
onafhankelijke positie van Polen wijst en
zich zeer geringschattend uitlaat over de
v/aarde van politieke vriendschapsbanden
tusschen de volken.
Kwiatskowski, wiens rede beschouwd
kan worden als de inzet der verkiezings-
compagne, verklaarde o.a., dat het geloof
in de moreele macht van den Volkenbond
heden ten dage een misdadige illusie zou
zijn. Wij hebben van deze zijde noch red
ding, noch verdediging te wachten, aldus
de minister. Het geloof in internationale
rechtvaardigheid en recht is verstoken van
reëele grondslagen. Het geloof in de gelijk
heid van de volken, die zich in den loop
der eeuwen verzadigden zoowel door ar
beid als door roof, en de volken, die hier
aan niet wilden of konden meedoen, is een
ontkenning van de werkelijkheid. Zelfs het
geloof in de vooruitziende wijsheid van de
zgn. mogendheden van den eersten rang en
in den goeden wil om hun welbegrepen
eigenbelang te beschermen, kan den toets
van een objectieve critiek „niet doorstaan.
Men dient hierbij op te merken, dat wij
in een tijd leven, waarin geallieerden en
vrienden dikwijls gevaarlijker zijn in hun
daden en vollediger in hun critiek dan de
vijanden. Het komt me voor, dat de tijd
gekomen is, waarin ons nog slechts de
waarheid als eenig eerlijk voedsel rest,
een waarheid, die niet door optimisme ge
kleurd is.
Uit naam van deze waarheid moet men
er in Polen dagelijks aan herinneren, dat
wij steeds slechts op onszelf kunnen reke
nen.
PALESTINA
DE TERREUR IN HET H. LAND.
358 dooden in veertien dagen.
Tusschen 1 October en 15 October j.L zijn
461 dooden en gewonden gevallen volgens
een niet-officieele schatting. Van deze 461
slachtoffers werden 358 gedood, van wie
270 bandieten waren. Verder werden acht
Engelschen gedood en 23 gewond.
De hooge commissaris, MacMichael, is
per vliegtuig uit Londen in Jeruzalem aan
gekomen.
Na verschillende incidenten tijdens het
weekeinde is voor de oude stad van Jeru
zalem een verbod uitgevaardigd om zich
gedurende 24 uur, te beginnen met Zon
dagavond om 7 uur, op straat te bevinden.
In meer dan twaalf steden in Palestina,
waarvan het meerendeel een Arabische
bevolking heeft, bestaat een verbod om
des nachts op straat te komen.
Om twaalf uur gistermiddag is een bom
geworpen in de moskee in de Omarwijk.
Vier Arabieren werden gewond.
In de stad Ramleh is een poging onder
nomen om een Britschen agent van politie
neer te schieten, echter zonder succes.
Troepen omsingelden de stad en fouilleer
den 300 verdachten. Ook in deze stad is
een verbod afgekondigd om zich geduren
de een bepaald uur op straat te bevinden.
In de heuvels van Judea, ten Westen
van Jeruzalem is een vuurgevecht gele
verd tusschen een Britsche militaire pa
trouille en bandieten. Drie Arabieren wer
den gedood, een Britsch officier werd ge
wond.
Op' den spoorweg nabij Gaza heeft zich
een ontploffing voorgedaan. Men zag toen
een zestal mannen opspringen en vluchten.
De troepen openden het vuur op hen, waar
door drie hunner gedood werden. Twee an
deren konden gevangen genomen worden.
Jeruzalem was Zaterdag geheel van de
buitenwereld afgesloten, aangezien des
nachts alle telegraaf- en telefoonlijnen wa
ren vernield. Onder bescherming van het
leger werden de lijnen hersteld.
AFRIKA
AFBLIJVEN VAN AFRIKA.
Liga tegen Duitsche koloniale eischen.
Te Windhoek is men bezig een organi
satie te vormen onder den naam „Zuid-
West-Afrika Liga", waarvan het doel zal
zijn verzet te plegen tegen de teruggave
van Z. W. Afrika aan Duitschland en sa
men te werken met Tanganyika om zich
tegen evt. Duitsche eischen te verzetten.
De Liga is voornemens een propaganda-
'actie in Groot-Brittannië op touw te zet
ten, teneinde het Britsche publiek in te
lichten. Men streeft naar samenwerking
met alle organisaties in Z.-W. Afrika, Tan
ganyika en Groot-Brittannië, die belang
hebben bij de campagne „Afblijven van
Afrika".
AMERIKA
MEER AANDACHT AAN DE
LUCHTMACHT.
Duizend vliegtuigen per maand!
Volgens de „New York Herald Tribune"
heeft het departement van oorlog ter
goedkeuring van president Roosevelt plan
nen ontworpen betreffende een radicale
luchtpolitiek. Deze plannen zouden om
vatten: een massaproductie van vliegtui
gen, experimenteele ontwikkeling van
nieuwe types snelle vliegtuigen, opgeven
van den bouw van het type bombardements
vliegtuigen, bekend onder den naam „vlie
gende forten", terwijl verder o. m. het ge
bruik van ballons, die van motoren voor
zien zijn, ontwikkeld moet worden, en de
nadruk gelegd moet worden op snelle in
plaats van lichte vliegtuigen voor het ge
bruik in samenwerking met de op den
grond opereerende troepen en voor het
beschermen van de zware bombardements
vliegtuigen.
Hooggeplaatste ambtenaren der Ameri-
kaansche regeering spreken als hun mee
ning uit, dat de Vereenigde Staten wel
eens zouden kunnen gaan concurreeren
met Duitschland door een gelijk aantal
vliegtuigen en dan van betere kwaliteit te
gaan produceeren. De ambtenaren wijzen
er op, dat er voor het oogenblik geen sprake
is van zulk een concurrentie, maar zij dui
den aan, dat de Ver. Staten om met Duitsch
land te concurreeren, 1000 vliegtuigen per
maand zouden moeten voortbrengen, ter
wijl thans slechts een derde gedeelte daar
van gemaakt wordt. Militaire deskundigen
zijn van meening, dat een totaal van 1000
toestellen gemakkelijk zóu kunnen worden
bereikt door zekere types te standaardi-
seeren en door verscheidene fabrieken te
verbouwen voor de vervaardiging van
schroeven, vleugels etc. Zij hebben gede
tailleerde plannen voorgelegd aan het de
partement van oorlog, behelzende, dat in
geval van noodzaak 10.000 fabrieken onge
veer zouden werken voor de productie van
munitie en oorlogsmateriaal. De contracten
zouden reeds zijn geteekend. Een program
voor industrieele mobilisatie, onder leiding
van den adjunct-secretaris Louis Johnson,
zou de massa-productie van vliegtuigen
omvatten. De bijzondderheden van die pro
gram blijven echter vertrouwelijk.
TEGEN BUITENLANDSCHE POLITIEKE
INVLOEDEN.
Martin Dies, de democratische afge
vaardigde uit Texas, en voorzitter van de
commissie uit het Huis van Afgevaardig
den, welke een onderzoek instelt naar on-
Amerikaansche actie, heeft in een radio-
redevoering aangedrongen op een wetge
ving, waarbij communistische, fascistische
en dergelijke organisaties in de Vereenig
de Staten worden verboden. De vereenigde
»Staten, aldus Dies, loopen meer gevaar door
de invasie van buitenlandsche politieke
leerstellingen, dan van vreemde troepen.
Hij stelde voor, dat alle on-Amerikaansche
organisaties verplicht worden elk halfjaar
bij de regeering een ledenlijst in te leveren,
met vermelding van wat met de ontvangen
gelden is uitgevoerd.
Buitenlandsche Berichten
OVERSTROOMINGEN OP KIOESJOE.
192 slachtoffers.
Uit Kagosjima (Japan) wordt aan het
Japansche telegraafagentschap Domei ge
meld, dat overstroomingen in het Zuiden
van het eiland Kioesjoe 192 slachtoffers
hebben geëischt. Tweehonderd en vijf
personen worden vermist, bijna 400 hui
zen zijn vernield.
SPOORWEGONGELUK EISCHT
TWAALF DOODEN.
Bij een botsing tusschen een personen
trein en een rangeerende locomotief in
het station van Ciudad Real (Spanje)
zijn twaalf personen gedood.
STORM BOVEN DE OOSTZEE.
Een hevige storm heeft de Poolsche
Oostzeekust geteisterd. Nabij Wielka-
wies is een electrische centrale bescha
digd, waardoor verscheidene dorpen in
het duister werden gehuld. Een tiental
Duitsche en Deensche vischersvaartuigen
hebben een toevlucht gezocht in de ha
ven van Wladyslawown.
VTSSCHERSBARK IN TWEEëN
GEVAREN.
Het oceaanschip „Roma" heeft bij Chig-
gia een visschersschuit doormidden ge
varen. Eenige hutten aan den voorsteven
van de „Roma" werden beschadigd, ter
wijl verscheidene passagiers gewond
werden.
JUSHNY OVERLEDEN.
Leider van de „Blauwe Vogel".
De bekende Russische acteur en caba
retleider Jushny, de stichter van het be
roemde gezelschap „Der blaue Vogel", dat
tusschen 1921 en 1936 regelmatig in ons
land optrad, is te Praag tengevolge van
1 een longontsteking overleden. Jushny
werd 54 jaar oud.
OMVANGRIJK WERK VERRICHT.
Het katholiek comité van actie „Voor
God" heeft een overzicht samengesteld van
zijn werkzaamheden in de afgeloopen twee
jaren, waaraan het volgende is ontleend:
Gedurende twee jaar hebben zeer
vele Nederlandsche katholieken met
volle belangstelling het omvangrijk
werk en streven der actie „Voor God"
gevolgd, en gesteund. Het zal wellicht
velen interesseeren thans in vogel
vlucht te overzien wat in de twee jaar
van het bestaan der actie reeds gedaan
werd.
Het geschreven woord.
Tot elfmaal toe werden alle brievenbus
sen in Nederland gevuld met de „Vliegen
de Bladen", die aldus reeds in een aantal
van bijna vijftien millioen exemplaren hun
lezers gevonden hebben. De schriftelijke
recaties hierop van eenlingen en van hee-
le menschengroepen wisselen van uiterst
fel tot spontaan instememnd. Waanneer
maar even afzender en adres zijn te ach
terhalen, volgt terstond een antwoord, dat
niet zelden aanleiding geeft tot vruchtbare
gedachtenwisseling. De „Vliegende Bla
den" zijn het goede zaad, dat voortgaat op
den zaaiwind.
Ook de uitgavenlijst groeide gestadig aan.
Een veertigtal brochures van allerlei aard
en vorm, om zoowel den ontwikkelden als
den ongeletterden mensch het zijne te ge
ven, heeft reeds het licht gezien. Ruim
driehonderd duizend dezer boekjes zijn grif
van de hand gegaan. Nieuwe uitgaven over
het godlooze communisme, de vredesbewe
ging, het jodenvraagstuk, enz., zijn reeds
weer ter perse.
Met de meest moderne midden wordt
gewerkt aan de ruimst mogelijke versprei
ding van deze goede lectuur in een tijd,
waarin van alle kanten juist het wapen der
lectuur als een der machtigste wordt ge
hanteerd en zoo heel vaak misbruikt.
In Leiden en Den Haag is de katholieke
garde ook doorgedrongen tot de openbare
Zaterdagavond-markt. Midden tusschen de
vele tenten trekt daar de brochure-tent der
actie „Voor God" nieuwsgierige kijkers en
koopers.
Te Nijmegen wisten de studenten der
Universiteit geregeld' beslag te leggen op
leegstaande winkelpanden om er de goede
lectuur te verkoopen en vooral om door
mondeling contact met de koopers het zaad
een ontsloten bodem te bereiden. Ook te
Amsterdam zullen dezen winter de katho
lieke studenten deze zelfde actie gaan voe-
Ten slotte zijn de regelmatige artikelen
in de pers, die tijdige voorlichting ver
schaffen over stroomingen tegen of zonder
God.
Het gesproken woord.
Het zou kolommen vullen om hier alle
plaatsen op te noemen, waar grootere en
kleinere meetings, congressen, studiedagen
werden gehouden in het teeken der actie
„Voor God". In 1937 was dit het onderwerp
van de Nederlandsche Katholiekendagen.
Meerdere diocesane katholiekendagen ston
den in ditzelfde teeken.
Voor het komende winterseizoen zijn in
samenwerking met de apologetische ver-
eeniging „Petrus Canisius" over geheel Ne
derland conferenties over het katholicisme
georganiseerd, om ook vele niet-katholie—
ken ruimschoots in de gelegenheid te stel
len een goede en degelijke uiteenzetting te
hoorev na onze geloosfleer.
De weg naar het hart.
De weg naar het hart gaat langs de oogen.
Wat eens werkelijk de oogen trok, heeft
GEMENGDE BERICHTEN
ERNSTIG VERKEERS-ONGELUK
EéN DOODE, ééN ZWAAR GEWONDE
Gisteravond te ongeveer half twaalf is
op den Deldenscheweg, tusschen Borne en
Delden een zeer ernstig ongeluk gebeurd.
Hier reed de 26-jarige wielrijder B.
Arendsen, die uit Delden naar Borne terug
keerde, Door nog niet opgehelderde oor
zaak werd hij door een auto aangereden.
De auto botste na de aanrijding met een
hevigen slag tegen een boom. De inzittend-
de, de heer ten Cate uit Almelo, werd zwaar
gewond uit de totaal vernielde auto ge
haald en is in zorgwekkenden toestand naar
het ziekenhuis te Almelo vervoerd. De heer
ten Cate kon nog zeggen, dat hij iemand
had overreden en, toen men den weg af
zocht, vond men Arendsen met een zware
wonde aan den slaap dood langs den weg
liggen.
De heer ten Cate kon omtrent het nood
lottige ongeval nog geen nadere bijzonder
heden mededeel en.
vaak een diepere nawerking in het hart.
Een enkele blik op een lichtend kruis aan
den donkeren hemel of op een korten lich
tenden tekst temidden van felle lichtrecla
mes kan diep naar binnen dringen. Vele
kerken hebben des avonds een lichtkruis
op de torenspits.
Affiches kunnen ware blikvangers we
zen, een goede affiche doet wonderen.
Waarom dan ook niet temidden van kleu
rige reclameplaten een frissche plaat op
gehangen om den menschen met één oog
opslag een goede gedachte bij te brengen,
of opnieuw in het geheugen te roepen.
De plaat „Terug naar God" heeft een tijd
lang op 400 spoorwegstations gehangen.
Zeer veel aandacht trok dit jaar de fris
sche plaat „Geniet van den zomer", zóó
zelfs, dat vele niet-katholieken ze aanvroe
gen aan het secretariaat om ze op te han
gen aan hun huizen. Weldra zal 'n nieuwe
en kunstzinnige affiche zeer velen opwek
ken de conferenties over het katholicisme
te gaan volgen. Een zestal kleurige sluit-
zegels heeft reeds menig enveloppe geslo
ten.
Een veelgeliefd illustratiemiddel op stu
die-bijeenkomsten is heden ten dage de
filmstrook met lichtbeelden. Er zijn zoo
juist door de actie „Voor God" twee film-
strooken vervaardigd, en verkrijgbaar ge
steld. Op duidelijke en hoogst interessan
te wijze stellen zij de vele moderne stroo
mingen tegen God, zonder God en vóór
God in het licht. Een gedocumenteerd tekst
boek vergezelt beide strooken, waarvan één
speciaal voor volwassenen werd samenge
steld, terwijl de tweede staat in het tee
ken: óók de jeugd, juist de jeugd!
Met alle goede middelen.
Geen gelegenheid blijft onaangegrepen
om het kwade te keeren en het goede te
doen \oor de Eer van God.
Een uitvoerig protest-telegram werd ver
zonden bij gelegenheid van het dieptreu-
rige Godloozen Congres te Londen. Lectuur
werd verschaft aan Militairenvereenigingen
hospitalen, jeugdwerkkampen.
De mogelijkheid werd geschapen tot aan
stelling van hulp-aalmoezeniers van den
arbeid in de bisdommen den Bosch, Breda
en Roermond.
Jeugdtentoonstellingen worden voorbe-
reid. In den loop van deze maand ver
schijnt een geheel nieuwe Volksalmanak
voor het katholieke gezin. Deze „Zonne
wijzer" van ruim vierhonderd bladzijden
en met vele prachtige platen zal het katho
lieke gezin vergezellen op zijn tocht door
het kerkelijk jaar.
Ook werd in de gemeentelijke openbare
leeszaien een uitgebreide enquête ingesteld
naar den inhoud der tijdschriften die daar
zijn neergelegd. Het rapport heeft zoo
juist alle bevoegde instanties bereikt. Een
uitgebreid dogmatisch werk ter versprei
ding onder de vele intellectueelen is binnen
afzienberen tijd voltooid.
Uit vele landen ontving het Secretariaat
afgevaardigden om inlichtingen over het
doel en het werk der actie „Voor God".
Zwitserland kent thans eenzelfde actie,
geschoeid op de leest der Hollandsche ac
tie „Voor God".
In Lilhauen worden dergelijke pogingen
ondernomen.
Zoo juist bereikt ons het bericht, dat na
een bezoek van enkele hooggeplaatsten aan
het Secretariaat te Heemstede, ook Enge
land eenzelfde actie „The Langue for
God" heeft georganiseerd.
Twee jaar geleden begrepen de Ne
derlandsche Katholieken de ernst van
het woord der Bisschoppen. Met geest
drift en liefde is het „eenheidsfront"
jaar onafgebroken werkzaam geweest.
De actie „Voor God" kan op den in
geslagen weg met Gods hulp voortgaan.
Er is nog veel te doen....
MEISJE DOOR AUTO AANGEREDEN
EN GEDOOD.
Gistermiddag omstreeks halfdrie is bij
het café „Het Molentje" te Lent, op den
weg parallel loopende met den rijksweg,
het 12-jarig dochtertje van de familie
Schouten aldaar, toen zij uit een zijweg
links van eerstgenoemd en weg kwam, door
een personenauto van de garage Hofs uit
Lent aangereden, hoewel de chauffeur nog
door krachtig remmen een aanrijding
trachtte te voorkomen. Het meisje werd oo
slag gedood.
De oorzaak van het ongeval is vermoede
lijk gelegen in onoplettendheid van het
meisje.
AUTO EN MOTORFIETS IN BOTSING.
Twee gewonden*.
Gistermiddag heeft zich op de Weesper-
zijde te Amsterdam ter hoogte van de
Fahrenheitstraat een ernstige botsing voor
gedaan tusschen een uit de richting van de
stad komende personenauto en een motor
fiets, die van den tegenovergestelden kant
naderde. Het ongeluk geschiedde op het
oogenblik, dat de auto een bus van lijn D.,
die bij de halte ter plaatse moest stoppen,
wilde voorbijrijden. De motorfiets vloog te
gen den zijkant van de auto aan en sloeg
KINDERVERLAMMING MET
DOODELIJKEN AFLOOP.
Te Haarlem heeft zich een vierde geval
van kinderverlamming voorgedaan. De pa
tiënte, een meisje van negentien jaar, is
gisteren in de Mariastichting overleden.
KINDERVERLAMMING IN LEXMOND.
Te Lexmond is een geval van kinder
verlamming geconstateerd in het gezin
van den arbeider D., waar een achtjarig
zoontje door deze ziekte is aangetast. Het
kind is naar de rijksklinieken te Utrecht
overgebracht.
daarna over den kop. De bestuurder en een
dame, die op de duo zat, werden opgeno
men met een hersenschudding en verschei
dene ernstige verwondingen.
DOODELÏJK ONGELUK OP DE COKES-
FABRIEK VAN DE STAATSMIJN
„MAURITS"
In den afgeloopen nacht omstreeks drie
uur is de arbeider P. M. Bongaerts uit
Meerssen op de cokesfabriek van de staats
mijn „Maurits" bekneld geraakt tusschen
de ovendeuren en de langzaam langs deze
deuren rijdende deurhefwagens. De man
werd vrijwel onmiddellijk gedood.
Het slachtoffer was 46 jaar, gehuwd en
vader van vier kinderen.
VERDRONKEN.
Gisteravond ongeveer half negen werd
de politie te Amsterdam er van in kennis
gesteld, dat ter hoogte van de Sarphati-
straat een man in de Muidergracht was ge-
loopen. De politie begon onmiddellijk te
dreggen. Na een uur heeft men het lijk van
een ongeveer 45-jerigen man gevonden.
Zijn indentiteit is nog niet vastgesteld.
FELLE WINKELBRAND TE NIJMEGEN.
Verscheidene brandhaarden ontdekt.
Gisternacht heeft een felle, uitslaande
brand gewoed in een winkel van sanitaire
artikelen aan de Stikke Hezelstraat te Nij
megen.
Kort, na het uitbreken van den brand
verscheen de brandweer ter plaatse. Zij
tastte het vuur aan weerszijden van het
perceel aan. Aanvankelijk viel aan blus-
schen niet te denken, Op een gegeven
oogenblik sprong de winkelruit, waarna de
vlammen fel naar buiten sloegen. Hierdoor
werd de mogelijkheid grooter, dat de naast
gelegen perceelen door het vuur zouden
worden aangetast. De brandweer bestreed
■het vuur toen met verscheidene stralen.
Eerst na twee, uur was men den brand
meester. De winkel werd totaal verwoest.
Niettemin is de schade betrekkelijk gering,
daar het hier een oud.perceel gold en de
inboedel niet van groote waarde was. De
schade wordt door verzekering gedekt.
Bij het onderzoek, dat door de politie
naar de oorzaak van den brand werd inge
steld, werden verscheidene brandhaarden
ontdekt.
DE MOORD TE DEN HAAG.
Begrafenis van Greta Groen.
Een gedeelte van het drama in den Mo-
lenslootstraat, dat Woensdag den Haag in
opschudding bracht, is Zaterdagmiddag ge
ëindigd met de begrafenis van :het stoffe
lijk overschot van Greta Groen, het 14-
jarige slachtoffer van het misdrijf.
Om half twee werd in de woning van
de familie Groen door ds. G. P. van Itter-
son een rouwdienst gehouden. In de om
geving van de woning hadden zeer vele
buurtgenooten een plaats gevonden om de
beproefde familie hun medeleven daadwer
kelijk te toonen. Dominee van Itterson ging
in gebed voor en sprak woorden van troost
tot de ouders en de beide zusters van 'het
meisje.
Inmiddels .waren duizenden gestroomd
naar de algemeene begraafplaats aan de
Kerkhoflaan, waar het stoffelijk overschot
werd teraardebesteld. De belangstelling was
zelfs zoo groot, dat de afzetting met tou
wen rond het graf niet voldoende bleek,
zoodat verschillende politieagenten het pu
bliek op een afstand moesten houden.
Om drie uur werd het stoffelijk overschot,
bedekt met bloemen, het kerkhof opgedra
gen, gevolgd door de familie Groen en zeer
vele familieleden en kennissen, die uit de
geboorteplaats, Numansdorp, waren over
gekomen.
Aan de groeve voerde allereerst het
woord de oud-onderwijzer van Greta Groen,
de heer Kaperdijk, uit Numansdorp, die de
voortreffelijke hoedanigheden schetste van
haar, die op zulk een droeve wijze om het
leven was gekomen. Na hem sprak de heer
Reyzer, bij wien het meisje in betrekking
was geweest, woorden van waardeering
over haar werkzaamheid en opgewektheid,
waarna ds. van Itterson eenige verzen voor
las uit psalm 139.
De plechtigheid werd besloten met het
bidden van het Onze Vader.
Diep onder den indruk verlieten allen
de begraafplaats.
R.K. Ver. v. Kraamverzorging voor
alle gezindten te Leiden en Omstreken
Plaatsing-Bureau le Binnenvestgracht 30,
voorheen Boerhaavestr.
verleent hulp door gediplomeerde krachten
Geopend eiken DINSDAG- en DONDER
DAGMIDDAG van 2—4 UUR tot het ver
strekken van de gewenschte inlichtingen,
aanmelden van contribueerende leden en
aanvragen voor kraamhulp - Telef. 3420.
Aanvragen (schriftelijk) adres 1ste Bin
nenvestgracht 30.
WAARRORG-KLEEDING is voor Heeren
die goede kleeding het meest waardeeren.
Waarborg-Kleeding alléén bij:
