Chamberlains overzicht
van de crisis
Hoe de Britsche premier vocht
voor den vrede
Hitler was bereid een wereldoorlog
te riskeeren
ZJk. zeg
Asmrin©
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Enthousiast Lagerhuis
juicht Chamberlain toe
Gistermiddag heeft de Britsche premier
Chamberlain in het Lagerhuis een groote
en belangwekkende rede gehouden, waarin
hij een overzicht gaf over de jongste ont
wikkeling van het gevaarlijke conflict in
Midden-Europa en waarin hij tevens mede-
deeling kon doen van de aanvaarding vau
het Britsche voorstel tot het houden van
een vier-mogendheden conferentie.
De toestand, welken wij in Juli onder
ihet oog moesten zijn, aldus ving Chamber
lain aan, was, dat de onderhandelingen tus-
schen Tsjechen en Sudetenduitschers vast-
geloopen waren en er reeds vrees bestond,
dat, indien men niet spoedig over het doode
[punt heen was, de Duitsche regeering tus-
schenbeide zou komen. De Engelsche re
geering kon drie richtingen uit; öf wij had
den moeten dreigen Duitschland den oorlog
te verklaren, indien het Tsjechoslowakije
aanviel, öf wij hadden ter zijde kunnen
blijven staan en de dingen op hun beloop
laten, öf ten slotte konden wij trachten een
vreedzame oplossing door bemiddeling te
vinden. De eerste richting verwierpen wij.
Wij zijn met Tsjechoslowakije niet door
verdragen gebonden (toejuichingen) en
hebben altijd geweigerd een dergelijke ver
plichting te aanvaarden. Het tweede alter
natief stuitte ons evenzeer tegen de borst.
Daarom gingen wij de derde richting uit,
m.i. die van bemiddeling.
Na Runciman lof gebracht te hebben voor
zijn werkzaamheid, zeide Chamberlain, dat
het feit, dat deze ten slotte niet geslaagd
was, niet aan hem te wijten was.
Chamberlain zette uiteen, dat het half
Augustus duidelijk werd, dat de kloof tus-
schen de rede van Henlein te Karlsbad en
de voorstellen van de Tsjechoslowaaksche
regeering te wijd was om onderhandelingen
tusschen de partijen op dezen grondslag
mogelijk te maken.
Na een beschrijving te hebben gegeven
van de verdere bemiddelingspogingen van
Runciman, welke belemmerd werden door
voortdurende incidenten zeide Chamber-
lein:
Toen Henlein op 2 September een be
zoek bracht aan Berchtesgaden, bracht h'j
een boodschap mee van Runciman aan Hit-
Ier, waarin Runciman uitdrukking gaf aan
zijn hoop, dat Hitier een voortzetting van
de onderhandelingen zou goedkeuren en
steunen. Runciman ontving geen direct ant
woord door tusschenkomst van Henlein,
maar de laatste keerde terug met de over
tuiging, dat Hitier een vreedzame oplos
sing wensohte. Runciman had tot zekere
mate succes, doordat hij de Sudetenduit
schers en de Tsjechoslo waaksche regeering
nader tot elkander bracht.
Zorgwekkende gebeurtenissen in
Duitschland.
Intusschen veroorzaakten de gebeurte
nissen in Duitschland zelf aan de Britsche
regeering aanzienlijke zorg.
Begin Augustus kreeg de Britsche regee
ring mededeelingen over Duitsche militaire
voorbereidingen op groote schaal. Na bij
zonderheden te hebben gegeven over deze
Duitsche actie, voegde Chamberlain er aan
toe, dat de Britsche ambassadeur te Berlijn
onder deze omstandigheden opdracht kreeg,
omstreeks half Augustus, de Duitsche re
geering uiteen te zetten, dat deze buiten
gewone maatregelen in het buitenland on
getwijfeld zouden worden beschouwd als
een dreigend gebaar ten aanzien van
Tsjechoslowakije en het gevoel van span
ning zouden vergrooten. Deze maatregelen
zouden ook de Tsjechische regeering er toe
kunnen nopen voorzorgsmaatregelen te
nemen en bijna zeker zou het gevolg zijn,
dat alle hoop op succes voor de bemidde
ling van Lord Runciman zou verdwijnen
en misschien zou de vrede van alle groote
mogendheden in Europa hierdoor gevaar
loopen.
Op deze voorstellen antwoordde von Rib-
bentrop met een brief, waarin hij schreef,
dat hij weigerde over militaire maatregelen
te spreken. Hij gaf de meening te kennen,
dat de Britsche pogingen te Praag slechts
tot gevolg hadden, dat de Tsjechen in hun
houding werden gestijfd.
Naar aanleiding van inlichtingen over
verplaatsing van versoheiden Duitsche divi
sies, nam de Fransche regeering voorzorgs
maatregelen. Reservisten werden onder de
wapenen geroepen en de Maginot-linie
werd bezet. Op 31 Augustus deed de Brit
sche ambassadeur te Berlijn in de Wilhelm-
strasse een krachtige persoonlijke waar
schuwing toekomen over de mogelijke hou
ding van de Britsche regeering, in geval
van een aanval van Duitschland op Tsjecho
slowakije, in het bijzonder wanneer Frank
rijk genoopt zou zijn in te grijpen.
Op 1 September had Henderson een on
derhoud met von Ribbentrop en herhaalde
hij hem persoonlijk deze ernstige waar
schuwing. Door deze waarschuwingen van
den ambassadeur en door de woorden van
Simon ten aanzien van Tsjechoslowakije,
wensohte de Britsche regeering druk uit te
oefenen op de Duitsche regeering, zonder
het gevaar te loopen den toestand ernstiger
te maken door een formeelen stap, welke
ooor de Duitsche regeering kon worden uit
gelegd, als een stap om de Duitsche regee
ring openlijk voor het hoofd te stooten,
zooals het geval was geweest bij den Brit-
schen stap op 21 Mei. (Na de plotselinge
militaire maatregelen in Tsjechoslowakije,
die verklaard werden als een voortvloeisel
uit beweerde Duitsche troepenconcentraties
aan de Tsjechische grens. Red.)
CHAMBERLAIN BESLUIT NAAR
HITLER TE GAAN.
Over de verdere ontwikkeling van den
loop der zaken zeide Chamberlain, dat Run
ciman het niet nuttig oordeelde een eigen
plan te publiceeren. Chamberlain was toen
van oordeel, dat hij over moest gaan tot
het uitvoeren van een plan, dat hij reeds
lang in den geest had als laatste middel.
Een van de voornaamste moeilijkheden om
met een totalitaire regeering te onderhan
delen is het gebrek aan middelen om in
contact te treden met de personen, in wier
handen de eindbeslissing ligt.
„Ik besloot derhalve persoonlijk
naar Duitschland te gaan om een
onderhoud te hebben met Hitier en
in een persoonlijk gesprek te zien
of er hoop was op het behoud van
den vrede. Niettegenstaande alle
kans op kritiek, voelde ik, dat mil-
lioenen menschelijke levens op
het spel stonden en dat overwegin
gen van kritiek niet konden wor
den toegelaten.
De minister-president verklaarde verder
verwonderd te zijn over de warmte, waar
mede zijn initiatief werd begroet. In zijn
eerste onderhoud met Hitier werd hem dui
delijk, dat de toestand dreigender was, dan
hij dacht.
Hitier zette in beleefde bewoor
dingen uiteen wat hij verlangde.
Hij voegde hieraan toe, dat hij, lie
ver dan te wachten, bereid was
een oorlog te riskeeren.
Hitier beklaagde zich over de Britsche
bedreiging, doch Chamberlain heeft hem
daarop geantwoord, dat er onderscheid is
tusschen waarschuwing en bedreiging.
De minister-president kreeg zoo sterk
den indruk, dat Hitier overwoog on
middellijk een inval te doen in Tsjecho
slowakije, dat hij vroeg of Hitier hem
die reis had laten maken om zijn tijd
te verspillen. Hitier antwoordde hier
op, dat indien Chamberlain hem ver
zekerde, dat de Britsche regeering het
beginsel van zelfbestemming goedkeur
de, hij bereid was te spreken over
wegen en middelen om tot een oplos
sing te komen.
Indien de Britsche regeering hiertoe niet
in staat was, dan zouden besprekingen nut
teloos zijn. Chamberlain moest hierover
eerst zijn collega's raadplegen en hij vroeg
Hitier alle vijandelijkheden op te schorten
tot het antwoord ontvangen zou zijn. Hit-
Ier beloofde dit, op voorwaarde, dat in
Tsjecho-Slowakije niets zou geschieden,
dat hem zou dwingen in te grijpen.
Afscheiding onvermijdelijk.
Bij zijn terugkeer te Londen verklaarde
Lord Runciman, dat volgens zijn meening
de schuld van het mislukken van de onder
handelingen lag bij de Sudetenduitsche ex
tremisten, doch in verband met de jongste
gebeurtenissen was hij van meening, dat
den Sudeten het recht van zelfbeschikking
moest worden gegeven. Hij beschouwde
een afscheiding onvermijdelijk. Het leven
van Tsjecho-Slowakije achtte Lord Runci
man slechts mogelijk, als het zoowel in
wendig als naar buiten toe in vrede zou le
ven. De Tsjechische politiek moest een po
litiek zijn van neutraliteit, zooals bijvoor
beeld de politiek van Zwitserland.
Na overleg met de Fransche regeering
werd vervolgens besloten, zoo verklaarde
Chamberlain o.a. verder, de Tsjechische re
geering mede te deelen, dat het door de Su
deten bewoonde gebied niet binnen de
grenzen van Tsjecho-Slowakije kon blij
ven, zonder gevaar voor den vrede en het
bestaan van Tsjecho-Slowakije zelf. De re
geering te Praag werd aangeraden de ge
bieden, welke door meer dan 50 pet. Sude
ten werden bewoond, af te staan aan
Duitschland.
De Tsjechische regeering heeft dit voor
stel onvoorwaardelijk aangenomen. Ten
aanzien van de eischen van Polen en Hon
garije zeide Chamberlain, dat de Britsche
regeering hiervan nota heeft genomen,,
doch dat alle aandacht geconcentreerd is
op het Sudeten-vraagstuk, waarvan oorlog
vrede in Europa afhangen.
De conferentie te Godesberg.
Sprekende over het bezoek aan Godes
berg verklaarde Chamberlain, dat hij har
telijk werd verwelkomd in de straten, waar
hij door reed. Hieruit bleek hem, dat het
Duitsche volk den vrede wenscht. Cham
berlain deelde bij deze gelegenheid Hitier
mede, dat met de Fransche regeering maat
regelen waren uitgewerkt om te komen tot
het overgeven van het betrokken gebied
en het vaststellen van een definitieve
grens en hij stelde garanties voor.
Wat betreft de garantie, maakte Hit-
Ier geen bezwaar, doch hij zeide, zich
niet garant te kunnen verklaren, tenzij
ook andere mogendheden, waarbij
Italië, evenzeer als garanten optraden.
Nopens het sluiten van een pact van
non-agressie met Tsjechoslowakije zei
de Hitier, daarin niet te kunnen treden
zoolang aan de wenschen van de ande
re minderheden in Tsjechoslowakije
niet was voldaan, doch daarna kleedde
hij zijn opvattingen in een positiever
vorm en zei, dat wanneer aan die wen
schen was voldaan, hij bereid was zich
aan te sluiten bij een internationale
garantie.
Hitier verklaarde de andere voorstellen
niet te kunnen aanvaarden, omdat zij te
veel uitstel met zich mee brachten en hij
gaf Chamberlain in groote trekken een
overzicht van de voorstellen, welke hij la
ter in het memorandum neerlegde, behal
ve dan dat hij gedurende de bespreking
geen tijdlimiet noemde.
Een moeilijke situatie voor Chamberlain.
De leden van het Huis, aldus Chamber
lain, zullen begrijpen in welk een moeilijke
situatie ik mij bevond, toen ik mij geplaatst
zag tegenover dezen volkomen onverwach-
ten toestand. Te Berchtesgaden was mij
medegedeeld, dat indien het beginsel van
zelfbeschikking was aanvaard, Hitler met
mij over de middelen en methoden om dit
beginsel uit te voeren, zou kunnen spre
ken. Hitier vertelde mij later, dat hij geen
moment verwacht had, dat ik in staat zou
zijn terug te komen met de mededeeling,
dat dit beginsel was aanvaard (eenig ge
lach). Ik wensch niet, aldus vervolgde
Chamberlain, dat leden van het Huis den
ken, dat Hitier mij opzettelijk misleidde.
Ik ging naar Godesberg, meenende dat ik
slechts met hem verscheidene voorstellen,
welke ik medebracht, had te bespreken en
het schokte mij ten zeerste, toen mij bij
het begin van de besprekingen werd mede
gedeeld, dat deze voorstellen onaanvaard
baar waren en dat zij vervangen dienden
te worden door andere voorstellen van een
aard als ik in het geheel niet in overwe
ging had genomen. Ik voelde, dat ik eeni-
gen tijd noodig had en ik trok mij dien
tengevolge terug met een duidelijk voor
gevoel omtrent het succes van mijn missie.
Sprekende over het uitstel van de bespre
kingen van den volgenden morgen, zeide
Chamberlain dat hij het verstandig had ge
oordeeld eenige opmerkingen op schrift te
stellen nopens de voorstellen en deze Hit-
Ier te doen toekomen, voordat de bespre
kingen weer zouden beginnen. Doch Cham
berlain constateerde tot zijn teleurstelling,
dat hoewel Hitler's antwoord een uiteen
zetting bevatte, het toch geen wijziging van
het voorstel van den vorigen avond in
hield. Hitler's memorandum, met daarbij
de kaart, werd Chamberlain gedurende het
laatste onderhoud dien avond overhandigd,
waarbij Chamberlain voor het eerst in het
memorandum de tijdsbepaling opmerkte.
In verband daarmede, aldus Chamberlain,
heb ik zeer openhartig gesproken. En heb
ik met allen nadruk, welke te mijner be
schikking stond, uitgewijd over de risico's
welke opgesloten lagen in het volharden in
zulke voorwaarden en in de verschrikke
lijke consequenties voor allen, als een oor
log het gevolg was.
Ik verklaarde dat taal en toon van het
document, dat ik liever als een ultimatum,
dan als een memorandum kwalificeerde
(toejuichingen), de publieke opinie van
neutrale landen diep zou schokken en ik
verweet den Rijkskanselier bitter, dat hij
gefaald had op eenigerlei wijze mijn po
gingen tot verzekering van den vrede te
beantwoorden (toejuichingen). Niettegen
staande deze ronduit gesproken woorden
ging het gesprek op vriendschappelijker
wijze verder, dan welk daaraan vooraf
gaand onderhoud ook (gelach). Hitier zei
de mij, aldus Chamberlain, dat hij mijn
pogingen waardeerde en daar dankbaar
voor was. Hij was echter van meening in
zooverre geantwoord te hebben, dat hij de
militaire operaties, welke hij in het voor
nemen had, had opgehouden en in zijn
voorstellen aan Tsjecho-Slowakije een
grens bood, welke zeer verschilde van die
welke hij genomen zou hebben als gevolg
van een militair conflict.
Ik geloof, dat ik hieraan, aldus Chamber
lain nog moet toevoegen, dat ik voor ik
van Hitier afscheid nam onder vier oogen
nog enkele woorden wisselde met hem,
welke naar ik geloof niet zonder belang
zijn. Hitier herhaalde met diepen ernst wat
hij mij reeds te Berchtesgaden had gezegd,
namelijk dat dit de laatste van zijn terri
toriale ambities in Europa was. Hitler had
niet den wensch in het Rijk andere men-
schen dan Duitschers op te nemen. Met
Engeland wilde hij goede vrienden zijn en
als slechts deze Sudeten-Duitsche kwestie
op vreedzame wijze uit de wereld zou zijn
geholpen, zou hij de besprekingen hervat
ten. Het was waar, voegde hij daaraan toe,
dat er nog een onaangename kwestie was,
namelijk die van de koloniën, maar daar
van kan nooit een oorlog het gevolg zijn.
Verwijzend naar de schikkingen welke
waren getroffen om het memorandum aan
de Tsjecho-Slowaaksche regeering te over
handigen en sprekende over de daarop vol
gende ontwikkeling en over zijn persoon
lijke boodschap welke hij Hitler door sir
Horace Wilson had doen toekomen, zeide
Chamberlain, dat Hitler's antwoord de de
finitieve verklaring bevat, dat de troepen
niet over de roode lijn (op de bij het me
morandum gevoegde kaart) zouden wor
den gebracht, dat zij slechts de orde zouden
handhaven en dat het plebisciet door een
vrije stemming zou worden bewerkstelligd.
Hitier zou zich bij de resultaten neerleg
gen en zou tenslotte zich bij de internatio
nale garantie voor het overblijfsel van
Tsjecho-Slowakije aansluiten, zoodra de
minderhedenkwesties zouden zijn geregeld.
DE BOODSCHAP VAN CHAMBERLAIN
AAN MUSSOLINI.
Na eenigen tijd, aldus Chamberlain, zond
ik Mussolini de volgende persoonlijke
boodschap:
„Ik heb vandaag een laatste beroep
tot Hitier gericht, opdat hij zich ont
houden zal van gebruikmaking van ge
weld tot oplossing van het Sudeten-
Duitsche probleem, dat, daar ben ik
zeker van, zou kunnen worden opge
lost door een korte bespreking, die
"hem het geheele essentieele gebied met
de bevolking zou geven en dat even
zeer de Sudeten-Duitschers zou be-
beschermen als de Tsjechen geduren
de de overdracht. Ik heb aangeboden
mij onmiddellijk naar Berlijn te bege
ven om een regeling te bespreken met
de Duitsche en Tsjechische vertegen
woordigers en, wanneer de rijkskanse
lier dit wenscht, ook met de vertegen
woordigers van Italië en Frankrijk. Ik
vertrouw, dat Uwe Excellentie den
Duitschen rijkskanselier er van in ken
nis zal willen stellen, dat gij bereid
zijt u te doen vertegenwoordigen en
hem aan te sporen mijn voorstel te
aanvaarden. Ik heb reeds den waarborg
gegeven, dat de Tsjechische beloften
zullen worden uitgevoerd en ik ver
trouw, dat een volledige overeenstem
ming in den loop van de week berikt
zou kunnen worden".
Naar Chamberlain in zijn rede in het
Lagerhuis verder mededeelde, ontving hy
in antwoord op zijn boodschap aan Musso
lini het bericht, dat instructies waren ge
zonden aan den Italiaanschen ambassadeur
te Berlijn om Ribbentrop onmiddellijk op
te zoeken. Dit teneinde hem mede te dee
len, dat, terwijl Italië volkomen haar be
loften Duitschland te steunen zou nako
men, Mussolini in verband met de groote
beteekenis van het verzoek van de Brit
sche regeering hoopte, dat Hitier een mid
del zou weten te vinden om zijn actie, wel
ke, naar Wilson Chamberlain had medege
deeld, Donderdagmiddag om twee uur be
gonnen zou zijn, uit te stellen voor tenmin
ste 24 uur om den toestand nog eens te be
zien en een vreedzame regeling te vinden.
Ik aarzel niet naar aanleiding van het
soonlijk contact, dat ik met Hitler had, te
zeggen, dat ik geloof, dat hij meent wat hij
zegt. Maar wat voor mij de meeste betee
kenis was, is dat als eenmaal de moeilijk
heden en duisterheden zijn vermirderd tot
punten ik ervan overtuigd ben, dat zij door
besprekingen kunnen worden geregeld.
(Toejuichingen)
De laatste persoonlijke oproep.
Ik voelde dat zoo sterk, dat ik mij ge
drongen achtte een laatsten persoonlijken
oproep aan Hitier te zenden van den vol
genden inhoud: „Na uw brief gelezen te
hebben ben ik er zeker van dat. gij al het
wezenlijke kunt bereiken zonder oorlog en
zonder uitstel. Ik heb het zoo geregeld, dat
ik zelf onmiddellijk naar Berlijn kan ko
men, om de schikkingen met u en met de
vertegenwoordigers van de Tsjechische re
geering tezamen te regelen met doaarbij
vertegenwoordigers van Frankrijk en Italië
als gij zulks wenscht. Ik ben ervan over
tuigd, dat wij binnen een week een rege
ling kunnen bereiken. Ik kan niet geloo-
ven, dat gij de verantwoordelijkheid op u
wilt nemen een wereldoorlog te doen be
ginnen, welke aan de beschaving een ein
de zou kunnen maken en dat om eenige
dagen uitstel bij de regeling van dit reeds
lang bestaande probleem".
In zijn antwoord verklaarde Hitier be
reid te zijn de mobilisatie 24 uur uit te
stellen. (Luide toejuichingen).
Welke meening ik in het verleden ook
gehad moge hebben over Mussolini, aldus
Chamberlain, ik geloof dat iedereen zijn
gebaar zal toejuichen. (Applaus). Hij heeft
met ons willen samenwerken, doch dat niet
alleen, ik heb nog iets te zeggen.
Mij is medegedeeld door Hitier, dat
hij mij uitnoodigt hem morgenochtend
te München te ontmoeten (hernieuw
de toejuichingen). Hij heeft ook Mus
solini en Daladier uitgenoodigd. Mus
solini heeft die uitnoodiging aanvaard
en zonder twijfel zal Daladier hetzelf
de doen. Ik behoef niet te zeggen wat
mijn antwoord zal zijn (op het oogen-
blik verhieven alle leden van het Huis
zich om den eersten minister toe te
juichen en zij wuifden met papieren en
sommige leden riepen: God zij dank).
Toen het gejuich geëindigd was, vervolg
de Chamberlain: er kan geen lid in het
Huis zijn wiens hart niet opsprong van
vreugde, toen hij hoorde, dat de crisis op
nieuw was uitgesteld en dat er opnieuw
gelegenheid is om te trachten door ver
stand, goeden wil en overleg een oplos
sing te vinden voor een probleem dat reeds
in zicht van een regeling is. Ik kan niet
meer zeggen. Ik hoop, dat het Huis mij
thans wil laten gaan om te vertrekken en
te zien wat ik kan maken van deze laat-
Liever dadelijk een paar Aspirintjes
dan een paar dagen onder de wol.
Geen beter middel tegen verkoud
heid dan
HET PRODUCT VAN VERTROUWENI
EEN BEROEP OP HITLER
Namens het wereld ziekenapostolaat.
Pastoor L. J. Willenborg, directeur van
het wereldziekenapostolaat heeft aan Hitier
een telegram gezonden, dat vertaald als
volgt luidt:
Führer en rijkskanselier,
In naam der zieken van het ziekenapos
tolaat in Nederland, Duitschland, Italië,
Frankrijk, Engeland, Polen, Spanje, Portu
gal, Litauen, België, Japan, Oostmark, Ca
nada, Noord- en Zuid-Amerika en Indië,
die zelf geduld moeten en willen beoefenen
smeek iw u, wees en blijf geduldig, op
dat Gods zegen over u en uw volk komen
moge.
w.g. L. Ja WILLENBOR, dir.
Ziekenapostolaat met zijn
honderdduizenden leden.
ste poging en wellicht kan in verband met
deze nieuwe ontwikkeling het debat wor
den verdaagd met eenige dagen, waarna
we wellicht elkander mogen terugvinden
in gelukkiger omstandigheden.
HET LAGERHUIS IS ENTHOUSIAST
Ovaties voor den premier
Nadat Chamberlain zijn redevoering had
uitgésproken, gaven de leiders der oppo
sitie hun vertrouwen in den eersten minis
ter te kennen, wien zij dank zeiden voor
hetgeen hij tot stand heeft gebracht.
In het Lagerhuis hebben zich tooneelen
afgespeeld, die hun weerga niet kennen
in de annalen van het Britsche parlement.
De afgevaardigden renden op Chamber
lain toe verdrongen elkander om hem de
hand te kunnen drukken.
Op het oogonblik, waarop Chamberlain
de mededeeling deed van de conferentie
te München, kon men waarnemen hoe
koningin Mary, die de Lagerhuiszitting bij
woonde, in tranen uitbarstte en zich ge
steund door een hofdame, terugtrok.
Toe Chamberlain zijn mededeeling uit
sprak, stonden alle Lagerhuisleden op en
barstten los in ovaties voor den premier.
Onmiddellijk na de verdaging van het
Lagerhuis kon men in de wandelgangen
van het parlement den indruk vernemen,
dat de conferentie te München zeer moei
lijk zal kunnen mislukken. Men verwacht
algemeen, dat het bezoek van Chamber
lain op het Duitsche volk een diepen in
druk zal maken, waarmede de Duitsche
leidende figuren niet zullen kunnen na
laten rekening te houden. Voorts is men
van oordeel, dat Mussolini niet zal nalaten
zooveel mogelijk aandrang uit te oefenen
ten gunste van een vreedzame regeling
van het geschil.
ROOSEVELTS STAPPEN.
Men verneemt thans, dat Roosevelt na
zijn eersten oproep een serie diplomatieke
nota's heeft doen toekomen aan verschil
lende regeeringen en opdrachten heeft ge
geven aan bepaalde ambassadeur en ge
zanten, die er op moesten aandringen, dat
de regeeringen, waarbij zij geaccrediteerd
zijn, een beroep op Hitier en Benesj zou
den doen ten gunste van een vreedzame
regeling.
Gisteravond had men te Washington den
indruk, dat de tweede oproep aan Hitier
zeer belangrijke resultaten tot stand had
gebracht. Men zegt, dat deze oproep leidde
tot een diplomatieke 'bedrijvigheid in
Europa, waarvan de conferentie te Muen-
chen het gevolg is. In Amerikaansche poli
tieke kringen is de sympathie voor Roose-
■velts initiatief algemeen.
EEN OPROEP VAN CARDENAS.
President Cardenas heeft Hitier en
Benesj een boodschap doen toekomen,
waarin hij hen uitnoodigt tot overeenstem
ming te geraken om de menschheid voor
een oorlog te bewaren.
De motie van Candilo Aguilar, waarin
gezegd wordt, dat Mexico neutraal zal blij
ven in geval van oorlog, is door den Senaat
niet goedgekeurd, maar vervangen door een
motie van Padilla, waarin de wensch wordt
uitgesproken, dat Europa in het Tsjecho-
Slowaaksche vraagstuk tot overeenstem
ming geraakt.
