Ernstige botsingen in
Sudetenland
Sudeten zouden vechten met mitrailleurs
Open brief van
Mussolini aan Lord
Runciman
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Het centrale comité van de Sudeten-
Duitsche partij publiceert een mededee
ling, waarin gezegd wordt, dat te Ha-
bersbirk in het district Fal kenau de me
nigte een aanval heeft gedaan op de ka
zerne der gendarmerie en zich heeft
meester gemaakt van handgranaten,
twee machinegeweren en veertig: sais-
sons munitie. Af deelingen gendarmerie,
die per auto aankwamen, openden het
vuur op de menigte, die van repliek
diende.
Te elf uur in den morgen trad de gen
darmerie volgens de door de Sudeten-
Duitsche partij ontvangen berichten te
gen ongeveer 2000 Sudeten-Duitschers
op met zware motormitrailleurs van het
leger.
Naar schatting zijn bij de gendarmes
tien tot vijftien dooden gevallen. De ver
liezen zijn nog aanzienlijk grooter en
kunnen nog niet geschat worden.
GEVECHTEN TE HABERSBIRK.
De letterlijke tekst van de mededeeling
der Sudeten-Duitsche partij over de ge
beurtenissen in Falkenau luidt als volgt:
„Tengevolge van uitdagingen van de
zijde der communisten aan het adres der
Sudeten-Duitsche bevolking kwam het te
Habersbirk tot een gevecht tusschen beide
partijen. De gendarmerie kwam tusschen-
beide, maar trok zich wat later in haar ge
bouw terug, zonder gebruik van vuurwape
nen te hebben gemaakt. De menigte ach
tervolgde haar tot bij het gebouw waaruit
plotseling een schot werd gelost. Even later
werd een geheel salvo uit het gebouw ge
lost. Daarop viel de menigte het huis aan.
De gendarmes trachtten door den ach
teruitgang te ontvluchtejn, doch werden
allen neergeslagen.
Uit verklaringen van een gewonden gen
darme kan worden opgemaakt, dat het eer
ste schot niet gericht was op de menigte,
maar door een gendarme op zijn chef, een
Slowaak, die geweigerd had bevel tot schie
ten te geven, gelost was. De Slowaak werd
door een schot gedood.
Na den aanval op het gebouw maakte
de menigte zich meester van wapenen en
veertig kisten munitie, verder handgrana
ten en twee machinegeweren.
Onmiddellijk na het incident kwamen af-
deelingen gendarmerie per auto uit Falke
nau, die het vuur openden, waarna de be
volking van repliek diende. Ook toen vie
len er dooden.
Te elf uur in den ochtend was de toe
stand te Habersbirk als volgt: Zware ge
pantserde auto's van het Tsjecho-Slowaak-
sche leger rijden van twee zijden aan op
een front van ongeveer 2000 Sudeten-Duit
schers. Naar schatting zijn tien tot vijftien
gendarmes gesneuveld. De verliezen der
Sudeten-Duitschers zijn aanzienlijk groo
ter, maar konden nog niet geschat worden".
SUDETEN-DUITSCHERS EISCHEN
ZELFBESCHIKKING.
Te Asch heeft de Sudeten-Duitsche
partij een communiqué gepubliceerd,
waarin zij het recht op zelfbeschikking
opeischt.
SUDETEN-DUITSCHE LEIDERS
GEARRESTEERD.
Het Duitsche Nieuwbureau meldt: vol
gens mededeeling van officieele Tsjechische
zijde zijn een aantal Sudeten-Duitsche af
gevaardigden en functionarissen door de
Tsjechische staatspolitie gearresteerd en ter
beschikking van het standgerecht gesteld.
Naar van Sudeten-Duitsche zijde ver
luidt, bevindt zich onder de arrestanten
ook de afgevaardigde Kuenzel, die te
Goerkau in het West-Boheemsche kolen-
district getracht heeft bemiddelend op te
treden en daarbij door de staatspolitie
zonder pardon in hechtenis werd geno
men. Daar de bepalingen van het stand
recht zeer scherp zijn, vreest men het
ergste voor de Sudeten-Duitsche leiders.
Henlein, de leider der Sudeten-
duitschers
OFFICIEELE TEGENSPRAAK.
Het Tsjecho-Slowaaksche persbureau
spreekt officieel ten stelligste het uit Duit
sche bron komende bericht tegen als zou
de staatspolitie verscheidene Sudeten-Duit
sche afgevaardigden hebben gearresteerd,
en voor een bijzondere rechtbank hebben
gebracht
WAPENDEPOTS IN HOTELS TE CHEB
(EGER).
In een officieele communiqué uit Praag
wordt medegedeeld, dat de politie te
Cheb (Eger) bericht had ontvangen, dat
zich in het hotel Victoria en het hotel
Benzei belangrijke voorraden wapenen
bevonden.
Om half zeven gistermiddag wilden
twee detachementen politie, gesteund
door twee pantserauto's, tot een huiszoe
king overgaan. Toen de politie het hotel
Victoria wilde binnengaan, werd van de
tweede verdieping en vanuit den kel
der, alsmede vanuit het tegenoverliggen
de benzinestation geschoten. Een pant
serauto beantwoordde het vuur. Ook van
uit den kelder van het hotel Benzei werd
geschoten. Mén gelooft, dat in den kel
der van dit hotel een mitrailleur was ge
plaatst, waarvan oproerlingen gebruik
maaktén.
Om 8 uur slaagde de politie er na ge
bruikmaking van handgranaten in, het
hotel Victoria binnen te dringen. Een
zekere George Leicht, een functionaris
der Sudeten-Duitsche partij, werd gear
resteerd. In het gebouw werden groote
voorraden automatische wapens en revol
vers aangetroffen, en zelfs een complete
radiozender.
Leicht verklaarde, dat zich nog tien
personen in het gebouw bevonden. Men
weet nog niet of zij zich nog in het ge
bouw schuil houden of gevlucht zijn. Om
10 uur verminderde het schieten in he
vigheid.
S
DUITSCHE LEZING VAN
GEBEURTENISSEN TE EGER.
Van de gebeurtenissen te Eger geeft het
Duitsche Nieuwsbureau de volgende lezing:
De Tsjechische staatspolitie heeft met ge
bruikmaking van pantserwagens getracht,
in het hotel Victoria, waar zich op het
oogenblik de hoofdzetel van de Sudeten-
Duitsche partij bevindt, een huiszoeking te
verrichten. Daar te vreezen was, dat door
inbeslagneming van de leednlijsten tien
duizenden Sudeten-Duitschers blootgesteld
zouden worden aan de terreur van de Tsje
chische politie, trachtte men de politie te
beletten binnen te gaan. Deze opende daar
op het vuur op het gebouw. Hierbij werd,
doordat een kogel terugsloeg, een Tsjechi
sche politie-beambte gedood.
De politie drong daarop het hius binnen
en- bezette alle vertrekken. Zij stelde ook
een onderzoek in naar de aanwezigheid van
wapens, doch slechts werd een oud jacht
geweer gevonden.
Vervolgens drong de politie ook met ge
weld het hotel Wenzel, waar zich eveneens
bureaux van de Sudeten-Duitsche partij
bevinden, binnen. Zonder reden vuurde
zij in de vertrekken. Een medewerker van
de Sudeten-Duitsche partij werd gedood.
Des avonds waren de bureaux van de Su
deten-Duitsche partij nog steeds door de
politie bezet. Iedere activiteit van de partij
is stilgelegd.
DE INCIDENTEN TE HABERSBIRK.
Ofschoon van Tsjechische zijde een te
genspraak is gepubliceerd van de berich
ten over bloedige incidenten te Habersbirk,
worden deze berichten volgens het Duit
sche Nieuwsbureau door de verklaringen
van talrijke ooggetuigen bevestigd. Naar vol
gens het D. N. B. vernomen wordt, zouden
reeds-dertig Duitschers gedood zijn.
Woensdagavond duurden de vechtpartijen
nog voort.
Van Tsjechische zijde, aldus het D. N. B.,
wordt getracht de gebeurtenissen zoo voor
te stellen, alsof het hierbij zou gaan om de
incidenten van Dinsdag, waarbij, naar men
weet, eveneens verscheidene dooden geval
len zijn.
HET INCIDENT TE SCHWADERBACH.
In een officieel communiqué over het in
cident, dat zich gisteren te Schwaderbach
heeft voorgedaan, wordt gezegd, dat de
toestand in deze gemeente, dat vlak bij de
Duitsche grens ligt, zeer ernstig is, daar de
bevolking niet slechts met revolvers en ge
weren gewapend is, doch ook met hand
granaten en mitrailleurs die zij zich
waarschijnlijk in het buitenland hebben
verschaft. De oproerige elementen hebben
steeds de gelegenheid, zich op het gebied
van dep nabuurstaat in veiligheid te stel
len. Patrouilles van de in staat van alarm
gebrachte veiligheidsorganen hebben de
Tsjecho-Slowaaksche grens gesloten. Het
incident is nog niet geregeld, omdat men
tracht verlies van menschenlevens te voor
komen, en, in verband met de nabijheid
van de grens, internationale complicaties
wil vermijden.
STANDRECHT IN TWAALF
DISTRICTEN.
Sudeten-Duitschers naar Duitschland.
Volgens het Duitsche Nieuwsbureau
wordt te Praag officieel medegedeeld,
dat het standrecht ook is afgekondigd
voor de districten Grazlitz en Joachim-
sthaL Dit standrecht geldt volgens het
Duitsche bureau thans voor twaalf
districten.
Te Joachimsthal is gisteravond een
Sudeten-Duitscher doodgeschoten. De
grens bij Baerenstein is gisteravond, al
dus het Duitsche Nieuwsbureau, over
schreden door ongeveer achthonderd
Sudeten-Duitschers, o.w. vrouwen en
kinderen.
DE SLACHTOFFERS DER INCIDENTEN.
De Tsjecho-Slowaaksche radio heeft gis
teravond de resultaten medegedeeld van
het onderzoek, dat ingesteld is naar aanlei
ding van de incidenten, die zich voor de af
kondiging van den uitzonderingstoestand
in de Sudeten-Duitsche gebieden hebben
voorgedaan.
Van de een-en-twintig dooden zjjn er
dertien Tsjecho-Slowaken, en tien van de
ze laatsten waren politie-beambten of gen
darmen. Bovendien werden 75 personen
zwaar gewond. Van de gewonden waren 61
Tsjecho-Slowaken, waaronder 37 politie
beambten of gendarmen, en vetrtien Duit
schers.
Het Duitsche Nieuws Bureau meldt, dat
het door de Tsjecho-Slowaaksche radio
verspreide bericht, dat tot dusver aan Tsje
chische zijde 13 en aan Duitsche zijde 10
dooden zijn gevallen, door de Sudeten-
Duitschers als een vervalsching wordt ge
kenmerkt. Van Tsjechische zijde, zoo zegt
men, werden tal van Sudeten-Duitschers,
die doodgeschoten zijn, eenvoudig tot Tsje
chen gerekend, omdat zij Tsjechisch klin
kende namen droegen. Aan de zijde der
Sudeten-Duitschers telt men, ongerekend
de gebeurtenissen in Habersbirk, reeds 16
dooden, aan Tsjechische zijde daarentegen
7 dooden, waarvan er twee door Tsjechi
sche kogels om het leven gekomen zijn, ter
wijl bij vijf de doodsoorzaak niet is opge
helderd. Het aantal gewonden aan Sude
ten-Duitsche zijde bedraagt meer dan 200,
waarvan een groot aantal zeer zwaar, ten
deele zelfs levensgevaarlijk gewond is.
DE STJECHISCHE LEZING.
De Duce bepleit Volksstem
ming in Tsjecho-Slowakije.
De Popola d'Italia van heden publi
ceert onder het opschrift „Brief aan
Runcimann" een artikel van Mussolini,
waarin deze oa. zegt:
„Toen gij enkele weken geleden
Londen verliet, om u naar Praag te
begeven, had de wereld geen duidelijke
voorstelling van uw taak, uw bevoegd
heden en uw verantwoordelijkheid.
Was uw missie een officieele? Was zij
niet officieel? Dit alles bleef in een
soort Londenschen nevel gehuld. Allen
waren gedwongen, den ijver te bewon
deren, waarmede gij uw zware taak ter
hand nam. Gij hebt in den loop der
laatste weken ontelbare memoranda
en honderden brieven gelezen, dozij
nen personen ontvangen, met de leiders
van alle nationaliteiten gesproken.
Want het gaat niet slechts om een
Duitsch, doch om een Hongaarsch, een
Poolsch, een Slowaaksch probleem,
zooveel problemen als er nationalitei
ten zijn, waarmede in Versailles de
Benesj-republiek „geinflationeerd"
werd.
Ik ben ervan overtuigd, dat gij in uw
hart reeds tot een conclusie zijt geko
men: daar er geen Tsjecho-Slowaaksche
natie is, kan er ook geen Tsjecho-Slo
waaksche staat zijn.
De grondelementen van de Tsjecho-Slo
waaksche familie zijn van verschillend ras
en kunnen elkaar niet uitstaan. Zij zijn
niet van een centripetale, doch van een
centrifugale kracht bezield. Slechts de
dwang houdt hen tezamen.
Te Versailles moest een nieuw Bohe-
men een historische naam met een
homogene bevolking van Tsjechen wor
den gegrondvest: doch in plaats hiervan
heeft men Tsjecho-Slowakije uitgevonden
en daarmede een kunstmatigen staat ge
schapen, die bij de geboorte alle elemen
ten van zijn zwakte en zijn gemis aan le
vensvatbaarheid heeft meegekregen.
Sedert de rede van Hitler is voor u,
mijnheer Runciman, de goede tijd aange
broken. Gij kunt handelen en wat tot
stand brengen, dat in de geschiedenis in
gang zou vinden. Thans is het geen tijd
meer voor compromissen. Karlsbad is
reeds lang achterhaald.
Gij, mijnheer Runciman, moet een
voudig aan den heer Benesj de volks
stemming voorstellen, niet slechts voor
de Sudeten-Duitschers, doch voor alle
nationaliteiten, die zulks zullen ver
langen.
En als Benesj nu eens de volksstem
ming van de hand wijst?
Dan zult gij hem aan het verstand
brengen, dat Engeland zich nog wel
eens zal bedenken voordat het zich
in een oorlog stort om 'een fictiestaat
te redden, die ook in zijn geografi
sche samenstelling een monsterachtig
maaksel is, zoodat men hem steeds
weer als een blindedarm- of worststaat
De Tsjecho-Slowaaksche radio heeft er
in een uitzending om 10 uur gisteravond op
gewezen, dat de regeering er tot dusver
in geslaagd was, de orde te handhaven met
behulp van de organen van den veiligheids
dienst, en dat nergens van troepen gebruik
gemaakt is.
Gisteren telde men nog drie haarden van
verzet. Thans is er nog slechts een over:
die te Schwaberbach. Indien men het inci
dent te Cheb uitzondert kan gezegd wor
den dat overal elders kalmte heerscht.
DE DUITSCHE SOCIALISTEN STEUNEN
PRAAG.
De vertegenwoordigers der Duitsche so
ciaal-democratische partij, die een bezoek
Runciman, de Engelsche bemiddelaar
In de Sudetenduitsche kwestie
betitelt. Wanneer Londen zeg,t dat
het op zijn standpunt blijft staan, zal
niemand het wagen, zich te roeren.
Het spel is toch niet den inzet waard.
Wanneer Hitier zich vermeten had, 3 1/2
milliooen Tsjechen te annexeeren, dan zou
Europa reden hebben, zich op te winden
en alarm te slaan. Doch Hitier heeft nooit
daaraan gedacht.
De Fuehrer houdt zich bezig met 3 1/2
millioen Duitschers en bekommert zich uit
sluitend om hen. Niemand kan hem dit
recht betwisten. En allerminst wij Italia
nen, die op zulk gebied precedenten heb
ben meegemaakt. (En hoe staat het met de
Duitschers in Italiaansch Tirol? Krijgen
deze ook een vrije volksstemming?. Red.)
Hebt slechts den moed, mijnheer Run
ciman, stel de volksstemming voor, of be
ter gezegd de volksstemmingen.
Er zijn geheele gebieden, waar de volks
stemming eenvoudig zal leiden tot aanslui
ting bij het broedervolk. Er zijn echter ook
gebieden, waar de verschillende rasesn
sterk vermengd zijn, en een scheidingslijn
zonder meer niet mogelijk is.
Hier zou het systeem van de „zooge-
namde gelijkgerechtigde kantoniseering"
of iets dergelijks kunnen worden toege
past.
Wanneer men de gebieden voor de volks
stemmingen heeft vastgesteld, zijn nog het
tijdstip, de voorwaarden en het toezicht te
regelen.
Dit toezicht zou een internationaal toe
zicht kunnen zijn, dat bij de stemming in
het Saargebied zijn nut heeft bewezen.
Mijnheer Runciman, ik heb zoo den in
druk, dat deze brief u belangstelling zal
inboezemen. Wanneer dit incident gere
geld is, zal wederom een zuivering van de
kaart van Europa geschied zijn, een brand
haard van wanorde en onrust zal gebluscht
z\jn.
Voor Italië is het vrijwel onmogelijk, met
Tsjecho-Slowakije vriendschap te onder
houden. Doch met een toekomstig Bohe-
men zou dit zeer wel mogelijk zijn.
Een nieuwe politiek-territoriale situatie
zou aldus een nieuw evenwicht een nieuwe
mogelijkheden in het leven roepen. En,
wat vooral gewicht in de schaal legt, Euro
pa zou voor een oorlog gespaard blijven,
grenzen, die met een pennestreek getrok
ken zijn, kunnen door een nieuwen penne
streek veranderd worden. Een geheel an
dere zaak is het echter, wanneer de gren
zen door Gods hand of het bloed der men-
schen getrokken zijn.
aan het stadhuis hebben gebracht, hebben
zich daarbij ter beschikking van de autori
teiten gesteld voor iederen veiligheidsmaat
regel.
De Tsjechische sociaal-democratische
fractie constateert in een motie, dat de Su
deten-Duitsche partij de wereld naar een
catastrophe tracht te leiden ondanks de
verzoeningsgezindheid der regeering. De
regeeringsmaatregelen worden goedge- j
keurd.
Het bestuur van de Tsjechische Volks-
partij heeft eenstemmig besloten, dat de I
partij moet blijven streven naar de be- I
scherming van de souvereiniteit, de on- j
schendbaarheid en de eenheid van de re
publiek.
Tl
Het Parlementsgebouw te Praag
Op de stations in het Sudetenduitsche grensgebied. Gepantserde
treinen voor het vervoer der Tsjechische troepen
„Het Is rustig in Falkenau".
Ceteka meldt uit Praag: Het Sude
ten-Duitsche persbureau heeft een me
dedeeling gepubliceerd, die in het bui
tenland is overgenomen en volgens
welke het gisteren te Mabersbirk bij
Falkenau tot een oproer zou zijn geko
men, waarbij vijftien gendarmes ge
dood zouden zijn en een nog grooter
aantal Sudeten-Duitschers om het le
ven gekomen zou zijn.
Het Tsjecho-Slowaaksche Teelgraaf-
agentschap is gemachtigd deze berich
ten met stelligheid tegen te spreken en
te verzekeren, dat gisteren in het dis
trict Falkenau en trouwens in geheel
Tsjecho-Slowakije de grootst mogelijke
rust heerschte. De mededeeling van
het Sudeten-Duitsche persbureau zou
slechts betrekking kunnen hebben op
de incidenten, die zich eergisteren in
Falkenau hebben voorgedaan en waar
bij zes personen om het leven zijn geko
men.
