Gespannen verwachting rond Praag Engeland stelt zich achter Frankrijk Benesj maant tot kalmte aan DE SPAANSCHE BURGEROORLOG De strijd in het verre Oosten BUITENLAND MAANDAG 12 SEPTEMBER 1938 DE LEIDSCHE COURANT DERDE BLAD - PAG. 11 De Britsche regeering heeft Zaterdag de berichten in de Engelsche pers, dat Enge land niet neutraal zou blijven voor het geval Duitschland zou trachten de Sudeten-Duit- sche kwestie met geweld te „regelen", ge- désavoueerd, door officieel mee te deelen, dat geen dezer verklaringen als authentiek moet worden beschouwd. Toch blijken deze berichten de plank niet zoo ver mis geslagen te hebben, want Zon dagavond verklaarden bevoegde Britsche kringen na besprekingen, die in Downing- street hadden plaats gevonden, dat Groot- Brittannië niet buiten een algemeen con flict kan blijven, waarin Frankrijks inte griteit zou kunnen worden bedreigd. Het accent is dus verlegd naar Frankrijk, doch de bedoeling is duidelijk. De Britsche regeering, aldus werd ver klaard, is er zich van bewust, dat de Tsje- cho-Slowaaksche kwestie het uitgangspunt voor een gewapend conflict zou kunnen zijn, doch zij gelooft nog steeds, dat het mogelijk is, dit vraagstuk met vreedzame middelen op te lossen. Het is volgens be doelde kringen van het grootste belang, dat de onderhandelingen voortduren. Niets zou rechtvaardigen, dat de onderhandelingen worden afgebroken om plaats te maken voor een krachtdadiger oplossing. Zoolang Runciman te Praag blijft, ziet men geen enkele reden waarom geen oplossing zou worden gevonden. Het feit, dat zich nieuwe moeilijkheden zouden kunnen voordoen, zou geen reden zijn, het bemiddelingswerk voort te zetten: dit is de meening van de Britsche regeering en die van alle andere. Voorts verklaart men, dat Engeland niet af zijdig zou kunnen blijven in een algemeen conflict, waarin de integriteit van Frankrijk zou worden bedreigd. Het is van het groot ste belang, dat de Duitsche regeering niet meent, tegen Tsjecho-Slowakije ongestraft een snelle en met succes bekroonde veld tocht te kunnen beginnen, zonder te moeten vreezen voor inmenging van Frankrijk en zelfs van Engeland. Tenslotte verklaart men, dat de regeering der Vereenigde Staten voortdurend volle dig door de Britsche regeering van de ont wikkeling van den toestand op de hoogte is gehouden. Het is ook te dien einde, dat de Amerikaansche ambassadeur gistermiddag door Halifax ontvangen is en vervolgens een langdurig onderhoud met Chamberlain heeft gehad. Rome begrijpt waar het om gaat Uit Rome wordt gemeld: Officieele Ita- liaansche commentaren op de door Groot- Brittannië in de Tsjecho-Slowaaksche kwes tie aangenomen houding zijn op het oogen- bük niet beschikbaar. De langs niet-officiee- le weg uit Londen ontvangen interpretatie der Britsche politiek wordt van zeer groot belang geacht, aangezien zij definitief voor de eerste maal aantoont, dat Groot-Brittan- nië onvermijdelijk met Duitschland in oor log zou geraken, indien geen vreedzame op lossing voor de Tsjecho-Slowaaksche kwes tie wordt verkregen. DAGEN VAN SPANNING. „Lieber lord, macht uns frei". Intusschen heeft Tsjecho-Slowakije Za terdag en Zondag dagen van spanning mee gemaakt. Op verschillende plaatsen in het land zijn betoogingen gehouden en hebben zich relletjes voorgedaan, welke echter niet tot ernstige gevolgen hebben geleid. Zaterdagavond hebben zich drieduizend personen, voor het meerendeeï Henleinisten, verzameld op het marktplein te Mohelnice. De menigte schreeuwde „Eén rijk, één volk, één Führer" en zong het Horst Wessellied en het „Deutschland ueber Alles". De poli tie werd door bétoogers aangevallen. Te Jablonec hebben tweeduizend mani festanten heropening van een door de autoriteiten gesloten bioscooptheater ge- eischt. Na een toespraak van een partijlei der gingen de betoogers uiteen. Eenige uren later kwamen honderden Henleinisten te Wimplek bijeen om vrijlating van een poli tiek gedetineerde te vorderen. Ook hier ging men uiteen na een toespraak van een leider. In Praag heeft de Duitsche bevolking protestbetoogingen gehouden wegens de sluiting van een Duitsche bioscoop. De po litie trad met den gummistok tegen de be toogers op en verwondde 20 personen. In Gablonz was het raadhuis bij een feestelijke gelegenheid met vlaggen getooid. Het districtsbestuur eischte, dat de Sudeten- Duitsche vlag zou worden ingehaald. De burgemeester protesteerde bij den minis ter-president, doch er kwam een tweede be vel, dat de vlag moest worden verwijderd. Ten slotte verscheen de politie om de vlag in te halen. Nieuwe protesten van den bur gemeester, zelfs bij president Benesj en lord Runciman. Onder de bevolking zou groote opwinding heerschen. Na de begrafenis van Knoll te Jaegern- dorf heeft zich eveneens een incident afge speeld, dat spoedig kon worden bijgelegd. Een Tsjechische dokter reed op een stoet met Sudeten-Duitsche vlaggen in, waarop de verontwaardigde menigte de ruiten van de auto stuksloeg. Het incident werd echter bijgelegd. In Fischern bij Karlsbad voegde iemand san een Sudeten-Duitscher het woord ..Duitsch zwijn" toe. De politie weigerde den man te arresteeren. Inhet politiebureau werd de Sudeten-Duitschor mishandeld. Daarop trokken 1000 personen voor het politiebureau samen en eischten de vrij lating van de Duitschers. Er vielen schoten. Het gelukte ten slotte den man vrij te krij gen. Bewusteloos werd hij uit het politie bureau gedragen. Er ontstonden botsingen met de politie, waarbij Sudeten-Duitsdhers gewond werden. In een communiqué van het agentschap Ceteka wordt medegedeeld, dat de inciden ten, die Zaterdag en Zondag door betoo gingen van de Sudeten-Duitschers zijn uit gelokt, over het algemeen van geringe be- teekenis waren. Lord Runciman, die sinds Vrijdagavond cp het kasteel van graaf Czernin te Peters burg aan den straatweg van Karlsbad naar Praag vertoeft, heeft Zondagmiddag een delegatie van de Sudeten-Duitsche partij onder leiding van den districtsleider Woll- rer ontvangen. Lord Runciman liet door tusschenkomst van een tolk verklaren, dat hij met diep leedwezen kennis had genomen van de hem medegedeelde gevallen van onrecht. Hij zou het hem overhandigde documenten materiaal bestudeeren, doch verzocht niet uit het oog te verliezen, dat hij niet almach tig is. Een uit duizenden personen bestaande menigte, die zich voor het kasteel verza meld had, riep in koor: „Wij willen zelf beschikkingsrecht hebben". Toen lord Run ciman met zijn echtgenoote en Wollner op het terras kwam, werd hij geestdriftig toe gejuicht. De menigte zond de Duitsche volksliederen en riep telkens weer,, Lieber Lord, mach uns frei von der Tschechoslo- wakei". ONDERHANDELINGEN WORDEN TE PRAAG DINSDAG VOORTGEZET. Zaterdagavond is te Praag het volgende officieele communiqué gepubliceerd: „Minister-president Hodza heeft om half twaalf de Sudeten-Duitsche gedelegeerden, Kundt en Rosche, ontvangen. Hodza gaf zijn bezoekers een uiteenzet ting van het regeeringsontwerp betreffen de het zelfbestuur. De besprekingen met den minister-pre sident zullen Dinsdag a.s. worden hervat. DE RADIO-REDE VAN BENES. Aansporing tot kalmte, maar tevens uiting van vertrouwen. In zijn door de radio verspreide toespraak van Zaterdagavond noadigt Benes, de pre sident van Tsjecho-Slowakije, de bevol king uit kalm te blijven. Gezien den algemeenen toestand, legde de president daarover geen verklaring af. Hij deed uitkomen, dat alle problemen, wel ke in andere landen slechts door onrust konden worden geregeld in Tsjecho-Slowa kije in orde en kalmte werden geregeld. De eenige kwestie, welke moeilijkheid heeft gegeven en nog in het land op te los sen blijft, is de nationaliteitenkwestie. De door de regeering uitgewerkte plan nen moeten in staat stellen ook deze aan gelegenheid te regelen. De president besloot zijn toespraak met de volgende woorden: „Wanneer ik van daag op deze wijze spreek tot de bevol king van dit land, is dat niet uit vrees voor de toekomst. Ik ben nooit bang voor mijn leven geweest. Ik was altijd optimis tisch en mijn optimisme is vandaag sterker dan ooit. Ik heb een onschokbaar vertrou wen in onzen staat, in zijn gezonde constel latie, in zijn kracht, in zijn sterkte, in zijn weerstandsvermogen, in zijn prachtig le ger, in zijn ontembaren geest en in de toe wijding van zijn geheele volk. Ik weet, dat ons land .als overwinnaar uit de tegenwoordige moeilijkheden zal ko men. Laten wij dus allen krachtig zijn in het vertrouwen, dat wij deze tijden te bo ven zullen komen. Laten wij onze kalmte bewaren. Laat ons vertrouwen hebben in ons zelf, in onzen staat en zijn voorspoedi ge ontwikkeling. Laat ons bereid zijn of fers te brengen, maar laat ons optimistisch zijn, zelfs in de moeilijkste tijden. En vooral laat ons niet vergeten, dat vertrouwen en goede wil bergen verzet ten en dat zij ons zullen in staat stellen gelukkig te voorschijn te komen, zelfs uit de tegenwoordige Europeesche onrust. Ik groet u en ik dank u. WAAKZAAMHEID AAN DE GRENZEN. Voorzorgsmaatregelen der Belgische autoriteiten. Het Belgische dagblad „Gazette" publi ceert het volgend bericht: Men weet, dat de intertionale toestand de Belgische regeering heeft genoodzaakt maatregelen te nemen, welke slechts be schouwd kunnen worden als onmisbare voorzorgen en niet ale militaire besluiten, welke de bevolking zouden kunnen veront rusten. Om deze reden hebben aan de Duitsch- Belgische grens verscheidene troepenbewe gingen plaats gevonden, hieruit bestaande, dat in den nacht van Zaterdag op Zondag artillerieafdeelingen, dje te Eelsenborn in kwartier lagen, naar hun garnizoenen zijn teruggezonden. De bereden artillerie uit Luik heeft des nachts 60 K.M. afgelegd. De carabiniers uit Eupen en Malmedy waren Zondag den ge- heelen dag geconsigneerd. Ten slotte zijn de brigades van de rijkswacht, die langs de grens zijn gelegen, eveneens krachtig versterkt, niet om, zooals was gezegd, den uittocht van Joden uit Duitschland tegen te gaan, doch als militaire maatregel, wel ke, naar het blad herhaalt, slechts als voor zorg bedoeld is. VOORZORGSMAATREGEN IN ZWITSERLAND. Het Zwitsersche federale departement voor militaire aangelegenheden deelt mede: „Steunende op een machtiging van den Bondsraad heeft het federale departement voor militaire aangelegenheden bepaald, dat vandaag, 12 September, als voorzorgs maatregel de mijnen moeten worden gela den om eventueel de spoor- en straatwe gen aan alle grenzen onbegaanbaar te ma ken. De mijnen worden door de vrijwilli ge grensbeschermingsafdeelingen bewaakt. De bevolking moet zich aan de door deze afdeelingen gegeven bepalingen onderwer pen. Het is verboden zich op te houden in de buurt waar mijnen zijn geplaatst, deze /e fotografeeren of te teekener." DE SLAG AAN DE EBRO. Het Catalaansche leger verslagen geacht. Naar de meening van het groote hoofd kwartier van Franco is het linksche leger ir Catalonië thans verslagen. Zoo al niet vernietigd. De woordvoerder van het opperbevel heeft aan den correspondent van Havas verklaard: Het rechtsche leger heeft niet zijn beste troepen en het gros van zijn ar tillerie en zijn luchtmacht in den sector van de Ebro in den strijd geworpen alleen met het doel den zak, die de frontlijn vormt, kleiner te maken, doch wel in de hoop, de strijdkrachten van den vijand te vernietigen. Onze zwaarbevochten zege der laatste dagen zal eerlang vrucht afwerpen. De linksche legers zijn aan het einde hunner krachten. Dit resultaat maakt op de open bare meening minder indruk dan de ver- oveering van een groote stad, doch het be lang er van is overwegend." BulSeniands^he Berichten OVERSTROOMINGEN IN NOORD-SPANJE. VEROORZAKEN TWEE DOODELIJKE ONGELUKKEN. Dertien dooden. Het slechte weer in Noord-Spanje houdt aan. Vooral uit de provincie Santander wordt zware regenval gemeld. Een met bedevaartgangers uit Covadonga terugkee- rende autobus is van een helling gestort, waarbij tien personen gedood en dertig gewond werden. Drie onderofficieren, die met het reddingswerk bezig waren, wer den door het water verrast. De boom, waarin zij hun toevlucht hadden gezocht, werd door het water weggespoeld en alle drie verdronken. In de nabijheid van Mieres heeft het wa ter een deel van den spoordijk wegge spoeld, waardoor een uit Antuallana ko mende personentrein ontspoorde. Hierbij werden drie personen gedood en vele an dere gewond. Een groot aantal bruggen en molens zijn door het water vernield. OVERSTROOMINGEN IN NEDER- SILEZIë. Het graafschap Glatz (Duitschland) en de streek om het Uilengebergte worden door watersnood geteisterd, veroorzaakt door zware regens in den nacht op Zon dag. Bij Bad Altheide is de Weistritz door twee dijken gebroken, waardoor groote oppervlakten land onder water werden ge zet. Bijna alle bruggen zijn beschadigd. De arbeidsdienst en de brandweer zijn ge roepen. In Ober- en Nieder-Schwedeldorf wer den de bewoners in hun slaap door het water verrast, zoodat zij slechts met moei te zich zelf en het vee konden redden. In Frankenstein staat een stadsgedeelte bijna 1 meter onder water. In twee andere plaatsen moesten vrijwilligers en brand weerlieden, bijna tot hun borst in het wa ter staande, midden in den nacht vrouwen en kinderen naar de bovenverdiepingen der huizen brengen. HEVIGE REGENS IN NOORD-ITALIë. Zeer hevige regens hebben in Noord- Italië ontzettende verwoestingen aange richt. De brug der spoorlijn TurijnLan- zo, welke over de Geronda ligt, werd door de sterk gewassen rivier weggeslagen. GEVECHT MET BANDIETEN IN ALBANIë. Een patrouille gendarmes heeft in het Noordelijk deel van Albanië een bende gevaarlijke misdadigers ontmoet, die voor verschillende overtredingen gezocht wer den. Er ontstond een gevecht, waarbij een onderluitenant der gendarmerie en twee bandieten het leven lieten. 62 GEWONDEN BIJ TREINBOTSING IN ENGELAND. Een uit Glasgow komende personen trein is nabij Paisley op een stilstaande locomotief gereden. Hierbij werden 62 reizigers, meerendeels licht, gewond. GEBRUIK VAN GIFGAS DOOR DE JAPANNEEZEN. Chineesche beschuldiging. Naar het Chineesche persbureau meldt, hebben de Japanneezen bij hun tegenaan vallen op de Chineesche troepen ten Wes ten van Hoeangmei opnieuw hun toe vlucht genomen tot het gebruik van gif gas. Hoewel er een groot aantal dooden aan Chineesche zijde viel tengevolge van dezen gasaanval, bleven de Chineesche stellingen gehandhaafd. Ook in den sector van Hsikoeling en Nannitang, waar hevige gevechten wer den geleverd en aan beide zijden zware 'verliezen werden geleden, maakten de Ja panneezen gebruik van gas tot dekking van een infanterieaanval, die echter tot staan werd gebracht. Japansche vliegtuigen hebben de stad Kwangtsi, nadat deze door de Chineezen was heroverd, herhaaldelijk gebombar deerd. EEN BEROEP OP DE VOLKENBONDS VERGADERING. Tegen de luchtaanvallen op burgers. Na afloop van een te Kanton gehouden bijeenkomst van duizenden vertegenwoor digers der verschillende plaatselijke orga nisaties, is naar het Chineesche persbureau meldt, een telegram naar Genève gezonden, waarin wordt gezegd: „Ondanks een algemeene veroordeeling en resoluties van den Volkenbond zet Ja pan zijn militaire agressie in China voort en worden tienduizenden burgers door luchtaanvallen gedood. Wij zijn van mee ning, dat het Japansche militarisme een ernstig gevaar voor den wereldvrede be- teekent en doen een beroep op den Vol kenbond, concrete maatregelen te nemen tot versterking van China's weerstand en het in werking stellen van sancties tegen Japan". DUITSCHLAND AANVAL VAN GOERING OP PRAAG. „Een volk zonder cultuur." In een te Neurenberg voor het arbeids front gehouden redevoering heeft Goering verklaard: „Wij hebben gedaan wat wij konden om het rijk eer en veiligheid te geven. On danks alles is de as RomeBerlijn hechter dan ooit. Groot-Brittannië kletst zoo over vrede, dat het er goed aan zou doen, zijn oude land van Joden vrede en orde te geven. Duitschland en Italië vormen in Europa met Japan in Azië het eenige bolwerk te gen de wereldpest van het bolsjewisme. Duitschland is verzekerd tegen iedere blokkade. De luchtmacht, het landleger en de vloot zijn bezield door een onschokbaar vertrouwen in de overwinning. Nimmer in zijn geschiedenis was men zoo'hecht geconsolideerd. Een over een enorme uitgestrektheid versterkte zone be schermt het rijk tegen iederen aanval. Geen enkele macht ter wereld zal ooit meer door een dergelijk land trekken." Sprekende over de internationale politie ke spanning, zeide Goering: „Een kleine fractie der Europeanen plaagt andere men- schen, die haar werden toevertrouwd, en veroorzaakt aldus onrust in Europa. Maar in plaats van het centrum van deze onrust op te zoeken, zoekt men de grens. Wij weten, dat het onduldbaar is, dat dit volk zonder cultuur (men weet zelfs niet, om de waarheid te zeggen, waar het van daan komt), zich zoo kan gedragen jegens een groot en beschaafd volk." Na op deze wijze den Tsjechen te heb ben verweten, zonder ophouden de Sude ten-Duitschers te molesteeren, beschuldig de Goering Moskou en de Joden. „Wij we ten, die achter deze belachelijke dwergen van Praag staan: Móskou en de eeuwige Joodsche ophitsing." Goering zeide verder nog: „Wij zijn vastbesloten, de bevelen van den Fuehrer te volgen, waarheen hij ons zende. Wij waren steeds schutters en heb ben het nimmer in onze broek gedaan." In zijn aanvallen op de Tsjechen ver klaarde Goering voorts: „Men deed belof ten, welke men nimmer nakwam. De we reld weerklinkt opnieuw van oorlogskre ten. Men heeft opnieuw schuldigen gevon den: Duitschland en Italië, die beide lei ders hebben van een buitengewone ver antwoordelijkheid. Het gaat er niet om te weten, wie het meest over vrede kletst, maar wie het meeste voor den vrede doet. Duitschland is steeds bereid zijn krach ten te geven voor de veiligheid van de natie, hetzij met werkgereedschap, hetzij met het geweer." Een waarschuwing aan bezitters van bankbiljetten. Over de daling der koersen aan de beurs verklaarde Goering: In het nationaal-socialistische oeconomi- sche leven heeft de beurs geen enkel be lang meer. Wanneer iemand zijn rijksleeningspapie- ren verkoopt, wil dat zeggen, dat hij be reid is al wat goed aan het rijk is te aan vaarden, maar dat hij het geen enkel ver trouwen wil geven. Er zijn lieden, die bankbiljetten oppotten. Ik zal dat van zeer nabij gaan gadeslaan, opdat het rijk er niet ondfer lijde. Het zou kunnen ge beuren, dat degenen, die bankbiljetten op potten, zouden kunnen constateeren, dat deze biljetten van den eenen dag op den andere aan de circulatie zijn onttrokken. HEDENAVOND SPREEKT HITLER. De slotrede van Neurenberg. Vanavond zal Hitler met een rede de rijkspartij bijeenkomst sluiten. Men ver wacht, dat de Fuehrer verklaringen zal af leggen over het Sudeten-Duitsche probleem. De rede wordt gehouden in de slotzit ting van het congres, welke te 3.20 uur Nederlandsche tijd) aanvangt. Een kwar tier na de opening van deze zitting wordt de rede van Hitier verwacht. EEN VLIEGVERBOD IN WEST- DUITSCHLAND. Goering heeft een decreet uitgevaardigd, waarbij het verboden is te vliegen boven het gebied in West-Duitschland, dat be grensd wordt door Aken, Trier, de Pfalz en Baden. TROEPENBEWEGINGEN AAN DE RIJNGRENS. Gisteren hebben aan beide oevers van den Rijn talrijke troepenbewegingen plaats gevonden. In bijna alle richtingen en vooral in het Saargebied heeft men dit in de afge- loopen week kunnen opmerken liepen nog laat treinen. Wat den rechter Rijnoever betreft is het moeilijk een schatting te doen, doch algemeen is men de meening toegedaan, dat daar een groote troepen macht, en in het bijzonder zware artille rie wordt samengetrokken. GEEN GODSDIENSTONDERRICHT MEER IN OOSTENRIJK. Tegen de „Volksverraderlijke" gezindheid der geestelijkheid! Na de onderdrukking van de katholieke scholen in Oostenrijk, is reeds een aanvang gemaakt met de propaganda tegen het godsdienstonderricht, zooals dat nog in staatsscholen gebruikelijk is. De „Salz- burger Landeszeitung" publiceert een op roep, waarin gewezen wordt op de „volks verraderlijke gezindheid" van de geestelijk heid, die deze gezindheid mogelijk in het godsdienstonderricht tot uiting zou kun nen brengen. Daarom worden de ouders aangespoord om hun kinderen niet naar het godsdienstonderricht van de staats scholen te sturen. Om dit mogelijk te ma ken wordt aan de hoofdonderwijzers de raad gegeven, om de godsdienstles vlak voor het einde van de schooltijd te plaat sen. Op deze wijze „kunnen de kinderen zonder bezwaar wegblijven van het gods dienstonderricht." Door deze maatregel zou het godsdienstonderricht zeker veel benadeeld worden. De gouw Salzburg bevat tot op heden slechts één normaalschool, die door ka tholieke zusters geleid werd. Daar deze school niet meer erkend wordt en haar poorten niet meer mag openen, is in de gouw Salzburg voor de toekomstige onder wijzeressen geen opleidingsmogelijkheid meer, zoodat nu in de directie en in het onderwijspersoneel van de kloosterschool dusdanige veranderingen zijn aangebracht, dat voortaan voor een nationaal-socialis tische opvoeding van de leerlingen zorg is gedragen." ENGELAND PRINS ARTHUR OF CONNAUGHT OVERLEDEN. Prins Arthur of Connaught, een oom van koning George VI, is vannacht in den slaap gestorven. De Prinses van Connaught was aan het sterfbed aanwezig. De prins is geboren 13 Januari 1883. Se dert 1910 was hij lid van den geheimen raad. RUSLAND MILITAIRE MAATREGELEN AAN DE WESTELIJKE GRENZEN. Hoewel de berichten dienaangaande zeer schaarsch zijn, schijnt het wel, dat aan de Westelijke grenzen der Sovjet- Unie belangrijke militaire voorbereidin gen zijn getroffen. Na de aansluiting van Oostenrijk bij Duitschland werden de mi litaire districten Kiew en Wit-Rusland tot speciale districten gemaakt. Thans wordt de nieuwe lichting opgeroepen, terwijl de oudere niet voor den 20en* September naar huis zullen worden gezonden. De gewone herfstmanoeuvres in deze districten zijn zoo juist geëindigd evenals die in het dis trict Moskou en er trekken groote gemo toriseerde troepenafdeelingen langs de wegen. PALESTINA DE TERREUR. Bij een gevecht met bandieten in Zuid- Palestina zijn zes Joodsche hulpagenten van politie gedood terwijl één vermist wordt. Een spoorwegstation tusschen Je ruzalem en Lydda is gisternacht in brai i gestoken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1938 | | pagina 11