Onderhandelingen te
Praag hervat
Londen spreekt thans duidelijke taal
BUITENLAND
LUCHTVAART
BIOSCOPEN TE LEIDEN
ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Nadere bifzonderheden omtrent de voorstellen
der regeering
EEN OFFICIEELE MEDEDEELING.
Volgens een officieel communiqué
heeft Hodza gisteravond de vertegen
woordigers der Sudeten-Duitsche partij,
Kundt en Rosche ontvangen.
Evenals het onderhoud van gister
ochtend, was ook dat-van gisteravond
gewijd aan de liquidatie van het inci
dent te Moravisch Ostrau.
Het incident werd geheel bijgelegd.
Men constateerde, dat hierdoor de hin
derpalen worden weggenomen, welke
de onderhandelingen over de oplossing
van het Duitsche vraagstuk hadden
doen onderbreken.
De Sudeten-Duitsche gedelegeerden
hebben daarop besloten, naar Havas
verneemt, Zaterdagochtend om 11 uur
de besprekingen over de nieuwe voor
stellen ter regeling van het nationali
teitenprobleem te hervatten.
DUIDELIJKE TAAL VAN LONDEN.
De diplomatieke redacteur van de
„Daily Mail" schrijft: „De Britsche re
geering heeft kort voor middernacht
besloten, de Duitsche regeering er in
duidelijke en formeele termen van in
kennis te stellen, dat Groot-Brittannië
niet ter zijde zou blijven staan, wanneer
Tsjecho-Slowakije het voorwerp werd
van een militaire agressie. Te dien ein
de zal Henderson over enkele uren,
waarschijnlijk aan Hitier, een nota ter
hand stellen. De ambassadeur had gis
teravond, op het oogenblik, waarop hij
zich gereed maakte naar Berlijn te ver
trekken, een telegram ontvangen,
waarin hem verzocht werd te Neuren
berg te blijven, waar hem nieuwe in
structies zouden worden meegedeeld. -
De gisteren te Whitehall ontvangen
inlichtingen hadden ten slotte tot ge
volg, Charmberlain te doen besluiten,
Duitsehland te doen weten, dat Enge
land aan den kant van Frankrijk zou
staan om weerstand te bieden aan iede
re agressie in Midden-Europa".
Reuter meldt uit Neurenberg, dat Hen
derson daar blijft om vanmorgen de para
de der Hitlerjeugd bij te wonen.
Duitsche troepenbewegingen zouden de
oorzaak zijn.
Uit Londen wordt aan de „Figaro" ge
meld: „De Engelsche regeering heeft zoo
juist nauwkeurige rapporten ontvangen
over de laatste troepenbewegingen in
Duitschland. Deze rapporten zijn, naar ge
zegd wordt, geheel van zoodanigen aard,
dat de ongerustheid wordt verhoogd, waar
mede de Engelsche ministers gisteren den
toestand onder oogen hebben gezien. Zij
verleenen een zekere vastheid aan de ge
ruchten, volgens welke de Duitsche regee
ring zou overwegen een plotselinge actie
tegen Tsjecho-Slowakije te ondernemen.
Onder deze omstandigheden zou men
het gisteravond als bijna zeker beschou
wen, dat zeer spoedig instructies zullen
worden gezonden aan den Engelschen am
bassadeur in Duitschland, opdat hij een on
derhoud met Hitier aanvraagt".
Blum meldt uit Berlijn aan het „Jour
nal": „Laten wij ons niet met illusies in
slaap wiegen. Berlijn wil autonomie voor
de Sudeten-Duitsche gebieden en zeer
waarschijnlijk aanhechting in min of meer
nabije toekomst dier gebieden aan Duitsch
land. Slechts tegen dien prijs, zoo erkent
men in Neurenberg, zal Europa den vre
de heroveren".
Ook Brussel is beducht.
In verband met den internationalen po-
litieken toestand zal de Belgische minister
president, Spaak, die gisteren naar Ge-
nève had moeten vertrekken, om er de
Volkenbondsbijeenkomsten bij te wonen,
eerst aanstaanden Maandag of Dinsdag
daarheen afreizen.
In België deed het gerucht de ronde, dat
in verband met den internationalen poli-
tieken toestand een zeker aantal reservis
ten onder de wapenen was geroepen. In
de Wetstraat spreekt men dit bericht of
ficieus tegen.
NADERE BIJZONDERHEDEN OVER DE
NIEUWE VOORSTELLEN.
In een lang communiqué geeft de regee-
ling te Praag een ontleding van haar voor
stellen en aanvullende bijzonderheden over
de negen punten.
In dit communiqué wordt gezegd, dat de
regeering zich bij de opstelling harer voor
stellen voor oogen heeft gehouden, dat het
noodzakelijk is de voornaamste vraagstuk
ken onmiddellijk op te lossen, opdat een
duurzaam accoord betreffende d^ nationali-
tfcitenvraagstukken verkregen kan worden.
Alle andere problemen zullen nader be
sproken worden, er zal steeds voor ge
waakt worden, dat de souvereiniteit, de on
schendbaarheid en de eenheid van den staat
behouden blijven.
Ten aanzien van het ambtenarenvraag-
stuk heeft men het beginsel toegepast, dat
alle nationaliteiten het recht hebben in alle
rangen van het ambtenarencorps vertegen
woordigd te zijn naar verhouding van haar
percentage van de geheele bevolking.
Om deze verhouding zoo snel mogelijk
tot een werkelijkheid te maken, zal men in
de komende tien jaar zooveel Duitsche
ambtenaren benoemen, dat na die tien jaar
de Duitsche percentage bereikt is.
Voorwaarde is slechts, dat die ambtena
ren de kwaliteiten voor hun functie bezit
ten. Ambtenaren kunnen worden overge
plaatst, doch elke nationaliteit kan eischen,
dat de samenstelling van het ambtenaren
corps overeenkomt met de verhouding der
nationaliteiten in de administratieve afdee-
lingen. Anderzijds eischen de belangen van
den staat, dat in elk gebied van de republiek
ambtenaren van een andere nationaliteit
dan die van de bevolking der betreffende
streek geplaatst worden.
Het beginsel, dat een rechter niet kan
worden overgeplaatst, blijft gehandhaafd.
Ook in de centrale administratieve licha
men en de hoogere rechtcolleges moet het
ambtenarencorps zijn samengesteld vol
gens het beginsel van evenredige vertegen
woordiging. Paritaire commissies der na
tionaliteiten zullen nagaan of de verhou
ding in acht wordt genomen. De evenredig
heid zal ook worden toegepast bij de staat
huishoudkunde. De begrootingscredieten
voor onderwijs, gezondheid, en openbare
werken zullen worden verdeeld naar even
redigheid der nationaliteiten.
Hetzelfde geldt voor leveringen aan den
staat. Ook dit zal door een commissie ge
controleerd worden. De regeering wil ver
der onmiddellijke hulp brengen aan de
streken, die het meest door de crisis ge
troffen zijn. Deze hulp zal verleend wor-
cen door een leening van een milliard
kroon, waarvan 700 millioen bestemd is
voor de Sudeten-Duitsche streken.
Het regeeringsontwerp bevat een nieuwe
organisatie van het taalrecht, opdat de ge
lijkheid van het Duitsch, Russisch, Hon-
gaarsch en Poolsch met het Tsjecho-Slo-
waaksch verwezenlijkt wordt. Zelfbesturen-
de lichamen zullen worden gekozen door
algemeen, direct en geheim kiesrecht op
den grondslag van evenredige vertegen
woordiging.
Alle vraagstukken, die de staat niet nood
zakelijk aan zich zelf behoeft te houden,
zullen aan deze lichamen ter behandeling
worden gegeven. De territoriale grondslag
van het zelfbestuur moet zooveel mogelijk
berusten op de nationaliteit der bevolking,
waarbü rekening wordt gehouden met den
geografischen en economischen toestand en
de verkeersmiddelen.
Bevoegdheidsgeschillen tusschen de ver
schillende administratieve organen zullen
door een speciaal rechtscollege beslist wor
den.
Alle ontwerpen, waarvoor geen wet
gevende beslissing noodig is, zullen zonder
verwijl verwezenlijkt worden. De noodige
wetsontwerpen zullen worden uitgewerkt
door de regeering, bijgestaan door ver
tegenwoordigers der nationaliteiten. De
wetsontwerpen zullen daarna aan het par
lement ter goedkeuring worden voorge
legd.
Voorstellen aan Hitier overgebracht.
De Sudeten-afgevaardigde Frank is gis
teren te Neurenberg aangekomen. Hij had
de laatste voorstellen der regeering te
Praag bij zich. Deze voorstellen werden
cirect aan Hitier voorgelegd.
Op het allerlaatste oogenblik heeft Hitier
gisteren zijn rede voor den nationaal-socia-
listischen vrouwenbond geannuleerd, ten
einde zijn tijd te kunnen wijden aan het
Tsjechoslowaaksche vraagstuk.
Frankrijk wil geen verderen druk op Praag.
De diplomatieke correspondent van Reu
ter meldt, dat te Parijs de meening veld
wint, dat op de Tsjecho-Slowaaksche re
geering geen verderen drus tot het ver
krijgen van nieuwe concessies mag worden
uitgeoefend, nu de regeering te Praag haar
laatste, zeer ver strekkende voorstellen
heeft gedaan. In Fransche kringen neigt
reen tot de meening, dat de tijd is gekomen
voor openlijken steun van Frankrijk en
Engeland aan de Tsjecho-Slowaaksche voor
stellen en dat die steun ver leen ing gepaard
moet gaan met de mededeeling, dat beide
staten Tsjecho-Slowakije ter zijde zullen
staan, wanneer een poging zou worden ge
daan om door geweld nieuwe concessies te
verkrijgen.
EEN BETOOGING VAN
DEMOCRATISCHE PARTIJEN.
Te Moravisch Ostrau is gisteren een
groote betooging georganiseerd door alle
democratische partijen, waaraan werd
deelgenomen door ruim 50.000 Tsjechen,
Duitschers en Polen. Na de redevoeringen
werd door de partijen, de sociaaldemocra
tische Duitsche partij en alle partijen der
regeeringscoalitie, een resolutie aangeno
men, waarin onwrikbare toewijding wordt
uitgesproken jegens de Tsjecho-Slowaak
sche republiek, instemming met de regee-
ringsontwerpen ter oplossing van de natio
naliteitsproblemen en goedkeuring van alle
regeeringsmaatregelen ter verhindering van
een ontbinding van den staat. Aan presi
dent Benesj en minister-president Hodza
werden telegrammen van dank en trouw-
betuiging gezonden.
VAN HET VATICAAN
KARD. LAURENTI TEN GRAVE
GEDRAGEN
Gistermorgen heeft te Rome de plechtige
uitvaart en begrafenis plaats gehad van Z.
Em. Kardinaal Laurenti.
Dertien Kardinalen, het geheel corps di
plomatique, vertegenwoordigers van het
Koninklijk Huis en de regeering woonden
de plechtigheid bij.
VOLKENBOND
DE VOLKENBONDSRAAD WEER BIJEEN
Weinig belangstelling
De volkenbondsraad heeft, zooals wel te
verwachten was, gisteren niet die belang
stelling getrokken, die meestal aan de bij
eenkomsten van den raad geschonken
wordt.
Voor het eerst sinds vele jaren zullen bij
de opening van de raadszitting diegenen in
de wereld, die groote belangstelling voor
de internationale politiek hebben, hun ge
dachten niet in de eerste plaats op Genève
gericht houden.
Of hierin tijdens deze raadszitting nog
verandering zal komen en of de komst van
lord Halifax, Bonnet en andere ministers
van buitenlandsche zaken, de volgende
week, Genève weder tot een der centra van
belangrijke politieke gedachten wisseling en
zal maken, kan men op het oogenblik uit
den aard van de zaak, ook in de best inge
lichte volkenbondskringen niet voorzien,
meldt de Geneefsche correspondent van de
„Msd.".
Bij de opening gistermiddag va nde 102e
zitting van den raad, die onder leiding
staat van den gedelegeerde van Nieuw-Zee-
land, Jordan, waren van de acht ministers
van buitenlandsche zaken, die van tevoren
hadden aangekondigd, dat zij ook thans
hun land in den volkenbondsraad zouden
vertegenwoordigen, slechts drie aanwezig,
namelijk de ministers van buitenlandsche
zaken van Letland, Munters; van Roemenië,
Comnene; en van Sovjet-Rusland, Litwinoff
In de eerste bijeenkomst van den volken
bondsraad, die, zooals gebruikelijk is, ach
ter gesloten deuren werd gehouden, werd
zonder eenige discussie de voorloopige agen
da voor deze zitting definitief goedgekeurd.
Hierna deed de volkensbondsraad eenige
benoemingen.
DUITSCHLAND
DUUR VAN ARBEIDSDIENST WORDT
TOT EIND OCTOBER VERLENGD g
De rijksarbeidsleider Hierl heeft in zijn
gisteren te Neurenberg gehouden rede me
degedeeld, dat de sterkte van den vrouwe
lijken arbeidsdienst op last van Hitier ver
hoogd wordt tot 50.000 meisjes. Hij zeide
voorts, dat de grootere inschakeling van
den arbeidsdienst dit jaar een verlenging
van den diensttijd tot eind October noodza
kelijk maakt. Op 1 April 1939 zal de rijks
arbeidsdienst van Groot-Duitschland 350.000
arbeidslieden omvatten.
DE ECONOMISCHE TOESTAND
De Duitsche minister voor de levensmid
delenvoorziening Darré betoogde in zijn
congresrede, dat Duitschland op het gebied
der voorraden er beter dan ooit voor staat.
Wij hebben, zeide hij o.m., voorraden aan
broodkoren, die de verzorging van het
Duitsche volk voor ruim 2 jaar garandee
ren. De plantenvetten zijn voldoende voor
7 1/2 maand.
ENGELAND
ENGELAND TREFT VOORZORGS
MAATREGELEN
In verband met den internationalen
toestand.
De Britsche admiraliteit heeft gisteravond
medegedeeld, dat het eerste flottieltje mijn-
leggers, zeven schepen van de Halcyon-
klasse, van een volledige bemanning zal
worden voorzien en dat het kader van vier
kruisers zal worden uitgebreid met reser-
vepersoneel, dat in actieven dienst zal ko
men.
Het verluidt, dat de admiraliteit dezen
maatregel heeft genomen uit voorzorg met
het oog op den internationalen toestand.
ITALIË
SPECIALE SCHOLEN VOOR
JOODSCHE KINDEREN
De Italiaansche regeering heeft besloten
speciale scholen voor lager onderwijs te
stichten voor Joodsche kinderen, die on
langs de Italiaansche openbare scholen
moesten verlaten. De nieuwe scholen zullen
door den staat worden bekostigd.
AMERIKA
TERAARDEBESTELLING VAN
KARDINAAL HAYES.
ïfet stoffelijk overschot van kardinaal
Patrick Hayes is gisteren bijgezet in een
cryplte onder het hoogaltaar van de St.
Patricks kathedraal te New-York. Na een
pontificale Mis van Requiem, opgedragen
door kardinaal Georges Mundelein, aarts
bisschop van Chicago, in tegenwoordigheid
van nog twee andere kardinalen, van den
Apostplischen Nuntius, van elf andere
aartsbisschoppen en van een menschen-
menigt\e, welke geschat kon worden op
50.000 personen, die in en buiten het kerk
gebouw langs de Fifth Avenue stonden ge
schaard. Mgr. Joseph Francis Rummel,
aartsbisschop van New Orleans, hield een
lijkrede, daarin hij kardinaal Hayes een
groot priester noemde.
Tijdens de vier dagen, dat het stoffelijk
overschot van den overleden kardinaal
stond opgebaard, zijn ruim 250.000 men-
schen erlangs getrokken, om den doode een
laatsten groet te brengen.
AUSTRALIË
MIJNWERKERSSTAKING
IN AUSTRALIË.
Te middernacht is gisteren de algemeene
staking in de Australische kolenmijnen be
gonnen, nadat alle pogingen om een con
flict te voorkomen, mislukt waren.
Bij de staking zijn alle mijnwerkers van
Australië betrokken, met uitzondering van
die van West-Australië.
CHINA
CHINEESCHE BERICHTEN MELDEN
SUCCES.
Naar het Chineesche persbureau te Han-
kau meldt, bevestigen de berichten van
Chineesche zijde, dat Kwangtsi heroverd
is Vele honderden Japanneezen kwamen
om het leven en de Chineezen maakten
onder meer veertig .stukken zwaar geschut
buit.
De toestand aan het front langs den
spoorweg Nantsjang Kioekiang is voor de
Chineezen gunstiger geworden.
TWEE ARGENTIJNSCHE MARINE-
VLIEGTUIGEN VERONGELUKT.
Twee tweedekkers der Argentijnsche
marine zijn gisteren tijden een oef en vlucht
in het Noorden der provincie Buenos Aires
neergestort. De eene machine ontplofte,
toen zij op den grond neerkwam, tenge
volge waarvan beide inzittenden verbrand
den. Van de inzittenden van het tweede
vliegtuig was de piloot, een officier, op
slag dood, de tweede inzittende werd
levensgevaarlijk gewond.
Buitenlandsche berichten
SEMINARIE-PROFESSOREN
VERONGELUKT.
Op den terugweg van een pelgrimstocht
naar Lisieux.
Een ontzettend auto-ongeluk heeft plaats
gehad op den weg van Parijs naar Lyon,
meldt de correspondent van de „Msbd".
De professoren van het groot-seminarie
van Besangon hadden gezamenlijk een pel
grimstocht naar Lisieux ondernomen. Op
den terugweg is de auto van professor Ca-
mille Terrier op een kruispunt van Pouil-
lenay van den weg geraakt en in een grep
pel langs den weg over den kop geslagen.
Met den bestuurder hadden nog vier an
dere professoren in de auto plaats genomen.
Toen door voorbijkomende auto's de
ramp ontdekt werd, vond men een totaal
verbrijzelde auto met de vijf slachtoffers,
die geen teekenen van leven meer gaven.
Onmiddellijk werd hulp ontboden. Twee
der inzittenden, de professoren de abbé
Emile Verchot, 47 jaren oud en de abbé
Francis Bressard, 65 jaren oud, bleken toen
reeds overleden. Een derde slachtoffer, pro
fessor Marcel Gehendez, 32 jaren oud, gaf
nog teekenen van leven, doch overleed tij
dens de overbrenging naar het naastbijzijn
de ziekenhuis, dat van Alise de Reine. Daar
heen werden ook de beide andere slacht
offers gebracht, die zwaar gewond waren
en in bewustenloozen toestand verkeerden,
namelijk professor Terrier, 41 jaren oud,
die de auto had bestuurd en professor Paul
Bringard, 51 jaren oud.
Hedenavond was beider toestand hoogst
zorgwekkend en waren beiden nog buiten
bewustzijn, zoodat ondervraging naar de
oorzaak van het ongeluk nog niet kon
plaats hebben.
HET ONGELUK OP DEN ONBEWAAK-
TEN OVERWEG BIJ GERONA
Vier gewonden bezweken.
Gisteren zijn nog vier gewonden van het
ongeluk op den spoorwegovergang Saria
de Ter bij Gerona aan hun wonden be
zweken. Het aantal dooden is daarmede tot
zestien gestegen.
VERNIELEND NOODWEER IN
FRANKRIJK
Groote schade in de buurt van Nimes
Een noodweer, dat vier en twintig uur
duurde, heeft boven de provincie Le Bas
Languedoc gewoed. Huizen werden ver
nield in steden en dorpen, de wegen wer
den door de voortstroomende watermassa's
uitgehold en tot wilde rivieren herschapen,
wijngaarden overstroomden, oogsten gin
gen verloren. Een twintigjarig meisje is
te Caissargues, nabij Nimes, verdronken.
De straten van Montpellier werden woeste
stroomen. Tevens is in dezelfde streek een
felle hagel neergeslagen, waardoor de oog
sten totaal verwoest werden. De schade
kan niet worden geschat, doch is overal
buitengewoon groot.
KINDERVERLAMMING OOK IN
LETLAND.
Op het oogenblik heerscht ook in Let
land een epidemie van kinderverlamming.
Er hebben zich reeds ongeveer honderd
gevallen voorgedaan.
THEATER
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANGSUUR
KEURING
Luxor:
100 mannen en één
meisje (Deanne Dur-
bin, Leopold Sto-
kowsky).
Een huwelijk in
Monte Carlo (Ida
Wüst, Theo Lingen,
Hans Junkermann).
Romantisch-
humoristisch
Komisch
lederen avond 8 uur.
Zondag van 27 uur
Zaterdag, Woensdag
en Donderdag 2 uur
matinée.
Goedgekeurd
Casino:
F. P. 1 antwoordt
niet. (Hans Albers,
Sybille Schmitz, Pe
ter Lorre).
Moord in het politie
bureau. (Reginald
Denny).
Sensationeel
Sensationeel
lederen avond 8 uur.
Zondag ook van 47
uur. Zaterdag en
Woensdag 2.30 uur,
matinée.
Goedgekeurd
v. volwassenen
Trianon:
De godin van de
jungle (Dorothy La-
mour, Ray Milland).
'n Reuze type (Da
nielle Darrieux, Al-
bert Préjean).
Avonturen
Humoristisch
lederen avond 8 uur.
Zondag van 27 uur
Zaterdag en Woens
dag 2 uur matinée.
Toelaatbaar
v. volwassenen
Lido:
Rosalie (Eleanor Po
well, Nelson Eddy).
Niet recht snik (Pat
sy Kelly, Thelma
Todd).
Romantisch-
humoristisch
Komisch
lederen avond 8.15 u.
Zondag van 27 uur
Zaterdag en Woens
dag half drie mati
née.
Goedgekeurd
v. volwassenen
Rex:
Moederlied (Benja-
rnino, Gigli, Maria
Cebotari).
Een jongen van sta
vast (George
O'Brien).
Romantisch
Sensationeel
lederen avond 8 uur.
Zondag van 27 uur
Eiken werkdag 2 uur
matinée.
Goedgekeurd
v. volwassenen
