i
mÉ
m
m
m
m
m
i
k
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
i
m
z
im
m
Wa
m
w/Z//,
wm
;Z,
WÉ
Wk
M///.
'lA
f
m
lm
HET SCHAAKSPEL
3l
e
83
li
BS
m
®|JP
s
II
i
m J'
ff
a
tg
Él
SI
SI
fl
n
i
flfl
IS
is
is
Él
n
1
a
11
i
HET DAMSPEL
pp
pp
s
11
n
JU
11
H
ÉH
1pp
PP
lp
83
2
1
j
?3
SI
ut
Wilt U iels weten?
DE LAATSTE LES VAN LANGELOT
VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD-PAG. 11
Alle correspondentie, deze rubriek be
treffende, gelieve men te zenden aan den
redacteur, W. H. van der Nat, Witte Ro
zenstraat 40a, Leiden.
Toreneindspelen. II.
Zagen wij de vorige keer, dat de vrije
plus-pion de beslissing bracht, toch is dit
echter meestal niet het geval en eindigt
de partij, ondanks het materieele verschil,
in remise.
De volgende stelling, die gemakkelijk uit
de practische partij kan ontstaan, toont de
kansen van de zwakste partij.
A BCL>E FG H
Zwart houdt remise.
Reeds is de witte vrij-pion tot de be
langrijke zesde lijn gevorderd. De witte
toren staat ongunstig, maar, zooals reeds
de vorige keer werd opgemerkt, is dit
meestal het gevolg van het veroveren van
de a-pion.
Wil wit winnen, dan zal hij zijn koning
van den g-pion moeten verwijderen om de
p-pion promotiekans te geven Het gelukt
nu zwart zelf een vrijpion te verkrijgen
waar wit zijn toren voor geven moet.
1. Kgl—fl Kg8h7
2. g2g3
Ook direct Kflel kan natuurlijk, maar
zwart zou er een tempo mee winnen.
2Kh7h6
3. Kfl—el Ta2g2
4. Ta7c7
Van de afwezigheid op de a-lijn van den
zwarten toren maakt wit gebruik zijn^toren
beter op te stellen.
4-Tg2xg3
5. a6a7 Tg3a3
6. Kei—d2 g7g5
7. Kd2c2 g5g4
8. Kc2b2 Ta2a5
Niet Ta6 wegens Tc7c6f!
9. Kb2b3 g4g3
10. Kb3b4 g3—g2
«of Ta5al en zwart houdt remise.
A BCDE B' G H
Ook stellingen, zooals bovenstaande,
waarby een vrij-pion op den damevleugel
ook nog aan ideere zijde twee pionnen op
den koningsvleugel zijn, worden in 't alge
meen remise.
1. Kgl—fl h7h5!
Niet g7g6 omdat de koning daarna de
laatste rij niet meer kan verlaten en niet
h7h6 omdat deze pion toch naar h5 moet
en er aldus een tempd verloren zou zijn.
2. Kfl—el Ta2xg2
3. Ta7—c7 Tg2—a2
4. a 6a7 Kg8—h7
'5. Kei—dl Kh7h6
6. Kdl—cl g7g5
7. Kclbl Ta2a4
8. Kblb2 g5g4
9. Kb2—b3 Ta4—al
10. Kb3b4 h5—h4
Vooral niet Kh6g5 wegens Tc7c5f en
Tc5a5 waarna de a-pion snel promoveert.
11. Kb4b5 g4g3
12. h2xg3 h4xg3
13. Tc7c6f Kh6—g7
De koning moet op de zevende rij blij
ven anders gaat straks de nieuwe dame
op gl door schaak op g8 verloren.
14. Tc6a6 TalxaÖ
15. Kb5xa6 g3g2
Remise.
Wanneer de zwarte pionnen zijn opge
steld als in volgend diagram zal wit de
partij kunnen winnen.
A BCDE FG H
Hier is de zwarte koning aan de achtste
lijn gebonden. Het verloop is:
1. Kgl—fl Kg8—f8
2. Kfl—el Kf8e8
3. Ta7—a8f Ke8—f7
Op 3Kd7 volgt 4. a7, Kc6 (niet
Kc7 wegens Th8); 5. Tc8t, Kb7; 6. a8Df,
Txa8; 7. Txa8, Kxa8 en nu verovert de
witte koning de h-pion, daar de zwarte
koning slechts f7 bereiken kan.
4. Kei—dl Kf7g7
Zwart mag niet Txg2 spelen, daar hierop
a6a7 en Th8 zou volgen.
5. Kdl—cl Ta2xg2
6. Ta8c8 Tg2—a2
7. Tc8—c7f Kg7—f6
8. a 6a7 h7—h5
9. Kcl—bl Ta2a4
10. Kbl—b2 g6,g5
11. Kb2b3 Ta4—al
12. Kb3b4 g5g4
13. Kb4b5
Er dreigt nu Tc6f en Ta6.
13Kf6g5
14. Tc7c5f Kg5—h4
Niet r\aar f4 wegens Tc4f en Ta4.
15. Kb5b6
en wit wint, daar er Ta5 dreigt en Kh3 niet
kan zonder verlies van de h-pion.
Wanneer de vrijpion geen a-pion, doch
een br of c-pion is, kan zwart in dit geval
(d.i. met de pion op g6!) remise houden.
Bijv.:
Wit: Kgl, Tb7, pionnen b6, g2 en h2.
Zwart: Kg8, Tb2, pionnen gö en h7.
1. Kgl—fl Kg8—f8
2. Kfl—el Kf8e8
3. Tb7b8f Ke8—d7
4. b6b7
Op 4. Th8, Txb6; 5. Txh7t, Ke6 en Kf6
is 't stellig remise.
4Kd7—c6!
met remise.
Andere varianten:
1. Kgl—fl Kg8—f8
2. g2—g3 Kf8—e8
3. h2h4 Tb2—b3
Nu was 3Ke8d8 de zet om
remise te houden. Als zwart op pionwinst
speelt verliest hij:
4. Kfl—e2 Tb3xg3
5. Tb7xh7 Tg3—b3
6. b6—b7 Ke8d8
en wit wint, doordat zijn koning de g-pion
gaat winnen.
of:
1. Kgl—fl
2. g2g3
3. h2h4
4. Kfl—e2
5. Tb7b8f
6. b6—b7
7. Tb 8g8
Kg8—f8
Kf8e8
Tb 2b3
h7—h5?
Ke8d7
Kd7c7
Kc7xb7
Op Txb7 ruilt wit de torens en wint.
8. Tg8xg6 Tb3b5
9. Tg6g5 en wint.
POSTDUIVEN
Postduivenvereeniging te Bodegraven.
Deze week werd een wedvlucht gehou
den voor oude en jonge duiven van Duffel
i,België) afstand 111 km. De duiven wer
den gelost om 8 uur. e eerste duif arri
veerde om 9.53.44 uur, terwijl de laatste
prijswinnaars om 1.50.46 uur aankwam.
De prijzen werden, als volgt behaald:
1, 17 en 18 Chr. Oostveen; 2 en 31 R.
Overkamp; 3, 12, 15, 21, 34 en 35 R. van der
Star; 4, 8, 13, 27 en 32 F. van Staalduinen;
5, 6 en 24 L. Wolswijk; 7 A. Vermeij; 9,
23, 26, 33 en 36 P. Mijdenwyk; 10 en 30
J. Zeilstra; 11 en 22 T. Sterk; 14, 15 en 19
T. de Jong, 20, 28 en 29 J. Uittenboogaard.
DAMCLUB LEIDEN.
Het Hoogland-systeem gedemonstreerd.
Woensdagavond had Damclub Leiden in
haar clublokaal Mij. v. Toonkunst, de hee-
ren de Haas en Hoogland uitgenoodigd om
het Hoogland-systeem te komen demon-
streeren. Na een welkomstwoord van den
voorzitter, nam de heer de Haas het woord.
Spr. zeide, dat juist zijn liefde voor het
Damspel hem tot het Hoogland-systeem
had gebracht. Het damspel blijft zooals het
is, alleen zal het eindspel in het H.-S. on
noemelijk veel aan moeilijkheid en schoon
heid winnen. Alleen wanneer beide spe
lers dam hebben, treedt het H.-S. in, door
dat dammen elkaar dan ook horizontaal en
verticaal zullen slaan. Remises zullen tot
een minimum beperkt worden, hetgeen met
zich medebrengt, dat ons damspel interna
tionaal meer zal worden gespeeld, want
de grootere winstmogelijkheid is een sterke
stimulans voor ons geestesspel. De heer de
Haas heeft bijna de geheele wereld be
reisd, overal zag hij weliswaar het dam
spel spelen, doch veelal anders dan bij
ons, hetzij op een grooter of kleiner bord
met meer of minder schijven oftewel met
andere regels. 45 jaar lang heeft spre
ker het damspel in ons land gepropageerd.
Internationaal werd echter nog bitter wei
nig bereikt. Nu komt het Hoogjand-systeem,
dat hieraan een eind zal maken.
Na deze met aandacht aangehoorde in
leiding, begon de heer de Haas met zijn
demonstraties, die duidelijk naar voren
brachten de nieuws perspectieven, welke
het H.S. biedt.
Na de pauze begon de schepper van dit
idee, de heer H. Hoogland, die op 20-jarigen
leeftijd wereldkampioen werd, zijn gang
langs de borden. Door het goede tegen
spel verloor hij er nog 4. won er 11, terwijl
er 3 remises waren. Hierna wekte de heer
de Haas allen op dit systeem nader te be-
studeeren en voor 'een goede handleiding
bij die studie zich te abonneeren op „Dam-
wereld".
Het was een zeer leerzame avond!
Damredacteur: W. J. v. d. Voort, Rust
oordstraat), Nieuw Vennep.
Alle correspondentie betreffende deze
rubriek, gelieve men te zenden aan boven
genoemd adres. Zij, die antwoord per brief
wenschen, gelieven psgotzegel bij te voe
gen.
Problematiek.
Het probleemgedeelte, dat wij deze week
geheel wijden aan het werk van den heer
Wortman te Hazerswoude, zal onzen dam
spelenden lezers ongetwijfeld voldoening
schenken.
Deze auteur behoort tot een der meest
productieve problemisten der laatste tijden,
en verscheidene zijner composities ver
schenen reeds in onze rubriek. Waar de
heer Wortman het practische spel slechts
sporadisch beoefent, zijn de motieven zijner
studies bijna immer ontstaan door eigen
vinding, en dragen zij juist daardoor een
zeer origineel karakter. De beide hieronder
gepubliceerde problemen, geven dan ook
weer eens een zeer juist denkbeeld van
'sheeren Wortman's talenten.
Probleem No. 608.
Auteur: J. A. J. Wortman, Hazerswoude.
Ie publicatie.
Stand in cijfers:
Zwart 9 schijven op: 8, 10, 12/14, 16 en
18/20.
Wit 9 schijven op: 22, 27/29, 32, 35 en
38/40.
Wit speelt en wint.
Probleem No. 609.
Auteur: J. A. J. Wortman, Hazerswoude.
lste publicatie.
Stand in cijfers:
Zwart: 9 schijven op: 7, 8, 11, 19, 23/25,
30 en 36.
Wit 9 schijven op: 16, 22, 32, 35, 38, 39,
43, 44 en 47.
Wit speelt en wint.
Oplossingen der beide vraagstukken wor
den gaarne ingewacht tot uiterlijk Dinsdag
20 September a.s., bij den redacteur dezer
rubriek.
Oplossingen pr. No. 603 en 604.
No. 603. B. de Zwart.
Zwart: 8/10, 15, 26, 27 en 40.
Wit: 18, 34, 37, 41, 45, 48 en 50.
Wit wint door: 49—44 (40x49A) -18—12,
(49x46) 12x5 (27—31 B. C. D.), 48—42 enz.
A) Op 40x29 volgt 18—13 (ad lib.) 38
32 gew.
B) Op 2732 volgt 5x37 en 45x34 en
wint.
C) Op 28—31 volgt 48—42 (27—32)
5x26, (46—532 gedw.), 42—37 en 26—37 en
wint.
D) Op 15—20 volgt 48—42 (37—32) 5x37
enz.
Een zeer fraai miniatuur probleem, welk
een schitterende ontleding bevat.
No. 604. J. Stolwijk.
Zwart: 1, 6, 8, 10, 13, 17, 18, 20, 22, 24,
29, 30 en een dam op 50.
Wit: 11, 16, 19, 26, 31, 33, 38/40, 42 en
46/49.
Wit wint door: 4034, 4944, 4741, 26
21, 21x5, 5x3, 3x26.
Een vraagstuk met een aardige en goed
verborgen ontleding.
Beide vraagstukken werden correct op
gelost door: J. Maliepaard, Nieuw Vennep
en H. v. d. Kamp, Lisse.
Uit de partij.
Van hoe groot gewicht soms een zet naar
links of rechts kan zijn, demonstreert on
derstaande stand uit een der competitie
wedstrijden weer zeer duidelijk.
Partij-fragment No. 610.
v
ÉHP
al
JÜ*
Stand in cijfers:
Zwart: 5 schijven op: 4, 13, 16 en 21.
Wit 2 schijven op 15 en 45 en dam op 23.
Zwart speelde in dezen stand 2127 en
wit maakte van deze technische fout ge
bruik door te antwoorden 2337, waar
mede hij de partij won.
Dit was niet noodig geweest. Dat 2127
fout is, wordt duidelijk wanneer men zie;,
dat na 2337 niet 1621 kan volgen we
gens 3726.
Zwart kan dus uitsluitend spelen met
schijf 13. Wit heeft tempi genoeg met
schijf 45 om den dam te kunnen laten
staan.
Op 49 volgt direct 1510 met even
eens winst.
Het is van groot belang na te gaan, of
Zwart dit eindspel tot remise had kunnen
brengen, en we komen dan tot de ontdek
king, dat zwart inderdaad een verdeeling
der punten had kunnen bereiken.
Slechts door in plaats van 2127 te
spelen, 2126. Men ziet, een ruit verschil,
maar welke beteekenis dit heeft, blijkt uit
het verdere spel.
121—26
Zwart kan nu ook schijf 16 in het spel
brengen.
2. 23—37
De beste, om zwart zoo lang mogelijk
het bezetten van veld 36 te beletten.
216—21
3. 45—50 27—27
4. 40—34 27—31
5. 37—32
Deze zet wordt geaaan om zwart tot het
spelen met schijf 13 te dwingen, waardoor
wit tempo wint.
531—36
6. 34—29 13—18
Op 2631 speelt wit natuurlijk 2923
met winst.
7. 29—24 18—22
8. 32—23
Op 29—19 of 20 volgt 22—27, 36—41 met
remise! De witte dam gaat naar 23 en niet
naar 46, want in het eerste geval houdt wit
een kansje, hetgeen hieronder nader js
uitgewerkt. Op 46 volgt onmiddellijk de re
mise door 2631.
826—31
De sterkste; dwingt wit tot 2346.
Op 2319 speelt zwart 2228, 3641 met
remise.
9. 23—46 22—27
Eenige aardige winstgangen zijn moge
lijk:
Zwart: 31—37, 36—41.
Wit: 46x17, 1728, gewonnen voor wit,
want de zwarte dam wordt gevangen.
Dan nog de volgende variant:
Zwart: 4—9, 9—14?, 31—37, 36—41.
Wit: 15—10, 10x19, 46—17, 17x3 met
winst voor wit.
Op 4146 volgt 314 en op 4147 volgt
1914 met winst.
10.?
Wat wit nu speelt, steeds wordt het re
mise: Op 4628 volgt 3732 en 3641; op
24—19 of 20 dam 31—37 en 36—41 met
remise.
De beteekenis van 2126 of 2127 komt
hier dus sterk aan het licht. Het gaat in
hoofdzaak om schijf 16 te kunnen spelen
en schijf 4 te laten staan. Daarop steunt
dit geheele eindspel.
Vervolgens een stand, eveneens uit een
party, waarin wit een schijfwinst of dam
haalt.
Zwart: 2. 7/9, 12/14, 16/20 en 23/26.
Wit: 27, 28, 30, 32, 34/38, 40/43, 45, 46,
48.
In dezen stand speelt wit en wint een
schyf
of haalt dam door:
1.
27—22
18x27
2.
32x21
23x32a)
3.
37x28
16x27
4.
28—23
19x28
5.
30x10
9—14
6.
10x19
13x24
7.
4237 en wint een
schijf.
A.
2.
16x27
3.
34—29
24x22
4.
37—32
25x34
5.
40x18
12x23
6. 32x1 of 3 en wint.
Vraag: Hoe kan men aalbessenvlekken
op een cementen vloer verwyderen?
Antwoord: Bet de vlekken met bleek -
water of bleekpoeder en spoel dit goed weg.
Vraag: Hoe verwijder ik koffievlekken
uit een rose crêpezijde japon?
Antwoord: Deze vlekken zyn moeiiyk
te verwyderen. U kunt de jurk wasschen
in een lauw warm sop van vlokkenzeep.
Vraag: 1. Waarmede kan men koffie
vlekken uit groengrijs Whipcord kleeding
't best verwijderen? (Buitenmodel Militair
uniform).
2. Hoe kan men inktvlekken uit een col-
bert-costuum verwyderen?
Antwoord: 1. Koffievlekken kunt U
in dit geval moeilijk zelf verwyderen.
Stuurt U het pak naar een ntvlekkings-
inrichting.
2. Inktvlekken kunt U probeeren te ver
wyderen met citroenzuur. U legt op de
vlek een paar korrels citroenzuur en drup
pelt daarop warm water. De vlek zal echter
riet geheel verdwijnen en dan is het (in
dien de vlek niet groot is) beter om er
niets aan te doen.
Vraag: Hoe kan men citroensapvlekken
uit een granieten aanrecht verwyderen?
Antwoord: U moet de vlekken schu
ren met heet sodawater en een schuurmid
del.
V r aa g: Waar heeft de weleerw. heer
Nieveen v. Dykum, vroeger kapelaan der
Mon Père-parochie thans zyn parochie?
Welke is de kortste weg daarheen per fiets
en hoeveel K.M.?
Antwoord: Te Egmond aan den Heof.
De route is: Leiden, Sassenheim, Lisse, Hil-
legom, Haarlem, Santpoort, Beverwijk, Cas-
tricum, Egmond-Binnen, Egmond a. d. Hoef.
Afstand 60 K.M.
Vraag: Welke is de kortste weg per
auto van Sassenheim naar Nuenen?
Antwoord, Leiden, Alphen, Woerden,
Utrecht, Jutfaas, Vreeswijk, Vianen, Ever-
dingen, Deil, Waardenburg, Hedel, Den
Bosch, Vught, St. MiChiels-Gestel, St.
Oedenrode, Son, Nuenen. Afstand 145 K.M.
Vraag: Is het bloembollen-surplusfonds
een Rijksinstelling?
Antwoord: Het is een semi-overheids-
instelling, dus eenerzijds een Rijks- ander-
zyds een particuliere instelling.
Vraag: Welke is de mooiste weg van
Zwammerdam naaT Boxtel? Hoeveel K.M.?
Antwoord: Zwammerdam, Bodegra
ven, Woerden, Utrecht, Culemborg, Den
Bosch, Vught, Boxtel. Afstand 97 K.M.
Vraag: Welke is de kortste weg per
fiets van Roelofarendsveen naar Hoens-
broek? Hoeveel K.M.? Wat zyn de kosten
per spoor op vacantiekaart?
Antwoord: Roelofarendsveen, Alphen
aan den Ryn, Bodegraven, Woerden,
Utrecht, Culemborg, Geldermalsen, Zalt-
Bommel, Hedel, 's-Hertogenbosch, Vught,
Boxtel, Best, Eindhoven, Heeze, Weert,
Ittervoort, Echt, Susteren, Sittard, Am-
stenrade, Treebeek, Hoensbroek. Afstand
245 K.M. Een vacantiekaart 3e klasse kost
ƒ4—
249. D? bezem echter moest niets van Langelot hebben.
Langelot had hem al zoo'n hoop narigheid in zijn leven
bezorgd, dat hij het liefst maar wegliep.
250. De bezem gilde eerst heel hard en toen Langelot
hem losliet, zette hy het op een loopen. Dag bezem!, riep
Langelot hem na, wat zal jij van grootmoeder op je kop
krijgen!
