LUCHTVAART
RECHTZAKEN
Het vernielende vuur.
*v
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 12
ATHLETIEK
DE LEIDSCHE SINGELLOOP.
Om den Peter Verhoef-wisselbeker.
Gezien het overweldigende succes van
vorig jaar zal Docos ook dit jaar weder
om den bekenden traditioneelen Singelloop
rond de Sleutelstad organiseeren en wel
op Zaterdag 24 September a.s.
De Leidsche Singelloop kan zich altijd
van de zijde van het publiek in een zeer
groote belangstelling verheugen. Vorig jaar
stonden de geheele stad rond duizenden
menschen opgesteld, en dezen keer zal het
publiek niet minder, ja zelfs in nog grooter
matte opkomen om naar de verrichtingen
van onze athleten te zien.
Het bestuur roept daarom alle athleten.
die maar eenigszins kunnen deelnemen op.
om deze kans te benutten en in grooten
getale aan den start te verschijnen, opdat
op massale wijze kan gedemonstreerd wor
den, wat in de" R. K. Athletiek-Beweging
reeds bereikt is.
Vorig jaar verschenen 20 deelnemers aan
den start, die reeds allen hun toezegging
gaven om ook nu weer deel te nemen. Het
bestuur is echter met dit aantal nu niet
tevreden en hoopt zoo mogelijk het dub
bele te bereiken.
De start heeft plaats om 3 00 uur precies
vanaf Café Royal, Douzastraat.
Voor den Singelloop kunnen inschrijven
alle leden van de bij de F.D.A. aangesloten
bonden. De cracks in de A-klasse en de
nieuwelingen in de B-klasse. Het inschrijf
geld bedraagt 0.40 p. p.
De afstand bedraagt ongeveer 6 K.M. Het
parcours is geheel geasfalteerd en wordt
door de politie afgezet, zoodat van 'het pu-
bliekgeen last kan worden ondervonden.
De start zoowel als de finish hebben
plaats nabij Café Royal, alwaar een ruime
kleedgelegenheid aanwezig is.
Als hoofdprijs is uitgeloofd de Peter Ver
hoef Wisselbeker. Deze beker wordt defini
tief eigendom van den looper, die hem 3
maal achtereen of 5 maal in totaal wint.
De beker werd reeds gewonnen:
in 1929, 1930 en 1931 door W. Vessies,
„D.E.M.", Beverwijk;
in 1932 door J. Dubbelaar „De Bataven",
Leiden
in 1933 door A. van Bakel „De Bataven",
Leiden;
in 1935 door B. Loogman, „Wilskracht",
Alphen aan den Rijn;
in 1937 door J. Dubbelaar „Docos", Lei
den.
Bovendien zullen ter aanmoediging voor
deelname vele andere prijzen, en evenals
vorig jaar voor iederen deelnemer weer een
medaille beschikbaar worden gesteld.
De inschrijvingen moeten vóór 18 Sep
tember geschieden bij H. J. Averdieck,
Melchior Treublaan 4, Leiden, door wien
tevens alle gewenschte inlichtingen worden
verstrekt.
DE PRINS HENDRIK-BEKER
WEDSTRIJDEN.
Zondag a.s. zullen op de Sintelbaan op
het Olympiaplein, te Amsterdam interes
sante athletiekwedstrijden gehouden wor
den. De A. V. 1923 ograniseert daar n.l.
dan in samenwerking met de K. N. A. U.
de wedstrijden om den Prins Hendrikbeker
aan welke wedstrijden tevens het officieus
club-kampioenschap van Nederland ver
bonden is. En het is daarom ditmaal te
meer belangwekkend, omdat de beker
houdster, A. A. C., die eenige jaren vrij
wel onaangevochten het kostbare kleinood
veroverd heeft, thans grooten strijd te
wachten staat van de vereeniging „De
Trekvogels", Den Haag, de club van Osen-
darp, Gebrs. Baumgarten, Wernink, e. a„
dit dit jaar voor het eerst een ploeg kan
opstellen, welke met groote kansen in het
veld treedt. Doch de andere mededingen
de ploegen zijn niet van plan de twee
hoofdgegadigden de punten cadeau te
doen. Ook de andere clubs tellen sterren,
die van de zwakke nummers der genoem
de hoofdcandidaten zullen profiteeren om
hun puntentotaal te vergrooten. De ver-
eenigingen Haarlem. A. V. '26, Gronin
gen, V. en L., Volewijckers, P. S. V., Hel
las en A. V. '23 worden vertegenwoordigd
door enthousiaste jonge athleten, die hun
club wel niet een kampioenschap kunnen
bezorgen, doch die niet zullen nalaten de
favorieten het vuur na aan de schenen te
leggen.
Bovendien komt de Nederlandsche ploeg,
welke tijdens de Europeesche kampioen
schappen te Parijs zoovele groote successen
heeft geboekt, bijna geheel compleet aan
den start. En haar aanwezigheid wettigt
volkomen de mogelijkheid van het vestigen
van nieuwe records. Osendarp, wiens bes
te tijd van het jaar 10.5 sec., te Parijs door
van Beveren verbeterd is met een tijd van
10.4 sec., zal natuurlijk alles in het werk
stellen om dien tijd minstens te evenaren
o? wellicht nog te verbeteren. Baumgarten
is in staat het 400 m. record, en Bouman
het 800 m. record te verbeteren. De Bruijn,
onze beste werper en zekere winnaar van
het kogelstooten en discuswerpen, kan
b.v. ook hier de records om zeep brengen,
en tevens 12 punten plus de punten, welke
zijn clubgenoot Houtzager zal weten te
bemachtigen, aan het puntentotaal van V.
en L. voegen. Men zal ook den fonkel-
nieuwen recordhouder op de horden,
Brasser, aan het werk zien. Ook de snelle
sintelbaan, welke voor deze gelegenheid
met speciale zorg in gereedheid zal wor
den gebracht, zal er toe medewerken, dat
er bijzondere prestaties kunnen worden
geleverd.
De wedstrijden zullen om half twee aan
vangen en reeds om 4 uur beëindigd zijn.
De puntentelling geldt als volgt: de
eerstaankomende 6 punten, nummer twee
5 punten, nummer drie 4 punten, enz. enz.
Tevens staan er eenige dames- en junio
rennummers op het programma, n.l. voor
dames de 4 x 100 m. en de relay-race, het
Nederlandsch kampioenschap waar A. D.
A. en Sagittta, met o.a. Fanny Koen en
Ali de Vries in uitkomen, en voor de ju
niores de 800 meter.
MOTORRITDEN
INTERNATIONALE TERREIN-
WEDSTRIJDEN OP DUINRELL.
De eerstvolgende terreinwedstrijden op
het landgoed Duinrell te Wassenaar welke
plaats vinden op Zondag 2 October azul
len ditmaal een internationaal karakter
verkrijgen.
De M.C. „Wassenaar en Omstreken" heeft
zich in verbinding gesteld met de Motor
Union Louvaniste, de bekende organisatrice
van de „Motorcross Brabangon" en de voor-
loopige toezegging gekregen dat een acht
tal Belgische Terrein-coureurs naar Duin
rell zullen komen.
De volgende bekende rijders zijn tot dat
doel uitgenoodigd:
Grizzly, Ickx en Hubar. het officieele
Belgische Sarolea team; Pé, Fr®hay en
Geminick, het officieele Belgische Gillet
team; Borré op F.N. en verder nog van Mal-
In verband met de klacht van „toeschou
wer" betreffende estafette „Dwars door
Leiden" wensch ik op te merken, dat onze
organisatie had gezorgd aile athleten op
tijd startklaar op hun plaatsen te hebben.
Geheel en al buiten de schuld van deze or
ganisatie kwam er op dat moment plotse
ling een onvoorziene moeilijkheid te ver
werken en „toeschouwer" hau beter gedaan
eerst te informeeren of Uw verslag te raad
plegen alvorens te beschuldigen.
Betreffende het opvangen van de 110
loopers; hiervoor waren zekei 3 a 4 bussen
noodig geweest, die zich achter den laatsten
looper hadden moeten begeven. Tijdens het
instappen bij de eerste wisselpunten waren
deze bussen zeker midden in de menschen-
massa terecht gekomen, waardoor het ge
stelde doel ook niet bereikt zou worden.
Zulk een overigens te kostbare maatregel
lijkt mij dus volkomen onpractisCh. Wel zal
eventueel voortaan gezorgd worden, dat de
athleten direct na het beëindigen van hun
400 M. in het bezit komen van hun trai
ningspak. Voor het terugwandelen naar de
kleedgelegenheid dat centraal gelegen is
bestaat dan verder geen enkel bezwaar.
Overigens zijn wij niet benieuwd naar het
cijfer, dat „toeschouwer" betreffende onze
leiding wenscht te stellen, doch blijven vat
baar voor eerlijke en gezonde critiek.
Met beleefden dank voor de plaatsing
Namens het bestuur
„A.V. Holland"
C. Guldemond,
voorzitter.
aeghem, de bekende organisator van de In
ternationale Driedaagsche.
Het ligt in de bedoeling uit deze men
schen een landenteam samen te stellen,
dat dan een officieel Nederlandsche team
als tegenstander zal krijgen.
Dit zal de eerste maal worden dat Belgi
sche terrein rijders naar Nederland komen,
zoodat op Duinrell op 2 October a.s. buiten
gewoon interessant belooft te worden.
VLIEGTOCHT VAN SAN DIEGO NAAR
HONOLULU.
Een eskader van 17 Amerikaansche vlieg-
booten heeft een vlucht volbracht van
San Diego (Californië) naar Honolulu in
een recordtijd van 17 uur en 30 minuten.
KANTONGERECHT TE ALPHEN
AAN DEN RIJN.
M. en R. wet en Reglement: J. Th. v. B.,
Zoeterwoude 2.50 ink. t. s. A. N. de G.,
Leiden 1.50 subs. 2 dagen A. N. de
G., Leiden 2.503 dagen; C. C. Rot
terdam, A R., D. B„ Leiden en J. E. S. Bo
degraven allen 2 of 2 dagen; J. K„ Lei
den, C. v. d. S., C. de R„ Leiderdorp, C. V.
Den Haag en H. Th. W. Leiden allen 1.50
subs. 2 dagen; A. J. K„ Rijnsaterwoude
2.50 subs. 3 dagen; R. P. S„ Wassenaar
idem; C. P. de G„ Wassenaar 2 maal idem;
A. R„ 1 of 1 dag.
Jachtwet: P. B„ 3 maal 2.50 subs. 3
dagen.
460 Sr.: D. H. te Rijswijk Z. H. 2 subs.
2 dagen.
426 Sr.: Ch. K. te Amsterdam 3.50 subs.
4 dagen; P. O., idem 4 subs. 4 dagen; J.
L. L. D., idem 2.50 subs. 1 wk t. s.
Visscherijwet: J. J. D. P. v. K., Den.
Haag 3 subs. 3 dagen v. v. hengel; J. v.
L., Den Haag 2 maal 2.50 subs 2 dagen
idem; D. J. C. J., idem, idem idem.
M. en Ra verord. van Nieuwvesen: A.
v G., 2 subs. 2 dagen.
A. P. V. van Alphen: H. B„ zonder bek.
woonplaats 3 subs. 3 dagen; D. J. K. te
Leiden 1 subs. 1 dag.
A. P. V. van Koudekerk: O. J. S. te
Leiden 1 subs. 1 dag; H. J. v. d. L„ zon
der bek. woonplaats 2 subs. 1 dag.
A. P. V. van Nieuwkoop: R. B„ zonder
bek. woonplaats 1 subs. 1 dag.
DE FILM RECONSTRUEERT
Ieder normaal ontwikkeld mensch weet,
dat Rome is afgebrand nadat Keizer Nero
in een waanzinnigen roes van macht en ty
rannic de stad op zijn bevel had laten aan
steken. Dat geschiedde in het jaar 68 na
Christus en de faam yan dezen brand is
tweeduizend jaren blijven voortleven. Het
is begrijpelijk, dat deze monsterachtige mis
daad, waardoor honderden om het leven
zijn gekomen, niet in de vergetelheid is
weggezonken, maar tevens neemt ieder on
willekeurig aan, dat dit een der grootste
branden zou zijn geweest, welke de mensch-
heid ooit hoeft gekend.
Dit is onjuist. Omstreeks het begin onzer
jaartelling waren de steden uit den aard
der zaak belangrijk kleiner dan thans. De
roem van Rome, Athene, Sparta, Babylon,
Carthago, enz. bestaat in het feit, dat zij
zoo groot waren, gerekend naar de toen
malige verhoudingen. Maar geen dezer ste
den bereikte honderdduizend inwoners, vele
bleven daar aanzienlijk onder. Een brand
richtte enorme verwoestingen aan, omdat
er geen brandweer bestond en de blusch-
middelen uit niets anders dan emmers be
stonden, terwijl nimmer vooraf voorzie
ningen waren getroffen in den vorm van
bouwvoorschriften e.d.
Niettemin was het brandgevaar geringer.
Twee belangrijke elementen van brandge
vaar: gas en electriciteit ontbraken. En af
gezien daarvan werd vooral in de war
me landen veel minder vuur gebruikt
dan thans. Brak echter eenmaal het vuur
los, dan was er ook geen houden aan. Twee
der veelvuldigst voorkomende oorzaken
van brand waren: bliksem-inslag en brand
stichting.
Een tweede groote brand, die in 's men
schen heugenis is blijven voortleven als
een ramp zonder weerga, was die van Lon
den. Zij vond plaats in 1666 en v/as van
véél grooter omvang dan de brand van
Rome. Het klassieke Rome immers was na
genoeg geheel van steen gebouwd, terwijl
het 17e eeuwsche Londen voor driekwart
van hout was. Ook was Londen grooter,
dichter bevolkt en weerloozer; deze ramp
is zonder twijfel veel en veel ernstiger ge
weest, zij het ook, dat zij niet door een
laffe misdaad werd veroorzaakt.
Tenslotte spreekt men nog immer van
den grooten brand van Moskou in 1812, die
werd aangestoken uit vaderlandsliefde. De
Russen zagen geen andere mogelijkheid om
Napoleon met zijn „Grande Armée" te ver
drijven en grepen deze wanhoopsdaad aan.
Zij slaagden en werd gevolg door Napoleons
aftocht, die de eigenlijke oorzaak van zijn
lateren val is geweest en waarbij de ne
derlagen van Leipzig en Waterloo feitelijk
slechts het naspel zijn geweest. Deze brand
heeft betrekkelijk weinig menschenlevens
gekost, wijl de bevolking de stad reeds had
verlaten en de slachtoffers dus in groote
hoofdzaak alleen onder de Franschen
moesten worden gezocht.
Deze drie zijn „de" drie groote branden,
waar de historie van gewaagt. Daarnaast
zijn nog ettelijke rampen te noemen, die
eveneens grooten omvang verkregen, zoo
als de branden van Ween en (1875), Stock
holm (1876) en dergelijke, maar zij wa
ren alle kleiner, hoe verschrikkelijk ook op
zichzelf.
En nu is het merkwaardige, dat wan
neer wij onze gedachten over dit onderwerp
laten gaan wij den grootste aller bran
den, de vreeselijkste en meest tragische en
fatale, vergeten. Dat was de derde brand
van Chicago in het jaar 1871. Chicago had
op dat tijdstip een bevolking van 334.000
inwoners (wat toen en enorm cijfer was)
en was vrijwel geheel van hout opgetrok
ken. De stad was ordeloos en dicht opeen
gedrongen gebouwd en zelfs groote, repre
sentatieve gebouwen waren van hout, wijl
men deze bouwstof gratis kon krijgen uit
de uitgestrekte woelen rondom.
Nadat een koe ew stallantaren had om-
geschopt, ontstond in een volkswijk het
vernietigende vuur, dat de gansche stad in
de asch legde. Destijds bezat Chicago reeds
een brandweercorps met vijftien spuiten,
JAN TEULINGS
EN ANNIE VAN
DUYN in de
nieuwe Neder
landsche film
„Drie wenschen",
welke binnenkort
in het Casino-
theater alhier zal
worden vertoond.
HANS ALBERS, de Duitsche karakterspeler
in de groote film „F.P. antwoordt niet",
waarvan deze week een reprise gaat.
maar dit stond machteloos tegenover deze
catastrophe.
Wat nu den brand van Chicago tot zulk
een grenzenloos onheil heeft gemaakt, was
de omstandigheid, dat deze stad aan den
over van het enorme Michigan Meer (vele
malen grooter dan de Zuiderzee) is ge
bouwd en dat de wind de bevolking het
water indreef. D.w.z. de wind dreef de
vlammen Noordwaarts en slechts een klein
deel der bevolking kon aan de landzijde
ontkomen, alle overigen moesten door den
verzengenden gloed het water in. Niet min
der dan een derde deel der bevolking, meer
dan honderdduizend ingezetenen kwamen
om en zulk een ramp is zonder weerga,
daarbij vergeleken zijn alle vorige bran
den slechts kinderspel geweest.
Kunnen wij ons zulk een ramp eigenlijk
wel voorstellen? Het cijfer 100.000 is zoo
gemakkelijk neergeschreven, maar kunnen
wij het ons voor oogen stellen? Ja, er is
één uitdrukkingsmiddel, waardoor dit mo
gelijk is: de film. Zij alleen heeft het recon-
strueerend vermogen, ons duidelijk te ma
ken, wat zulk een gebeurtenis inhoudt.
Maar welk een taak om, zooals thans de
20th Century-Fox, onder productieleiding
van Darryl F. Zanuck, heeft ondernomen,
deze ramp af te spiegelen! De film „In
Oud Chicago" (die bovendien nog heel wat
méér biedt, dan dezen brand alleen) heeft
deze gigantische taak aangedurfd en tot een
goed eind gebracht, als een staal van 20e
eeuwsche techniek, een voorbeeld van he-
dendaagsche filmproductie.
De regisseur hiervan was Henry King,
maar hij had naast zich en dit wijst wel
op den specialen aard van deze gebeurtenis!
een „regisseur voor het vuur", H. Bruce
Humberstone. Alleen al de opnamen van
den brand namen maanden in beslag en
het resultaat is dan ook een reconstructie
op ware grootte.
Waarbij wij ons toch even rekenschap
moeten geven van het feit, dat zooiets mo
gelijk is!Dat men in staat is, een der
grootste rampen, welke de menschheid in
twintig eeuwen heeft getroffen, weer te ge
ven in vollën omvang en op ware grootte,
volkomen natuurgetrouw. Welk een ein
deloos materiaal is dit voor ieder, die stu
die maakt van beschavingsgeschiedenis,
sociologie en nog tal van andere onderwer
pen! Natuurlijk: het valt niet te ontkennen,
dat zulk een film duidelijk een sensatio-
neelen kant bezit, maar daarnaast treedt
een gansche reeks factoren op, die haar
stempelen tot een document van groote
waarde. Dit temeer, wijl men dit
filmwerk heeft opgebouwd aan de hand
van minitieuse onderzoekingen, waarbij
„The Chicago Historical Society" de we
tenschappelijke leiding heeft gehad.
Er bestaat onloochenbaar een neiging,
gedachteloos te zeggen, dat het „maar een
film" betreft en dat ze in den* bioscoop
„wel zoovéél" kunnen vertoonen. Maar dat
is om-echt tegenover de enorme studie, wel
ke dit filmwerk inhoudt en de enorme
diensten, welke het bewijst tegenover ieder
en elkeen, die zich wil oriënteeren nopens
de groote catastrophen, die de menschheid
hebben- geteisterd.
NIEUWE VERSIE VAN „UNDERWORLD".
Paramount gaat een nieuwe versie ver
vaardigen van de prachtige oude film „Un
derworld", een van Josef von Sternberg's
eerste successen. Robert Florey zal thans
de regie voeren, en de fameuze karakter-
speler Akim Tamiroff zal de rol spelen
die vroeger door George Bancroft vertolkt
werd, en dezen acteur op slag beroemd
maakte. Gail Patrick krijgt de rol van
Evelyn Brent, en Lloyd Nolan die van
Clive Brook.
.ALS IK KONING WAS....
Meldden wij onlangs dat Basil Rathbone
was gekozen voor de rol van Lodewijk XI
in Paramount's verfilming van „If I were
King", beter bekend als „The Vagebond
Kin", de bekende operette, die door den
grooten Frank Lloyd in scène gezet wordt,
en waarin Ronald Colman de figuur van
Frangois Villon uitbeelt, thans zijn ook
eenige van de vrouweijlke hoofdrollen
vastgesteld. Frances Dee en Erin Drew zijn
namelijk geëngageerd respectievelijk voor
de rollen van de Prinses, die in de vroegere
versie door Jeanette MacDonald werd ge
speeld, en voor die van Huguette, het volks
meisje, dat door Lilian Rotn werd gecre-
eerd. De film zal naar alle waarschijnlijk
heid in Technicolor worden opgenomen.
„VLIEGRAMP" IN CALlFORNIë.
De bewoners van de San Fernando val
lei in Californië hebben dezer dagen ette
lijk malen de politie gealarmeerd met het
bericht dat een vliegtuig brandend was
neergestort. De poiltiemannen gingen di
verse malen op onderzoek uit, doch van
een wark was niets te bespeuren. Het bleek
eindelijk dat wat men voor een werkelijk
ongeluk had aangezien slechts een getru-
queerde catastrophe was geweest ten bate
van William Welmann's camera's, die ge
vechtsscènes voor Paramouts luchtvaart-
epos „Men with Wings" opnamen. Paul
Mantz, in een voorhistorische Nieuport
tweedekker had eenige malen Frank Clarke
met zijn Fokker uit 1915 „neergeschoten".
Dit toestel was uitgerust met een appara
tuur, die op een manoeuvre van den be
stuurder geweldige rookwolken en vlam
men produceerde. De Technicolor-camera's
namen het „neergestorte" vliegtuig op, doch
vlak bij de aarde gekomen koos Clarke
weer het luchtruim. Het eigenlijke neer
storten wordt later apart opgenomen, als
alle opnamen voltooid zijn en het toestel
niet meer noodig is. Fred MacMurray, Ray
Milland en Louise Campbell spelen de
hoofdrollen in „Men with Wings".
Lucien Baroux, Albert
Prejean, Danielle Dar-
rieux in de Nova-film
„Een reuze type".
