Belangrijke concessie van
Praag
Volledige inwilliging der acht eischen
van Karlsbad?
N
Tilbury door trein
gegrepen
Een langdurige
ministerraad
BINNENLAND
Laiad- en Tmnboasw
AGENDA
SPR00KJEST0CHT
DINSDAG 6 SEPTEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Abonnementsprijs: voor Leiden 19
cent per week; 2.5Ü per kwartaaL
Bij onze agenten 20 cent per week;
2.60 per kwartaal. Franco per post
2.95 per kwartaaL Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïlL
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
V2
EOE WORDT HET WEER?
WEINIG VERANDERING.
De Bilt seint:
Verwachting: Zwakke tot matige, Wes
telijke tot Zuid-Westelijke wind, zwaar
bewolkt tot betrokken, tijdelijk regen, wei
nig verandering in temperatuur.
Hoogste barometerst.: 766.3 te Stensele.
Laagste barometerst.: 755.5 te Memel.
De depressie in het Westen dringt zeer
langzaam door en bracht op de Britsche
Eilanden slechts weinig regen. De statio
naire depressie in het Oosten blijft tot in
cnze omgeving het weer beheerschen en
gaf nog veel regen in West-Duitschland.
Te Hannover viel in het laatste etmaal ge
middeld 36 m.m. Het gebied van hoogen
luchtdruk in het Zuid-Westen nam in be-
teekenis af en trekt zich geleidelijk terug,
dat over het Noord-Oosten van het waar
nemingsgebied houdt stand. In het Oost-
Zeegebied blijft de lucht betrokken en
evenzoo in het Noorden en midden van
Duitschland. Het regengebied strekt zich
naar het Zuiden over Schwarzwald en tot
Zwitserland uit. Ook in Frankrijk en Zwit
serland is het weer niet meer zoo mooi en
is de bewolking toegenomen. Behalve in
het Oostzeegebied is het weer overal koel.
Verwachting van het weer van
hedenavond zeven uur tot morgen
avond zeven uur:
Zwakke tot matige Westelijke
tot Zuid-Westelijke wind, zwaar
bewolkt tot betrokken, tijdelijk
regen, weinig verandering in tem
peratuur.
LUCHTTEMPERATUUR.
15.5 gr. C.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Woensdag 7 Sept.
coorm. 2 en nam. 2.24 uur.
WATERTEMPERATUUR.
16 gr. C.
Maan onder 17.50 uur Dinsdagnamiddag.
Maan onder 3.46 uur Woensdagochtend.
De drie inzittenden gedood
Vanochtend omstreeks half elf is op
den onbewaakten overweg te Hasselo,
onder de gemeente Hengelo (O.), bij
het café Pentrop, een vreeselijk onge
luk gebeurd.
Een tilbury, die bestuurd werd door
den ruim zeventigjarigen landbouwer
J. Welberg uit Hasselo, is door den
trein uit Hengelo gegrepen. In den wa
gen zaten de even oude echtgenoote
van Welberg, en het zesjarige klein
dochtertje, Maria Weghorst uit Has
selo. De drie menschen werden op slag
gedood.
KINDERVERLAMMING
In de Betuwe is een geval van kinder
verlamming geconstateerd bij het 10-jarig
dochtertje van het hoofd der Nederduitsch
Hervormde School te Opheusden.
In verband daarmede is deze school ge
sloten.
Te Eibergen is bij een 4-jarig jongetje
kinderverlamming geconstateerd.
In de gemeente Waddinxveen zijn de
laatste dagen twee nieuwe gevallen van
kinderverlamming geconstateerd, resp. bij
jongetjes van elf weken en acht maanden
oud.
Het aantal gevallen in die gemeente be
draagt thans negen.
Deiinilieve voorstellen te
wachten
Gisteren zijn'de Tsjechische ministers in
vergadering bijeen gekomen en hebben
zij langdurig beraadslaagd over het Sude-
ten-Duitsche probleem.
Na afloop van de beraadslagingen is een
communiqué uitgegeven, waarin wordt
medegedeeld, dat de ministers besloten heb
ben, een definitief plan op te stellen, dat
zoo spoedig mogelijk aan de Sudeten-
Duitsche partij zal worden voorgelegd.
Reuter verneemt van gezaghebbende
zijde, dat het nieuwe voorstel der Tsjechi
sche regeering de Sudeten-Duitsche eischen,
vervat in de acht te Karlsbad verkondigde
punten, vrijwel volledig inwilligt.
DE BETEEKEN1S VAN HET
COMMUNIQUE.
Naar Havas uit Praag meldt, is het zoo
juist gepubliceerde communiqué van zeer
groote beteekenis. De nieuwe door de re
geering uitgewerkte voorstellen, die aan
de Sudeten-Duitsche partij zullen worden
voorgelegd, worden er definitief in ge-
roemd. Het is een groot woord aan den
vooravond van Neurenberg. Om er de ge-
heele draagwijdte van te begrijpen, moet
men zich volgens Havas de laatste ge
beurtenissen herinneren:
Gwatkin heeft Zondag door tusschen-
komst van Henlein het antwoord ontvan
gen op het door Runciman op Hitier ge
daan beroep. Runciman heeft Maandag een
langdurige bespreking gehad met presi
dent Benesj en de ministerraad, waarin
het communiqué werd uitgewerkt, werd
voorgezeten door Benesj.
Men kan dus zeggen, dat de ministerraad,
tenzij het de raadgevingen der Engelschen
heeft veronachtzaamd, voorstellen heeft op
gesteld, die door Runciman zijn goedge
keurd. Aangezien deze voorstellen defini
tief worden genoemd, moet Runciman van
meening zijn geweest, dat de regeering te
Praag bij haar concessies niet verder kon
gaan.
Onder deze omstandigheden is het
van belang te weten of de Sudeten-
Duitschers, wien deze voorstellen
zeer zeker bij de geheime bespre
kingen der laatste dagen zijn mede
gedeeld, het er mede eens zijn.
Indien dat het geval is. staat men
voor een regeling.
Indien dat niet het geval is, staat
men voor een kwestie van geweld.
De aanwijzingen, welke men hier
DANK VAN H. M. DE KONINGIN AAN
DE HAAGSCHE BURGERIJ.
De burgemeester van den Haag ontving
van H. M. de Koningin onderstaand tele
gram.
„Burgemeester van 's-Gravenhage.
Op het oogenblik van mijn vertrek naar
Amsterdam verzoek ik u, mijnheer de bur
gemeester, mijn zeer hartelijken dank te
willen overbrengen aan de burgerij voor
de luisterrijke viering van mijn achtenvijf
tigsten geboortedag en aanvaarding der re
geering van veertig jaar geleden.
De mij door zoo talloos velen gebrachte
aubade, de begroeting door vereenigingen
en bevolking, de schitterende optocht, de
prachtige versiering en verlichting van de
stad, de indrukwekkende avondvoorstelling
mij door het gemeentebestuur aangeboden,
hebben op mij een onvergetel ijken indruk
gemaakt en zullen tot mijn schoonste her
inneringen blijven behooren.
WILHELMINA".
VREUGDEVUREN LANGS DE NEDER-
LANDSCHE KUST
Prof. van de Bilt spreekt op het
Scheveningsche strand.
Op grootsche wijze heeft de Nederland-
sche jeugd Koningin Wilhelmina aan den
vooravond van den nationalen feestdag ge
huldigd. Niet minder dan 225 vreugdevuren
zijn gisteravond langs de Nederlandsche
kust, de grenzen en in de provinciale
hoofdsteden ontstoken en vele duizenden
jongeren hebben door hun medewerking
en aanwezigheid deze symbolische daad
luister bijgezet.
Op het Scheveningsche strand is het
vuur voor het seinpostduin ontstoken en
behalve de talrijke jongerenorganisaties,
die om het vuur geschaard stonden, wa
ren duizenden kijkers op de Boulevard
aanwezig.
De deelnemers verzamelden zich om 8 uur
en daar verkrijgt, geven neiging
tot de gedachte, dat de eerste on
derstelling goed is. Onder den druk
van Engeland zouden de Tsjechen
dus hebben toegegeven.
Men heeft dienaangaande nog geen en
kele bijzonderheid, doch de beginselvastheid,
door verschillende Sudeten-Duitsche lei
ders Zondag uitgesproken, laat te deze
opzichte geen twijfel. De Sudeten hebben
verklaard niets van hun te Karlsbad op
gesomde eischen te laten vallen.
De ministerraad te Praag heeft ongeveer
vier uren geduurd. Men verwacht, dat van
daag nieuwe onderhandelingen zullen wor
den gevoerd. Morgen is. dan een definitief
communiqué te verwachten.
WAT DE NIEUWE VOORSTELLEN
BEHELZEN.
In doorgaans goed ingelichte kringen
wordt vernomen, dat de beginselen, waar
op de voorstellen der Tsjecho-Slowaaksche
ïegeering aan de Sudeten-Duitschers zijn
gebaseerd, de volgende zijn:
1. Toekenning van territoriaal zelfbe
stuur.
2. Erkenning van de volkomen gelijk
heid van status.
3. Erkenning van de gelijkheid der talen.
Deze punten voldoen aan de principieele
voorwaarden, die de Sudeten-Duitsche ver
tegenwoordigers Kundt en Sébekówsky
gesteld hebben, toen zij aandrongen op
voorafgaande aanvaarding hunner grond
beginselen alvorens de onderhandelingen
over de bijzonderheden voort te zetten.
Een feit is, dat de Sudeten-Duitschers,
niettegenstaande hun beweringep over ter
rorisme en onderdrukking, zich in het Su
deten-Duitsche gebied reeds grondig hebben
kunnen organiseeren. Zij hebben om zoo
te zeggen schijnministeries en de gisteren
gedane aankondiging van een nationaal
bureau voor de openbare gezondheid was
kenmerkend voor de grondigheid hunner
plannen. Zij beschikken ook over een
politie-organisatie, „Freiwiilige Schutz-
bund" genaamd, welke op denzelfden leest
geschoeid is als de S.S. in Duitschland.
Verder zijn al hun motorvqertuigen inge
schreven voor gebruik in dienst van de
partij.
Er wordt te Praag nog op gewezen, dat
hetgeen Hodza vanmiddag aan Kundt zal
voorleggen niet anders is dan bepaalde be
ginselen, die de uitwerking mogelijk ma
ken van de geheele omlijsting van de re
organisatie in den staat, en dat er geen
sprake is van een plan.
De aanvaarding door de Sudeten-Duit
schers wordt vrijwel zeker beschouwd,
daar de drie reeds genoemde beginselen
de hoofdtrekken vormen van de eischen
van Karlsbad. Men verwacht dan ook, dat
de bijeenkomst van vandaag tot overeen
stemming zal leiden omtrent de vraag,
wanneer en waar de onderhandelingen
over de details zullen worden voortgezet.
aan de noordzijde van de visschershaven,
vanwaar zij met de muziek van het jonge-
liedenmuziekcorps „Juliana" aan het hoofd,
naar het starnd marcheerden. Daar waren
inmiddels reeds aangekomen de wethouder
van onderwijs, prof. van der Bilt, die de
jongeren zou toespreken, alsmede de voor
zitter en de secretaris van het comité ter
luisterrijke viering.
Nadat het vuur door de padvinders was
aangestoken, hield prof. van der Bilt een
korte rede, welke door middel van luid
sprekers overal in den omtrek van het
strand en de boulevard te volgen was.
De wethouder wees erop, dat thans over
al in het land de jongeren uiting geven aan
hun liefde voor ons Vorstenhuis. Is het
eigenlijk wel noodig, aldus spr., den jonge
ren de beteekenis van Oranje voor Neder
land te schetsen, want hebben zij bij de
vaderlandsche geschiedenis daar al niet ge
noeg over geleerd? Aan de hand van de
geshiedenis, van Willem den Zwijger af,
ging spr. na, welke zegeningen het Huis
van Oranje ons land heeft gebracht, waar
bij hij vooral op de godsdienstvrijheid en
andere grondrechten wees.
Het tooneelstuk 1813, dat in deze dagen
wordt vertoond, geeft zoo juist weer, hoe
Oranje voor Nederland en hoe Nederland
voor Oranje leeft.
Prof. van der Bilt releveerde voorts de
woorden van de thans jubileerende Vor
stin, haar trotsche woorden: „Wij willen
onszelf zijn en blijven", en de woorden in
haar laatste radiorede, in het bijzonder ge
richt tot de jongeren. Evenals haar voorva
deren is Koningin Wilhelmina voor ons land
een zegen.
De vlammen, aldus besloot spr., die over
het geheele land branden, symboliseeren de
liefde der jongeren voor Oranje. Deze
vlammen zullen spoedig dooven, nooit ech
ter zal de liefde dooven voor ons vorstelijk
Huis. Spr. eindigde met een leve de Ko
ningin, leve Prinses Juliana, leve Prins
Bernhard en leve Prinses Beatrix, met wel
ke woorden alle aanwezigen luide instem
den, evenals met het Wilhelmus, dat het
muziekcorops daarna ten gehoore bracht.
Langen tijd bleef men vervolgens nog op
strand en boulevard kijken naar het vreug
devuur, totdat de laatste vonken daarvan
verdoofd waren.
DINER VOOR DE INDISCHE VORSTEN
IN DE RIDDERZAAL.
Op 14 September biedt de Nederlandsche
regeering aan de Indische zelfbestuurders
en aan de deputaties van zelfbestuurders
uit de Javaansche Vorstenlanden een diner
aan, dat zal worden gegeven in de Ridder
zaal. Voor dit diner zijn ongeveer 150 per
sonen uitgenoodigd, o.a. alle ministers, de
ministers van staat, de oud-gouverneurs-
generaal van Ned. Oost-Indië, de leden van
de koloniale afdeeling van den raad van
state, de Indische experts van de Eerste en
Tweede Kamer, hoofdambtenaren van het
departement van koloniën, de chef van den
marinestaf, de chef van den generalen staf,
de commandant van het veldleger, de com
mandant van de marine te Den Helder, de
commandant van de koloniale reserve te
Nijmegen, Indische oud-gouverneurs, een
oud-legercommandant uit Ned. Oost-Indië,
een oud-vice-president van den Raad van
Indië, en verder eenige particulieren, zoo
als de president van de Nederlandsche
Bank, de president-directeur van de Ne
derlandsche Handelsmaatschappij, en de al
gemeen-secretaris van het Koloniaal In
stituut te Amsterdam.
VREEMDELINGEN IN NEDERLAND
NIET MEER ALS ADVOCAAT
TOEGELATEN.
Reeds verkregen bevoegdheid tot 1 Januari
1942 geldig.
Blijkens het in St.bl. 251 afgekondigd
Kon. besluit, dat met 1 dezer in werking
is getreden, is een belangrijke wijziging ge
bracht in het Reglement no. Ill van orde
en discipline voor de advocaten en procu
reurs.
Voortaan zal n.l. ieder, die, na aan een
rijks- en daarmede gelijk gestelde Neder
landsche Universiteit in de rechten te heb
ben gestudeerd en hetzij den graad van
doctor in de rechtswetenschap of in de
rechtsgeleerdheid, hetzij de hoedanigheid
van meester in de rechten te hebben ver
kregen, het verzoek indient, als advocaat te
worden ingeschreven, de noodige stukken
tot staving van zijn Nederlanderschap of
Nederlandsch onderdaanschap moeten over
leggen. Uitdrukkelijk is in het thans afge
kondigde Kon. besluit bepaald, dat vreem
delingen niet als advocaat in Nederland
kunnen worden ingeschreven.
Wat de reeds verkregen bevoegdheid be
treft, bepaalt een nieuw 3e lid van art. 47:
„Vreemdelingen, die vóór 1 September 1933
als advocaat waren ingeschreven, of als
procureur waren toegelaten, behouden tot
1 Januari 1942 de bevoegdheid, om als zoo
danig te fungeeren. Zoodra deze bevoegd
heid eindigt, worden zij, op requisitoir van
het Openbaar Ministerie, van het tableau
geschrapt".
Dit besluit is voortgekomen uit het se
dert eenige jaren duidelijk in de Neder
landsche advocatuur naar voren gekomen
streven tot het behoud van een nationale
balie aldus de „N. R. Crt.".
JEUGDWERKLOOZENZORG
Op Maandag 12 September begint het
Werkkamp op „Vredesteyn" te Egmond
Binnen.
Dit kamp duurt 8 weken, deelname is ge
heel kosteloos.
Elk R.K. werklooze van minstens 16 en
hoogstens 24 jaar is hartelijk welkom.
Men kan zich aanmelden bij de plaatselij
ke Commissie voor Jeugdwerkloozenzorg óf
zoo deze niet bestaat rechtstreeks bij
de Kampcommissie „Vredesteyn", Stadhou
derskade 55, Amsterdam Zuid.
BLOEMBOLLEN-UITVOER NAAR
DUITSCHLAND.
Alg. Vereeniging vraagt verruiming.
De Algemeene Vereeniging voor Bloem
bollencultuur te Haarlem heeft zich met
een adres tot den Raad van Ministers ge
wend, waarin zij er op wijst, dat het zich
laat aanzien, dat dit jaar de overschotten
van bloembollen, in het bijzonder van tul
pen, zeer groot zullen zijn, welke zullen
moeten worden opgekocht door het Bloem-
bollensurplusfondS; de geldmiddelen daar
voor moeten worden opgebracht door de
bloembollenkweekers zelf. In tegenstelling
tot vele andere agrarische bedrijfstakken,
die een dergel ijken opkoop financieren met
gelden uit het Landbouwcrisisfonds, is
voor den opkoop der overschotten op het
bloembollenbedrijf zelf een heffing gelegd
van maximaal 24 procent, berekend naar
de minimumprijzen, terwijl daarnaast nog
de mogelijkheid is geopend om zeer zwa
re gratis-inleveringen ter verkleining van
de overschotten te vragen. Voor tulpen
kunnen b.v. deze inleveringen een waarde
van 9 per Are beloopen.
Deze zeer strenge maatregelen, noodza
kelijk, omdat het bloembollenbedrijf voor
dezen opkoop niet over gelden uit het
Landbouwcrisisfonds kan beschikken
drukken zwaar op het bedrijf. Een export
verruiming zou de mogelijkheid bieden om
deze lasten voor het vak wat te verlichten.
In het bijzonder wordt hierbij gedacht aan
den export van bloembollen naar Duitsch-
l<md, waarvoor dit jaar, in verband met
de ongunstnge ontwikkeling der clearing-
rekening, een kleiner contingent dan vorig
jaar is beschikbaar gesteld.
Adressante dringt er bij de regeering
met den meesten nadruk op aan te wil
len bevorderen, dat het contingent voor
export van bloembollen naar Duitsch
land voor het vierde kwartaal 1938
Gemeentel. Aankondigingen
UITBREIDINGSPLAN.
De Burgemeester van Leiden brengt ter
algemeene kennis, dat een plan tot her
ziening van het plan van uitbreiding voor
de gemeente Leiden, ten aanzien van gron
den, gelegen ten Noord-Westen van den Ka-
naalweg en begrensd door den Kanaalweg,
den Trekvliet, de trambaan LeidenVoor
schoten en den spoorweg LeidenWoerden,
met ingang van 7 September a.s. tot en
met 20 September d.a.v. voor een ieder ter
inzage zal liggen ter gemeente-secretarie
(afd. Algemeene Zaken).
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
Leiden, 6 September 1938.
795
LEIDEN.
Dinsdag: Politie Muziek Gezelschap, Jubi
leum-concert in Oud-Hortuszicht,
8 uur..
De avond-, nacht en Zondagsdienst der
apotheken wordt van:
Z a te r da g 3 Sept. 's avonds 8 uur
tot en met Vrijdag 9 Sept. a.s. waar
genomen door de apotheken: J. E. M. ten
Dijk, Haven 18, tel. 85 en A. J. Donk, Doe-
zastraat 31, tel. 1313, echter met dien ver
stande dat a.s. Z aterdag 3 Sept.
van 's morgens 8 tot 's avonds alléén
waarneemt: apoth. Duyster, N. Rijn 18, tel.
523 en Dinsdag 6 Sept. (Nationale
feestdag) alléén: apotheek Boekwijt, Bree-
straat 74, tel. 552.
Voor Oegstgeest: Mej. J. Doedens, Wil-
helminapark 8 tel. 274.
naar ROTTERDAM wegens enorm
succes ook Woensdag- en Donder
dagavond om 7.30 n.m. vanaf de
Beestenmarkt ad f. 1.50 p. persoon
PLAATSBESPREKEN GRATIS
ELTAX 666 - Stationsweg 47a
wordt vergroot, teneinde de zware las
ten van het zelf financieren van de
voor het bloembollenbedrijf getroffen
maatregelen, ietwat te verlichten.
Zij acht het belang hiervan te grooter
omdat uit een verkleine export van bloem
bollen naar Duitschland blijvende nadee-
len zullen voortvloeien.
In tegenstelling met vele andere agra
rische producten is het bij bloembollen zoo,
dat een gedeelte van het afzetgebied, dat
verloren is gegaan, slechts met groote
moeite en hooge kosten kan worden terug
gewonnen. In het bijzonder ontstaat in
Duitschland het gevaar dat de afnemers,
die door den kleinere export niet voldoen
de bediend kunnen worden, zich wenden
tot, en gewoon raken aan het gebruik van
andere snijbloemen, die in dit geval van
Duitschen en Italiaanschen oorsprong zul
len zijn.
Tegen een verruiming van den export
van bloembollen naar Duitschland zal naar
de meening van adressante te minder be
zwaar bestaan, omdat de Duitsche afne
mers er zeer op gesteld zijn, meer bloem
bollen te ontvangen dan het vorig jaar, in
plaats van minder. Ook blijkens Duitsche
uitlatingen beschouwt men bloembollen als
een grondstof, die noodig is om in den win
ter vele bloemisterij-bedrijven aan den
gang en vele werknmers aan het werk te
houden, terwijl in de laatste jaren aan het
product door de Duitsche afnemers be
hoorlijk is verdiend.
(Reeds opgenomen in een gedeelte onzer
vorige oplage).
LEIDEN.
Een 24-jarige Leidenaar M. F. B., wien
het al vele malen gelukt was fietsen te
stelen, is door de politie na uitgebreid
recherchewerk gearresteerd, in verhoor
genomen en door de mand gezakt. Hij heeft
bekend 10 rijwielen hier ter stede en in
Zoete rwoude ontvreemd te hebben, om
opnieuw verkocht te worden.
Als medeplichtige in deze winstgevende
rijwielhandel is verhoord de 28-jarige Lei
denaar J. R,, die met name bij de diefstal
len in Zoeterwoude, vruchtbare medewer
king had verleend.
BINNENLAND.
DE GESPANNEN POLITIEKEN
TOESTAND.
Telefoonkantoren 's nachts te bereiken.
Naar het Rotterdamsche blad „12 uur"
•.erneemt, zullen, in verband met de ge
spannen internationalen toestand de tele
foonkantoren, welke tot nu toe 's nachts
gesloten waren, ook des nachts geopend
zijn.
Deze mededeeling is ons, bij nadere in
formatie, juist gebleken.
