VEERTIGJARIG REGEERINGSJUBILEUM
VAN H.M. DE KONINGIN
Naar de Jordaan
De Marine demon
streert
De feestelijke
intocht in de
hoofdstad
1.75
ZOEKT EERST HET
RIJK GODS
MAANDAG 5 SEPTEMBER 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. S
ENORME BELANGSTELLING
TE SCHEVENINGEN.
Het défilé der oorlogsbodems leverde een
indrukwekkend schouwspel op.
Na den wapenschouw van de landmacht
heeft Zaterdag ook de Marine te Scheve-
ningen vlootdemonstraties gehouden.
Voor dit maritiem schouwspel bestond
enorme belangstelling, niet alleen uit de re
sidentie, maar eveneens uit verschillende
deelen van het land.
Boulevard en strand te Scheveningen wa
ren met ontzaglijke menschenmassa's ge
vuld, die de oefeningen der oorlogsbo
dems met groote belangstelling volgden.
MARINE-DEFILE.
Om half vier toen het marine-défilé op
den Scheveningschen Boulevard aanving
stonden de trottoirs langs dien weg van de
haven tot het Noorderstrand reeds stamp
vol.
Aan het défilé, dat van half vier tot 10
minuten voor 4 duurde, werd deelgeno
men door adelborsten met vaandel, mari
niers met vaandel, matrozen en de Kon. Mi
litaire Kapel.
Het marine-defilé stond onder bevel van
den luitenant-kolonel der mariniers F.
Lugt.
Aan het défilé namen.voorts nog deel
leerlingen van de Zeevaartscholen te Vlis-
singen en te Scheveningen, van het oplei
dingsschip „Pollux" en de jongens van
het N.J. V.-Zeekamp.
De troepen trokken langs den Boulevard
en défileerden ter hoogte van het monu
ment voor Land- en Zeemacht voor de
autoriteiten, die zich daar hadden opge
steld. Vervolgens marcheerden zij via de
Palacestraat naar het station Scheveningen
vanwaar zij naar hun standplaatsen terug
keerden.
VLOOTDEMONSTRATIE.
Om 4 uur vingen de demonstraties van
de Vloot en de marinevliegtuigen aan.
In „kiellinie" voeren de schepen van
Zuid naar Noord langs de kust. Voorop
twee torpedobooten, de „Z. 6" en de „Z. 7",
dan vier mijnenvegers „Willem van
Ewijck", „Pieter Florisz.", „Jan van Gel
der" en „Abraham v. d. Hulst", vervolgens
de kannonneerboot „Brinio", twee mijnen-
leggers, de „Douwe Aukes" en „Hydra",
vier onderzeebooten de „O 11", „O 12", „O
15" en „O 16" en ten slotte de flottieljelei
der „Tromp" en de kruiser „Sumatra".
De vloot lag ongeveer 600 meter uit de
kust op de 8 meterlijn. De onderzeebooten
hadden echter een grooter diepte noodig
om hun hierop volgende duikdemonstratie
te houden.
Om kwart over vijf kwamen uit zee twee
nevelvliegtuigen nader, waarop de lucht
doelartillerie der schepen in werking
kwam. Eerst het lichte mitrailleurgeschut
en later de zwaardere kanonnen.
Na over land te zijn gevlogen, legden zy
een nevelscherm om de „Tromp" en de
,Sumatra".
Even later kwam een groote demonstra-
tiegroep watervliegtuigen door de lucht
aandaveren, bestaande uit 3C11W en 5 C
7 W-machines.
De luchtdoelartillerie welke op den Bou
levard was opgesteld, kwam nu ook in
werking. Het oorlogsspel was nu volop aan
den gang, gelukkig dat het maar spel en
geen werkelijkheid was evenmin als het
lanceeren van de torpedo's op de „Tromp"
de „Sumatra" door twee torpedo-vlieg
tuigen.
De vlootdemonstratie stond onder lei
ding van den kapitein ter zee L. A. C.
Doorman commandant van Hr. Ms.
„Tromp".
Tegen 6 uur was de vlootschouw tenein
de.
LICHTFESTIJN OP ZEE.
Tienduizenden hebben Zaterdagavond
opnieuw met groote aandacht het pro
gramma van den zeevaartdag gevolgd. Op
de terrassen van de hotels en café's, de
boulevard en het strand, overal zag men
menschen. Eerst werd een film in de open
lucht vertoond van de gebeurtenissen van
den afgeloopen dag.
Na de filmvoorstelling hebben de sche
pen met hun zoeklichten een demonstra
tie gegeven, waarna aan boord van Hr. Ms.
„Tromp" en „Sumatra" vijf lichtgranaten
van 15 c.M. en een aantal lichtspoor-pro
jectielen der luchtdoelartillerie, bestaande
uit 40 m.M. mitrailleurs, zijn afgevuurd.
Deze demonstraties hadden een zeer groot
succes, evenals het uitwerpen van para
chute-flares uit vliegtuigen. Daarna werd
vurwerk afgestoken van de „Tromp" en
„Sumatra".
Een marine-taptoe onder leiding van den
kapelmeester Leistikow besloot den dag.
Aan de taptoe namen deel de tamboers en
pijpers van het corps mariniers, het staf-
muziekkorps der Koninklijke Marine en
een aantal fakkeldragers.
BIJEENKOMST IN HET KURHAUS.
Gistermiddag om 2 uur had, voor de
vlootdemonstratie een aanvang nam een
bijeenkomst plaats in de groote zaal van
het Kurhaus, waarbij zeer vele belang
stellenden, waaronder tal van vooraan
staande militairen en burgerlijke autoritei
ten aanwezig waren.
Na een openingswoord van den heer D.
W. Dettmeyer, voorzitter van de commis
sie voor den zeevaartdag, sprak de chef van
den marinestaf, vice-admiraal J. T. Fürst-
ner, die in den breede uiteenzette, wat de
actieve dienst van de marine in Nederland
in geval van een onverhoopten oorlog zal
zijn.
Na deze rede speelde de organist het
Wilhelmus, dat door allen uit volle borst
werd medegezongen.
Het Haagsch matrozenkoor, onder lei
ding van Th. van Elferen, zorgde voor een
muzikaal intermezzo, waarna de vice-voor-
zitter der Nederlandsche reedersvereeni-
ging, de heer E. G. Wesseling, een over
zicht gaf van de uitbreiding van onze han
delsmarine sinds 1898.
De middagbijeenkomst werd gesloten
met de vertooning van een korte marine-
film.
Na afloop van de bijeenkomst in de Kur-
zaal begaven de aanwezigen zich naar het
terras, waar het woord werd gevoerd door
den minister van Economische Zaken, mr.
P. L. M. Steenberghe, over: „De beteeke-
nis van de Nederlandsche scheepvaart".
Vandaag houdt Koningin Wilhelmina te
Amsterdam haar f eestelij ken intocht, niet,
zooals telken jare opnieuw voorkomt, om
slechts eenige dagen temidden van Haar
onderdanen in de hoofdstad te toeven, maar
om hier den dag te herdenken, waarop Zij,
veertig jaar geleden, in diezelfde hoofd
stad gekroond werd tot Koningin der Ne
derlanden.
Vreugdevol en in feeststemming heeft
Amsterdam vanmiddag de Koningin inge
haald, nadat het zich, in verbluffend kor
ten tijd, getopid had en opgesierd en een
boven verwachting feestelijken aanblik
bood. Men had getwijfeld aan de mogelijk
heid, met de beperkte middelen waarover
men beschikte, de stad in een waardig
feestkleed te kunnen steken, doch goede
wil en kunstzinnige smaak hebben op ver
rassende wijze aangevuld wat men aan
middelen tekort kwam, en ondanks de so
berheid, die moest worden betracht als ge
volg van den ernst der tijden, waaronder
vooral de hoofdstad gebukt gaat, zijn alle
belangrijke punten der stad, en is ook de
geheele intochtsweg smaakvol en feeste
lijk versierd, terwijl de feeststemming, wel
ke vandaag een hoogtepunt doormaakt,
eigenlijk reeds sedert 31 Augustus niet
meer uit de straten der stal is geweken.
HET VERSIERDE
HAARLEMMERMEERSTATION.
Begrijpelijkerwijze stond de plaats van
aankomst, het Haarlemmermeerstation, in
het centrum der belangstelling, en hier en
langs de Lairessestraat had de politie dan
ook tijdig voor een afzetting en maatrege
len tot ordening van het verkeer moeten
zorgen, om vooral ook den Amstelveen-
scheweg niet vroegtijdig te laten blokkee-
ren.
Sober maar smaakvol is het Haarlemmer
meerstation versierd. De dienst van pu
blieke werken en de dienst der beplantin
gen van de gemeente Amsterdam hebben
hiervoor zorg gedragen. De gevel is afge
zet met slingers groen, terwijl de daklijst
van het stationsgebouwtje een versiering
draagt van groen en oranjekleurige bloe
men. Terzijde van den ingang zijn oranje
doeken en vlaggedoek in de nationale kleu
ren gedrapeerd. En tegen den voorgevel
rechts van den uitgang, is met behulp van
een groot baldakijn een soort loge ge
bouwd, waarin H. M. aanstonds zal plaats
nemen .om de zanghulde van het Toon
kunstkoor in ontvangst te nemen. De bo
venkant van het baldakijn, waarvan zware
franje's afhangen, wordt gevormd door een
gedrapeerd velum, terwijl de achtergrond
van de loge, die tegen den muur van het
stationsgebouw is aangebracht, bestaat uit
blauw fluweel, waarop oranjebanen een
smaakvolle versiering vormen, zoodat het
geheel Nassau-blauw en Oranje, is gehou
den in de heraldieke kleuren van ons Ko
ninklijk Huis.
Ter keerszijden wordt de loge min of
meer afgesloten door hooge, groene plan
ten en een smaakvolle bloemversiering,
welke tot aan den binnenkant is aange
bracht.
Masten met verticaal neerhangend vlag
gedoek voltooien het feestelijke beeld van
de plaats, waar de Koningin haar intocht
in de hoofdstad zal beginnen. Tegen twee
Het défilé voor de autoriteiten tijdens den grooten zeevaartdag, welke Zaterdag te Scheveningen is
gehouden
uur is het, achter de afzettingen, zwart
van de menschen, waarvan sommigen
reeds uren hebben gewacht om zich een
plaatsje in de voorste rijen te verzekeren.
Inmiddels rijden auto's af en aan met de
autoriteiten, die bij de ontvangst van Ha
re Majesteit aanwezig zullen zijn.
Tegen twee uur waren hier o.a. bijeen de
burgemeester van Amsterdam, dr. W. de
Vlugt, die getooid was met zijn ambtske
ten, de commissaris der Koningin in de
provincie Noord-Holland, mr. dr. Baron
Röell en jhr. F. J. E. van Lennep. Verder
de leden van het Dagelijksch Bestuur der
gemeente, de wethouders en de gemeente
secretaris, mr. S. J. van Lier, alsmede de
voorzitters van bijna alle fracties van den
Amsterdamschen gemeenteraad en ver
scheidene raadsleden, tezamen 26 in getal,
alsmede verscheidene militaire autoritei
ten, o.a. de bevelhebber van de vierde mi
litaire afdeeling, generaal-majoor A. R. v.
d. Bent, adjudant in buitengewonen dienst
van H. M. de Koningin, in zijn^functie van
gouverneur van de hoofdstad, de comman
dant der Marine te Willemsoord, Schout bij
Nacht H. Jolles, de commandant der Ma
ritieme Middelen te Amsterdam, kapitein
ter zee N. A. Rost van Tonningen, adju
dant in buitengewonen dienst van H. M. de
Koningin en de garnizoenscommandant van
Amsterdam, luitenant kolonel W. A. Bos
wijk. Al deze officieren waren door hun
adjudanten vergezeld. En voorts waren hier
de leden van de commissie van den intocht
van de Huldigingscommissie 1938, waartoe
o.a. behooren de voorzitter en secretaris
der Huldigingscommissie mr. L. J. A. Trip,
president van de Nederlandsche Bank en
C G. Vattier Kraane.
Het achterste, tegenover de wachtka
mer gelegen perron, van het gewoonlijk zoo
rustige, onopvallende Haarlemmermeersta
tion, heeft eveneens een metamorfose on
dergaan. Met behulp van getimmerde,
oranje en blauw geschilderde houten zui
len, waaroverheen een gedrapeerd velum
is aangebracht, heeft dit perron een smaak
vol aandoende overkapping gekregen, ter
wijl het verder met bloemen en groen is
versierd, evenals de weg, die van het
perron naar de tot ontvangzaal ingerich
te wachtkamer leidt.
Ter rechterzijde, met het front naar den
kant, waar de koninklijke trein zal voorrij
den, staat sedert kwart voor twee de eere-
wacht opgesteld, bestaande uit 100 man,
met acht tamboers, vaandel en vaandel-
wacht, van het vijfde regiment infanterie,
in veldtenue zonder bepakking, onder com
mando van een kapitein met drie luite
nants als sectie-commandanten. Op den
rechtervleugel, naast de tamboers en hoorn
blazers, staat het muzikkorps van het vijf
de regiment infanterie.
DE AANKOMST.
Het is nu weldra half drie, de groote wij-
ir der stationsklok nadert de 6 steeds dich
ter en in spanning turen allen langs de
rails, die echter reeds op korten afstand
het stationnetje een bocht ma
ken en uit het gezicht verdwijnen. Maar
reeds is de trein Amstelveen gepasseerd,
het kan nog slechts enkele minuten duren
en ja, dan komt ook inderdaad een loco
motief in het gezicht, trotsch voorop den
koninklijken standaard voerend en in ma
tigen vaart den koninklijken trein trek
kend, welke bestaat, behalve uit eenige
stootwagens, uit het bruine salonrijtuig
van de directie der Nederlandsche Spoor
wegen, waarin hebben plaats genomen, de
directeur der Spoorwegen, prof. ir. Gou-
driaan, de inspecteur van het vervoer ir.
Berdenis van Berlekom, ir. Schulte van
Weg en Werken, en ir. Goedkoop van de af
deeling tractie.
Dan volgen, glanzend blauw en ver
sierd met gouden gekroonde W. twee ko
ninklijke salonrijtuigen en een
rijtuig.
Het „geeft-achtsignaal" voor de op het
perron opgestelde eerewacht heeft geklon
ken. Stram in de houding staan de man
nen als de trein, die over Gouda, Woer
den, Breukelen, Nieuwersluis, Hoofddorp
en Amstelveen uit Den Haag is gekomen,
langzaam langs het perron schuift en pre
cies op de juiste plaats stopt, zoodat het
trapje, waarlangs de hooge reizigster uit
het koninklijke rijtuig het perron kan be
treden, juist bij den uitgang van het sa
lonrijtuig staat.
Snel heeft burgemeester de Vlugt zich
naar het salonrijtuig begeven om de Ko
ningin in de hoofdstad te verwelkomen.
Een enkel kort bevel en de eerewacht pre
senteert het geweer op het moment, dat de
Vorstin zich aan den uitgang van het
lonrijtuig vertoont en allen staan stil, zij
die niet in uniform zijn met de hooge hoe
den in de hand, als de muziek van het vijf
de infanterieregiment statig het oude Wil
helmus doet hooren.
Dan, nadat de Koningin snel de eere
wacht geinspecteerd heeft, begeeft Zij zich,
begeleid door burgemeester de Vlugt, met
v/ien Zij zich vriendelijk onderhoudt, langs
het perron, en het met bloemen versierde
platform naar de wachtkamer.
Het gevolg bestaat uit de Dame du Pa
lais mevrouw van Loon, de hofdames freu
le van Tets en barones van Asbeck, vice-
admiraal Bauduin, adjudant-generaal en
chef van het militaire huis van H. M. de
Koningin, de grootmeester van H. H. de
Koningin graaf Dumonceau, de particu
liere recretaris Baron Sixma van Heem
stra, de eerste stalmeester jhr. Verheyen en
de adjudant van H. M. de Koningin, de lui
tenant ter zee le klasse Jhr. Van Holthe.
Het publiek, dat, wachtende buiten het
station, aan den kant van den Amstelveen-
scheweg, weinig van dit alles heeft kunnen
zien, heeft op onnaspeurlijke wijze ge
merkt, dat de Koningin is gearriveerd, en
juicht uitbundig, ook al kan men in dit
stadsgedeelte niets hooren, van de minuut-
schoten, welke in de haven door Hr. Ms.
nieuwsten flottilleleider, de „Tromp" van
het moment van aankomst af worden ge
geven, totdat de koninklijke stoet ten Pa-
leize zal zijn gearriveerd.
RECTIFICATIE.
In ons nummer i
I. staat:
i Zaterdag 3 September
en het LUCHTVAARTFEEST op SCHIP
HOL op de NATIONALE GEDENKDAG
Dinsdag 6 September en volgende dagen
per Luxe Touringcar. Een tocht vol be
koring en voldoening.
PRIJS PER PERSOON t I -
dit moet zijn
Vertrek vanaf Beestenmarkt v.m. 9 uur
Terug in Leiden 6 uur. Plaatsbespr. gratie
ELTAX 666 Stationsweg 41a
In de wachtkamer worden de aanwezi
gen door den burgemeester aan Hare Ma
jesteit voorgesteld.
Nadat de Koningin op de daartoe bestem
de zetel had plaats genomen en allen zich
hi een grooten kring daaromheen hadden
geschaard begroette de burgemeester van
Amsterdam, dr. W. de Vlugt, de Hooge Be
zoekster o.m. met de volgende woorden:
Het gemeentebestuur va n de hoofdstad ia
het een eer en een voorrecht Uwe Majes
teit op dit oogenblik hartelijk welkom te
mogen heeten.
Nog duurt de verwarring in de wereld
rondom ons voort. e
Nog werpt zij nieuwe problemen op, die
de zorg en de moeite Uwer Majesteits Re
geering vergrooten, de taak der plaatselij
ke besturen in niet geringe mate verzwa
ren en een groot deel van ons volk het uit
zicht op soulaas ontnemen.
Drukken deze omstandigheden haar
stempel op deze jubileumsdagen en ge
schiedt dan ook overeenkomstig den
wensch van Uwe Majesteit de herdenking
in soberheid, toch is en blijft er reden tot
vreugde en dank. Daartoe stemt aanstonds
een 'vergelijking met den toestand elders,
met hetgeen in zoo vele landen van Europa
plaats greep.
Daartoe stemt ook de omstandigheid, dat
wij dank God's goedheid nog zijn die
wij zijn, een vrij volk, welks onafhankelijk
bestaan niet alleen ongerept bleef, maar dat
ver buiten onze grenzen aan achting en be-
teekenis won.
,Doch daartoe stemt vooral, dat wij ons
mogen verheugen in het bezjt van Uwe
Majesteit, die, na veertig uiterst moeilijke
en zorgvolle regeeringsjaren, nog onver
zwakt den scepter voert, telkens opnieuw
het belang van land en volk dienende en
in onbezweken trouw de woorden van
uwen Koninklijken Vader, voor veertig ja
ren ook tot de Hare gemaakt, toepassende:
„Oranje kan nooit, ja nooit genoeg doen
voor Nederland".
H. M. de Koningin antwoordde op deze
rede
(Voor een eventueel verslag dezer rede
zie men het 1ste blad).
HET REGEERINGSJUBILEUM.
Gelukwenschen van de A. J. C.
Het hoofdbestuur van de Arbeiders
Jeugd Centrale deelt mede, dat het vol
gende telegram gezonden is aan H. M. de
Koningin:
„Het hoofdbestuur van de Arbeiders
Jeugd Centrale biedt Uwe Majesteit zijn
eerbiedige en welgemeende gelukwenschen
aan bij Uw veertigjarig Regeeringsjubi-
leum. Het spreekt daarbij de hoop uit,
dat Uwe Majesteit er getuige van moge
zijn, dat het tijdens Uw bestuur tot stand
gekomen beschavingswerk ten behoeve
van het Nederlandsche volk inzonder
heid voor de rijpere jeugd, door jeugdor
ganisaties van alle richtingen opgebouwd
zich volledig zal ontwikkelen en dat de
groote gevaren, die de volksgemeenschap
en de jeugd bedreigen, overwonnen zullen
worden. In dezen zin hebben wij dank
baar gemeend Uw oproep aan de Neder
landsche jeugd in Uw woord tot ons volk
van 31 Augustus j.l. te mogen verstaan en
van harte zal de A. J. C. in dezen geest
medewerken".
Het Katholiek Comité van Actie
„Voor God" schrijft ons
De geschiedenis leert ons, dat de
menschen, door de voo .ang te
willen verleenen aan het zoeken
van de rijken dezer wereld, de
ontwikkeling van rijkdom en wel
vaart, zich niet alleen hebben
blootgesteld aan het verlies van
het Rijk Gods, dat zij verachtten,
maar dat zij het zichzelf onmoge
lijk hebben gemaakt zich rustig te
verheugen in de rijken dezer
aarde, de rij! 1 om en de welvaart,
waaraan zij al het overige op
offerden. R. P. Coulet.
