STADS
NIEUWS
29ste Jaargang No. 9123
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De Leidsche Jubileumfeesten
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1938
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abomu-tarieven zie pag. ft
Giro 103003. Postbus 11.
Het behoud van ons
staatsbestel
De rede, door H. M. de Koningin Woens
dag gehouden, was rijk aan gedachten, die
uit ernstige, diepe overweging zijn gebo
ren.
Wij maken ons met deze bewering vol
strekt niet schuldig aan byzantinisme!
Wij constateeren slechts een werkelijkheid,
die iedereen kan zien.
Gisteren hebben wij de aandacht ge
richt op de gedachten, door de Koningin
aan de jongeren voorgehouden.
Vandaag willen wij even memoreeren,
wat onze Koningin zeide over ons Staats
bestel, onzen regeeringsvorm:
„De grondslagen waarop ons Staatsbestel
rust, en de hoogste en heiligste goederen, die
door de eeuwen heen het onvervreemdbaar
eigendom van ons volk zijn geweest, vor
men een hechten bodem, om de toekomst
op te doen verrijzen.
Niet behoorend tot een omlijnden of af
gesloten tijdkring, zijn zij evenzeer het erf
deel dier jongeren, gelijk zij dat geweest
zijn van de opeenvolgende geslachten, die
hun voorafgingen. Mits met vertrouwen en
met oordeel toegepast, kunnen zij zich
steeds verjongen en aanpassen aan de be
hoefte van den tijd, gelijken tred houdend
met de ontwikkeling en ontplooiing van
ons volk".
De grondslagen van ons Staatsbestel:
behooren niet tot een omlijnden of afge
sloten tijdkring;
zij zijn het erfdeel der jongeren;
zij kunnen zich steeds verjongen en aan
passen;
zij vormen een hechten bodem om er de
toekomst op te bouwen.
Ziethier een gedachte, die werkelijk de
basis moet zijn van ons werken en stre
ven op politiek terrein wil het een g e-
zonde basis hebben.
De grondslagen van ons Staatsbestel moe
ten behouden blijven, maar verjongd en
aangepast aan de behoefte van den tijd,
aan het gerijpte begrip en inzicht van den
tijd.
Kinder-ver lamming
Het aantal gevallen van kinderverlam-
ming te Gouda is weer met één uitgebreid.
Er worden thans 17 patiënten te Gouda
verpleegd.
In Delft heeft zich het eerste geval van
kinderverlamming voorgedaan bij een acht
jarig meisje.
In Neder-Hardinxveld heeft zich een der-
dt geval van kinderverlamming voorge
daan.
Te Valkenswaard zijn eveneens gevallen
van kinderverlamming geconstateerd en
wel bij een vierjarig meisje en een zesjarig
jongetje uit verschillende gezinnen,
In de week van 21 tot en met 27 Augustus
j.l. werden aangegeven in het geheele land
54 gevallen van kinderverlamming,
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
PRAAG: Na de gunstige berichten der
laatste dagen is de niet-aanvaarding der
nieuwe Tsjechische voorstellen door de
Sudeten-Duitschers een onprettige erva
ring. Het lichtpunt is, dat de voorstellen
niet abrupt verworpen zijn, maar moeten
dienen als basis voor een soort wapen
stilstand van drie maanden en voor ver
dere onderhandelingen. Het is momenteel
riog niet te zeggen, in hoeverre het onder
houd van Henlein met Hitier hierop van
invloed is geweest. De Praagsche regee
ring blijkt den toestand zuiver gepeild te
hebben, toen zij gisteren de volgende me-
dedeeling uitzond:
Het is thans nog niet mogelijk iets po
sitiefs te zeggen over het resultaat der
onderhandelingen. Een welslagen dezer
werkzaamheden, die de moeilijkste en
meest delicate zijn, welke in den loop der
laatste jaren moesten worden opgelost,
vereischt het uiterste geduld en een ab
soluut vertrouwen in de politieke en
grondwettige factoren, die de onderhande
lingen voortzetten. De inspanning van alle
bij de onderhandelingen belanghebbende
elementen en ook de tusschenkomst der
Eritsche regeering hebben dit gelukkig re
sultaat gehad, dat de onderhandelingen
voortduren en dat de mogelijkheid het
vraagstuk met vreedzame middelen te
regelen niet uitgesloten is.
Het wachten is nu op de actie der Su
deten-Duitschers. Zullen zij weer als po
litieke argumenten op bevel van Berlijn
provocaties moeten bezigen, welke Berlijn
tot ingrijpen kunnen nopen?
ROME: Mussolini schijnt den ingeslagen
weg van het racisme, ook na de waarschu
wingen. van den H. Vader toch niet te wil
len verlaten. Leek het er eerst op, dat men
in Italië met de rassenkwestie een rustigen
zijweg zou inslaan, nu blijkt dit toch niet
het geval te zijn. Er zijn officieele decre
ten losgekomen, waardoor de buitenland-
sche Joden worden uitgewezen, terwijl hun
Italiaansche bürgerrechten worden inge
trokken. Met dergelijke droeve middelen
worden volken „gezuiverd".
DE TENTOONSTELLING „LEYDS
GOEDT".
Minister van Boeyen toont zijn
belangstelling.
De tentoonstelling in de Stadsgehoorzaal
blijft veler belangstelling trekken en ieder
is het er over eens, dat „Leyds Goedt"
zulks verdient. Gisteravond is het bezoek
eveneens zeer druk geweest en de tiendui
zendste bezoeker passeerde daarbij reeds
de controle. Natuurlijk bleef een verras
sing niet uit. De heer A. v. d. Stok, die de
gelukkige was, had een keuken-geyser van
de gezamenlijke gas-installateurs in ont
vangst te nemen.
Vandaag was de tentoonstelling even-
CHINEESCHE TROEPEN INGESLOTEN.
TOKIO, 2 Sept. (Domei). In de Loesjan-
bergen ten Westen van het Poyangmeer
zijn meer dan honderdduizend man Chinee-
zen door drie Japansche af deelingen inge
sloten.
DE TERREUR IN PALESTINA.
JERUSALEM, 2 Sept. (Reuter). Op de
fruitmarkt van Jaffa-Tel Aviv is een bom
ontploft, welke in een sinaasappelkist was
verborgen. Negen Joden werden gewond,
waarvan drie ernstig.
In de oude stad van Jerusalem is in den
afgeloopen nacht een Christen-Arabier uit
Transjordanie doodgeschoten, vermoede
lijk door Arabische terroristen.
M. DE KONINGIN MAAKTE DONDERDAG EEN AUTOTOCHT DOOR DEN
HAAG. EEN SNAPSHOT OP DEN KNE UTERDIJK.
UITSTEKEND GESLAAGD CONCOURS
HIPPIQUE.
De Landelijke Rijvereenigingen
roeren zich.
Het concours Hippique, des middags op
het Gemeenteiijk Sportterrein aan den
Hooge Rijndijk gehouden, werd door prach
tig weer begunstigd en de vele toeschou
wers hebben van goede paardensport kun
nen genieten. De Landelijke Rijvereenigin
gen toch zijn de laatste jaren uitstekend
in capaciteiten vooruitgegaan en zij hebben
dit ook hier weer bewezen.
Des morgens waren reeds de dressuur-
proeven gehouden, waarvoor groote deel
name bestond.'
De resultaten hiervan waren: Dressuur-
proef voor 8-tallen:
le pr. Siegfried, Bergambacht.
2e pr. De Slotruiter, Abcoude.
3e pr. De Amstelruiter, Amstelveen.
4e pr. Koningin Emma, Wassenaar.
Dressuurproef voor 4-tallen:
le pr. De Neude-ruiters, Nijkerk.
2e pr. De IJsselruiters, Bussum.
3e pr. Kapt. v. d. Wal, Hoofddorp.
4c pr. Bucephalus-ruiters, Barsingerhorn.
5e pr. Ritm. de Kruwff, Halfweg.
6e pr. De Devylruiters,,- Zwijndrecht.
Eerv. verm. De Badhoeve-Ruiters, Bad
hoevedorp en Sloten en de Boreftsche Rui
ters, Bodegraven.
Dressuurproef Klasse TV:
le pr. G. Griffioen (De Amstelruiters).
2e pr. mej. de Bas (Siegfried), 3e J.
Smits (Stichtsche Ruiters), 4e. G. v. d.
Maarle (Koningin Erna), 5e J. J. Dirkse
(Batsouwers-Beusichem), 6e mej. v. Wijk
(Kapt. v. d. Wal), eerv. verm. A. Boontjes
(West Friesland-Kolhorn) en mej. T. de
Zeeuw (Venneper Ruiters, Nieuw Ven
nep).
Handicap-dressuurproef
le pr. P. Meerburg (Kapt. v. d. Wal).
2e pr. H. W. Bouwman (Neude-ruiters).
3e pr. J. Saarloos (Amstelruiters).
4e pr. B. Breukink (IJsselruiters).
5e pr. Jan Boer (Borefsche Ruiters).
Eerv. verm. Voorsluis (Siegfried), S.
Gersen en K. Bos (De Neude-ruiters).
Het middagprogramma.
Toen te half drie het middagprogramma
een aanvang ging nemen was het sport
terrein aan den Hooge Rijndijk omzoomd
met een haag van belangstellenden.
Het programma ving aan met het num
mer Carousselrijden door 12 wachtmeesters
van het 6e Regiment Veld-Artilerie. Als
steeds leverde dit nummer een aardig
schouwspel op en adjudant van Marle, on
der wiens leiding de ruiters stonden, be
wees opnieuw zijn troep goed in bedwang
te hebebn.
als zulks morgen het geval zal zijn ook
in de ochtenduren geopend. En vanmorgen
was het reeds zeer druk.
Het feit, dat de Minister van Binnenland-
sche Zaken, Z.Exc. H. van Boeyen, de ten
toonstelling met een bezoek zou vereeren,
was daaraan niet vreemd.
Z.Exc. arriveerde te 10 uur per auto en
werd in de hal cvtvangen door den burge
meester van Leiden, mr. A. van de Sande
Bakhuyzen eri het Tentoonstellings- en Ju
bileumcomité.
Nadat de heeren aan den Minister wa
ren voorgesteld, liet deze zich door den bur
gemeester en den heer Landman inlichten
over den show der Leidsche industrie,
waarna de heer van Boeyen een kijkje op
de tentoonstelling nam.
De Minister heeft een zeer
landurig bezoek gebracht en
zich door de standhouders, den
burgemeester en den heer Land
man laten inlichten over den
toestand der verschillende be
drijven.
Van het verzoek, om op de
oscillograaf zijn stem in licht
trillingen te laten fotografeeren
maakt ZExc. gebruik om zijn
erkentelijkheid en bewondering
te uiten voor de opzet en uitvoe
ring van deze tentoonstelling.
Het was na eenen, dat de Mi
nister afscheid nam, zijn veront
schuldiging uitend, niet de ge
heele tentoonstelling te hebben
kunnen bezoeken.
Z. Exc. Minister H. van Boeyen
met hoed in de hand) bij zijn
aankomst in de Stadsgehoor
zaal. Links de burgemeester,
rechts wethouder v. Stralen.
Het tweede nummer was de parade van
alle deelnemers der Landelijke Rijvereeni
gingen en de militairen. Een interessant
schouwspel, dat gevolgd werd door de uit
reiking der prijzen, behaald bij de dres-
suurproeven, waarvan we hierboven de re
sultaten hebben vermeld. Dit mooie num
mer werd besloten met het Wilhelmus.
Daarna ving de hoofdschotel van het
programma aan, het springsconcours voor
Landelijke Rijvereenigingen, waaraan
werd deelgenomen dor negen vereenigin-
gen, elk met vier deelnemers.
De eerste ronde bracht de vereeniging
Kapt. v. d. Wal een mooien voorsprong,
wijl de heer J. v. Leeuwen een foutloos par
cours aflegde. Daarop volgden Ritm. de
Kruiff en de Neude-ruiters elk met 4 fou
ten.
De tweede ronde bracht Siegfried aan
den kop door een foutloos parcours van
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De brief der Duitse he Bisschoppen was
toch in beslag genomen. Er waren echter
dubbele exemplaren verstrekt. (4de blad).
Maatregelen tegen Joden in Italië. (4de
blad).
Een overwinning der Chineesche troe
pen. (4de blad).
Het derde Praagsche voorstel niet aan
vaard. (4de blad).
De typhoon over Japan. (4de blad).
Binnenland
Bespreking in de aflevering van spijs-
vetten. (1ste blad).
Omgeving
Boerderij-brand te Kwakel. (2de blad).
den heer Deelen. Ritm. de Kruiff en de
Neude-ruiters volgden weer met 4 fouten,
terwijl de heer J. v. Nieuwenhuizen van
Kapt. v. d. Wal geheel uit den toon viel
met niet minder dan 15 fouten. De heer P.
Meerburg van deze vereeniging maakte
weer veel goed door een parcours van 4
fouten, zoodat de twee best geplaatsten na
drie ronden den stand der leiders als volgt
deed zijn:
Kapt. v. d. Wal 4 ft., ritm. de Kruyff en
de Neude-ruiters ieder 8 ft. De vierde ron
de moest nu de beslissing breigen. De laat
ste deelnemer van Kapt. v. d. Wal, de heer
Chr. v. Wijk, werd bijzonder welkom ge-
heeten. Hij was n.l. de oudste der deelne
mers aan dit springconcours en reeds groot
vader. Dit was voor den voorzitter der jury
den heer A. C. W. de Greef, aanleiding, de
bijzondere aandacht van het publiek voor
dezen ruiter te vragen. En het publiek werd
niet teleurgesteld, want „Opa" maakte
slechts 6 fouten. Hij werd in deze ronde
slechts overtroefd door den heer Ver-
sluys van Siegfried, die 4 fouten maakte,
waarmede deze ruiter zijn vereeniging te
vens in de prijzen bracht, want de heer v.
d Tweek van de Neude-ruiters werd afge
beld wegens driemaal weigeren voor de
zelfde hindernis.
De uitslag van het springconcours werd
ten slotte:
le pr. Kapt. v. d. Wal, 10 ft.
2e pr. Ritm. de Kruyff, 12 ft.
3 e pr. Siegfried, 14 ft.
De heer Chr. v. Wijk, van Siegfried, de
oudste der deelnemers, mocht een extra-
prijs in ontvangst nemen, beschikbaar ge
steld door het 6e Reg. Veld Artillerie.
In het middenveld werden de prijzen aan
de winnaars uitgereikt.
Het geheel was voor alle belangstellen
den uitstekend te volgen, wijl middels de
luidsprekersinstalatie van den heer P. J.
J v. Remundt alle bekendmakingen over
het geheele terrein doorklonken.
DE TAAL DER MOLENWIEKEN.
Verzoek van de vereeniging „Oud-Leiden".
De Vereeniging „Oud Leiden", die zoo
als bekend, haar arbeidsveld over een groot
gedeelte van Rijnland uitstrekt, schrijft
ons:
Sinds eeuwen weet de molenaar door
middel van de molenwieken mededeelin-
gen aan zijn omgeving te doen en zijn ge
voelens in den verren omtrek te vertolken.
Het is hier niet de plaats deze wiekstan-
den te bespreken, doch wij meenen in deze
De 8-kante watermolen van den Zijllaan
en Meijepolder nabij de Zijl (Driegaten-
brug) „in vreugde" op Koninginnedag.
dagen van vreugde, ter gelegenheid van
het 40-jarig regeeringsjubileum van H. M.
de Koningin, de aandacht te moeten vra
gen voor één stand, n.l. dien der molenaars
noemen „in vreugde".
Dit vreugdevertolken heeft op eenvoudi
ge. wijze plaats. Staat men vóór den molen,
dan draaien, zooals bekend, de wieken in
de omgekeerde richting van de wijzers van
een klok. De molenaar nu plaatst de onder
ste wiek iets vóór het midden van den
molen (dit heet „komend"). De vreugde
wordt beschouwd als het komende, de rouw
als het voorbij gegane. Bij rouwstand is
daarom de onderste wiek iets door het mid
den gezet. Meestal wordt, indien de mo
len „in vreugde" staat, een vlag aan de
bovenste wiek bevestigd.
Wie op Koninginnedag door de omstre
ken van Leiden is gekomen zal wel gezien
hebben, dat zeer vele molens in een specia-
len stand en met een vlag getooid stonden.
Vanuit een molen nabij Hoogmade zagen
wij, behalve dien molen, een 14-fal molens
in vreugde staan. Een molen bleef onver
anderd wegens ziekte van den molenaar,
terwijl nog eenige molens eveneens „over-
hek" stonden. Toen wij op onzen verde
ren tocht langs één dezer molens kwamen,
zagen wij, dat de molenaar wel een natio
naal vlaggetje bij den molen had aange
bracht, doch zijn molen, zooals gezegd, ver
tolkte de vreugde niet.
Daarom vestigen wij hierbij de aandacht
op de teekens van de molenwieken. Laten
alle molenaars, die vreugde in zich dragen,
deze door middel van hun molens uitdra
gen volgens het al-oude gebruik. Indien
het gebruik algemeen blijft, bestaat er geen
gevaar voor uitsterven. Wij hopen daarom,
dat alle molens in deze streek, indien mo
gelijk, op den nationalen feestdag, Dins-
6 a.s. in v-
