WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1938
29ste Jaargang No. 9lz%
SZZÏZZÏLm. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Z
H. M. de Koningin spreekt tot
het Nederlandsche volk.
CONCOURS HIPPIQUE
9e Ceicbcli^Soti/ta/nt
Dil nummer bestaat nlt
vier bladen.
V Op Kontnginne-
verjaardag
Wie beweert, dat met behoud van het
Koningschap geen andere regeeringsvorm
mogelijk is, dan de in ons land bestaande,
beweert te veel.
Wie iets van de geschiedenis kent zal
een dergelijke bewering ook zeker niet
doen.
Wie beweert, dat het behoud van het Ko
ningschap in onzen tijd met de rechten en
den invloed, die het historisch en feitelijk
in ons land heeft en die het Nederlandsche
volk zoo gaarne erkent en zoo waar
achtig waardeert, het veiligst gewaar
borgd is onder den huidigen regeerings
vorm, beweert niet te veel.
Wie iets van het huidige wereldgebeu
ren ziet en begrijpt zal dit onmiddellijk
met ons eens zijn!
De feestvreugde van deze dagen moet
ons een aanleiding zijn, om onze sympa
thie voor het Koningschap, onze vereering
voor de draagster van het Koninklijk Ge
zag ook en vooral verstandelijk te
verdiepen.
't Is een zegen, als naast en boven
de politieke partijen staat het Koninklijk
Gezag. Politieke partijen zijn in een
land, waar feitelijk diepe principieele
verschillen bestaan omtrent groote staat
kundige vraagstukken, een noodzake
lijke voorwaarde voor de door ieder volk,
maar misschien méér nog door het Neder
landsche volk, hartelijk begeerde en ver
langde v r ij h e i d. Het verdwijnen dier
politieke partijen heeft niet tot gevolg, dat
aan het volk wordt geschonken eenheid
in de plaats van partij en-verdeeldheid
zooals men het van bepaalde zijde wil
voorstellen. Als twee personen verschil van
meening hebben, dan brengt men tusschen
hen geen eenstemmigheid, als men hen
belet, hun meening te zeggen, te trachten
elkaar te overtuigen! Dit voorbeeld is
wij geven het toe wel heel erg eenvou
dig, maar toch demonstreert het, naar onze
meening, zeer reëel, zeer werkelijk, dat
dwang geen eenheid kan brengen, geen
ware, geestelijke eenheid!
Het bestaan van politieke partijen is fei
telijk noodzakelijk, al zijn wij hebben
dit herhaaldelijk betoogd niet noodza
kelijk alle vormen en alle uitingen van de
partijen-verdeeldheid, welke ons te aan
schouwen en te beleven worden gegeven!
Die politieke partijen echter vinden een
gemeenschappelijk willen niet slechts g e-
symboliseerd, maar óók verwe-
zenlijkt in het Koninklijk Gezag.
't Is ook een zegen, als degenen, die dat
Koninklijk Gezag draagt en uitoefent, is een
persoonlijkheid, zooals is Zij, die nu veertig
jaar de Vorstin is van het Koninkrijk der
Nederlanden. Een Vorstin, gezegend met
groote gaven naar .geest en hart; een
Vorstin, die God erkent als de Eenige
Bron en het Eenige Doel van alle Gezag;
een Vorstin, die een Christin is.
Er is overvloedige reden voor dankbaar
heid voor het Nederlandsche volk, omdat
het zich geregeerd weet door een Vorstin,
door een Christen Vorstin, als onze waar
achtig geëerbiedigde Koningin Wilhelmina!
Als wij overzien het aan alle kanten bru
taal opdringende heidendom; als wij
bedenken de radicale geestes-verwar-
ring overal rondom ons, dan kunnen wij
niet anders, dan oprecht en innig dankbaar
zijn voor het feit, dat Nederland heeft een
Vorstin, die moedig en indrukwekkend ge
tuigt van haar Geloof.
Heel ons volk voelt, dat het bestuur van
Koningin Wilhelmina een zegen is geweest,
een zegen is voor ons Vaderland!
BELANGWEKKENDE VONDST OP
CEYLON.
COLOMBO, 31 Aug. (Ceylon). (Reuter-
A. N. P.). Op fort Battenburg zijn acht
schedels gevonden, die naar men meent
afkomstig zijn van Nederlandsche soldaten,
die in den strijd gesneuveld zijn. Eveneens
is een aantal half vergane, waarschijnlijk
Nederlandsche munten opgegraven.
Deze vondt herinnert eraan, dat Ceylon
eens Nederlar.dsch bezit was. Fort Bat
tenburg was oorspronkelijk een Neder
landsche vesting, die op de Portugeezen
was veroverd. Het fort, dat in 1670 werd
gebouwd is thans een der voornaamste
verdedigingswerken van Colombo.
H.M. de Koningin heeft hedenmiddag de
hierna volgende rede gehouden, welke door
alle Nederlandsche zenders is uitgezonden:
Op den dag, waarop ik voor 40 jaar
krachtens de grondwet, na volbrenging van
mijn 18de levensjaar, de teugels van het
bewind overnam van mijne dierbare moe
der, die als regentes tijdens mijne minder
jarigheid met zooveel staatsmansschap en
wijsheid het schip van staat gestuurd had,
gevoel ik mij gedrongen mij rechtstreeks
tot mijn geheele volk te wenden, teneinde
het te danken voor het vertrouwen, dat het
mij geschonken heeft in die lange reeks
van jaren, en voor de steeds over nieuw
betoonde liefde en aanhankelijkheid.
Beide zijn mij een bron van kracht ge
weest, vooral in bewogen tijden en in da
gen van zorg en spanning. Zonder de?e ware
het mij niet mogelijk geweest, mijn taak te
volbrengen.
Na het overlijden van mijnenn onverge-
telijken vader, toen ik reeds als kind tot
den troon geroepen werd, gingen al spoedig
mijne oogen open voor de groote verant
woordelijkheid en de veel omvattende plich
ten die mij wachtten en voor de hooge
eischen, die aan mijn ambt gesteld worden.
Op dien indrukwekkenden en nimmer
door mij te vergeten gang naar de Nieuwe
Kerk in Amsterdam, alwaar ik beëedigd en
ingehuldigd werd, was ik diep doordrongen
van het tekort schieten van menschelijke
wijsheid en van menschelijk willen en kun
nen, en overtuigd dat in dit tekort niet an
ders dan door God Zelf kon worden voor
zien.
Het zij ons gegeven, de 40 jaar, die thans
achter ons liggen, in het licht van Zijn lei
ding te zien.
Dan welt als vanzelf een danktoon op uit
ons hart, voor uitkomst in zorgvolle tijden,
voor onverwachte wending van ongunstige
omstandigheden, voor zooveel, dat ons be
spaard bleef, naast het goede, dat ons deel
werd.
Op een dag als deze denk ik meer dan
ooit met dankbaarheid en weemoed terug
aan den steun, welken ik tijdens ons huwe
lijk van de zijde van mijn geliefden echt
genoot bij de vervulling van mijn taak
mocht ondervinden, en tevens aan de harte
lijke en onverflauwde belangstelling van
mijne moeder, en haar begrijpen van mij
met mijne plichten en moeilijkheden, in
één woord, van al wat ik tot haar bracht
Met erkentelijkheid en waardeering ge
denk ik de bekwaamheid en toewijding van
d raadslieden der Kroon, die in ernstige,
ja soms benarde tijden tot het bewind
werden geroepen, die zich voor zulk een
moeilijke en veel omvattende taak geplaatst
zagen en ook heden nog zien. Ook gaat mijn
dank uit naare allen, die in trouwe plichts
betrachting het Moederland of Nederland
onder de keerkringen dienen of eertijds
hun krachten aan dien dienst gaven. On
verschillig of zij eene vooraanstaande dan
wel een meer bescheiden plaats in den
staatsdienst hebben ingenomen of nog in
nemen, zij waren en zijn allen van nabij of
uit de verte mijn medewerkers en hebben,
ieder op zijne wjjze, bijgedragen tot het
welzijn van den staat in het afgeloopen
tijdperk.
Ongetwijfeld herinneren zich de ouderen
onder mijne toehoorders de rust en den toe-
nemepden voorspoed, zoo hier als over
zee, welke den tijd van het regentschap
mijner moeder kenmerkten, gunstige om
standigheden, die voortduurden tot het uit
breken van den wereldoorlog, doch welke
door deze gebeurtenis een plotseling einde
namen.
De zorgvolle jaren van den wereldbrand,
te midden waarvan ons gebied onzijdige,
maar daarom niet onbedreigde eilanden
vormden, blijven steeds in het geheugen
van hen, die ze medemaakten, voortleven.
Nog altijd ondervinden de volken de ge
volgen van dien noodlottigen strijd, niet
het minst in het economisch leven, dat met"
zooveel bezwaren te kampen heeft bij zijn
pogingen zich te herstellen.
Toch vormen deze gevolgen geen onover-
komelijken hinderpaal, die niet in de toe
komst met bereidwilligheid en vereende
krachten zou kunnen worden weggeruimd,
opdat de zoo noodige rust en het vertrou
wen terugkeeren en economische ont
plooiing, gepaard gaande met verbetering
van sociale omstandigheden, tot stand
kome.
Mijne gedachten en warme deelneming
gaan uit naar de velen, die door den nood
der tijden zwaar getroffen zijn en wier ge
duld op zoo groote proef wordt ge: eld.
Intusschen is' het niemand gegeven met
zekerheid in de toekomst te zien. Ik wil mij
hier dan ook beperken tot een woord, dat
ik wensch te richten tot de jongeren, die ge
roepen zullen worden in een volgend tijd
perk, op ieder gebied der maatschappij op
bouwend werk te verrichten, onverschillig
in welk deel van het Rijk.
Ik wensch hen te wijzen op de groote ver
antwoordelijkheid, die op hen rust, want
van hun karakter, flinkheid, voortvarend
heid, aanpassingsvermogen en helder in
zicht zal de terugkeer tot betere tijden in
hooge mate afhankelijk zijn. Hun zal waar
schijnlijk een zeldzame kans geboden wor
den te toonen wat hun vernuft en noeste
arbeid vermogen /oort te brengen.
De grondslagen waarop ons staatsbestel
rust, en de hoogste en heiligste goederen die
door de eeuwen heen het onvervreemdbaar
eigendom van ons volk zijn geweest, vor
men een hechten bodem om die toekomst op
te doen verrijzen.
Niet behoorend tot een omlijnden of af
gesloten tijdkring, zijn zij evenzeer het erf
deel dier jongeren gelijk zij dat geweest
zijn van de opeenvolgende geslachten, die
hun voorafgingen. Mits met vertrouwen en
met oordeel toegepast, kunnen zij zich
steeds verjongen en aanpassen aan de be
hoefte van den tijd, gelijken tred houdend
met de ontwikkeling en ontplooiing van
ons volk.
Met gerustheid in dit opzicht zie ik in
onze toekomst, nu ik menigmaal getuige
mocht zijn van de bereidwilligheid, den
ernst en de geestdrift, die het jongere ge
slacht bezielen, voor de groote taak die het
wacht.
PRAAG, 31 Aug. (Havas). Het provin
ciaal bestuur van Bohemen heeft besloten
voor Zaterdag en Zondag a.s. het schen
ken van alcoholische dranken, ook bier,
te verbieden voor het Sudetengebied.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
Henlein zou territoriaal zelfbestuur naar
het voorbeeld van Ierland eischen (2e blad).
Een verklaring van Bonnet (2e blad.
Successen der Japanners (2e blad).
Een bomaanslag op Stalin? (2e blad).
Omgeving
Een 14-jarig boerenknechtje uit Bent
huizen is te Zoetermeer om het leven ge
komen. (2d'e blad).
Te Nieuwveen werd een inwoner van Ter
Aar aangereden en gedood. (2de blad).
Te Voorhout zal een gedenkteeken wor
den onthuld van Boerhaave. (2de blad).
Op de bovengrondsche werken van de
Domaniale mijn te Kerkrade geraakte van
morgen de gehuwde mijnarbeider A. van
der Muilen bekneld tusschen twee kolen
wagens.
Van der M. werd zwaar gewond, dat
de dood spoedig intrad.
„De grondslagen» waarop ons staatsbestel rust, en de
hoogste goederen, die, door de eeuwen heen, het onver
vreemdbaar eigendom van ons volk zijn geweest,
vormen een hechte bodem om de toekomst op te
doen verrazen".
Op het onafzienbare arbeidsveld, dat zal
moeten worden ontgonnen, zie ik in gedach
ten mijne kinderen, ieder op eigen gebied,
aan die taak medewerken, de idealen van
hun tijdgenooten deelende, hen begrijpende
en door hen begrepen.
Moge het mijne dochter gegeven zijn,
wanneer zij eenmaal tot den Troon geroepen
wordt, met raad en daad door hen gesteund
en door hun liefde en vertrouwen gedra
gen, mijn geliefd volk met wijsheid en be
leid naar een gelukkige en voorspoedige
toekomst te leiden.
U allen dankend voor uw medeleven met
mij op dit hoogtij, onverschillig of gij in
het Moederland, in Nederlandsch-Indië, Su
riname of Curasao woont, dan wel in het
buitenland toeft, besluit ik met den wensch,
dat deze herdenking het besef van ons al
ler samenhoorigheid moge verlevendigen
en dat wij ons bewust mogen zijn één te zijn
in willen, streven en óffervaardigheid waar
het geldt de hoogste belangen van volk en
rijk. Dat God daartoe uw en mijn gemeen
schappelijk streven met Zijn zegen krone.
PE WERELD IN
VOGELVLUCHT
PRAAG: Er is nog steeds geen uitzicht
in de moeilijke en momenteel zeer gevaar
lijke Tsjecho-Slowaaksche kwestie. De
laatste berichten zijn wederom verontrus
tend. Terwijl de regeering te Praag steeds
verder gaat met concessies en momenteel
arbeidt aan een Zwitsersch kantonstelsel,
komt het bericht dat Henlein wederom de
voorstellen heeft verworpen en volledig
zelfbestuur eischt naar het voorbeeld van
Ierland.
De Britsche pers spreekt hedenmorgen
echter kalmer over Tsjecho-Slowakije. De
..Times" schrijft, dat de Britsche regeering
niet overtuigd is, dat de mogelijkheden tot
verzoening te Praag nog niet ten volle zijn
onderzocht, laat staan zijn uitgeput.
De „Daily Telegraph" schrijft, dat vol
gens het Britsche inzicht men op het oogen-
blik nauwelijks is begonnen met het be-
studeeren van de mogelijkheden om te
ontsnappen uit de impasse, welke noch
Tsjechen noch Duitrchers goed doet. Wat
gewonnen is door het openlijk toonen van
de belangstelling in de Tsjechische vraag
stukken door de geheele wereld, is een tijd
voor nadenken over de mogelijke gevolgen
van een poging met geweld de zaak te re
gelen.
MOSKOU: Uit Sovjet-Rusland komen
twee berichten. Het eerste komt via de
Poolsche pers en luidt, dat er een aanslag
zou zijn gepleegd op Stalin. Rusland spreekt
het categorisch tegen, maar indien het
waar was, zou het niet te verwonderen zijn.
Het andere bericht is, dat de Duitsche
ambassadeur te Moskou aan Litwinof zou
hebben gevraagd naar de houding van
Rusland bij een conflict van Duitschland
met Tsjecho-Slowakije.
Zoo weinig hoopgevend, dat antwoord
voor Duitschland was, des te meer hoop
gevend is het voor de Europeesche situatie.
Het zal Duitschland in ieder geval tot na
denken stemmen. Maar de vraag blijft of
het waar is. Ook het bericht van dergelijke
stappen bij andere regeeringen werd te
gengesproken.
VERBOD TOT HET SCHENKEN VAN
ALCOHOLISCHE DRANKEN.
I SEPTEMBER van 2.30 tot 5.30 uur
op de Gemeentelijke Sportterreinen
Hooge Rijndijk. SpringconcourS|
Schoolpaarden, Rennen. lOOPaarden
Prijzen 1.25 - 0.75 - 0.50 Voorverkoop:
Sig.magazijn Zierikzee, Nieuwe Rijn*
Kinder-ver lamming
KINDERVERLAMMING EN EPIDEMI
SCHE KINKHOEST TE PIJNACKER.
In de gemeente Pijnacker hebben zich
twee gevallen van kinderverlamming voor
gedaan.
Dokter J. Bos die de gevreesde ziekte con
stateerde, heeft beide patiëntjes naar het
ziekenhuis doen vervoeren.
De burgemeester van Pijnacker, mr. dr.
P. H. W. G. van der Helm, heeft een ge
ruststellende bekendmaking gepubliceerd
waarin hij er onder meer op wijst, dat
beiden patiëntjes de besmetting buiten de
gemeente hebben opgedaan.
De plaatselijke geneesheeren
achten het echter noodig, dat er
voorzichtigheid wordt betracht ten
opzichte van de epidemisch heer-
schende kinkhoest. In verband hier
mede zullen sommige jubileum
feestelijkheden vervallen en de
filmvoorstellingen voor de school
kinderen op 5 en 6 September a.s.
niet doorgaan.
Het eerste geval van kinderverlamming
te Woerden, werd gistermiddag gecon
stateerd in het gezin van de W., over het
Spoor. Het geval is niet ernstig, terwijl het
kind thuis wordt verpleegd.
Dit ziektegeval schijnt te zijn overge-
*biacht uit Waddinxveen, waar eenige der
kinderen gedurende de vacantie gelogeerd
hebben.
Te KatwijkaanZee heeft zich het
tweede geval van kinderverlamming voor
gedaan.
Als gevolg van het feit, dat zich te Kat
wijk aan Zee twee gevallen van kinder
verlamming voordeden, heeft de burge
meester, in overleg met den Inspecteur der
Volksgezondheid gelast, dat alle scholen te
Katwijk aan den Rijn voorloopig tot Maan
dag 5 Sept. gesloten moeten blijven. Ook
de Zondagscholen vallen onder deze be
paling.
DOODELIJK MIJNONGELUK
Arbeider tusschen kolenwagens bekneld
geraakt.
