Een politieke maaltijd der Ned.
R. K. Journalistenvereeniging
CONCOURS HIPPIQUE
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1938
29ste Jaargang No. 9120
Sh £eid4ch£0ot!/&Mit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pagft»
Giro 103003. Postbus 1L
Mr. Fr. Teulings en Max v. Poll
over hun studiereis door
Ned. Oost-Indië
Het bestuur van de Nederlandsche R.K.
Journalistenvereeniging was er in geslaagd
om met medewerking van de leiding der
R.K. Staatspartij, de heeren mr. Fr. Teu
lings en Max van Poll, die zoo juist van
hun welgeslaagde reis naar Ned. Oost-In-
dië zijn teruggekeerd, bereid te vinden een
en ander van hun interéssante indrukken
te vertellen. Het behoeft geen betoog, dat
zeer vele journalisten dankbaar aan deze
uitnoodiging hadden gevolg gegeven ten
einde deze primeur aan hun bladen te kun
nen verschaffen. In den Zondag-namiddag
werd eerst een trip per autobus gemaakt
door de omgeving van den Bosch over Ber-
licum, den Dungen, St. Michielsgestel en
Vught, waar het prachtige Kasteel-Raad
huis werd bezocht en waar het gezelschap
door den loco-burgerneester werd rondge
leid.
Te ruim half zes had in het Restaurant
„Löhengrin" een maaltijd plaats, waarbij
mr. Geyse, de voorzitter van de Ned. R.K.
Journalistenvereeniging de genoodigden
hartelijk welkom toeriep ó.m. Zijne Excel
lentie oud-Minister mr. dr. T. J. Verschuur,
Voorzitter der R.K. Staatspartij, en mr. J.
J. A. H. Houben, lid van het hoofdbestuur
der R.K. Staatspartij, J. A. MvBruineman,
lid der Eerste Kamer, P. J. S. Serrarens,
lid der Tweede Kamer, de heer Leo Arts,
voorzitter van de Vereeniging voor R.K.
Dagbladdirecteuren, alsmede de beide spre
kers, de heeren mr. Fr. Teulings en Max
van Poll, terwijl ook prof. dr. Titus Brands-
ma, Geestelijk Adviseur der Ned. R.K.
Journalistenvereeniging als altijd van zijn
belangstelling blijk gaf.
Het contact tusschen de Indi
sche Kath. Partijen en de
R.K. Staatspartij.
Mr. Fr. Teulings begon zijn inleiding met
dank te zeggen voor de belangstelling die
er in Katholiek Nederland bleek te bestaan
voor de uitzending van' twee leden der R.K.
Staatspartij naar Indië, welke belangstel
ling opnieuw tot uiting komt in deze uit
noodiging van het bestuur der Ned. R.K.
Journalistenvereeniging om eenige ervarin
gen omtrent deze reis mede te deelen. Deze
Indië-tocht werd niet in een tam-tam-sfeer
volbracht, het was een zuivere studiereis,
ook al had deze haar demonstratieve zijde.
Want niet alleen in katholieke kringen wa
ren de beide heeren in Ned. Oost-Indië
hartelijk verwelkomd, in 't algemeen werd
deze studiereis ook in niet-Katholieke krin
gen ten zeerste gewaardeerd.
Uit het. overzicht, dat mr. Teulings op de
kaart gaf van deze reis door Ned. Oost-In
dië bleek duidelijk, dat in den kortst moge
lijken tijd zooveel mogelijk wérd ge
presteerd: voordrachten, besprekingen en
conferenties met kerkelijke en wereldlijke
autoriteiten, bezoeken aan economische,
cultureele, charitatieve en godsdienstige
instellingen, kortom er is- enorm veel werk
verzet, waarvan de resultaten later in uit
voerige rapporten zullen worden vastge
legd.
Doel van de reis was niet om filialen te
stichten van de R.K. Staatspartij, maar om
door bestudeering van toestanden ter plaat
se en persoonlijk contact de R.K. Staats
partij in Nederland beter van voorlichting
te dienen en meer belangstelling te wek
ken.
Daarom werden talrijke gegevens verza
meld en werden maatregelen getroffen om
vollediger en precieser dan voorheen inge
licht te blijven.
Weliswaar was de "tijd van het verblijf
in Indië veel te kort om het opgestelde pro
gramma zooals wenschelijk was ten uitvoer
te leggen, doch de beteekenis van de reis
heeft daardoor niet ingeboet. Want door
intensief te werken en dank zij de mede
werking van alle instanties, zoowel van
regeering, partij als missie, werd toch een
uitstekend resultaat bereikt. Men had zich
namelijk ten doel gesteld de banden met In
dië nauwer aan te halen en te versterken
en een blijvend contact te regelen.
Vervolgens gaf spreker een overzicht van
de Katholieke Partijen in Indië: vooreerst
de I.K.P. en de P.P.K.I. Door de I.K.P.
werd de delegatie zeer goed ontvangen en
door de P.P.K.I. werd het bezoek ten zeer
ste gewaardeerd.
De I.K.P., die uit Katholieke Europeanen
en Indo-Europeanen bestaat, is wel de
voornaamste partij wier invloedssfeer steeds
groeiende is, hetgeen blijkt uit de gewel
dige activiteit, die zij onder haar eminente
voorzitter, P. Kersten, ontplooit, hetgeen
nog meer aan den dag treedt uit het
groeiend ledental en de belangstelling, die
er allerwege voor haar actie bestaat. Spre
ker heeft een zeer gunstigen indruk gekre
gen van de activiteit, die door de I.K.P.
werd ontplooid en tal van bewijzen gezien
van de groote kracht, die van haar uitgaat.
De positie van de I.K.P. is buitengewoon
sterk.
De zwakke zijde is wel de sterke afwis
seling van personen, door het telkens ver
anderen van ambtenaren, waardoor een
gebrek aan continuiteit van het werk ont
staat. Bovendien klaagt de I.K.P. zelf over
het gemis aan principieel geschoolde poli
tieke leiders. De redevoeringen b.v. van
den heer van Poll over principieele politiek
maakte diepen indruk en algemeen werd
betreurd, dat men in Indië nog te weinig
tijd heeft gevonden voor bestudeering van
de principieele politiek. Een blijvend con
tact met de R.K. Staatspartij kan hierin een
verandering ten goede brengen en door
samenwerking met het Indisch Documen-
tatie-Bureau kan ook een continuiteits-ele-
ment geschapen worden. De voorlichting op
politiek gebied moet trouwens overgeplant
worden naar Indië. Er zal in de toekomst
een snelle uitwisseling van stukken en ma
teriaal over Indië per luchtpost moeten
plaats hebben. Verder zullen de noodige
gegevens moeten worden verstrekt over en
aan hen, die repatrieeren, want ook htm in
lichtingen zullen zeer waardevol zijn. Ge
tracht zal worden om hen, die in Indië hun
best gedaan hebben, bij hun terugkeer in
het vaderland in te schakelen in het werk
der Katholieke Staatspartij. In overleg met
het Centraal Missiebureau moet contact ge
houden worden juist over die problemen,
die een staatkundige zijde hebben.
Terloops vestigde mr. Teulings nog de
aandacht op de beteekenis van de Indische
Pers, die speciaal door haar Nederlandsche
correspondenten eenzijdig wordt voorge
licht, hetgeen men in Indië zelf ook voelt.
In het tweede gedeelte van zijn causerie
belichtte mr. Teulings de beteekenis der
P.P.K.I., die als een volkomen gelijkwaar
dige zusterorganisatie is te beschouwen.
Weliswaar zijn er nog weinig Katholieke
Javanen en zit het grootste deel der P.P.
K.I. leden in de Vorstenlanden, waar ze niet
actief aan het politieke leven kunnen deel-
neben, omdat ze er geen verkiezingen heb
ben, maar toch zou het verkeerd zijn hun
invloed te onderschatten en zeker mag men
hen niet verwaarloozen. Er is overeenstem
ming ten aanzien van de diepste beginse
len. In de toekomst zal er dan ook naar
gestreefd worden om de gedachtenwisse-
ling tusschen intellectueele Nederlanders
en Javanen over politieke vraagstukken te
bevorderen. Verder zal er een uitwisseling
van stukken en organen plaats hebben, ter
wijl ook het vraagstuk der Indo-pers de
volle aandacht heeft.
Eeresaluut aan de Missionarissen.
Het contact met de Missie vooral heeft
een geweldig diepen indruk gemaakt, zoo
dat de leden der delegatie vaak zeer
diep bewogen waren. Speciaal me
moreerde spreker de groote voordeelen van
de nieuwe kerkelijke gebiedsindeeling op
Java, die in 1925 haar beslag kreeg en
waarbij de Jezuieten groote offers brachten
en hun terreinen, waar zy het pioniers
werk hadden verricht aan andere congre
gaties afstonden, die meer priesters ter be
schikking hadden. Zoo werken er b.v. in
Soerabaja thans 26 priesters, waar vroeger
de Jezuieten slechts 4 Missionarissen ter
beschikking hadden. De Java-Missie heeft
een groote toekomst, dank zij den ijver der
Missionarissen, speciaal op gebied van on
derwijs en ziekenverpleging.
Hier werd vooral bestudeerd, welke ge
volgen de decentralisatie van het bestuur
voor de missie heeft.
Ook de Flores-Missie werd bezocht, waar
op de 640.000 zielen reeds 260.000 Katholie
ken zijn en waar het blijk van medeleven
door de inlanders zeer goed is begrepen.
Na een overzicht te hebben gegeven van
de moeilijkheden waarmee de Batak-Mis-
sie te kampen heeft, besloot spreker zijn
interessante inleiding met er op te wijzen,
dat vooral in het licht van het veelbelovend
werk der Missie versterking van het goede,
katholieke leeken-element in Indië zeer ge-
wenscht is.
De delegatie was vol lof over het werk
dat door de Missionarissen wordt verricht.
Tenslotte zij nog vermeld, dat overal
vriendschap werd gesloten en dat de afge
vaardigden overal met hooge onderschei
ding werden behandeld. Typeerend voor
het bezoek was wel wat een Nederlander
bij het afscheid zei: „Jullie zijn ale offi-
cieele afgevaardigden gekomen en als
vrienden heengegaan!"
Staatkundige, sociale en econo
mische ifroblemen.
Bij het dessert, nadat het ijs gebroken
was, zooals mr. Geyse snedig opmerkte,
De verlichting van het paleis Noordeinde te Den Haag heeft Maandagavond proefgebrand
werd het woord verleend aan Max van Poll,
die uit den overvloed van zijn indrukken
een bonte samenvatting gaf, geïllustreerd
met typische voorbeelden, die een juist
licht op de Indische verhoudingen deden
schijnen.
Spreker gaf eerst een overzicht van de
drie groote bevolkingsgroepen die er in In
dië leven en die ieder een maatschappij op
zich vormen: Europeanen en Indo-Euro
peanen, vreemdelingen vooral Chineezen
en de inheemsche bevolking.
Het welvaartspeil der Europeesche sa
menleving staat hoog. Het Indo-Europee-
sche deel van deze maatschappij vertoont
een ander beeld. Er zijn groote figuren on
der hen; maar naast een middenstand, die
er ook nog is, zakt de groote massa af tot
de inheemsche maatschappij. Dit is een der
belangrijkste problemen nu de Javaan de
Indo-Europeanen uit de belangrijkste be
trekkingen en posities verdringt. Volgens
spreker is de eenige kans, om aan de mo-
reele verplichtingen die we tegenover de
Indo-Europeanen hebben te kunnen vol
doen, den Indo-jongen op te nemen, liefde
voor de natuur bij hem aan te kweeken
en voor vden landbouw op te leiden.
Uitvoerig behandelde de heer van Poll
verder het Chineezen-vraagstuk, waarmee
het woekerprobleem zoo nauw verbonden
is, en het Chineesch Nationalisme: wij
vreezen teveel Japan en schakelen China
uit, maar het Chineesche Nationalisme is
veel gevaarlijker.
Wat de inheemsche bevolking betreft, die
97.38 procent uitmaakt en met wier alge
meen belang toch zeker rekening dient te
worden gehouden, gaf spreker als zijn mee
ning te kennen, dat, wanneer deze niet
door het Christendom wordt opgevangen,
zij ofwel in het vaarwater van opruiers
vallen, die hen begeerig maken naar de be
zittingen der Europeanen, ofwel worden
ze Mohammedanen, hetgeen eveneens een
gevaar voor ons gezag beteekent.
Gevaren voor de Missie.
De decentralisatie-politiek brengt welis
waar veel voordeelen, doch ook groote ge
varen, want als de Mohammedaansche
machthebbers willen, kunnen ze het bou
wen van scholen enz. verhinderen. Hier is
zeker een juiste verdeeling van de rechten
noodig.
Tenslotte wijdde spreker bijzondere aan
dacht aan het Nationale Probleem in Ne-
derlandsch Oost-Indië. Wel is men van mee
ning, dat de huidige gezagsvorm van Ne
derland in Indië niet ten eeuwige dage zal
blyven bestaan, maar er is nog in de verste
verte geen tijd te bepalen, waarop Indië
in staat is zich zelf te besturen. Wanneer
het Nederlandsche gezag nu of in de naaste
toekomst zou wegvallen, zou dit in het na
deel zijn der bevolking, die dan in de
macht zou komen van de olicharchie der
inheemsche bestuurders. Het Nederland
sche bestuur kan in Indië nu en binnen
afzienbaren tijd nog niet' gemist worden. Er
moet thans naar een gemeenschappelijken
ondergrond gezocht worden, waarop eens
gezind kan worden voortgebouwd: zelfbe
stuur zou alleen denkbaar zijn op den
grondslag van het Christendom.
Met een dankwoord aan beide sprekers
en de hooge gasten besloot mr. Geyse deze
leerzamen middag, die ons meer liefde bij
bracht voor ons schoone Insulinde.
I SEPTEMBER van 2.30 tot 5.30 nar
op de Gemeentelijke Sportterreinen,
Hooge Rijndijk. Springconcours,
Schoolpaarden, Rennen. lOOPaarden
Prijzen 1.25 - 0.75 - 0.50 Voorverkoop:
Sig.magazijn Zierikzee, Nieuwe Rijn.
Dit nummer bestaat uit vier
Rladen en een Jubileum
nummer.
VOORNAAMSTE NIEUWS
PE WERELD iN
VOGELVLUCHT
PRAAG: De toestand in Tsjecho-Slowa-
kije wordt op de verschillende kanselarijen
verschillend beoordeeld. Maar dit verschil
bestaat slechts in nuanceeringen, allen be-
oordeelen den toestand ernstig.
Het Fransche blad „L'Epoque" maant tot
koelbloedigheid en spreekt de meening uit,
dat Duitschland niet in een impasse ver
keert, waaruit het door nationalen trots
niet, achteruitgaande, zou kunnen geraken.
Wanneer het, zoo schrijft het blad, een
gebaar van gematigdheid maakt, dat met
een onmetelijk* opluchting door de ge-
heele wereld zal worden ontvangen, kan
de zaak nog zoo eindigen, dat het zijn ge
laat bewaart en voor de Sudeten-Duit-
schers zeer uitgebreide voldoeningen krijgt.
En wanneer het definitief mocht weigeren
naar rede te luisteren, wanneer het er in
volhardde het onmogelijk te eischen, wan
neer het een avontuur zou uitlokken, zou
het snel dusdanige krachten tegenover zich
krijgen, dat zijn toekomst heel onzeker zou
worden."
De Deutsche Diplomatisch-Politische Kor-
respondenz bespreekt vandaag de pogingen
van een groote mogendheid, welke de Tsje
chische regeering van een verzoenende
houding tegenover de Sudeten-Duitschers
vrijstelt, omdat Praag den Sudeten-Duit
schers een nieuwe niet nader aangegeven
basis van onderhandeling heeft voorge
steld.
De Korrespondenz schrijft o.m.: Wan
neer in het buitenland van een Tsjechische
staatscrisis wordt gesproken, zoomede van
de mogelijkheid, dat het acuut worden
daarvan met alle ernstie buitenlandsche
politieke aspecten van dien zware interna
tionale gevolgen zal kunnen medebrengen,
schijnt het gebiedend, dat in dit verband
dan de vermaningen ook werkelijk worden
gericht tot hem wien zij aangaan en die in
staat zou zijn de dingen zoo te veranderen
als in overeenstemming is met het waar
lijk democratische beginsel van het huis
recht van iedere bevolking op haar eigen
grond en wel radicaal en direct.
BUDAPEST: Alle onrustverwekkende
fronten in de wereld van heden zijn fron
ten van het nationaal-socialisme. Ook Hon
garije heeft er zijn deel van gekregen en de
regeering Imrédy schijnt niet van plan te
zijn deze propaganda, men kan beter zeg
den agitatie, goedschiks te aanvaarden.
Er is tenminste een bericht gekomen,
dat er speciaal voor dat doel meer gevan
genissen zullen worden geopend, dat als
antwoord op de nationaal-socialistische be
dreiging van een bomaanslag op Honga-
rije's prachtige parlement.
Men neemt deze bedreiging nu ernstig
op, nadat er zich na aankomst van Horthy
een ontploffing schijnt te hebben voorge
daan, waarvan men de oorzaak nog niet
kent.
Men mag slechts hopen, dat Imrédy mees
ter zal blijven van den toestand en het
eigen Hongaarsche karakter van deze poli
tieke invasie zal weten te vrijwaren.
Buitenland
Horthy terug in Boedapest. Een aan
slag? (2e blad).
Patriarch van Venetië protesteert tegen
opvoering van een stuk van d'Annunzio
(2de blad).
Hitier bezoekt de grenzen. (2de blad).
Binnenland
Het debat in de buitengewone vergade
ring van de Algemtene vereeniging voor
Bloembollencultuur. (4de blad).
Nieuwe gevallen van kinderverlamming
in verschillende plaatsen. (1ste blad).
Dysenterie-gevallen in kazerne te Utrecht
(3de blad).
Lelden
De tentoonstelling „Leyds Goedt" heden
morgen door den burgemeester geopend.
(Jubileumnummer en 1ste blad).
HET GODLOOZEN-CONGRES IN
LONDEN.
Openbare akte van eerherstel.
Op den tweeden Zondag van Septembèr
zal de Aartsbisschop van Cardiff, Mgr.
Mostyn in de tuin van het klooster van het
H. Hart te Hove bij Londen in tegenwoor
digheid van meer dan 20 Aartsbisschoppen
en Bisschoppen van Engeland een openbare
Godsdienstoefening celebreeren als eer
herstel voor de gruwelijke beleedigingen
die God worden aangedaan tijdens het
wereldcongres der Vrijdenkers, dat in die
dagen te Londen wordt gehouden. De pre-
dicatie gedurende deze openbare gods
dienstoefening wordt gehouden door den
Aartsbisschop Mgr. Goodier S.J. Talrijke
hooggeplaatste saeculiere en reguliere
geestelijken zullen bij deze akte van eer
herstel tegenwoordig zijn. Deze godsdienst
oefening vindt plaats binnen het kader van
het Congres der Catholic Truth Society,
dat tegelijkertijd in Londen wordt gehou
den.
Het feit, dat het Godloozen-Congres in
Engeland mag worden gehouden is een
schande een schande voor de Wester-
sche beschaving.
Wij hopen alsnog, dat de Engelsche re
geering dien smaad aan den Vader in
den Hemel en daardoor ook die schande
voor het Engelsche land zal weten te ver
hinderen
