De feestviering bij gelegenheid van het
Regeeringsjubileum
SERVIEZEN
VAN DER STOK
Industrie- en Vaktentoonstelling „Leyds Goedt"
De tentoonstelling „Leyds Goedt"
opent haar poorten
Het metertarief a
helpt U sparen
LEEST met aandacgt
de Advertentiën
in dit nummer.
GEDURENDE DE FEESTWEEK (31 Aug. tot
Bij 't Oranjefeest
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1938
DE LEIDSCHE COURANT
PAG. 5
I
Een kleurrijke expositie van Leidsche
traditie en moderne techniek
Vandaag is in de Stadsgehoorzaal de
reeds veel besproken en in haar voorberei
dingen beschreven tentoonstelling „Leyds
Goedt" officieel geopend.
Bij den opzet dezer tentoonstelling is
men van de gedachten uitgegaan verschil
lende Leidsche producten te exposeeren,
producten, waarvan Leiden öf reeds bekend
is van oudsher öf waarmede de oude Sleu
telstad bezig is zich nieuwen roem te ver
werven. Teren op ouden roem moge heel
mooi klinken, het houdt toch onherroepe
lijk een basis voor verval in, wanneer jon
ge krachten het eens begonnen werk niet
terdege voortzetten.
Wat ons bij den eersten aanblik van deze
expositie trof is naast den algemeen gran-
diozen en wèldoenden opzet de frischheid
van opvatting der exposanten.
Door de eenheid van opbouw, welke in
goede handen was bij den architect, den
heer D. L. Landman, is een uniformiteit
verkregen, welke deze tentoonstelling kleur
en lijn geeft en haar daardoor een bijzon
der cachet verleent.
De exposanten hebben tevens gezorgd,
dat hun stands een voornaam cachet kre
gen door te zorgen voor een exquise op
stelling van de verschillende producten.
De tentoonstelling is tevens daarom zoo
merkwaardig, omdat zij inderdaad een de
monstratie is van hetgeen Leiden fabri
ceert en op welke wijze dit plaats heeft
met daarnaast een overzicht, van het peil
waarop de vakbekwaamheid en de vakop
leiding staan. Daarom is zij tevens bijzon
der leerzaam; leerzaam om de conclusies,
welke uit het gepresteerde in het verleden
kunnen worden getrokken, leerzaam ook
en dit vooral voor de jeugd- om voort
te bouwen op hetgeen het verleden heeft
weten te brengen.
Over de aankleeding der zaal zelve heb
ben we in de voorbeschouwingen tot de
tentoonstelling reeds een en ander gezegd:
We willen alleen nog even wijzen op het
embleem dezer expositie: de Leeuw met
den houwer, die de Leidsche Sleutels be
schermt, een embleem, dat mogelijk een
wijder aspect geeft voor de toekomst.
De benedenzaal der Stadszaal wordt in
beslag genomen door verschillende firma's.
Rechts langs den wand bevindt zich de
stand van de Leidsche Duinwater
M ij., welke in doorsnee de geheimen der
waterwinning doet zien. Daarbij worden
enkele onderdeelen voor de distributie ten
toongesteld alsmede grafische voorstellin
gen van het waterverbruik en teekeningen
van het verzorgingsgebied.
Daarachter volgen de Leidsche Textiel
fabrieken Gebrs. v. Wij k en Co. met
wollen garens in diverse stad\a van bewer
king met een spinmachine in bedrijf.
De Kon. Ned. Grofsmederij brengt
o.m. een 8200 K.G. zwaar anker van de
„Nieuw Amsterdam", modellen van diverse
producten en door de afd. Kettingfabriek
wordt gedemonstreerd hoe een ketting ver
vaardigd wordt.
De Meelfabriek „de Sleutels"
brengt een werkend model van een graan
molen en laat zien hoe het product tarwe
tot bloem wordt verwerkt met daarnaast
monsters van grondstoffen, tusschen- en
eindproduct. Aan den wand bevindt zich
voorts een schematisch overzicht van het
geheele vermalingsproces.
De N.V. J. J. Krantzen Zn. exppseert
met uniformlakens, whipcords, modestof-
fen voor heeren- en gabardines voor re-
genkleeding.
De Leidsche Broodfabriek
brengt ook haar reed veel besproken Dia
brood voor lijders aan suikerziekten en
voorts verschillende andere producten.
De Vereenigde Touwfabrie-
k e n komen uit met vloerbedekkingen, sta
len stoelen, alle soorten touwwerk, staal
draad, ijzerwant en ijzerbindsel.
De fa. Tieleman en Dros exposeert
haar bekende blikgroenten, soepen, vleesch-
conserven, jams en limonades.
Van de Kon. Ned. Fabriek van
Wollen Dekens, v.h. J. C. Zaal
berg en Zn. zien we dekens, vlaggedoek,
shawls en plaids, alles in wol.
De Stoom Zeep-, EaudeCologne-
en Parfumeriefabriek v.h. J. S.
Sanders en Co. laat de bewerking zien
van de zeep. Van grondstof tot eindproduct
geeft deze stand een overzicht en de
buitenstaander zal er ongetwijfeld met be
langstelling naar kijken.
Natuurlijk vindt men er ook diverse zee
pen, eau de cologne en parfumerieën.
A. W. S ij th o fis Uitgevers Mij.
heeft een stand met boekwerken, tijd
schriften en drukwerken, waardoor zij in
den loop der jaren een uitstekenden naam
heeft verworven.
De G'ebr. Pel brengen verschillende
hunner bekende producten, als vruchten
koekjes en vruchtenpaté, fondants, borst
plaat, enz.
Van de machinefabriek „O v e r r ij n"
zien we een vijzel voor poederbemaling,
alsmede een schroefpomp, een ovenverhitter
voor gasovens, een model scheepsketel en
verschillende andere producten.
De N.V. Sajetfabriek P. Clos en
Leembruggen heeft in haar stand een
wikkelmachine in bedrijf, geeft een be
werkingsschema van wol en heeft haar ge-
heelen stand opgebouwd van wol, hetgeen
een uitstekenden indruk maakt.
De fa. A. H. J. W ij t e n b u r g laat de
bewerking zien van tabak tot sigaar, dus
waarvan de sigaar gemaakt wordt en te
vens hoe zulks geschiedt. Deze stand is
verlucht met keurige teekeningen van den
teekenaar J. ten Bosch uit Eindhoven.
De fa. R. M. B e u t h komt uit met haar
bekende donzen en zijden dekens, gevulde
bedspreien, veerenkussens en kapokma
trassen.
Bijzondere aandacht vraagt de fa.
Herfst en Helder voor haar Exoter-
na-standverf voor buitenwerk, de Leidsche
kwaliteitsverf bij uitnemendheid, waarbij
vooral het standgroen genoemd dient te
worden.
Voor 'n welkome bloemversiering zorgt
de fa. J. G. B a 11 e g o e n Z n. met een col
lectie nieuwe variëteiten afgesneden bloe
men.
De N.V. Zilverfabriek Voor
schoten komt uit met zilveren en pleet-
gebruiks- en siervoorwerpen.
Tenslotte exposeert in de groote zaal de
Ned. Rotogravure Mij. met haar bij
zonder drukwerk in diepdruk, waarbij zul
ke verrassend keurige kleuren te voor
schijn worden getooverd.
Dan komen we tot het podium, dat ge
heel in beslag genomen wordt door de
Sted. Fabrieken van Gas en
Electriciteit.
Gas en Electriciteit vormen in de indus
trie schakels tusschen grondstof en product
en uit dien hoofde is de stand van de licht
fabrieken op deze tentoonstelling stellig
op haar plaats.
Het uitgangspunt is: steenkool, aanschou
welijk voorgesteld door een geweldig brok
afkomstig uit de Oranje Nassau-mijn.
Voorstelling vindt plaats van productie
en distributie van gas en electriciteit, ter
wijl men, te volgen aan de hand van
schema's en toegelicht door een miniatuur
gasfabriek in werking en voor electrici
teit door modellen van een ketelhuis en
van een turbogenerator, een indruk krijgt
van dit geweldig bedrijf.
Daarop volgt de distributie tot bij de
verbruikers in huis.
Een groote glazen gasmeter laat het in
gewikkelde mechanisme van zoo'n in
strument zien.
Uitbeeldingen laten de goede installatie
zien, zoowel voor gas als electriciteit, voor
waarde om ten volle van het gemak, dat
de vele verbruiktoestellen bieden, te kun
nen profiteeren..
Wat de toestellen zelf betreft wordt het
publiek herinnerd aan de eischen van de
deugdelijkheid en veiligheid. Er zijn ver
schillende beproevingstoestellen voor het
keuren van electrisch materiaal door de
KEMA (in werking) en dito uitbeeldingen
van de activiteit der Gasstichting op het
gebied der gasverbruiktoestellen.
Men vindt er in woord en beeld voor
stellingen van huishoudelijke en industriee-
le toepassingen; wat men met 1 M3. gas en
1 kwh alzoo kan doen; voorts is gestreefd
naar de uitbeelding van eigenschappen
van verschillende toepassingen van gas en
electriciteit en van goede gebruiksmetho-
den.
Er worden ook verschillende bijzondere
industrieele toepassingen getoond, zoowel
van gas als van electriciteit, bijvoorbeeld
diverse industriebranders, een gassmeed-
oventje, verwarming, koken, warmwater
bereiding met gas, en op het gebied van
electriciteit. electrochemie verzilverings-
bad), hoogfrequent electrisch gereedschap.
Een bijzonderheid bij de afd. electriciteit
is ook de kathodestraal-oscillograaf, die
ons in staat stelt op eenvoudige wijze me
chanische trillingen (aardbevingen, motor
trillingen op schepen, het slingeren van
een as, enz.) en ook geluidstrillingen, die
door spraak, zang, muziek, enz. worden
opgewekt, duidelijk te zien. Bij dit inge
nieuze apparaat zou dus als opschrift kun
nen gelden: „U ziet wat U zingt!"
Groote foto's langs den wand, ter weers
zijden van een duidelijke kaart van het ge
heele leveringsgebied der Lichtfabrieken,
omvattende 33 gemeenten, laten ook ver
schillende industrieele toepassingen van
gas en electriciteit uit de practijk zien.
Aan het einde van de afd. electriciteit
vindt men nog een beknopte uitbeelding
van de grondslagen der vastrechttarieven
voor gas en electrictieit, voor het publiek
zeer interessant en leerzaam.
Dit alles vindt men op het podium inde
groote zaal.
In den Foyer is nog iets heel bijzonders
te zien. Daar is een unieke expositie door
de Lichtfabrieken samengesteld met mede
werking van het Technisch Bureau SIA te
Leiden, nl. van een z.g. fluorescentie-in
stallatie, in uitbeelding gebracht door een
lichtenden sprookjestuin, welke in één
woord fantastisch is. Door toepassing van
het z.g. zwarte licht, waarmede bedoeld
wordt ultra-violet licht, ziet men een exo
tische zuilengalerij met bloemen, planten
en een fontein in schitterende kleuren op
lichten.
Deze sprookjestuin zal iederen bezoe
ker weten te boeien. Elke beschrijving hier
van schiet te kort, men zal het moeten
zien!
Aan den stand van de Lichtfabrieken in
de groote zaal sluiten de stands van de ge
zamenlijke gasinstallateurs (kleine zaal)
en de electrotechnische installateurs (bal-
con) aan.
Geven de Lichtfabrieken in hoofdzaak
de principes te zien, de installateurs ex
poseeren in groote verscheidenheid de gas-
en electrische toestellen door de verschil
lende toestellen in volle werking te vertoo-
r.en.
De gasinstallateurs laten hierbij zien hoe
gas wordt gebruikt voor koken, verwar
ming, warmwatervoorziening, koeling door
gas en toepassing in de industrie.
Een bijzondere inzending der electrici-
teits-installateurs is het apparaat voor ge
lijkmatigheid van verwarming over groo
te afstanden bij plafondstraling.
De Eerste Holl. schoorsteenfabriek v. h.
de Ridder Co., exposeert met een ge-
metselden schouw, uniek van vorm, mooi
van lijn en krachtig van gelijkmatige,
warm rooden kleur. Deze wordt verkre
gen door een speciale machine en abso
luut gelijkmatige menging van de klei-
soorten.
Tegenover deze expositie links in de
voorhal vindt men, verzorgd door de f a.
Zaalberg, een weefkamer, waardoor de
tegvenstelling tusschen vroeger en thans
wel zeer bijzonder tot- uiting komt.
In den rechterhal zijn de Kamer van
Koophandel, VeiligVerkeer,
het Carillon-Comité en het Film
bedrijf Film ondergebracht.
In den linkergang wordt nog eenige
ruimte in beslaggenomen door de N. V.
Werninck's natuursteen, waarvan tal
van prachtige monsters aanwezig zijn.
De gangen zijn grootendeels in beslag
genomen door „Oud Leiden" en „G e-
meentewerken", die platen en tee
keningen van Leiden en van uitgevoerde
werken brengen. De zij ingang naar den
Foyer is in beslaggenomen door de Cen
trale Werkplaats voor J e u g-
dige Werkloozen.
De kleedkamers links van de groote zaal
zijn ingericht tot een moderne woning,
welke men vol bewondering zal doorloo-
pen. Tal van nieuwe vindingen zijn hier
bijeengebracht en vooral aan de keuken
mag men bijzondere aandacht schenken.
De Bruynzeel's Fabrieken heb
ben na jarenlange studie en experimentee
ren een keuken ontworpen, die aan de
hoogste eischen voldoet.
Het beginsel van de firma Bruynzeel is
geweest, om zelfs in de kleine ruimte, die
vaak beschikbaar is, een keuken onder te
brengen, die alles kan bevatten, wat de
huisvrouw daar noodig heeft.
Het komt bij een „Bruynzeel-keuken"
niet meer voor, dat iets in een ander ge
deelte van het huis opgeborgen moet wor
den.
Verder is de opstelling der elementen,
waaruit de wanden zijn opgebouwd, zóó
gekozen dat de huisvrouw zoo weinig mo
ge] ijk behoeft te loopen, want alles heeft
ze bij de hand.
Een der meest opvallende deelen van
de „Bruynzeel-keuken" is de patentwerk-
lade. Dit is iets geheel nieuws! Hiermede
is een dringend keuken-probleem volledig
opgelost. In uitgetrokken toestand is deze
lade onwrikbaar vastgeklemd. Ze doet
dienst als tafelblad, werkplank (aardap
pelschillen), hakbord of het vastklemmen
van gehakt- of snijboonenmolen. Deze lade
is uitneembaar en kan gemakkelijk schoon
gemaakt worden.
De moderne huisvrouw staat niet meer
bij haar werk, maar zit op een krukje. De
patent-werklade is dan ook op dusdanige
hoogte aangebracht, dat men er gemakke
lijk bij kan werken.
Verder valt de povisiekast op. Dit is
geen diepe kast, waarin men alle potten,
blikken en doozen achter elkaar moet zet
ten, zoodat men eigenlijk niet weet, wat
precies in huis is. Deze provisiekast heeft
smalle U-vormige planken, zoodat nooit
twee dingen voor elkaar staan. De ruimte,
welke vrij komt door de U-planken, wordt
als de deur dichtgaat, door een rij, aan de
deur bevestigde draadbakjes gevuld, waar
in men alle kleinigheden stopt, zooals zak
jes, busjes, bouillonblokjes, soeptablettten,
verpakte levensmiddelen enz.
De Vakopleiding op deze tentoonstelling
vraagt speciale aandacht.
De ingerichte expositie geeft een volle
dig beeld van het nijverheidsonderwijs te
Leiden. Allereerst de inzending der ver-
eeniging „Vakopleiding" zelve (propagan
damateriaal), waarna de inzendingen der
verschillende onderwijsinrichtingen de volle
belangstelling zullen hebben.
Achtereenvolgens treft men aan inzen-
dnigen van:
de Vereeniging tot bevordering van de
opleiding tot instrumentmaker;
het Kon. Genootschap „Mathesis Scientia-
rum Genitrix";
de Vakschool voor Meisjes;
de R. K. Vakschool voor Meisjes;
de Avondteekenschool van den Ned.
R. K. Volksbond;
de Ambachtsschool.
Men moet deze expositie zien om een
indruk te krijgen van al hetgeen hier ge
arbeid wordt. Een gedetailleerde beschrij
ving ervan zou ons te ver voeren.
Wij hopèn dus deze schematische uiteen
zetting eenige indrukken van het welver
zorgde „Leyds Goedt" te hebben gegeven.
Wij zijn ervan overtuigd, dat zij onvolle
dig is. Daarom echter temeer raden we een
bezoek in deze dagen ten zeerste aan. Men
zal er geen spijt van hebben.
Dan zal ook het sluitstuk van deze ten-
toontselling boven de trap links naar de
bovenverdieping beter begrepen en ge
waardeerd worden. Dit sluitstuk laat de
reclame van de „Meer-Werk-Actie" zien,
waarin de behartigenswaardige, verma
nende woorden geschreven staan: „Scha
kelt de werklooze wreer in en doet de zon
der welvaart over de Sleutelstad opgaan."
Moge het spoedig aldus zijn. Leiden en
zijn bewoners zullen er wel bij varen.
REGENJASSEN
Probeert ons Maatwerk.
voor DAME of HEER.
Colhert Costuums n. maat
Groote sorteering
29.50.
Costuums, Sportcostuums
Sportcostuums naar maat
19.50.
Dames- of Heeren Gaber
en alle soorten
PANTALONS.
dine Jassen n. maat 17.50.
DE LEIDSCHE
Kletfingspecialist
Fa. LEUNE
Janvossensteeg 67
Bent U van plan een EETSERVIES,
ONTBIJT- of THEESERVIES te gaan
koopen, bekijkt dan eerst eens onze
prachtige sorteering in alle prijsklassen
Er wordt bij ons, wat model, decor en
qualiteit betreft vakkundig ingekocht.
U krijgt waar voorTJw geld. - Zonder
eenige verplichting toonen wij U
gaarne onze bijzondere collectie.
Wij verpakken vakkundig onder ga
rantie en reserveeren gaarne tot bezor
gingsdatum.
Het Serviezen Adres
met bekende reputatie is:
BREESTRAAT 155-152,
Aangesloten bij de MIDZA.*
N.V. Leidsche Duinwater-
Maatschappij.
STAND VAN DE STEDELIJKE LICHTFABRIEKEN
OP HET PODIUM:
Fabricage en distributie van Gas en Electriciteit,
Toestellen in werking.
Huishoudelijke en Industrieele Toepassingen.
IN DEN FOYER:
Lichtende Sprookjestuin Filmvertooning.
Stand van de GASINSTALLATEURS (Kleine Zaal).
Stand van de ELEC. INSTALLATEURS (Balcon).
Gas en Electriciteit in Woning en Bedrijl.
DEMONSTRATIES ATTRACTIES
élaleeren wij het nieuwste in
KINDER- EN BABY-KLEEDING
WIEEEN EN BABY UITZETTEN
WAGENS EN WANDELWAGENS
KINDERSTOELEN EN LOOPREKKEN
en zeer voordeelige aanbiedin-
HAARLEMMERSTRAAT gen in KOUSEN, TRICOTASES,
96-98-100-102 HANDSCHOENEN. 35
Vanaf heden geven wij bij aankoop v.af
f 1.00 EEN ORANJEVLIEGER CADEAU
Natuurlijk Oranjebitter
Maar dan de goede
van STAFFHORST
Alleen: DE WIJNKELDER
Tevens als reclame:
24/2 Fl. Lager Bier voor H. 1.90
'/s L. Gilde Pilsener thans fl. O.I7
