PHILIPS
RADIO 1939
„40 JAREN KONINGIN"
VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1938
29ste Jaargang No. 9117
GeicbelveSoti/ïa^
Telefoon': Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN Oft^STREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Gastvrijheid en vrijheid
Tijdens den rouwdienst, Dinsdag te Ber
lijn gehouden voor den overleden Neder-
landschen gezant wij hebben er melding
van gemaakt zei de Protestantsche pre
dikant Grüber het volgende:
„Voor de Duitschers was hij de verte
genwoordiger van het land, voor hetwelk
gastvrijheid en vrijheid van gedachte van
zelfsprekend, ja, een gebod Gods zijn."
De spreker heeft „vrijheid van gedach
te" hier klaarblijkelijk bedoeld in
loffelijken zin.
Er bestaat óók een „vrijheid" van gedach
te, welke beteekent bandeloosheid of.... ge-
dachtenloosheid; een „vrijheid" van ge
dachte, welke ingaat tegen het „gebod
Gods", welke voor zich opeischt een onbe
perkte autonomie, een onbeperkt alléén
beschikkingsrecht, geen Hooger Gezag er
kennend.
Maar zulk een valsche vrijheid kan niet
bedoeld zijn door den Protestantschen spre
ker, die, zooals wij reeds opmerkten, be
doelde aan Nederland lof te brengen.
Wij moeten den Duitschen spreker erken
telijk zijn voor deze oprechtheid.
Hij stelde Nederland voor:
als een land van gastvrijheid
als een land van vrijheid.
Gastvrijheid en vrijheid wilde hij be
schouwen als typeerende karakter-trekken
van het Nederlandsche volk.
Nederland een land van gastvrijheid en
vrijheid.
Dat is het geweest in den loop der
eeuwen. Dat moge het blijven!
HET PROCES TEGEN SCHTJSCHNIGG.
WEENEN, 26 Augustus. (A.N.P.) Vol
gens een officieelen woordvoerder wordt
het proces tegen Schuschnigg en de overi
ge leden van de vroegere regeering van
Oostenrijk in de tweede helft van de vol
gende maand, na het congres van Neuren
berg, verwacht.
De aanklacht zal luiden: Overtreding van
de grondwet, schending van de wet en han
delen tegen het algemeen belang. Men ver
wacht niet, dat een aanklacht wegens hoog
verraad zal worden ingediend. Er is nog
geen besluit genomen of het proces open
baar zal zijn of niet.
Dr. Schuschnigg zelf bevindt zich nog te
Weenen. Officieel wordt verklaard, dat hij
goed wordt behandeld, doch men zegt niet,
waar hij zich ophoudt. Hij mag zijn vrouw
niet zien en naar verluidt heeft hij zijn
baard laten staan.
Verder wordt officieel medegedeeld, dat
sedert Maart 40.000 Joden uit Oostenrijk
zijn vertrokken. Naar officieele schatting
bevinden zich 600.000 niet-Ariërs in Oos
tenrijk.
Onlangs zijn ongeveer 60 of 70 leden van
de vroegere sociaal-democratische partij
gearresteerd, o.a. Heinrich Allina, voorma-,
lig socialistisch parlementslid en Franz
Hollubek, een bekend vakvereenigingslei-
der. De vroegere socialistische burgemees
ter van Weenen, dr. Karl Seitz, bevindt
zich nog in vrijheid.
Verleden jaar verleende de Nederlandsche
Regeering aan den kunstschilder Piet van
der Hem opdracht een schilderij te vervaar
digen van de plechtige inzegening van het
huwelijk van Prinses Juliana en Prins
Bernhard in de Groote Kerk te 's-Graven-
hage. Toen die tot stand was gekomen en
als documentair kunstwerk geslaagd bleek,
rijpte het denkbeeld om de weergave van
deze gebeurtenis, in een kleurenreproduc
tie binnen het bereik van de geheele na
tie te brengen, en dit te doen op zoodanige
wijze, dat daardoor tevens steun zal kun
nen worden geboden aan diegenen onzer
kunstenaars, die helaas nog altijd in moei
lijke omstandigheden verkeeren.
Teneinde het mogelijk te maken, dat de-
H.M. de Koningin spreekt op
31 Augustus door de radio
Van officieele zijde meldt men ons, dat
het in het voornemen van H. M. de Konin
gin ligt om op Woensdag 31 Augustus tus-
schen half een en een uur n.m. voor de-
radio te spreken tot Nederland, Oost- en
West-Indië.
De uitzending zal geschieden door de
drie gewone omroepzenders en, voor Oost
en West-Indië, door de rijkszenders en door
de Phohi.
De nationale film
„40 jaar"
EERSTE OFFICIEELE
VERTOONING.
In de groote Wilhelminastudio van Barn-
stijn's filmstad aan den Benoordenhout-
scheweg te 's-Gravenhage, heeft hedenoch-
ten de eerste officieele vertooning van de
nationale film „40 jaren", vervaardigd ter
gelegenheid van het 40-jarig regeeringsju-
bileum van H. M. de Koningin, plaats ge
had.
Voor deze gelegenheid was de studio her
schapen in een bioscoopzaal, waarvan de
wanden bestonden uit rood wit en blauwe
dundoeken, versierd met oranje en groene
schilden, waarop het getal 40 geteekend
was. Zeer vele autoriteiten hadden de in
vitatie, om bij deze première aanwezig te
zijn, aangenomen en zoo zagen wij den mi
nister-president, dr. H. Colijn, de ministers
van buitenlandsche zaken, mr. J. A. P. Pa-
tijn, van justitie, mr. C. M. J. F. Goseling,
van binnenlandsche zaken, H. van Boeyen,
van onderwijs, kunsten en wetenschappen,
prof. dr. J. R Slotemaker de Bruine, van
financiën, mr. J. A. de Wilde, van water
staat, mr. dr. ir. J. A. M. van Buuren, van
economische zaken, mr. M, P. L. Steen-
berghe, van sociale zaken, prof. mr. C. P.
M. Romme en van koloniën, Ch. J. I. M.
Weiter.
Onder de aanwezigen waren verder jhr.
mr. F. Beelaerts van Blokland, vice-presi
dent van den Raad van State, de Sultans
van Langkat, Boeloengan, Pontianak en
Deli, verder jhr. mr. H. A. van Karnebeek,
commissaris der Koningin in de provincie
Zuid-Holland, de burgemeester van 's-Gra
venhage, mr. S. J. R. de Monohy, de pre
sident van de Nederlandsche Bank, mr. L.
J. A. Trip, jhr. ir. O. C. A. van Lidth de
Jeude, oud-minister van waterstaat, mr. E.
Crena de Iongh, president van de Nederl.
Handel Mij, Ph. G. A. J. Quanjer, alge
meen secretaris van het Algemeen Ned.
Verbond, R. Zuyderhoff, voorzitter der
koninklijke vereeniging „Oost en West",
ir. M. H. Damme, voorzitter van de ver
eeniging Ned. Fabrikaat, N. van Zalinge,
voorzitter der vereeniging „Onze Vloot",
K. E. Oudendijk, voorzitter der kon. ver
eeniging „Ons Leger".
Alle autoriteiten waren vergezeld van
hun dames en familieleden. Toen allen in
de groote zaal hun plaats hadden gevon
den, nam jhr. ir. O. C. A. van Lidth de
Jeude, voorzitter van het dagelijksch be-
ze reproductie, die zonder marge geme
ten ruim 40 bij 60 c.M. groot is, en waar
van hierboven een fotografie is afgebeeld,
op zoo groot mogelijke schaal verspreid
kan worden, is de prijs op twee gulden
vastgesteld. Voor diegenen, die voor het
sympathieke doel meer willen offeren, is
een beperkte oplage op zwaar karton ge
drukt, welke tegen twintig gulden per
stuk beschikbaar wordt gesteld.
Het Departement van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen zal zich na ont
vangst van het bedrag (liefst op postre
kening No. 22076 ten name van den chef
van den Huishoudelijken dienst van het
Departement) gaarne met de toezending
belasten.
stuur, dat de belangen dezer film heeft be
hartigd, het woord.
Spr. zeide, dat in een tijd van slechts
2 x 40 minuten het beeld van een 40-jarig
tijdvak aan oog en oor zal voorbijgaan.
Men zal beseffen, dat door die jaren in
minuten te doen herleven, slechts een mi
niatuurbeeld kan worden gegeven van de
groote gebeurtenissen, die dit tijdvak ken
merken. Zou naar volledigheid gestreefd
zijn door een documentaire reproductie van
al hetgeen in zijn groote verscheidenheid
vermeldenswaard mag heeten, dan zou
een eindelooze beeldenreeks zijn ontstaan,
bij welker aanschouwing men spoedig naar
het einde der voorstelling zou verlangen.
Wjj hebben aldus spr. daarom een
anderen vorm gekozen en wel de eenvou
dige geschiedenis van eenige menschen,
waaromheen het maatschappelijk gebeuren
zich met eenige forsche grepen afteekent.
Als wij ons dan opmaken, aldus spr., om
het 40-jarig jubileum van H. M. de Ko
ningin te vieren, is de verwachting gerecht
vaardigd, dat wij het oog zullen richten op
hetgeen tot vreugde en dankbaarheid
stemt.
Jhr. van Lidth de Jeugde memoreerde
de moeilijkheden, bij het tot stand bren
gen der film ondervonden en bracht dank
aan allen, die met zooveel toewijding aan
de vervaardiging van de film hebben ge
arbeid, alsmede aan hen, die door deelne
ming in een garantiefonds de uitvoering
financieel mogelijk maakten.
„Het is mij een voorrecht thans de re
geering onzen oprechten dank te mogen
betuigen voor de medewerking en den
daadwerkelijken steun, dien het comité
mocht ondervinden bij de uitvoering van
zijn plan, dat uit het initiatief van een
zestal samenwerkende vereenigingen is
voortgesproten. Ik hoop, dat deze uitvoe
ring de regeering er van zal overtuigen,
dat haar vertrouwen in de nationale film
niet misplaatst was."
Spr. besloot met als zijn overtuiging uit
te spreken, dat geestdrift onder het pu
bliek zal komen, wanneer de fiere spreuk
„Je Maintiendrai" op het doek zal ver
schijnen; en dat het publiek op dat oogen-
blik de stille gelofte zal afleggen ook zij
nerzijds te zullen handhaven het kostbare
erfdeel onzer vaderen, voor Koningin en
Vaderland.
Hierna nam de vertooning van de film
een aanvang.
De groote
Wapenschouw
DE REGELING VAN HET VERVOER
De generale staf stelde ons vanochtend
in de gelegenheid kennis te nemen van de
zeer uitgebreide maatregelen voor het ver
voer van manschappen en materieel der
diverse legeronderdeelen voor den grooten
wapenschouw op 29 dezer.
Dat de oplossing van dit vraagstuk groote
moeilijkheden meebracht spreekt te duide
lijker, wanneer men weet, dat dit vervoer
betreft ongeveer 10.000 personen, officie
ren, onder-officieren en minderen, 1300
paarden en 600 rijwielen. De hiervoor noo-
dige extra-treinen worden ingepast in het
normale verkeer.
Een tweede moeilijkheid was het feit,
om dit vervoer te bewerkstelligen tusschen
Zondagsavonds 12 uur en Maandagmorgen
IC uur, daar de dienst voor de betrokke
nen eerst aanvangt aan het einde van den
Zondag en aan den anderen kant de gou
verneur der residentie de eisch had ge
steld, dat alle deelnemers voor 10 uur
Maandagmorgen binnen moesten zijn.
Voor het vervoer worden zoowel op de
heenreis als de terugreis 17 extra-treinen
gebruikt, waarvan 16 aankomen aan de
stations Hollandsche Spoor en Staatsspoor,
terwijl een trein, speciaal voor het regi
ment wielrijders, aankomt op station Sche
ven ingen Kurhaus.
Het bureau etappen- en verkeersdienst
van den generalen staf, belast met het ver
voer in vredestijd, stelde uit de verschil
lende opgaven de extra-treinen samen,
welke voldeden aan de militaire eischen.
De derde afdeeling van den dienst ver
voer der Nederlandsche Spoorwegen, on
der leiding van den heer Posthumus Meyes,
verzorgde hierna het technische gedeelte,
en ontwierp een regeling aan de hemd der
opgegeven eischen en groepeeringen. Voor
het echter zoover was waren nog yele
moeilijkheden te overwinnen en na vele
conferenties werd ten slotte een bevredi
gende regeling verkregen.
Zoo is alles gereed voor de groote kracht
proef op 29 dezer.
Vertrouwende op de uitstekende voorbe
reiding, is men er zeker van dat alles vlot
zal verloopen. Op de stations zullen dien
dag officieren en beambten der spoorwe
gen aanwezig zijn om, waar dit noodig
mocht zijn, behulpzaam te zijn bij het vlot
doen verloopen van alles.
Het uitgebreide vervoer was echter oor
zaak, dat de vuurmonden voor den wapen
schouw niet op denzelfden dag kunnen
worden vervoerd.
Het betreft hier niet minder dan 7 bat
terijen, dus' totaal 28 vuurmonden. Deze
stukken worden Zaterdag reeds te Den
Haag aangebracht en vertrekken den dag
na den wapenschouw, dus 30 dezer weer
naar de standplaatsen terug.
Het Officieele
Waarborgschi ld
vindt U het best
gesorteerd bij de
Fa. Wed. J. P. VAN BERGE HENEGOUWEN
AALMARKT 12 TELEFOON 1782
Huldebetoon
van den
Landstorm.
De hulde aan onze jubileerende vorstin
wordt morgen te Den Haag ingezet met een
défilé van den bij zonderen vrij willigen
landstorm, die van deze gelegenheid ge
bruik maakt tevens zijn 20-jarig bestaan
te herdenken in de zalen van den dieren
tuin.
De B. V. L. bestaat uit burgers, die als
militair den eersten militairen oefentijd
achter den rug hebben en die verklaard
hebben in tijden van revolutionaire woe
lingen zich ter beschikking van de regee
ring te stellen, vrijwilligers dus thans
reeds tot een getal van 94.000, die ver
knocht aan het Huis van Oranje in de
moeilijkste tijden, die een regeering kan
medemaken op het eerste bevel onder de
wapenen komen.
Morgen komt een vertegenwoordiging
van dezen B. V. L. bijeen, 3000 man slechts,
dus iets meer dan 3 pet. van den geheelen
B. V. L. dat zijn uit den aard der zaak
alleen de kopstukken van den Landstorm,
naast de reserve-officieren, de leden van
den Gewestelijke Landstorm Commissies
en de 1280 plaatselijke leiders uit letterlijk
alle plaatsen van ons land.
Bij deze gelegenheid zullen de 19 konink
lijk erkende vaandels meegevoerd worden,
ieder vaandel met de voorgeschreven vaan
del wacht.
Dit is de tweede maal, dat al deze vaan
dels bijeen zijn. De eerste maal was in
1932, toen de toenmalige minister van de
fensie, mr. dr. L. N. Deckers te Ede aan
14 landstormcorpsen een koninklijk erkend
vaandel plechtig heeft uitgereikt.
Van de zijde der hoogste autoriteiten is
groote belangstelling zoowel voor de sa
menkomst in den Dierentuin als voor het
défilé.
Van de ministers der kroon geven van
hun belangstelling blijk hunne excellen
ties Colijn, Van Boeyen, Van Dijk, de Wil
de en Slotemaker de Bruine en van de
minister van staat prof. mr. Aalberse en
mr. Fock. Van de overige hooge autoritei
ten mogen we nog noemen baron de Vos
van Steenwijk, voorzitter van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal en luitenant-
generaal baron van Voorst tot Voorst, ad
judant in buitengewonen dienst van H. M.
de Koningin, commandant van het veldle
ger, enkele commissarissen der Koningin
en tal van hoogste burgerlijke en militaire
autoriteiten.
Om een enkel voorbeeld te geven, hoe
de B. V. L. in Nederland vertakt is, behoe
ven we er op te wijzen, dat ook de plaatse
lijke leiders, vertegenwoordigers van de
eilanden in het Noorden des lands aanwe
zig zullen zijn, van Texel af tot Terschel
ling en Ameland toe. Van de plaatsen in
het Oosten noemen we Nieuw-Schoonder-
bekerveld (Drente) en in het Zuiden Sluis
Anna ter Muiden (Zeeland) welker
plaatselijke leiders eveneens aanwezig
zijn.
Van het Huis ten Bosch wordt langs den
Bezuidenhoutscheweg gemarcheerd tot res
taurant Carlton, waar afgebogen wordt in
de richting Malieveld.
Het défilé vangt om 3 uur aan.
VREUGDEVUREN LANGS GRENS
EN KUST.
Zooals reeds is gemeld, zal op den avond
van den vijfden September de Nederland
sche jeugd ter gelegenheid van het regee-
ringsjubileum van H. M. de Koningin langs
de geheele Nederlandsche grens en kust
en in de provinciale hoofdsteden vreugde
vuren ontsteken als een sein, dat de dag
van den zesden September, de nationale
feestdag, op welken dag ook des avonds de
hulde van de Nederlandsche jongeren aan
de Koningin plaats heeft, nadert.
Deze vuren zullen des avonds om negen
uur worden ontstoken, o. a. in: Noordwijk,
Katwijk, Wassenaar, 's Gravenhage.
DE ONLUSTEN TE BURMA.
RANGOON, 26 Augustus. (A.N.P.) Offi
cieel wordt medegedeeld, dat by de on
lusten te Burma in totaal 149 personen zijn
gedood en 537 gewond.
Dll nummer bestaal alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De verbanning van mgr. Sproll uit Wür-
temberg (4e blad).
België treft maatregelen tegen geheime
immigratie (4e blad).
Binnenland
Rapport Commissie inzake auto-vervoer
voor personen. (2de blad).
Op 31 Augustus zal H. M. de Koningin
door de radio spreken. (1ste blad).
Vandaag is de eerste voorstelling gege
ven van de nationale film „40 jaren". (1ste
blad).
Gevallen van kinderverlamming. (3de
blad).
Een geval met doodelijken afloop te Al
phen aan den Rijn. (2de blad).
De Vee en Zuiveltentoonstelling te Qou-
da. (2de blad).
EXTRA BERICHT!!
VAN CASINO
REEDS VANAF HEDENAVOND VER-
TOONEN WIJ:
Polygoon's Herdenkingsfilm
in ons Voorprogramma.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
BERLIJN: Het bericht van de verbanning
van den moedigen bisschop van Rotten
burg, mgr. Sproll, uit zijn diocees, zal in
Katholieke kringen, zoowel in als buiten
Duitschland, met levendige ontroering
vernomen zijn. Deze maatregel staat ge
lijk met de afzetting van den bisschop en
is in strijd met nog altijd bestaande en
nimmer opgezegde Concordaat. Dat men
het Concordaat heeft durven schenden is
na al hetgeen in Duitschland is voorgeval
len niet zoo verwonderlijk; dat is voor de
Duitsche regeering een vodje papier ge
worden, waarop niet meer gelet wordt. Het
is echter voor het Katholicisme in Duitsch
land een bedroevend teeken, dat de na-
tionaal-socialisten op deze wijze openlijk
tegen een Kerkvorst durven optreden, zon
der dat zij blijkbaar ernstige nadeelen van
hun optreden vreezen. Het regiem van de
ruwheid en de ijzeren vuist heeft zijn werk
grondig gedaan.
ROME: De verruwing van de politieke
zeden is met de overneming van de ras-"
senleer ook naar het Zuiden doorgedron
gen. Zoo schrijft bijv. de Regime Fascista
aan het adres van de „Osservatore Roma
no", dat de stoutheid heeft om het niet
eens te zijn met de jongste hobby van de
rassenleer, o.a. het volgende: „Het orgaan
van het Vaticaan schijnt zijn verstand ver
loren te hebben en zijn onbeschaamdheid
begint hinderlijk te worden."
Het afblaffen is tegenwoordig een der
meest gebruikelijke argumenten in het
politiek debat. De beschaving echter stopt
zich de ooren dicht en gaat op de vlucht.
DE BOMAANSLAG TE JAFFA.
Groote opwinding in de stad.
JAFFA, 26 Augustus. (A. N. P.). Vol
gens officieele mededeeling zijn bij de
bomontploffing op de groentenmarkt te
Jaffa zes personen gedood en 20 gewond,
doch de meeste ooggetuigen verklaren, dat
het aantal slachtoffers veel grooter is. De
aanslag heeft in de stad een groote op
winding veroorzaakt, een algemeene sta
king is afgekondigd en betoogingen werden
gehouden o.a. voor de Britsch-Palestijn-
sche Bank. De menigte poogde dit gebouw
in brand te steken, doch Britsche soldaten
arriveerden tijdig om het gebouw te red
den, de voorgevel werd alleen geblakerd.
Ooko de directeur van een Engelsche
Bank werd in zijn auto aangevallen.
De wagen werd vernield. Alle banken
hebben hun deuren gesloten en soldaten
patrouilleeren door de straten.
