Ned. gezant te Ber
lijn bij auto ongeluk
ernstig gewond
DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1938
29ste Jaargang No. 9110
S)e CckUcli^Soii^cmt
Telefoon: Redactie 15. w nv*\n«i Adv. en Abonm-tarieven zie pag.
Telefoon: Administratie 935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
V Over Spaansche
toestanden
Een waar en juist, een volledig oordeel
te vormen over toestanden en verhoudin
gen in Spanje is zéér moeilijk.
Deze erkenning houdt echter geenszins
in, dat niet in groote lijnen de toestand
duidelijk voor ons open ligt.
Met zekerheid kan worden geconstateerd,
dat o nw aar is, wat beweerd wordt in
een brochure, getiteld „Amerikaansche
geestelijken over Spanje" (uitgave van
de Commissie „Hulp aan Spanje"):
De verplichting, die wij gevoelen
om de moraal te verdedigen en de
eerbied, die wij koesteren voor de ge
schiedenis en idealen van ons eigen
land, dwingen ons op de kansel zoo
wel als op straat, luide én met kracht
onze sympathie voor de aangevallen
democratie in Spanje uit te roepen.
Wat hier beweerd wordt, dat n.l. de
strijd in Spanje gaat voor of tegen de de
mocratie, is beslist onwaar.
De strijd van Franco gaat tegen een re
geering,
die in naam democratisch was, maar in
werkelijkheid machtsmiddel in handen
van een communistische terreur;
die om woorden van den schrijver
van de brochure te gebruiken niet de
moraal verdedigde en toonde geen eer
bied te hebben voor „de geschiedenis en
idealen" van het eigen land.
Dat er Spaansche geestelijken kunnen
worden geciteerd, die zich losmakend
van de gruwelijke onrechtvaardigheden,
welke er onder de regeering zijn gepleegd
die regeering tóch nog willen gehand
haafd zien, hopend, dat zij een andere,
betere koers zal inslaan willen wij "niet
ontkennen.
Maar de overgroote meerderheid der
Spaansche geestelijken heeft in de regee
ring, die het algemeen belang ten eenen-
male heeft verwaarloosd, niet meer het
minste vertrouwen.
De, helaas, wel zeer duidelijke feiten
der gruwelijke en afschuwelijke vervol
ging van Godsdienst, van Kerk, van pries
ters en van religieusen wettigen ook, ons
inziens, niet het minste vertrouwen in de
roode Spaansche regeering!
Dat met de heerschappij van Franco de
democratie niet ten troon wordt verhe
ven om 't slechts zwak uit te drukken
kan zéker niet worden tegengespro
ken. M a a r: de democratie is in de poli
tiek niet de norm voor wat goed of
slecht is, niet de norm voor het zedelijk
handelen!
Uit deze laatste opmerking concludeere
men niet, dat de katholieken in ons va
derland geen' vertrouwde bondgenooten
zouden zijn in de handhaving en verdedi
ging der democratie.'t Mag met de
grootste stelligheid worden verzekerd, dat
de katholieken van Nederland in groote en
overgroote meerderheid overtuigde en be
sliste voorstanders zijn van een gezond
democratische regeering. Een gezond
democratische regeering. Velen en ge
lukkig niet alléén katholieken zien fou
ten en feilen in onze democratie. Maar
wij zijn wel zoo verstandig, dat wij, er
naar strevend om de democratie te „sanee-
ren", er ook voor zullen oppassen, niet
mét het badwater óók het kind weg te
spoelen!
Wij zijn: overtuigde en besliste
voorstanders van de democratie in ons va
derland.
De democratie heeft echter geen abso
lute waarde de democratie is voor ons
niet.als ware 't de Godsdienst.
Er kunnen in een bepaald land bepaal
de omstandigheden zijn, welke uitwijzen,
dat men de democratie feitelijk niet kan
aanvaarden als den besten regeerings-
vorm.
Hoewel het wel 'ns wordt ontkend, twij
felen wij geen oogenblik aan de dictato
riale verlangens en strevingen van Fran
co. Tegenover Franco staat echter een re
geering, die, zooals we reeds opmerkten,
haar democratie heeft gesteld onder com
munistische terreur, en die van een groot
deel van het volk gruwelijk en afschuwe
lijk tyrannie beteekent.
Als men schrijft, dat in Spanje de d e-
mocratie wordt aangevallen dan is
dit een manier-van-zeggen, die de waarheid
en de werkelijkheid niet juist voorstelt!
Auto van den gezant werd
bij botsing met vracht
wagen vernield
De Nederlandsche gezant te Ber
lijn, mr. C. Ridder van Rappard, is
gisteravond met zijn auto op den te
rugweg van Nederland naar Berlijn
tusschen Minden en Bückeburg ver
ongelukt. De auto van den gezant
kwam in botsing met een vrachtwa
gen en werd totaal vernield.
Terwijl de chauffeur van de auto
nagenoeg niet gewond werd, kreeg de
gezant een ernstige schedelbreuk en
inwendige kneuzingen. Mr. van Rap
pard werd opgenomen in het zieken
huis te Bückeburg. Zijn toestand is
ernstig. Hij is bewusteloos.
Over de oorzaak van het ongeluk is nog
niets met zekerheid bekend. Hoewel de
chauffeur van den gezant nagenoeg onge
deerd is gebleven, heeft hij een zoo ern
stige zenuwschok gekregen, dat het niet
mogelijk was hem een verhoor af te ne
men.
Het ongeluk geschiedde, naar de „Tel."
van de politie te Bückeburg vernam op
den hoofdweg van Minden naar Berlijn.
Het wegdek was gistermiddag nat en le
verde vrij ernstig slipgevaar op. Daarin
moet waarschijnlijk de oorzaak van het on
geluk gezocht worden.
De wagen van den heer Van Rappard
naderde Bückebrug, toen van de andere
zijde een vrachtauto-trein, zooals men ze
vele op de Duitsche wegen aantreft, kwam.
Juist toen de Nederlandsche auto deze
vrachtautotrein passeerde, slipte de auto
van den gezant. De chauffeur kon den wa
gen niet meer de baas blijven, en met een
hevigen klap sloeg de linkerkant van den
auto tegen den vrachtauto op. De botsing
geschiedde met zulk een kracht, dat de
auto een slag om zijn eigen as maakte en
tot staan kwam in een richting tegenover
gesteld aan die, vanwaar de auto gekomen
was.
Politie en medische hulp was spoedig ter
plaatse. De gezant was er zeer ernstig aan
toe. Hij was bewusteloos en had enkele
ernstige verwondingen opgeloopen. Per
ziekenauto werd hij overgebracht naar het
Bethel-ziekenhuis te Bückeburg. De chauf
feur bleef nagenoeg ongedeerd, doch hij
had door het ongeluk een ernstigen zenuw
schok gekregen.
eDauto van den heer Van Rappard
werd zwaar beschadigd. Ook de vrachtauto
liep averij op. De politie van Bückeburg
stelde onmiddellijk een onderzoek naar de
schuldvraag in, doch dit had gisteravond
nog niet tot een resultaat geleid.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
FULDA: Gisteren is de Duitsche bis
schoppenconferentie op het graf van St.
Bonifacius bijeen gekomen. Naar verluidt
zal voornamelijk de kwestie van de con-
fessioneele school een punt van diepgaan
de bespreking uitmaken. Zooals men weet,
nemen de Oostenrijksche bisschoppen
geen deel aan deze conferentie.
Na afloop zal een herderlijk schrijven
worden gepubliceerd, dat van den kansel
zal worden voorgelezen. Dat herderlijk
schrijven zal met belangstelling tegemoet
worden gezien, ofschoon wij geenerlei
verandering van standpunt te verwach
ten hebben, noch van de eene noch van
de andere zijde.
PRAAG: Te Praag worden de onder
handelingen over het nationaliteitensta
tuut voortgezet. Naar Reuter weet te mel
den, heeft de tegenwoordigheid van Run-
ciman bereikt, dat de besprekingen van
gisteren in een beteren toon en in een
sfeer van objectiviteit zijn gehouden. Veel
verder zijn de heeren echter niet gekomen.
De houding van de Sudeten-Duitschers
ten aanzien van de regeeringsvoorstellen
betreffende de minderheden, komt hierop
neer, dat, terwijl zij niet de regeerings
voorstellen aanvaarden, zij ook niet de
deur sluiten voor verdere onderhandelin
gen.
BELOFTE VAN AUTOBESTUURDERS.
„Ik beloof uit liefde tot God, tot
mijn naasten en tot mijzelf, voor
zichtig te rijden".
In Noord-Engeland werden onlangs voor
het eerst 110 auto's gezegend. De plechtig
heid werd door duizenden geloovigen bij
gewoond. Een eeregarde werd gevormd
door ridders van het H. Sacrament in vol
ornaat. Voor de wijding legden de auto
bestuurders deze belofte af:
„Ik beloof uit liefde tot God, tot mijn
naasten en tot mijzelf, voorzichtig te rij
den".
Vestigingswet
Kleinbedrijf.
Novemberexamen voor het Middenstands
diploma Algemeene Handelskennis.
De onderwijsinstellingen der drie Ne
derlandsche Middenstandsbonden brengen
ter algemeene kennis, dat in October en
November a.s. voor de tweede xiiaal de
examens voor het Middenstandsdiploma
Algemeene Handelskennis zullen worden
afgenomen. De deelneming aan deze exa
mens staat open voor een ieder, ongeacht
de opleiding, welke werd genoten. Het af
nemen der examens geschiedt, zooals ge
bruikelijk, onder toezicht van rijks gecom
mitteerden, aangewezen door den Minis
ter van Economische Zaken.
Data en toelatingseischen.
De examens, welke zullen worden af
genomen, bestaan uit het normaal examen
(A), waaraan door een ieder vrij kan
worden deelgenomen, en het speciaal exa
men (B), waaraan alleen kunnen deelne
men zij, die op 1 Juli 1938 den leeftijd van
25 jaren hadden bereikt en op dien datum
reeds vijf jaar in een tak van detailhan
del, ambacht of kleine nijverheid werk
zaam waren.
Het normale examen bestaat uit een
schriftelijk (te houden op Woensdag 26
October) en een mondeling gedeelte, af
te nemen omstreeks 15 November. Het
speciale examen voor ouderen houdt in
het bijzonder rekening met de ervaring,
welke reeds in de practjjk van het be
drijfsleven werd opgedaan en wordt al
leen mondeling afgenomen. Dit examen
sluit onmiddellijk aan bij het mondelinge
gedeelte van het normale examen en zal
dus op een of meer dagen in de tweede
helft van November plaats vinden.
E xamenplaatsen.
In afwijking van de regeling voor het
Juni-examen zullen de examens, bij vol
doende deelname, namens de drie Mid
denstandsbonden worden afgenomen door
één der drie onderwijsinstellingen in de
navolgende plaatsen des lands:
Leeuwarden, Groningen, Coevorden
Meppel, Zutphen, Amsterdam, Rotterdam
en Terneuzen door het Instituut voor Mid
denstandsontwikkeling (Koninklijke Ne
derlandsche Middenstandsbond);
Enschedé, Nijmegen, Roermond, Til
burgEindhoven, Utrecht, Alkmaar en
's-Gravenhage (Onderwijs-Centrale van
den Ned. R. K. Middenstandsbond);
Assen, Zwolle, Amersfoort, Leiden, Arn
hem, Dordrecht en Middelburg door de
Onderwijscentrale van den Christelijken
Middenstandsbond.
Het is mogelijk, dat in verband met
aantal en herkomst der candidaten een
examencommissie ook zitting houdt in een
andere plaats binnen hej gebied harer
werkzaamheid. Dit wordt na de inschrij
ving bekend gemaakt.
Inschrijving voor 15 September a.s.
Inschrijving voor deze examens kan
uiterlijk tot 15 September a.s. geschieden
bij het Centraal Secretariaat der Midden
standsexamens, 2e van den Boschstraat 40
's-Gravenhage, dat wederom met mede
werking van het Departement van Econo
mische Zaken een deel der administra
tieve voorbereiding ter hand neemt.
De aanmelding dient te geschieden met
gebruikmaking van de daarvoor bestemde
inschrijvingsformulieren. Deze zijn op
schriftelijke aanvrage kosteloos verkrijg
baar bij de volgende adressen:
Centraal Bureau van het Instituut voor
Middenstandsontwikkeling, Bezuidenhout-
scheweg 15 te 's-Gravenhage;
Onderwijs-Centrale van den Ned. R. K.
Middenstandsbond, Mauritskade 23, 's-Gra
venhage;
Onderwijs-Centrale van den Chr. Mid
denstandsbond, Dr. Kuyperstraat 3 te Den
Haag;
Centraal Secretariaat der Middenstands
examens, 2e Van den Boschstraat 40 te
's-Gravenhage.
Het verdient aanbeveling, dat opleiders
de benoodigde formulieren voor hun leer
lingen gelijktijdig bestellen en bij de in
vulling behulpzaam zijn, zulks ter voor
koming van de tekortkomingen, welke
zich bij de Juni-examens hebben geopen
baard en oorzaak zijn van onnoodige ad
ministratieve moeilijkheden.
Bij het aanvragen van inschrijvings
formulieren bedenke men, dat er zooals
hiervoren reeds werd opgemerkt, twee
soorten zijn: A (volledig examen) en B
(speciaal of vereenvoudigd examen). De
formulieren bevatten een prospectus met
algemeene inlichtingen en een uittreksel
uit het Examenreglement, waaronder de
exameneischen. Dit onlangs herziene Exa
menreglement is na inzending van 0.15
in postzegels aan voormelde adressen ver
krijgbaar.
Het verdient aanbeveling, dat leerlin
gen van cursussen de formulieren door
tusschenkomst van hun cursusleider aan
vragen.
Candidaten voor het speciaal examen
dienen bij hem formulier B over te leg
gen, een officieel uittreksel uit het ge
boorteregister, zoomede bewijsstukken,
waaruit hun 5-jarige practische werk
zaamheid blijkt.
Candidaten, die wegens het bezitten
van bepaalde diploma's aanspraak wen-
schen te maken op vrijstelling van één
of meer examenvakken (men zie daarvoor
het prospectus), dienen deze diploma's of
officieel gewaarmerkte afschriften daar
van bij het inschrijvingsformulier over te
leggen.
Alle overgelegde officieele bescheiden
worden later teruggezonden.
Onduidelijk of onvolledig ingevulde for
mulieren of dezulke zonder de vereischte
bewijsstukken en verdere bijlagen wor
den niet in behandeling genomen en zon
der meer aan de afzenders teruggezonden,
die daarbij de kans loopen, dat zij zich
daardoor te laat aanmelden, want:
de inschrijving sluit onherroepelijk op
15 September a.s. en alle na dien inko
mende formulieren worden terzijde ge
legd.
Bij het voeren van correspondentie die
nen steeds naam, huisadres, woonplaats
en examenplaats duidelijk te worden ver
meld.
Examengeld.
Het examengeld, ten bedrage van 12.50
dient vóór het indienen van de aanvrage
te zijn gestort op postgirorekèning no.
60000 van de Nederlandsche Middenstands-
ban kN.V. te 's-Gravenhage; op het giro
strookje duidelijk te vermelden: „Examen
Middenstandsdiploma'', naam, adres en
examenplaats.
Het bewijs van storting dient bij het in
schrijvingsformulier te worden overge
legd: het wordt later teruggezonden. In
schrijvingen, welke niet aan deze voor
schriften voldoen, worden niet aanvaard.
Leerlingen van cursussen, aangesloten
bij een onderwijs instelling van een der
drie Nederlandsche Middenstandsbonden,
die aldaar ingeschreven staan, genieten
op het examengeld een reductie van 5.
mits bij hun inschrijvingsformulier een
bewijs wordt overgelegd, dat zij op deze
reductie recht hebben. De daartoe benoo
digde reductie-biljetten dienen bij de cur
susleiding te worden aangevraagd, waar
na de betrokken onderwijsinstelling na
controle tot afgifte aan den cursusleider
kan overgaan.
Candidaten, die bij een examen zijn
afgewezen, ontvangen een reductie van
50 pet. op het examengeld, indien zij zich
voor het eerstvolgend, examen opnieuw
aanmelden. Zij moeten het geheele exa
men opnieuw afleggen.
HET TREURSPEL VAN DE DORDTSCHE
BRUG.
Wie uit het Zuiden komende de 1000 M.
lange Moerdijkbrug gepasseerd is, schrijft
de K. N. A. C., vindt recht voor zich een
fraaien betonweg liggen, die rechtstreeks
naar Dordrecht voert. De argelooze auto
mobilist, die meent hier eindelijk goede
waar ter vinden voor zijn vele belastingpen
ningen, die hij sinds 1927 in stijgende ma
te heeft opgebracht, komt op drukke da
gen echter bedrogen uit, wanneer hij meent
dat deze weg hem sneller naar Rotterdam
zal brengen; als in een fuik loopt hij in
Dordrecht op de pont vast, die op sp'tstij-
den het verkeer niet kan verwerken. Reeds
herhaalde malen heeft de K. N. A. C. ge
waarschuwd om op tijden, dat druk ver
keer mag worden verwacht de route van
Rotterdam naar Moerdijk en omgekeerd
niet te kiezen over Dordrecht, maar over
het veer Wieldrecht's-Gravendeel. Deze
route is slechts enkele kilometers langer,
maar de wachttijden bij het veer zijn aan
zienlijk korter, zoodat de tijdwinst ruim
schoots opweegt tegen den iets grooteren
afstand.
Sinds de nieuwe betonweg Moerdijk
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De conferentie der Duitsche Bisschoppen
is gisteren te Fulda begonnen. (2de blad).
De H. Vader over de Katholieke Actie.
(2de blad).
De onderhandelingen te Praag. (2de
blad).
Binnenland
Pastoor A. D. M. Aelen uit Tilburg bij
een auto-ongeluk in Luxemburg veronge
lukt. (3de blad).
De Ned. gezant te Berlijn, mr. C. Rid
der van Rappard, bij auto-ongeluk zwaar
gewond. (1ste blad).
HET GOUDEN PRIESTERFEEST VAN
MGR. TASKIN.
Felicitatie-bezoek van den Internuntius.
De pauselijke internuntius, Z. H. Exc.
Mgr. P. Giobe, bracht gisterenmiddag, ver
gezeld van zijn secretaris, een langdurig
bezoek aan het Theologicum, om Mgr. H.
J. M. Taskin geluk te wenschen met zijn
gouden priesterfeest.
De internuntius was verhinderd op den
feestdag zelve zijn felicitaties aan te bie
den.
Het bezoek duurde van ongeveer kwart
over vyf tot zes uur.
PRINSES JULIANA EN PRINS
BERNHARD IN VENETIë.
Men meldt ons van officieele zijde, dat
H.H. K.K. H.H. Prinses Juliana en Prins
Bernhard op hun reis in Venetië zijn aan
gekomen en afgestapt zijn in het Grand-
Hotel aldaar.
ONDERHOUD VAN HENLEIN MET
RUNCIMAN.
PRAAG, 18 Augustus (A.N.P.). Vanoch
tend kwart voor elf is lord Runciman met
zijn echtgenoote en medewerkers per auto
raar kasteel Jirkof vertrokken, een eigen
dom van prins Hohenlohe. Ook Henlein is
naar dit 'kasteel gegaan. Vanmiddag zou
lord Runciman een onderhoud hebben met
Henlein. Vanavond zal een communiqué
worden gepubliceerd.
Morgen zal Runciman een onderhoud
hebben met den deskundige voor economi
sche zaken van de sociaal-democraten in het
Sudetenland, Rehwald.
Dordrecht gereed is gekomen, dient er nog
eens nadrukkelijk op te worden gewezen,
dat men, om, van het Zuiden komende, het
veer van 's-Gravendeel te bereiken, van de
Moerdijk af direct den ouden weg dient te
volgen, omdat de nieuwe weg geen zijwe
gen heeft (men mag althans de aanwezige
zijwegen niet inslaan), die naar het veer
leiden. Hoe absurd het ook moge klinken,
de K. N. A. C. raadt u aan op tijdstippen,
dat zich veel „meeliggers" op den weg be
vinden, den nieuwen specialen autoweg te
negeeren en bij de Moerdijkbrug, onder den
nieuwen weg door, naar den ouden weg te
ryden, die u naar het 's-Gravendeelsche
veer brengt. Daarmede ontgaat men tevens
de momenteel, wegens werkzaamheden aan
de brug allesbehalve gemakkelijke tra
verse door Dordrecht.
Met smart wacht het motorverkeer op
het gereedkomen van de verkeersbrug te
Dordrecht, waardoor aan de pontenmisère
een einde kan worden gemaakt. Voor mo
derne begrippen gaat dit werk echter ter
gend langzaam en het woord „versnelde
bruggenbouw", onder welk motto den
automobilist en'motorrijder op elke liter
benzine een halve cent extra wordt bere
kend, doet hier wat merkwaardig aan. De
eerste werkzaamheden begonnen eind 1935
en bij voortduring werd van officieele zijde
verzekerd, dat de brug nog in 1938 voor
het verkeer beschikbaar zou komen. Laat
stelijk verzekerde de Minister van Water
staat, blijkbaar slecht voorgelicht, zulks nog
in de Tweede Kamer bij de behandeling
van de Verkeersfondsbegrooting.
Inmiddels vonden de laatste gunningen
voor de toeleidende viaducten en oprit
ten pas vorige maand plaats met opleve
ringstermijnen van 8 maanden. Op zijn al
lervroegst wordt het dus April 1939 voor
dat de kostbare ponten vaarwel gezegd
kunnen worden. Voorwaar een treurspel,
waarvan het motorverkeer d? kosten
draagt en de gemeente Dordrecht voorals
nog de entreegelden ontvangt.