De Japanners
trekken terug
LUCHTVAART
Vreeselijk vlieg
ongeluk in het
Zwarte woud
DINSDAG 16 AUGUSTUS 1938 29ste Jaargang No. 9108
3)e Gcld^^Soti^cmt
Telefoon: Redactie 15. _ww_ __m, Adv. en Abonm-tarieven zie pag. 1
Telefoon: Administratie 933. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
HERFSTMANOEUVRES
IN DUITSCHLANP
AONDEN EN PARIJS VOLGEN ZE
NAUWKEURIG.
Geen ongerustheid, wel waakzaamheid.
Het begin der herfstmanoeuvers van het
Duitsche leger is gisteren ingezet met een
troepenrevue en velddienstoefeningen op
het oefenterrein van Jueterborg, op 60 K.M.
ten Zuiden van Berlijn. Hitler was daarbij
aanwezig.
De Duitsche herfstmanoeuvres, aldus de
diplomatieke medewerker van Reuter,
worden nauwkeurig waargenomen te Lon
den zoowel als te Parijs. Er heerscht te
Londen echter geen ongerustheid, evenmin
als te Parijs.
Terwijl het Duitsche recht om dergelijke
manoeuvres te houden onbetwistbaar is,
merkt men te Londen op, dat zij geken
merkt worden door speciale trekken, die
noodzakelijk een toestand van spanning
moeten wekken in de naburige landen, en
dit wordt veroordeeld in het belang van een
Europeesche kalmeering, welke het doel
vormt der Ewgelsche politiek. Tusschen vele
min of meer juiste bijzonderheden, die de
laatste twee of drie dagen in de pers ge
publiceerd zijn, komen schattingen voor
van het aantal manschappen, dat voor den
dienst in Duitschland is opgeroepen, welke
ten zeerste overdreven zijn. Het totaal aan
tal, actieve troepen en reservisten te za
lmen, blijft een stuk beneden een millioen,
volgens betrouwbare Engelsche berichten,
en deze troepen zijn verspreid over ver
schillende streken.
Volgens Havas echter blijven de Duitsche
militaire voorbereidingen de Engelsche
openbare meening bezig houden en een
niet te miskennen gevoel van ongerustheid
wekken. De persoonlijkheden, wier taak het
is de officieele opvattingen te vertolken,
leggen in hun commentaar een voorzichtig
heid aan den dag, die ingegeven wordt door
den wensch het Engelsche publiek niet te
verontrusten. Achter deze reserve echter
is het niet moeilijk de bezorgdheid aanwe
zig te zien, welke door de officieuze ver
zekeringen van Duitsche zijde niet geheel
is weggenomen.
Aangezien zij niet kunnen uitma
ken, ,of de Duitsche regeering
slechts een eenvoudige demonstra
tie wil geven van zijn oorlogsmacht,
dan wel of zij zich voorbereidt op
de risico's, die haar politiek van
druk op Tsjecho-Slowakije haar
zouden kunnen doen loopen, wan
neer zij zoo ver ging, dat zij ge
weld gebruikte, zijn Engelsche poli
tieke kringen van meening, dat het
beste is de grootste waakzaamheid
te toon en.
De algemeene belangstelling is veel meer
cp Berlijn gericht, waar mén den waren
sleutel ziet van het probleem van Centraal
Europa dan op Praag.
In een commentaar op de manoeuvres in
Duitschland schrijft de „New York Times",
dat Hitier thans door daden de alarmeeren-
de geruchten, welke in Europa in de afge-
loopen drie weken de ronde hebben ge
daan, bevestigt.
Het bladschrijft, dat nooit militaire ma
noeuvres zoo gevaarlijk en uitdagend zijn
geweest, als thans in een zoo oververhitte
internationale atmospheer.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
BERLIJN: In Duitschland zijn herfst
manoeuvres begonnen op groote schaal.
Dat komt in andere landen ook voor, zon
der dat dit aanleiding geeft tot ongerust
heid. Maar in dit geval is er alle reden om
deze manoeuvres, zooal niet met onge
rustheid, dan toch met een waakzaam oog
te volgen. Rondom Tsjecho-Slowakije
heerscht nog altijd spanning en al is het
niet de bedoeling van Duitschland om on
der het mom van manoeuvres een veld
tocht tegen Praag te organiseeren, dan
blijft het toch een gevaarlijk spel om in
dezen tijd van hoogspanning zulk een de
monstratie van militair machtsvertoon ten
beste te geven
Er kunnen zich allerlei onverwachte ge
beurtenissen voordoen en als er eenmaal
een legertje klaar staat, weet men nooit
of dat niet eens een slippertje wil maken
over de Tsjechische grens, net als de Duit
sche vliegtuigen. .Van den anderen kant
wordt erop gewezen, dat de manoeuvres in
elk geval voor 'n groot deel worden gehou-
TSJANGKOEFENG-HEUVEL
ONTRUIMD.
Bijna weer een incident.
De volkscommissaris van buitenlandsche
zaken, Litwinof, heeft Zaterdagmiddag den
Japanschen ambassadeur, Sjigemitsoe, ver
zocht bij hem te komen.
Litwinof protesteerde er uit naam van
de Sovjetregeering tegen, dat volgens be
richten van den generalen staf van het
roode leger in het Verre Oosten de Ja-
pansche troepen zich in het tot dusverre
omstreden gebied van Tsjangkoefeng schul
dig hadden gemaakt aan een nieuwe schen
ding van de Sovjet-Russische grens. De
Sovjet-Russische regeering was van mee
ning, dat deze gebeurtenis een schending
vormt van de overeenkomst van 10 Augus
tus, waarbij partijen overeenkwamen de
vijandelijkheden te staken met behoud van
de tot dien datum ingenomen positie.
Litwinof voegde hieraan toe, dat, wan
neer dit nieuwe incident niet wordt opge
helderd, de Sovjet-Unie zich niet meer
aan de overeenkomst gebonden kon ach
ten.
Sjigemitsoe verklaarde daarop dil pro
test van de hand te moeten wijzen. Hij had
geenerlei berichten van dien aard ontvan
gen. Alle door hem ontvangen berichten
bevestigden veeleer, dat de militaire ac
ties volledig gestaakt zijn en dat er abso
lute rust heerscht in den sector van Tsjang
koefeng, waar tusschen de wederzijdsche
onderhandelaars reeds een voorloopige
overeenkomst tot stand gebracht is.
Van geen beteekenis, zegt Tokio.
De woordvoerder van het Japansche mi
nisterie van buitenlandsche zaken heeft
verklaard, dat het jongste incident bij
Tsjangkoefeng, waarbij de Russische en
Japansche troepen tot enkele meters tot
elkaar genaderd waren en vervolgens te
rugtrokken, van geen beteekenis was.
'De Japansche ambassadeur te Moskou
heeft dienaangaande een onderhoud ge-
daarbij, dat de plaatselijke militaire com-
had met Litwinof. Sjigemitsoe verklaarde
mandanten, teneinde een botsing te ver
mijden, hun mannen reeds hebben terug
getrokken tot een afstand van tachtig me
ter van den top van Tsjangkoefeng.
JAPANNEEZEN TREKKEN TERUG.
Het Japansche ministerie van oorlog
heeft gemeld, dat de Japansche troe
pen op 13 Augustus in den ochtend
op den rechteroever van de Toemen
op Koreaansch gebied teruggetrok
ken zijn. Geen enkel soldaat werd bij
Tsjankoefeng aan den linkeroever ach
tergelaten. Een reden wordt hiervoor
niet opgegeven, alleen wordt gezegd,
dat hier sprake is van een vrijwillig
terugtrekken, op last van het opper
commando.
De woordvoerder van het ministerie van
oorlog, wien men de vraag stelde of de
Japanneezen zich het recht hadden voor
behouden de streek van Tsjangkoefeng,
die op 13 Augustus ontruimd is, opnieuw
te bezetten, dan wel of zij de Sovjet-Unie
gevraagd hadden zich te verbinden den
heuvel niet zelf te bezetten, heeft hierop
geantwoord, dat Japan vertrouwde, dat
de Sovjet-Unie nauwkeurig den wapen
stilstand van 11 Augustus zou nakomen.
De berichten omtrent de evacuatie door
Japan hebben te Tokio verrassing ge
wekt, aangezien herhaaldelijk verklaard
was, dat Tsjangkoefeng strategisch onmis
baar is voor Japan. Wel ingelichte krin
gven zien hierin het bewijs, dat Japan,
van meening zijnde, dat zijn militaire pres
tige veilig is, tot iederen prijs een herop
leving van het incident wil vermijden.
den, omdat de Duitsche militaire machine
nog niet volmaakt werkt. Er zijn fouten
aan den dag gekomen bij de gemechani
seerde afdeelingen, en de reservisten zijn
nog niet goed getraind. In dit opzicht staat
Duitschland achter bij andere landen die
hun reservisten reeds jarenlang hebben
kunnen opleiden.
Hoe het ook zij, de aanwezigheid van
zooveel militairen op het oorlogspad, werkt
irriteerend en Europa zal een zucht van
verlichting slaken als de manoeuvres weer
voorbij zijn.
TOKIO: Bijna was er dezer dagen weer
een incident ontstaan in het Verre Oosten
bij den omstreden Tsjangkoefeng-heuvel.
Gelukkig is ook dat onweer snel voorbij
gedreven en hebben de Japanners de heu
vel ontruimd.
Dit bericht is een aangename verrassing
en een teeken van werkelijke ontspanning.
De vier punten van
kardinaal Innitzer
De Duitsche correspondent van de „Catho
lic" Herald komt terug op de verklaringen,
die Kardinaal Innitzer op 6 April 1938 te
Rome heeft afgelegd. Na vier maanden is
het tijd om zich af te vragen, wat er gewor
den is van de vier punten, die door den
Kardinaal geformuleerd werden.
1. Het eerste punt was, dat er niets aan
het Oostenrijksche Concordaat zou veran
derd worden zonder voorafgaande over
komst met de H. Stoel. In feite wordt noch
de vrijheid van de Katholieke Actie, noch
de vrijheid van de katholieke pers geëer
biedigd, en de nieuwe huwelijkswetten zijn
een rechtstreeksche schending van de
meest essentieele zijde van het Concordaat.
2. Het tweede punt was, dat de regeering
niet tusschenbeide zou komen in het ka
tholieke onderwijs en dat de rechten der
ouders geeerbiedigd zouden worden. In
feite worden de scholen gestadig op natio-
naal-socialistischen leest geschoeid en de
campagne voor de onderdrukking van de
katholieke scholen is in vollen gang.
3. Het derde punt was dat alle propa
ganda tegen den godsdienst en de Kerk
verboden zou worden. In feite wordt groote
propaganda gemaakt, om uit de Kerk te
treden, en talrijk zijn de beleedigingen
tegen het Katholieke Geloof in de Oosten
rijksche pers.
4. Het vierde punt had de betrekking op
het gebruiken van „alle moderne middelen"
voor het prediken en de verdediging van
het Katholieke Geloof en de Katholieke
beginselen. In feite zijn de nationaalsocia-
listische perswetten ook in Oostenrijk inge
voerd, waardoor alle confessioneele invloed
in de dagbladpers illegaal geworden il.
Door andere maatregelen werd al spoedig
bereikt, dat de Nationaal-socialisten prac-
tisch het monopolie hadden van de „mo
derne middelen", die Kardinaal Innitzer
bedoelde.
ZEVENTIEN DOODEN
TSJECHISCH VERKEERSVLIEGTUIG
VLIEGT TEGEN BERG.
Een Tsjecho-Slowaaksch verkeers
vliegtuig, van den dienst Praag-
Straatsburg—Parijs is Zaterdag op
25 kilometer ten Oosten van Kehl
verongelukt.
Laag hangende wolken belemmer
den klaarblijkelijk het zicht, zoodat
het vliegtuig over een bergtop heen-
schuurde, neerstortte, ontplofte en in
brand vloog. In het geheel zijn zeven
tien personen om het leven gekomen.
Aanvankelijk was er één overle
vende, de stewardess, die zwaar ge
wond werd. Zij is later aan haar ver
wondingen in het ziekenhuis te Offen-
burg bezweken.
Men is er in geslaagd de lijken te iden-
tificeeren van enkele slachtoffers. Twee
hunner bleken Amerikanen te zijn, vier
Duitschers en drie Tsjecho-Slowaken. De
overige lijken zijn nog niet geidentificeerd.
Het vliegtuig was een Savoia-toestel,
voorzien van drie motoren van 800 p.k.
Toen het vliegtuig boven het Zwarte Woud
vloog, kwam het in zeer slecht weer met
zeer laaghangende wolken, zoodat het op
een hoogte van 600 m. ging vliegen.
Het station Entzheim seinde het toestel
te stijgen tot 1000 m., doch dit bericht kwam
al te laat. Met geweld was het vliegtuig
reeds tegen den top van een berg gevlo
gen, de z. g. n. Buchwalderhoehe.
Goering heeft in verband met het vlieg
tuigongeluk bij Durbach den Tsjec'ho-Slo-
waakschen minister1 van openbare werken
een telegram gezonden, waarin hij uit
eigen naam en uit naam der Duitsche vlie
gers zijn leedwezen betuigt met het onge
luk.
NEGEN DOODEN BIJ VLIEGONGELUK
BIJ RIO DE JANEIRO.
Volgens een telegram uit Rio de Janeiro
is een Condor-vliegtuig in de baai van Rio
verongelukt.
De vijf passagiers en de vier leden der
bemanning zijn om het leven gekomen.
ZES DOODEN BIJ VLIEGONGEVAL IN
ENGELAND.
Een vliegboot der Royal Air Force is
Zaterdagmiddag ter hoogte van Felixstone
tijdens een proefvlucht in zee gestort. Vol
gens ooggetuigen vloog het toestel nor
maal, toen het plotseling geheel onver
wacht op zijn kant kwam te liggen en in
zee viel. Het toestel verdween met alle
zes inzittenden onder water.
EEN DOODE EN GEWONDEN BIJ
VLIEGONGELUK BIJ GENèVE.
Bij het vertrek van het vliegveld Coin-
trin bij Genève is een vliegtuig veronge
lukt. De inzittenden waren de Fransche
bestuurder en drie Fransche passagiers.
Het vliegtuig, dat naar Lyon zou gaan,
verloor snelheid toen het vijftien meter
hoog was, en viel op een vleugel. Een der
inzittenden, de bestuurder, is gedood, de
andere zwaar gewond.
VLIEGRAMP IN MEXICO.
Resten van vermist vliegtuig gevonden.
In een ravijn in den staat Vera Cruz zijn
de resten van het sedert Vrijdag vermiste
vliegtuig gevonden. Men denkt, dat het
toestel door den bliksem getroffen is en
dat de vijf passagiers en de uit drie kop
pen bestaande bemanning om het leven
gekomen zijn. Hulpcolonnes zijn onderweg.
Het vliegtuig was Vrijdag van Villaher-
mosa vertrokken.
Toen het zich boven Puerto de Mexico
bevonde, heeft de marconist geseind, dat
veel hinder werd ondervonden van een
buitengewoon hevigen regen; nadien is er
niets meer van de machine gehoord. Een
vliegtuig is vertrokken, om de vermiste
machine op te sporen.
NOG MEER VLIEGTUIG
ONGELUKKEN.
Met een tusschentijd van tien uur heeft
de Amerikaansche luchtmacht twee toe
stellen, waarbij vijf personen werden ge
dood, verloren.
Nabij Rosedale Field is een torpedo
vliegtuig van het vliegtuigmoederschip
„Saragota" omlaag gestort. De drie inzit
tenden zijn omgekomen. Een groot bom
bardementsvliegtuig is verder in de baai
van San Diego ogevallen. Hierbij werden
twee personen gedood en vijf ernstig ge
wond.
DE „CONDOR" TERUGGEVLOGEN.
Een geslaagde retourvlucht over den
Oceaan.
Het Duitsche vliegtuig „Condor", dat
in recordtijd van Berlijn naar New York
is gevlogen, is Zaterdagmorgen 8 uur plaat
selijke tijd van het vliegveld Floyd-Ben
nett opgestegen om den terugtocht naar
Berlijn te aanvaarden.
Zondagmiddag is het op het Berlijnsche
vliegveld Tempelhof behouden geland.
In tegenwoordigheid van Goering en
Milch heeft rijkskanselier Hitier gisteren
de bemanning van de „Condor" ontvangen
en haar gelukgewenscht.
BOESMAN GEDWONGEN TE LANDEN.
Bij een ballonwedstrijd in Frankrijk.
Zondag j.l. had te Rijssel in Frankrijk,
een internationale ballonrace plaats om de
Coupe des Mines de Bethune. Aan den
start, waarbij een groote menigte aanwe
zig was, verschenen 12 ballons.
Balloncommandant Boesman, winnaar
van den internationalen ballonwedstrijd te
Tours, nam deel met den ballon „Rexona"
van de Haagsche ballonclub. Na een vaart
van anderhalf uur ontmoette de „Rexona"
eën gevaarlijke onweersfront. Reeds had
de bemanning van den ballon, bestaande
uit Boesman, Dollfus en een passagier, ve
le. wedstrijddeelnemers den veiligen grond
op zien zoeken, toen ook zij ten slotte we
gens gevaar van blikseminslag, besloten
tot landen over te gaan.
BEKEND PARACHUTIST
VERONGELUKT.
Bij een vliegdemonstratie te Besangon is
de parachutist James William, de wereld
kampioen, om het -leven gekomen. Zijn
valscherm was niet open gegaan.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De herfstmanoeuvres in Duitschland
worden te Londen en Parijs met oplettend
heid gevolgd. (1ste blad).
De Japanners hebben de Tsjangkoefeng-
heuvel ontruimd. (1ste blad).
Verschrikkelijk ongeluk van een Tsje
chisch vliegtuig in het Zwarte Woud. Ze
ventien dooden. (1ste blad).
Binnenland
Drama in Haagsch Ziekenhuis eischt een
doode. (3de blad).
Bij Ede is gistermiddag een rijdend
treinstel onklaar geraakt. Een losgeraakte
balk heeft de spoorbaan over een afstand
van 1700 M. ontzet. (3de blad).
Aan boord van den Noorschen walvisch-
vaarder Terji Viking, liggende te Amster
dam, zijn een Amsterdamsch koopman en
een Noordsch matroos door gasverstik-
king om het leven gewomen. (3de blad).
Tal van slachtoffers van het verkeer.
(3de blad).
Omgeving
Priesterjubilea. Op grootsche wijze is ge
vierd het gouden priesterfeest van Z. D. H.
Mgr. Taskin te Warmond. Prachtige feest
vieringen te Rijpwetering en te Lisse. (2e
blad).
DUITSCH SCHIP GEZONKEN.
HONDERD-VIJFTIG CHINEEZEN
VERDRONKEN.
Tengevolge van een botsing met het
Britsche schip „Tangwell" op de Ho-
angho is vanochtend het tweeduizend
ton metende Duitsche schip „Hansa"
gezonken. De kapitein en het groot
ste deel van de bemanning en de Chi-
neesche passagiers zijn door de „Tang-
wel" aan boord genomen.
Nader wordt gemeld, dat bij het ver
gaan van het Duitsche schip „Hansa" hon
derdvijftig Chineesche pasagiers verdron
ken zijn. Alleen de kapitein en dertien
Chineezen zijn gered.
HET PRINSELIJK PAAR OP REIS.
Prinses Beatrix zal hij haar Grootmoeder
logeeren.
Men meldt ons van officieele zijde, dat
H. H. K. K. H. H. Prinses Juliana en Prins
Bernhard gisteren voor ruim een week per
auto op reis zijn gegaan.
Het eerste doel is Aken, waar Prinses
Armgard een kuur doet.
Vandaar ligt het in de bedoeling een
autotoer door Duitschland en Noord-Italië
te maken.
Het kleine Prinsesje zal dien tijd bij haar
Grootmoeder op het landhuis Ruigenhoek
logeeren.
Uit Heerlen meldt men aan de „Tel."
H.K.H. Prinses Juliana en Z.K.H. Prins
Bernhard passeerden gistermiddag per
auto Heerlen en arriveerden aan het
grenskantoor De Locht te vijf uur. Hier
hadden velen, die blijkbaar van de komst
op de hoogte waren, al een tijd gewacht.
Wel zelden zullen zij in de gelegenheid zijn
geweest het Prinselijk Paar van zoo na
bij te kunnen gadeslaan.
Toen de auto naar bet op ongeveer 50
meter afstand liggende Duitsche grens
kantoor vertrok, stormde het publiek de
grens over en weldra was de wagen door
honderden omringd. Van Duitsche zijde
werden eenige bloemruikers aangeboden,
die Prinses Juliana in ontvangst nam. On
der luide toejuichingen vertrokken de
Hooge Gasten daarop naar Aken, waar
Prinses Armgard op het oogenblik haar
intrek heeft genomen.'
Een halfuur later arriveerde een auto
met gevolg.
Prinses Armgard heeft gisteravond een
bezoek aan Heerlen gebracht, waar zij de
gast was van de familie Honingman.
Het Prinselijk Paar heeft vandaag in
den laten namiddag in gezelschap van prin
ses Armgard een bezoek gebracht aan het
concours hippique te Aken.
HJVI. DE KONINGIN IN DEN HAAG
H.M. de Koningin is gistermorgen per
auto van het paleis Soestdijk vertrokken
en is naar Den Haag teruggekeerd.
De Koningin heeft haar intrek in „De
Ruigenhoek" genomen.
Gistermiddag is prinses Beatrix met
haar verpleegster eveneens naar „De
Ruigenhoek" gekomen.
