DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De Oude Toren van Lisse
DONDERDAG 7 JULI 1938
29ste Jaargang No. 9075
Telefoon: Redactie 15.
Telefoon: Administratie 935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag.
Giro 103003. Postbus 11.
V Tegen de Kalholleken
Wat zegt U van „redeneeringen" als de
volgende:
De Katholieke Kerk veroordeelt de on
rechtvaardigheid, er zijn katholieken, die
onrechtvaardigheid plegen, dus nemen de
katholieken ten opzichte van het plegen
van onrechtvaardigheid een halfslachtig
standpunt in.
De Paus heeft herhaaldelijk verklaard,
dat katholiek en socialist niet kan samen
gaan, er zijn katholieken, die socialist zijn
geworden, dus nemen de katholieken ten
opzichte van het socialisme een halfslach
tig standpunt in.
U ziet wel: de eerste „redeneering'' is
krom, de tweede is nog krommer.
En toch: zóó wordt er „geredeneerd".
Dinsdag wezen we op een artikel in
het socialistisch orgaan „Leids Arbeiders
blad".
Wij komen op datzelfde artikel hier te
rug. Waarom, zullen we straks zeggen.
In dat artikel van het „Leids Arbeiders-
blad" wordt, zooals wij reeds schreven,
den katholieken verweten halfslach
tigheid tegenover het nationaal-socia-
lisme.
Als „bewijs" daarvoor wordt, zooals we
in ons artikeltje van j.l. Dinsdag schre
ven, aangehaald het optreden van kardi
naal Innitzer.
De schrijver heeft echter meer „bewij
zen". Men leze:
Het Nederlandsche episcopaat ver
biedt z.g. het lidmaatschap van de
hi. S. B.; wij zouden evenwel niet
graag beweren, dat er onder dezelfde
katholieken geen fascisten voorko
men.
Daar staan wij nu; wij, katholieken,
van Nederland!
Als halfslachtigen!
Cmdat er onder ons zijn zij 't dan
ook maar enkelen die, ondanks de zeer
duidelijke en zeer strenge afke-ir-ng^n
van het Kerkelijk Gezag ('t is dwaas, om
cynisch te schrijven over een z.g. verbod!)
nation aal-socialist zijn.
Op zulke „gronden" bespot en be
schimpt men de katholieken om him half
slachtigheid.
Wij kennen den socialistischen schrij
ver van het geciteerde artikel niet per
soonlijk. W i e de schrijver is, doet ook
niets ter zake; het komt er op aan, wat
er geschreven wordt. En dat, wat hij
schiijft tegen de katholieken (als hij
over de katholieken schrijft, is het altijd
tegen de katholieken!), is onredelijk. En
wijkomen hierop weer terug, omdat wij
aan degenen, die de verantwoordelijkheid
drager, van de uitgave van het „Leids
Arbeidersblad" willen vragen, of zij zulk
een geschrijf, dat klaarblijkelijk door
blind anti-papisme wordt ingegeven, wil
len blijven verspreiden onder de Leidsche
bevolking. Zij kunnen daarin toch moei
lijk iets.cultureels zien! Het tegen
deel is waar.
V Het kruis van den
werklooze
Wij willen niet volstaan met de werk-
loozen te wijzen naar de eeuwigheid; na
tuurlijk niet!
Wij willen den werklooze werk geven,
loonenden arbeid, een behoorlijk bestaan.
Dat te willen, is onze christen-plicht.
Wie niet al zijn invloed aanwendt, om
dat te bereiken, verdient den naam van
christen niet. En, zoolang de werklooze
werkloos is, willen wij hem het zwaar en
bitter bestaan zoo veel mogelijk verlich
ten en verzoeten.
Dat te willen, is evenzeer christen
plicht.
Wij willen niet volstaan met de werk-
loozen te wijzen naar de eeuwigheid; na
tuurlijk niet!
Maar wij willen den werkloozen, zoo
min als wien dan ook, het gezicht op de
eeuwigheid niet onttrekken; integen-
deeL
Integendeel; zjj moeten hun lot ook zien
in het licht van de eeuwigheid, in het
licht dus van die groot e, die ontzag-
lijk-groote, werkelijkheid
Wie hun dat licht wil onthouden,
trekt hen uit de volle werkelijkheid.
In een pas-verschenen vlugschrift van
de actie „Voor God", „Het Kruis van den
werklooze"? wordt de werkloosheid bezien
in het licht van tijd en van eeuwigheid.
DE WERELD IN
VOGELVLUCHT
EVIAN: Op instigatie der Amerikaan-
sche regeering zijn gisteren in de bad
plaats Evian aan de Fransche kust verte
genwoordigers van 34 landen bijeengeko
men ter bespreking van het vraagstuk der
hulpverleening aan Joodsche vluchtelin
gen.
Reeds op den eersten dag is er een mee-
ningsverschil aan den dag getreden, al
werd men het eens over het onmiddellijke
doel: de vluchtelingen uit Duitschland en
Oostenrijk ten getale van 115000 hulp te
verleenen. Tayler, de Amerikaansche afge
vaardigde wenscht het onderzoek n.l. ook
uit te strekken tot hen, die Duitschland
en Oostenrijk wenschen te verlaten.
Er zijn natuurlijk ook nog andere moei
lijkheden als die van afgevaardigden zon
der geloofsbrieven en het voorzitterschap.
Dit zijn echter kwesties van bjjkomsti-
gen aard, die wel spoedig zullen worden
geregeld.
De deelname van zoovele landen is het
meest verheugende verschijnsel van deze
conferentie, daar deze de vooruitzichten
voor de talrijke getroffen Joden hoopvoller
maakt en tevens de mogelijk opent, dat
niet enkele landen al deze vluchtelingen te
verwerken krijgen, met de maatregelen tot
wering van dezen stroom, die daar van in
verschillende landen reeds het gevolg wa-
LONDEN: Aan de kwestie der terugtrek
king der vrijwilligers, welke eergisteren te
Londen tot een goed resultaat werd ge
bracht, blijken toch nog heel wat scherpe
kanten te zitten. Men is nu o.a. bezig met
het vaststellen der havens, waarheen de
vrijwilligers zouden moeten worden geëva
cueerd.
Alle Duitsche vrijwilligers zullen naar
Hamburg gezonden worden, alle Italiaan-
sche naar Genua, alle Engelsche naar Lon
den. Wat de combattanten uit andere lan
den betreft; de vrijwilligers uit de Noord-
Europeesche landen, die voor de Spaansche
regeering strijden, zullen naar Londen ver
voerd worden, vanwaar zij naar hun va
derland teruggezonden worden.
De combattanten uit de Zuid-Europee-
sche landen, in dienst der Spaansche repu
bliek, zullen naar Marseille worden ge
bracht.
Vrijwilligers in dienst van de rechtschen
en afkomstig uit Noord-Europeesche lan
den, gaan naar Hamburg, strijders, afkom
stig uit Zuid-Europeesche landen en in
dienst der rechtschen, gaan naar Genua.
Men hoopt, dat in de meeste gevallen de
landen, waaruit de vrijwilligers stammen,
hen weer zullen willen opnemen. In geval
dit niet zoo mocht zijn, zal over hun lot be
slist worden, wanneer zij eenmaal geëva
cueerd zijn naar de door de commissie aan
gewezen concentratiehaven.
Overigens is er voor Engeland nog de
overeenkomst met Italië, welke nog van
grooter belang is. Hier stuit de kwestie op
de aanwijzing van een geneutraliseerde
haven, wat nog wel eenige moeilijkheden
zal opleveren.
Maar nu men zoover is, zullen deze ook
wel worden overwonnen. In ieder geval
zijn wij op den goeden weg.
BEKEERINGEN AAN DE KATHOLIEKE
UNIVERSITEIT VAN PEKING.
De Rector van de Katholieke Universi
teit van Peking, Pater Rahman S.V.D.
heeft het H. Doopsel toegediend aan een
een professor en twee studenten van de
Universiteit en aan twee leerlingen van
een naburige College.
Ieder jaar gaan 20 personen, professoren
en studenten, over tot de Katholieke Kerk.
Dit cijfer is weliswaar niet zeer hoog,
maar om den juisten invloed van deze
bekeeringen te schatten, behoeft men
slechts te herinneren aan het feit, dat de
ze nieuw-bekeerden in aanmerking komen
om later de voornaamste plaatsen in het
openbare leven van het land te bezetten.
Gezien wordt het lot van den werk
looze in het licht van de eeuwigheid.
Maar gewezen wordt ook op de plich
ten, die regeering en particulieren heb
ben, om de werkloosheid zelf en de ge
volgen ervan te bestrijden.
Wat dit laatste betreft, nemen wij hier
terloops 'n enkele gedachte over, die
moet worden gepropageerd:
De belangrijkste beslissingen in een be
drijf moeten worden genomen in samen
werking van alle bedrijfsgenooten.
Inderdaad, als dit alom zou geschieden,
zou de sociale toestand heel wat beter zijn,
heel wat minder menschen zouden onte
vreden en revolutionair zijn gestemd.
Deze opmerking slechts even terloops.
Wij wenschen ook dit vlugschrift van
de actie „Voor God" een zeer ruime ver
spreiding toe.
Restauratie is dringend
noodig
Met de torens van Lisse is het niet pluis.
Nadat eerst de al te sierlijke toren van de
nieuwe St. Agatha deemoedig het hoofd
heeft moeten buigen, en zijn over-ranke
spits ruilde voor een renaissance-kroontje,
dreigt ook de toren van de oude St. Aga
tha de eeuwen-lange strijd tegen weer en
wind op te geven.
In de jongste zitting van den gemeente
raad heeft de burgemeester van Lisse, dr.
S. F. A. C. M. baron van Wijnbergen, alarm
geblazen. De oude toren, eigendom der ge
meente, verkeert in tamelijk desolaten toe
stand. Een grondige restauratie is dringend
noodig.
Onder leiding van den burgemeester en
van den gemeente-opzichter, den heer Theo
van den Eerden hebben wij het in staat
van verval gerakende monument bezich
tigd. De toren verkeert zoowel uit- als in
wendig in zulk een toestand van decaden
tie, dat zelfs een leek kan zien, dat hier
ingrijpen, dringend ge wenscht is.
Van de inwoners van Lisse willen wij
geen kwaad spreken, doch wij verwonderen
ons erover, dat zij htm oude, eerbiedwaar
dige toren zoo aan zijn lot hebben overge
laten.
Vergeten en veronachtzaamd, ofschoon
midden in het dorp, rijst daar op het
.zinnebeeld van het verleden", in een
toestand, niet veel beter dan van een on
bewoonbaar verklaarde woning.
Sedert de scheiding van kerk en staat ook
in de kerkgebouwen tot uitdrukking kwam
de toren werd in 1808 aan de gemeente
in eigendom gegeven, de kerk bleef in het
bezit der Hervormden heeft men zich om
de trouwe wachter weinig meer bekom
merd
Hoe betreurenswaardig ook als getuige
nis van geringe belangstelling voor dit mo
nument, is het toch ook weer een prijzens
waardige omstandigheid. De toren bleef ge-
ird voor onoordeelkundige restauraties,
door goed-meenende vandalen, die reeds
zoo menig historisch bouwwerk ernstig
hebben geschonden.
Als men ziet, hoe de weinige herstellin
gen van den toren zijn uitgevoerd het
boogvenster boven den hoofdingang b.v.
heeft men gemakshalve dichtgemetseld
kan men slechts dankbaar zijn, dat het
voorgeslacht dit vereerenswaardig brok
versteende historie overigens ongemoeid
heeft gelaten.
De kerk zelve is een afschrikwekkend
voorbeeld met welk een volkomen gemis
aan piëteit bij vroegere restauraties is te
werk gegaan. Men heeft er zelfs niet voor
teruggedeinsd, de muur van de apsis uit
te breken en daar de hoofddeur te maken!
De manier, waarop het priesterkoor
thans portaal van de kerk. met moder
ne tegeltjes is bekleed, doet waarlijk gro
tesk aan. Men zou er om kunnen lachen,
als het niet zoo droevig was. Te midden
van dit kleinburgerlijke, goedkoope gedoe,
ligt breed-uit de forsche prachtig-gebeeld-
houwde marmeren zerk op het graf van
Van der Stel, een van de gouverneurs van
de Kaap-kolonie.
Aan zulke prullerige verfraaiingen is de
toren ontsnapt, dank zij de „splendid isola
tion".
De toren is ongerept gebleven. Bij een
met zorg en liefde uitgevoerde restauratie
kan zij in haar vroegere schoonheid wor
den hersteld, het muurwerk kan verste
vigd worden (heele brokken dreigen los
te laten) en de geroeste en gebroken an
kers kunnen vernieuwd worden, evenals
de versleten en gammele houten verdie
pingen. Misschien dat als toppunt van luxe
zelfs een bliksem-afleider kan worden aan
gebracht, waarvan men tot nog toe het
nut niet heeft ingezien!
De kosten van zulk een veelomvattende
restauratie zijn geraamd op 12.000 doch
is dat bedrag niet goed besteed? Zou de be
volking van Lisse dat bedrag er niet gaar
ne voor over hebben, om dit eerbiedwaar
dige gedenkteeken te behouden en in eere
te herstellen?
Met wijsgeerige kalmte blikt de oude to
ren neer op de huizen rondom. Het is ze
ven eeuwen geleden, dat de voorouders van
de tegenwoordige bewoners van Lisse dit
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
De conferentie te Evian tot steun aan
Joodsche vluchtelingen geopend. (2de blad)
De terugtrekking der vrijwilligers. De
kwestie Almeria. (2de blad).
Terreur in Palestina. (2de blad).
Massa-executie in Rusland. (2de blad).
Italianen en Duitschers verlaten Brazilië.
(2de blad).
Binnenland
Bij De Klomp heeft gisteravond een ern
stige autobotsing plaats gehad, waarbij zes
personen werden gewond. Van wie er twee
zijn overleden, (éde blad).
Groote brand in lompen- en papierma
gazijn te Groningen, (éde blad).
De oude St. Agatha-toren,
dateerend uit de
13e eeuw.
heiligdom hebben gesticht, en gesteld onder
de schutse van St. Agatha. Zij zijn er
trotsch op geweest ongetwijfeld en
gaarne hebben zij hun offers gebracht aan
den pastoor van.... Sassenheim, onder
wiens parochie Lisse tot 1460 heeft geres
sorteerd.
Tijdens het beleg van Leiden ging de
kerk in vlammen op, doch de Lissenaren
lieten de toen reeds eeuwen-heugende to
ren niet in de steek. Kerk en toren wer
den hersteld.
Zou niet op de nazaten van hen, die dit
heiligdom hebben gebouwd en hersteld een
plicht van dankbaarheid rusten?
Zou niet ieder rechtgeaarde Lisser aan
voelen, dat deze toren in wiens grauwe
tufsteen en muren het grijs verleden tast
baar voor ons staat niet verslonst mag
worden?
Eerbied voor hetgeen de voorouders heb
ben gewrocht ter eere van hun Schepper,
is een simpele vorm van beschaving, die
zelfs leeft bij ongeletterde volken. Hoffe
lijkheids-halve mogen wij niet veronder
stellen, dat de gemeenteraad van Lisse,
vertegenwoordigend de burgerij, in gebre
ke zal blijven!....
Zeven eeuwen geleden bouwden de Lis-
sers een kerk en toren, God ter eere. Zij
bouwden stevig en zwaar, (de muren van
de toren zijn meer dan één Meter dik!) doch
zij voorzagen, dat hun toren in den loop der
eeuwen herstellingen behoeven zou. Daar
om hebben zij het de toekomstige restaura
teurs gemakkelijk gemaakt, en de gaten
voor het het plaatsen van steigers openge
laten.
Deze vierkante zwarte gaten door
Craandijk voor schietgaten versleten!
zijn een uitnoodiging aan de bevolking van
Lisse hun ouden toren met zorg te onder
houden en hem bij het klimmen der
eeuwen, te bewaken en te bewaren als een
kostbaar erfgoed.
DRIE MISSIONARISSEN IN CHINA IN
VRIJHEID GESTELD.
Twee Missionarissen, een uit de provin
cie Hopei en een uit Soeyoean, die door
bandieten gevangen waren genomen, zijn
thans in vrijheid gesteld.
Eerstgenoemde, Pater Barbieri, O.F.M.
van het Apostolisch Vicariaat van Laoho-
kow werd in April gevangen genomen; de
andere Missionaris, Pater Wilde, van de
Missionarissen van Scheut, was op 22 Mei
j.l. te Maitachao in handen der bandieten
gevallen.
Een derde Missionaris uit Laohokow, Pa
ter Barfueci, O.F.M., die door zeeroovers
gevangen werd genomen, werd vrijgelaten
door de bandieten, omdat, zooals zij zeiden,
de Missionarissen flinke kerels zijn, die de
armen en zieken verzorgden.
PRIESTERMOORDEN IN HET ROODE
SPANJE.
Sport en Wedstrl|den
In het tennistoumooi te Noordwijk wist
Leyenaar van den Belg Moreau te winnen.
(éde blad).
De Luxemburger Majerus won de twee
de etappe van den Tour de France, (éde
blad).
In het schaaktournooï om het kampioen
schap van Nederland verbeterde dr. Euwe
zijn positie. (4de blad).
DE TOESTAND VAN PASTOOR
PERQUIN.
Bezoek van den Pauselijk Internuntius.
Naar wij vernemen heeft de Pauselijk
Internuntius, Z. Exc. Mgr. P. Giobbe, giste
renavond een bezoek gebracht bij pastoor
Perquin in het St. Franciscus-Gasthuis te
Rotterdéqp.
De Internuntius, die vergezeld was van
zijn secretaris, werd bij aankomst in het
ziekenhuis ontvangen door de doktoren
van Dijk en Vos alsmede door mgr. dr.
Th. Verhoeven, geestelijk adviseur en den
heer J. W. Kamschoër, vice-voorzitter van
de K. R. O., Pater Dito O.P., de Eerw.
Overste der Zusters en den Rector van het
ziekenhuis.
Mgr. Giobbe vertoefde enkele minuten
aan het ziekbed, sprak zijn beste wenschen
uit voor een spoedig herstel van den pa
tiënt en gaf hem zijn Zegen.
Vervolgens maakte de Internuntius een
rondgang door het ziekenhuis.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
Volgens een bericht in de Romeinsche
„Messagero" zijn de officieele cijfers be
treffende de priestermoorden in het Roode
Spanje voor de verschillende bisdommen
als volgt:
In het Aartsbisdom Toledo werden 186
priesters vermoord; in Sevilla 22; in Vitto-
rio 47; in Santander 59; in Malaga 116; in
Minorca 38; in het bisdom Ibiza 21 en in
het bisdom Avila 30 slachtoffers.
De officieele cijfers voor de bisdommen
Barbastro, Tortosa en Ierida zijn nog niet
precies bekend. Wel weten we dat in Bar
bastro 80 procent van de totale geestelijk
heid werd vermoord, men schat het aantal
slachtoffers in Tortosa op 350 en in Le-
rida eveneens op ruim 300 vermoorde
priesters.
RECTIFICATIE.
Wij lezen in Volk en Vaderland
van 3 Juni:
In Volk en Vaderland van 8 April
j.l. schreef ik, naar aanleiding der
Ossche zaak: ,De Gele Rijders zijn als
korps afgeslacht; het bevel is nu over
genomen door een trouw aanhanger
van het politiek katholicisme". Mijn
aandacht werd er op gevestigd, dat
dit onjuist is: de nieuwe commandant
der Gele Rijders is geen aanhanger
van de R. K. Staatspartij.
Ik stel er prijs op, deze onjuistheid
te herstellen.
M u s s e r t.
De Opmarsch schrijft hierbij
Het is heel aardig van den heer Mus-
sert, dat hij twee volle maanden noodig
heeft om één van zijn onjuiste beweringen
te herstellen, maar het zou ons aange
naam zijn, als tal van andere onwaarhe
den, die zijn blaadjes schrijven, ook eens
eerlijk werden rechtgezet.
•B.v. de laster over de Jamboree, de las
ter tegen den Leidschen fabrikant, de las
ter tegen den burgemeester van Oss en
den procureur-generaal te 's-Hertogen-
bosch, de laster, dat Minister Goseling
zich bemoeid zou hebben met de Blauwe-
Zand-affaire.
Enzoovoort, enzoovoort. Meneer kan nog
een poosje aan het rectificeeren blijven.
