De Katholieke opvattingen
over film en radio
MAANDAG 4 JULI 1938
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Haarlems Bisschop houdt zijn diocesanen hun
plichten voor
TIJDENS DE REDE VAN Z. H. EXC. MGR. HUIBERS, BISSCHOP VAN HAAR LEM.
Een diocesane Katholiekendag
te Alkmaar
DE KERKELIJKE VIERING.
De 14de Diocesane Katholiekendag in
het Bisdom Haarlem is gisteren te Alk
maar gehouden.
Om 10 uur 's morgens werd in de St.
Laurentiuskerk een pontificale H. Mis
opgedragen. Behalve honderden geloovigen
hadden zich tegen dat uur de jeugdorga
nisaties der stad met hare vaandels en ba
nieren opgesteld, die den Herder van het
Diocees een eerbiedigen groet brachten.
Bij het opdragen van het H. Offer werd
Z. D. Hoogw. Excellentie geassisteerd
door den hoogeerw. deken E. P. Rengs
als presbyter-assistens, den zeereerw. hee-
ren A. Oorsprong O.P. en W. de Mol O.P.,
pastoors der beide Dominicanen parochies
als troondiakens, den weleerw. heer ka
pelaan M. C. v. Stijn als diaken en den
zeereerw. rector J. Boon als subdiaken. De
verdere assistentie werd verricht door de
volgende zeereerw. heeren: rector Zijl
stra, kapelaans E. Pronk, C. v. d.
Knaap en J. v. d. Hoek en pater Marcelis
O.P. Het mannen- en knapenkoor der pa
rochie zong onder leiding van den heer
A. Klooster en met begeleiding van den
organist den heer G. Kiebert de wisse
lende gezangen, terwijl de geloovigen on
der leiding van kapelaan W. Geels de En-
gelenmis uitvoerden.
Vóór de groote bijeenkomst in den ste-
delijkij muziektuin werd voor de St. Do-
minicuskerk op de Laat een défilé voor
Mgr. gehouden door de jeugdorganisaties
en haar banieren.
Om half twee werd de groote bijeen
komst gehouden in den stedelijken mu
ziektuin een bijzonder geschikte gele
genheid voor een openlucht-bijeenkomst.
Z. Hoogw. Exc. de Bisschop van Haar
lem, Mgr. J. P.Huibers werd binnenge
leid, vergezeld door leden van hoofdbe
stuur en plaatselijk comité, Z. D. H. Mgr.
Taskin, den hoogeerw. heer Rengs, De
ken van Alkmaar, den secretaris van het
Bisdom, den zeereerw. heer Bank. Onder
de vrij talrijke aanwezigen merkten we
op den hoogeerw. heer Mgr. v. d. Tuyn,
deken van 's-Gravenhage, den hoogeerw.
heer Kuys, deken van Schagen, eenige
burgemeesters uit de omgeving, de Ka
merleden mr. dr. Beaufort en Stumpel,
pastoors en kapelaans uit Alkmaar en
omgeving.
Na een welkomstwoord van de voor
zitter van het plaatselijk comité mr. D.
Bosscher en een openingswoord van den
voorzitter van het hoofdbestuur ir. L. J.
M. Feber was het woord aan den eersten
spreker, den heer Paul de Waart.
„DE KATHOLIEK TEGENOVER
DE RADIO".
Deze spreker verlevendigde in ons de
overtuiging, hoe dankbaar de Katholieken
in Nederland moeten zijn voor het bezit
van een Katholieken radio-omroep.
Wij moeten niet denken, dat wij er zijn,
aldus spr. De broodkruimels moeten ons
niet steken! Maar. wij mogen toch consta-
teeren, dat er nergens een Katholieke ra
dio-omroep is, zooals in Nederland. Elders
is de radio-omroep of een" Staats-omroep
of een semi-Staats-omroep of een parti
culier initiatief. En de Katholieken heb
ben dan een klein deel van den zendtijd.
Van de 350 omroepzenders zijn er 3 ka
tholiek; radio Vaticana, in België hebben
de katholieken eenigen zend-tijd in den
Staats-omroep, alleen in Nederland is een
volledige katholieke radio-omroep.
Dank zij het Internationaal Katholiek
Radio-bureau is er den laatsten tijd een
reveil, een élan gewekt.
De katholieken in Nederland hebben 't
zoo ver gebracht, dank zij het feit, dat zij
in alles waren ingesteld naar het katho
liek beginsel.
Wij zijn hier tijdig begonnen, onmid
dellijk na onze Protestantsche mede
christenen. En spr. brengt hier hulde aan
de eersten, die het initiatief hebben ge
nomen, allereerst aan pastoor Perquin
O.P., en aan de anderen, o.w. hij noemen
wil dr. v. Koevorden z.g.
De schoone Godsgave, die de radio
is, moeten wij als zoodanig gebrui
ken. De bekwame propagandisten, die de
Communisten zijn, misbruiken haar voor
hun propaganda. Lenin heeft in Rusland
gebouwd de groote omroep-zender voor
heel de wereld. De 5 Maart-revolutie van
1933 zou in Duitschland niet gelukt zijn,
als Goebbels niet had beschikt over de
radio.
Er bestaat geen neutraliteit, ook niet in
de radio; en de z.g. neutraliteit is in de
radio een gevaar.
Het publiek is genoemd het kroost van
pers, radio en film.
In Zuid-Afrika heeft men den omroep
den typeerenden naam gegeven van: u i t-
z a a i-corporatie.
Er zijn afvalligen èn heiligen gemaakt
door de lectuur.
Of er afvalligen en heiligen zijn ge
maakt door de radio, weet spr. niet Dat
er bekeeringen zijn gemaakt,
weet spr. wel. Hier zij herinnerd aan
een der stellingen van spr.:
Zooals er een plicht bestaat tot
katholiek uitzenden, zoo is er voor
den luisterenden katholiek ook een
plicht alleen af te stemmen op pro
gramma's, die onder katholiek opzicht
verantwoord zijn.
Spr. wil de katholieken opwekken, zich
onder invloed te stellen van
het program van den Katho
lieken radio-omroep; en eerst
daarna redelijke critiek en aan
wijzingen te geven. Velen oefenen critiek
uit zonder het program te kennen.
Met een opwekking aan alle Nederland-
sche katholieken om te hebben een
warme attentie voor de katholieke radio
actie, die een leeken-apostolaat is, besloot
spreker.
De tweede spreker was de heer Ber
nard Verhoeven.
„DE KATHOLIEK TEGENOVER
DE FILM".
Deze spr. wees op den invloed, dien het
publiek ondergaat van de film. Het pu
bliek is een galei-slaaf van de loopende
band, die de film is. En de film is feitelijk
een a-christelijk verschijnsel. De katho
lieken hebben als grootste, christelijke
volksgroep den plicht de film te onder
werpen aan, dienstbaar te maken aan de
christelijke beginselen te meer, omdat
vele Protestantsch-Christelijken zich met
de film niet willen inlaten en dus, zij 't
onbewust, de taak van de verchristelij-
king van de film geheel overlaten aan de
katholieken.
De Rijkskeuring aanvaarden wij dank
baar als een nuttig compromis. Maar zij
is voor ons niet voldoende. De Rijkskeu
ring manifesteert een kiesche zorg ten
aanzien van het weren van films, waarin
lichamelijk geweld wordt ten toon gespreid.
Wij juichen dat toe. Maar geconstateerd
moet worden, dat zij méér oog moest
hebben voor elementen, die nog véél ster
ker de zeden-verwildering in de hand
werken.
Wij hebben een Katholieke filmkeu
ring.
En spr. wijst met nadruk er op, dat de
Katholieke filmkeuring dan alleen volle
dig aan haar doel kan beantwoorden,
als een massaal eenheidsfront achter haar
staat. Zijn stellingen, betreffende dit punt,
luiden:
De actie voor de goede en tegen de
slechte film vordert een massaal en
gedisciplineerd eenheidsfront der Ne-
derlandsche katholieken.
Een practisch bindende voorwaarde
voor deze eenheid in krachtsontplooi
ing is eenheid in de voorlichting van
het katholiek bioscoop-publiek om
trent de toelaatbaarheid der films.
Wij moeten de bioscopen saneeren.
En dat kunnen wij, als wij massaal
boycotten de verkeerde films en mas
saal bezoeken de goede films.
De katholieken moéten zich bij hun
bioscoop-bezoek houden aan de uitspraken
van de Katholieke filmkeuring.
De eenheid in de katholieke
f i 1 m-a c t i e is bereikt met overtuiging,
doelbewust, geestdriftig aanvaard. Nu
moet er ook zijn de volgzaamheid van
het katholieke volk!
Na een korte pauze was het woord aan
den heer Piet Kasteel, die - een
SAMENVATTING
zou geven van de strekking der beide
vorige betoogen.
Wij willen enkele grepen doen uit zijn
boeiende voordracht.
Film en radio zijn de machtigste uit
drukking van de sfeer, waarin wij leven
zij beïnvloeden die sfeer, zij doen ons
die sfeer ondergaan.
In ons land zijn 300 bioscopen met
200.000 zitplaatsen. 20 pet. van de bevol
king bezoekt ééns per week de bioscoop.
In ons land zijn 700.000 aangegeven ra
dio-toestellen; 400.000 luisteraars zijn aan
gesloten bij distributie-centralen.
Er is niets, waarvan zoo veel invloed
uitgaat als van de film de radio zal
dien invloed spoedig evenaren.
Gaan er autobussen b.v. om de St. Bavo
kathedraal in Haarlem te bezichtigen;
naar de radio-studio's loopen er dage
lijks.
Waar de wereld is verzonken in een
heidensche sfeer, zijn film en radio daar
van de uitdrukking.
Die bolsjewieken hebben het eerst de
film gemaakt volgens nü algemeen aan
vaarde wetten. Hun filmkunst is nauwe
lijks geëvenaard en zeker niet overtrof
fen. De nationaal-socialisten en fascisten
hebben dat voorbeeld nog niet kunnen na
volgen, maar toch al heel veel gepraes-
teerd op dit gebied.
De Nederlandsche overheid heeft voor
de filmkeuring veel gedaan. Wij moeten
de leden van de Centrale Filmkeuring
dankbaar zijn. Meer dan de helft van de
films, die in andere landen worden ver
toond, worden hier zelfs niet eens aange
boden.
Ook deze spr. wijst er op, hoe grooten
invloed het katholieke publiek kan uit
oefenen op de bioscoop. Meer dan de helft
van het bioscoop-publiek is katholiek
aldus beweert spr. Het katholieke publiek
moet zich scharen achter de Katholieke
film-actie.
De Katholieke film-actie is opgenomen
in de Katholieke Actie. De Bisschoppen
de eenigen, die haar gezag kunnen geven
hebben haar gezag gegeven. De Bis
schoppen wijzen voorzitter en leden aan.
Het is een gewetensplicht, om, alvorens
de bioscoop te bezoeken, na te gaan of er
goede films worden gegeven.
Sprekend over de radio, brengt ook
deze spreker hulde aan pastoor Perquin
en dringt aan op steun voor de K. R. O.
Op de radio moet controle worden uit
geoefend in huis. Niet iedere ook niet
iedere katholieke radio-uitzending is
voor iedereen geschikt, behoeft voor
iedereen geschikt te zijn.
Wij moeten de radio gebruiken met
mate en verstand. Het „permanent uit
melken" van de radio voert tot een ver-
dooving, die alle waar genieten reddeloos
vermoordt.
Wij moeten de radio ook waardig ge
bruiken; b.v. niet een Beethoven-concert
aanzetten onder een potje kaartspelen,
niet naar de uitzending van een H. Mis
willen luisteren onder het stofzuigen.
Twee stellingen, die spr. ten slotte nog
nader belicht, drukken wij hier af:
Overwogen dient, in hoeverre wij
zelf radio en film nog meer recht
streeks dienstbaar kunnen maken aan
de verschillende vormen van katho
lieke actie.
Daartoe zal er in predicaties, bij het
onderwijs, in vereenigingen en in de
pers meer aandacht aan radio en film
gewijd moeten worden en verdient
het aanbeveling te streven naar:
a. een radio- en filmfacultèit, althans
professoraat of lectoraat aan een van
onze instellingen van Hooger Onder
wijs;
b. een geregeld college over radio en
film aan onze Groot-9eminaria;
c. de aanstelling van regelmatige luis
teraars naar radio-uitzendingen en
een beslist-deskundige en geregelde
voorlichting over radio en film in de
geheele katholieke pers.
Na de rede van den heer Kasteel zou
er gelegenheid zijn voor gedachtenwisse-
ling, maar, onder de pauze had zich bij
den secretaris van het hoofdcomité den
hoogeerw. heer kanunnik prof. Niekel
geen enkele gegadigde opgegeven.
DE BISSCHOP VERMAANT.
Z. H. Exc. de Bisschop richtte nu het
woord tot Zijn diocesanen.
Mgr. constateerde, dat het een groote
dag is voor het Bisdom. En hij bracht den
dank aan allen, die tot het welslagen van
dezen dag hadden bijgedragen, bijzonder
aan de sprekers, die op zoo overtuigende
wijze de katholieke opvatting over de
uiterst actueele vraagstukken van film en
radio hadden uiteengezet. Hun woorden
en conclusies zijn waard te worden vast
gelegd en dikwijls te worden overwogen.
Mgr. dankte ook de velen, die gekomen
waren, om te luisteren en om te getuigen.
Mgr. zeide van dezen Katholiekendag
te verwachten een krachtig en eensgezind
streven voor het goed gebruik van film
en radio. Met de beginselen, hier uiteen
gezet, zijn wij allen het eens, moeilijker
is, deze toe te passen. Daarom doet Mgr.
een beroep op allen, om die beginselen
krachtig en eensgezind om te zetten in
daden.
Ik doe een beroep, aldus Mgr., op film
operateurs en radio-distribuanten, om niet
als gewone norm te nemen, wat toelaat
baar is, maar wat opbouwt, sticht, verheft
en veredelt.
Ik doe een beroep, aldus Mgr., met na
druk, op de katholieke pers. Haar voor
lichting is hoogst noodzakelijk en hoogst
verantwoordelijk. Moge zij fier en eerlijk
beoefenen haar meest dringenden plicht:
de zeden hoog en heilig te houden en te
verheffen. Dat zij bij films, die niet ge
schikt zijn, niet zóó zeer de aandacht ves
tige op de artisticiteit, dat zij daardoor
maakt een ongewilde reclame, waarbij
iedere waarschuwing wegvelt. Al is iéts
zoo schoon of zoo nuttig als ons
oog of onze hand, als 't ergernis geeft,
rukt 't uit of kapt 't af!
Mgr. doet een beroep op allen, die het
goede willen, om geen filmen te zien, die
niet zijn aanbevolen, geen radio te hoo-
ren, die gevaarlijk is; om de actie voor
goede film en radio te steunen en te be
vorderen met alle kracht.
Die actie, aldus Mgr., moet worden ge
voerd: principieel en vastberaden. Dan
zullen anderen zich naar ons richten. Dan
zal veel worden bereikt tot eer van God,
tot eigen nut en nut onzer mede-men
sdhen.
Met Gods zegen te vragen en Maria's
voorbede op de uitvoering der plannen
besloot spr..
Met gespannen aandacht was dit ver
manend woord van den Bisschop beluis
terd.
Het einde naderde van de bijeenkomst
die mede was opgeluisterd door het
R.K. Muziekcorps „St. Caecilia'' te Alk
maar.
DE CONCLUSIES.
Op voorstel van den voorzitter ir. Fe
ber, uit den Haag, werden onder applaus
aangenomen de reeds vroeger geheel
gepubliceerde conclusies van de heeren
de Waart en Kasteel.
Een stelling van den heer Verhoeven,
luidende:
„Een practisch bindende voorwaar
de voor deze eenheid in krachtsont
plooiing is eenheid in de voorlich
ting van het Katholieke bioscooppu
bliek omtrent de toelaatbaarheid der
films'
was door den heer A. Putter uit Delft al
dus geamendeerd:
„Voor zoover die voorlichting door
de Katholieke pers geschiedt, zorge
zij er voor, dat haar annonces en bij-
behoorende illustraties in overeen
stemming zijn met de gegeven voor
lichting".
Ir. Feber zeide, dat het bestuur meende,,
deze aanvulling te moeten overnemen.
De aldus gewijzigde conclusies van den
heer Verhoeven werden eveneens onder
applaus aanvaard.
PONTIFICAAL LOF.
In den stedelijken muziektuin was met
heel veel smaak en klaarblijkelijk heel
veel zorg een altaar gebouwd, waarop Mgr.
een Lof zou celebreeren, tot besluit van
den Katholiekendag.
Bij het pontificaal Lof. dat aanstonds
na sluiting der bijeenkomst aanving, werd
Mgr. geassisteerd door de Dekens van
Alkmaar en Schagen, benevens door pa
ters Dominicanen en Dom M. Vleugel
O.S.B.
Dat van Alkmaar moge uitgaan, we
derom moge uitgaan de victorie de vic
torie der christelijke beginselen op film
en radio!
R. K. Ver. v. Kraamverzorging voor
alle gezindten te Leiden en Omstreken
Plaatsing-Bureau le Binnenvestgracht 30,
voorheen Boerhaavestr.
verleent hulp door gediplomeerde krachten
Geopend eiken DINSDAG- en DONDER
DAGMIDDAG van 24 UUR tot het ver
strekken van de gewenschte inlichtingen,
aanmelden van contribueerende leden en
aanvragen voor kraamhulp - Telef. 3420.
Aanvragen (schriftelijk) adres 1ste Bin
nenvestgracht 30.
OVERZICHT TIJDENS DE OPENLUCHT VERGADERING. OP DEN VOORGROND DE BISSCHOP MGR. HUIBERS EN
MGR. TASKIN.