I
„Herwonnen Levenskracht1'
in het zilver*
Ruim 4000 patiënten verpleegd
LUCHTVAART
RECHTZAKEN
DE LAATSTE LES VAN LANGELOT
MAANDAG 4 JULI 1938
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 14
Aartsbisschop prijst dit werk
van naastenliefde
REDEN TOT DANKBAARHEID.
Zaterdagmiddag begon de feestelijke
herdenking van het 25-jarig bestaan van
„Herwonnen Levenskracht" met een
groote bijeenkomst in het Jaarbeursge
bouw te Utrecht, welke o.m. bijwoonde
Z. H. Exc. de Aartsbisschop, Mgr. dr.. J.
de Jong.
Toen Z. H. Exc., vergezeld van zijn se
cretaris, den zeereerw. heer Th. van Lue-
nen, binnentrad, stonden allen op en zon
gen spontaan het „Aan U o Koning der
eeuwen".
De voorzitter, de heer J. A. Schutte,
wees uitvoerig r.i de belangrijkheid van
het feit der oprichting van „Herwonnen
Levenskracht'', omdat daardoor de ge-
heele katholieke arbeidersbeweging werd
gesteld in den strijd tegen de tuberculose.
De invloed, welke daarvan is uitgegaan,
valt niet nauwkeurig te bepalen, maar hij
moet geweldig zijn, omdat de fatalistische
berusting geheel is verdreven, de ver
spreiding der ziekte sterk werd tegenge
gaan door voorlichting op hygiënisch ge
bied en een offervaardigheid werd ge
kweekt, die ook, aldus spr., buiten onze
kringen verbazing wekt.
Wanneer men overweegt, dat onze ar
beiders in de afgeloopen 25 jaren onge
veer 2.200.000 voor dit doel bijeenbrach
ten, dat ruim 4000 patiënten werden ver
pleegd, dat onze vereeniging dr. Bronk
horst in den dienst der tuberculose-be-
strijding stelde en hem de middelen ver
schafte, om zijn groote gaven van geest
en hart ten bate van de lijdende mensch-
heid te ontplooien, dat onze vereeniging
tenslotte een sanatorium stichtte, dat de
bewondering van iedereen gaande maak
te, moet men erkennen, dat prachtige re
sultaten werden bereikt en er dus aan
leiding is haar 25-jarige werkzaamheid
feestelijk te herdenken.
Na aan God dank te hebben gezegd,
dankte spr. de Kerkelijke Overheid en
heette hartelijk welkom het Doorluchtig
hoofd van ons Episcopaat in den eminen-
ten en beminden persoon van Z. H. Exc.
den Aartsbisschop.
Vervolgens dankte spr. de wereldlijke
overheid, in de eerste plaats de rijksover
heid en memoreerde het aandeel, dat oud-
in iriister Aalberse in de oprichting heeft
gehad. Dankbaar is spr. ook den velen
gemeentebesturen, die met „Herwonnen
Levenskracht" samenwerken.
Ten slotte dankte spr. de verschillende
instellingen, die mede op het terrein der
tuberculose-bestrijding werken.
Hij verwelkomde voorts verschillende
directeuren van consultatic-bureaux, den
directeur, dr. Bronkhorst, den Rector en
de eerwaarde zusters Dominicanessen,
vertegenwoordigd door de Priorin en haar
voorgangsters, benevens de vertegenwoor
digers van het sanatorium-personeel.
Na deze openingsrede sprak de Aarts
bisschop, Z. H. Exc. Mgr. dr. J. de Jong,
de vergadering toe.
ïoespraak van den Aartsbisschop.
Z. H. Exc. zag thans een prachtige ge
legenheid, om uiting te geven aan zijn
groote waardeering en dankbaarheid voor
hetgeen in 25 jaren tot stand is gebracht.
Twee punten hebben speciaal de aandacht
\an Mgr. gehad. Allereerst hetgeen de
katholieke arbeidersbeweging tot stand
heeft gebracht en op de tweede plaats de
christelijke geest van naastenliefde, waar
door zooveel is bereikt.
Dc katholieke arbeidersbeweging
mag trotsch gaan op haar werk. Zij
verdient den dank van duizenden, die
genezing naar het lichaam en ver
sterking van de ziel hebben gevon
den.
Deze onderneming droeg echt het karak
ter van christelijke naastenliefde. Het
werk van „Herwonnen Levenskracht" is
een uiting van den geest van de Kerk.
Dit echt christelijke karakter in onze he
laas heidensche maatschappij treft ons
bijzonder.
Uit naastenliefde brengt katholiek
Nederland een offer voor deze mooie
instelling. Uit naastenliefde verrich
ten de zusters dag en nacht haar werk.
Geheel katholiek Nederland deelt in
de feestvreugde op dezen dag. Moge
ook in de toekomst de zegen op „Her
wonnen Levenskracht" blijven rus
ten.
Deze rede werd met een hartelijk ap
plaus ontvangen.
De heer Coppens uit Eindhoven bood
hierna namens de plaatselijke comité's
een lijst met 15812 deelnemers aan de
Vrijwillige Stuiversactie aan.
Het Eerste Kamerlid, de heer P. J. S.
Serrarens, tweede voorzitter van Her
wonnen Levenskracht, hield dan een
Herdenkingsrede.
Wie zou in 1913, aldus spr. na een in
leiding aandacht hebben geschonken aan
hetgeen vijf mannen van het Vakbureau
wilden, toen zij den strijd begonnen tegen
de gevreesde volksziekte der t.b.c.? De
arbeidersbeweging beteekende in den oor
log nog niet veel. Zij kwam op tegen on
recht en ontbering in het bewustzijn van
de waarde van den mensch en van den
l
arbeid. Werken van liefde zijn de katho
lieke arbeidersbeweging nooit vreemd ge
weest. „Herwonnen Levenskracht" werd
opgericht in een tijd, toen er nog weinig
aan t.b.c.-bestrijding werd gedaan en er
maar een luttele 135.000 op de Rijksbe-
grooting tot bestrijding der t.b.c. voor
kwamen.
Van het begin af aan is „Herwonnen
Levenskracht" het troetelkind der katho
lieke arbeidersbeweging geweest.
In den strijd der t.b.c.-bestrijding
zijn we aan de winnende band. Er is
reden om aan te nemen, dat we de
t.b.c. de baas zullen worden en wij
zijn bereid daartoe alles te doen, wat
mogelijk is. (Applaus).
In Januari 1919 werd begonnen met den
bouw van een sanatorium, dat 20 Juli
1920 minister Aalberse opende. Het sana
torium was gegroeid uit een barakken
kamp, maar het was geworden een fleurig
en aanlrekelijk paviljoenen-dorp, „Berg
en Bosch" was er.
Wie „Berg en Bosch" zegt, zegt dr.
Bronkhorst. (Applaus). Het was een goe
de dag in 1919, toen dr. Bronkhorst be
noemd werd tot directeur van het sana
torium van „Herwonnen Levenskracht".
Een tweede goede dag was toen een con
tract werd gesloten met de zusters Domi
nicanessen van Voorschoten voor de ver
zorging der patiënten.
Het houten dorp is verdwenen, maar
„Berg en Bosch" bestaat in het hart van
Nederland, in de bosschen van Bilthoven.
Met trots mag gewezen worden op het
geen op het gebied van nazorg en arbeids-
therapie tot stand is gebracht. Spr. dankt
de duizenden leden van de comité's, die
de organen van het werk van „Herwon
nen Levenskracht" zijn.
De kracht van „Herwonnen Levens
kracht" ligt in de gaven en giften, die
van alle kanten komen, maar vooral uit
de eigen beweging.
Het Samaritanen-werk, dat we ver
richten straalt in een hooger licht, omdat
we in de menschen, die we helpen, Chris
tus zelf zien, zoo besloot de heer Serra
rens.
Gelukwensclien.
Een der vertegenwoordigers van het co
mité uit Hoorn bood als feestgeschenk
van de verschillende plaatselijke actie-
comité's 8000 aan.
De heer J. van Zutphen, die als afge
vaardigde van „Zonnestraal" aanwezig
was, complimenteerde het bestuur van de
jubileerende instelling namens deze ver
eeniging. Spr. memoreerde, hoe er in ons
land nog 80.000 lijders aan t.b.c. zijn.
Een andere pionier was de heer Frie,
uit Amsterdam, die op geestege wijze
aan den tijd waarin „Herwonnen Le
venskracht'' werd opgericht, herinnerde.
Om vier uur werd de feestvergadering
gesloten, waarna in de schitterend aange-
kleede hal een receptie werd gehouden.
Daar verschenen o.m. de vicaris-gene
raal van het Aartsbisdom, Mgr. D. Huur-
demann, de burgemeester van Utrecht mr.
dr. G. A. W. ter Pelkwijk, de heeren G. D.
Zegers en H. A. Bekker, wethouders van
Utrecht, H. P. Baron van der Boch Ver-
wolde tot Vorden, burgemeester van De
Bilt, de pastoor van De Bilt, de zeereerw.
heer G. L. Veeger, het bestuur van het
R.K. Werkliedenverbond, het lid van de
Tweede Kamer, pater mr. dr. D. Beaufort
O.F.M., notaris W. A. Th. Warren en vele
afgevaardigden van stands- en vakorga
nisaties.
DE AUSTRALIë-LIJN GEOPEND
Talloozen waren gisteren op het heete
middaguur naar Tjililitan getrokken om
getuige te zijn van het vertrek van het
eerste toestel in den geregeld.en dienst op
Australië, de FK-AFM.
Zoowel van de zij-de der civiele en mili
taire autoriteiten, als van de handelswe
reld en het pubiek waren velen op het
vliegveld verzameld. O.a waren aanwezig
de voltallige raad van Nederlandsch-Indië,
de commandant der zeemacht, vice-admi-
raal Ferwerda, kolonel van Oyen, namens
den legercommandant, terwijl ook de Brit-
sche consul-generaal door zijn aanwezig
heid van zijn belangstelling blijk gaf.
Uit Bandoeng waren twee vliegtuigen
met genoodigden gekomen.
Het vertrek van het vliegtuig werd voor
afgegaan door een sobere plechtigheid,
waarbij de heer Nieuwenhuis en de direc
teur van verkeer en waterstaat, ir. van
Haeften, een rede hielden.
Op het vliegveld heerschte een ware
feeststemming.
Om 13.05 uur steeg het Lockheer-toe
stel op. Inzittenden waren de bestuurder
van Messel en de passagiers Kuneman, lid
van den raad van Nederlandsch-Indië, ir.
v. Haaften, directeur van verkeer en wa
terstaat, de heeren Nieuwenhuis, van de
K.N.I.L.M., van Bovene, hoofdredacteur
van „Aneta", en de directeur van den
Luchtvaartdienst in Nederland, de heer v.
Ede van der Pais, die zooals bekend is
momenteel in Nederlandsch-Indië ver
toeft en de openingsvlucht tot Des Passar
medemaakt.
Na een eere-rondje te hebben gemaakt,
verdween het toestel in de richting Soe-
rabaja.
PROEFVLUCHT VAN „VLIEGEND
FORT".
Het ministerie van oorlog heeft mede
gedeeld, dat het „Vliegende Fort", het
grootste Amerikaansche legervliegtuig, met
acht man aan boord onder bevel van ko
lonel Robert Olds, in het geheim zijn eer
sten transcontinentale proefvlucht heeft
gemaakt in de substratosfeer.
Zonder tusschenlanding werd gevlogen
van Marchfield in Californië naar Lang-
leyfield in Virginië, een afstand van 3750
km. in elf uur twintig minuten. De gemid
delde snelheid bedroeg derhalve 329 kilo
meter per uur.
DRIEHONDERDSTE TRANSATLAN
TISCHE POSTVLUCHT.
Jubileum van den Fransclien Luchtpost
dienst naar Zuid-Amerika.
Zondagavond vroeg is uit Toulouse het
vliegtuig vertrokken, dat aansluiting geeft
op het postvliegtuig van Air France, dat
tegen middernacht uit Dakar vertrekt voor
de driehonderdste regelmatige postvlucht
over den Atlantiscaen Oceaan naar Natal
in Brazilië, den belangrijken schakel in den
wekelijkschen lustpostdienst tusschen Eu
ropa en Zuid-Amerika.
Zooals Nederland op zijn Amsterdam
Batavia-lijn, is Frankrijk terecht trotsch
op deze verbinding, welke eveneens een
maal per week door de Deutsche Lufthan
sa, in afwisseling met den Franschen
dienst, zoodat men twee luchtpostverbin
dingen per week heeft, wordt gevlogen,
maar waarvoor de Franschen het pioniers
werk hebben verricht in een tijd, toen het
overvliegen van woestijnen, bergen en
den Oceaan met de vrij gebrekkige hulp
middelen, waarover men beschikte, eigen
lijk nooit zonder direct levensgevaar was
voor de bemanningen, die niettemin door
zetten, omdat zij begrepen, mee te werken
aan den opbouw van een verbinding, welke
voor twee continenten van de grootste be-
teekenis zou worden.
Het vliegtuig, dat Zondagnacht uit Da
kar naar Natal is vertrokken voor de drie-
honderdschte transatlantische reis, is de
„Ville de Dakar", een Farman 2210, met
intrekbaar landingstoestel, welk toestel
voor de 29ste maal het traject aflegde.
Commandant is de vlieger Reine, die in
1926 drie maanden door de Mooren is ge
vangen gehouden, nadat hij hun door een
noodlanding in handen was gevallen. Twee
de piloot Leburgue, welbekend.op Schip
hol, omdat hij verleden jaar eenigen tijd
den Franschen dienst ParijsAmsterdam
heeft onderhouden met het eenige Dou
glas DC2 toestel in Fransch bezit. Hij
maakt voor de eerste maal een vlucht over
den Oceaan, in tegenstelling tot den navi
gator Cornet, een der pioniers die zijn 88ste
Oceaan vlucht maakt, terwijl de marconist
Thomasset zijn 66ste en de mecanicien
Mentet zijn 31ste reis maakt.
Onderweg zullen zij tegenkomen het
Farman 2200 vliegtuig „Ville de Monte
video", dat kort na hun vertrek in omge
keerde richting voor de 301ste vlucht uit
Natal naar de Afrikaansche kust is ver
trokken onder commando van den erva
ren Guillaumet, die zijn 66ste reis maakt
met als tweede piloot Ronnelle, als navi
gator en als mecanicien de gebroeders
Henri en Edmond Roux en als marconist
Neri. een der recordhouders op het trans
atlantische traject, dat hij 93 maal aflegde.
HOWARD HUGHES OPGESTEGEN VOOR
VLUCHT ROND DE WERELD.
De vlieger-millionair en filmproducent
Howard Hughes is gister-en om 15.27 New
Yorkschen tijd van het vliegveld te Bur-
bank opgestegen in de richting van New
York, met het doel een vlucht om de we
reld te maken. Hij wordt vergezeld door
een marconist, twee navigators en een
werktuigkundige
DRIE RUSSINNEN VLIEGEN VAN
SEBASTOPOL NAAR ARCHANGEL.
De militaire aviatrices Polina Ossipenko,
Wera Lomako en Marina Raskowa hebben
gisteren een vlucht van Sebastopol naar
Archangel zonder tusschenlanding vol
bracht in een eenmotorig watervliegtuig.
De afstand van 2416 kilometer werd afge
legd in 10 uur 33 minuten. Stalin en an
dere leiders hebben den vrouwen geluk-
gewenscht.
SPORTVLIEGTUIG NEER GESTORT.
Gisteravond is nabij de haven van Bel
fast een sportvliegtuig brandend neerge
stort. De beide inzittenden kwamen in de
vlammen om.
HAAGSCHE POLITIRECHTER
Het verloren tramkaartje
Wat een herrie er ontstaan kan om een
verloren tramkaartje bewees heden zekere
v. d. B. uit W a s s e n a a r voor den Haag-
schen Politierechter. Voornoemde heer had
een ritje met een tram der H. T. M. ge
maakt en had, tenminste volgens zijn zeg
gen, een kaartje gekocht bij den conduc
teur. Maar toen een controleur even later
de door den conducteur verkochte kaartjes
kwam controleeren, was het begonnen met
de ellende. Met veel handengezwaai werd
er gezocht naar het gekochte kaartje. Maar
of alle zakken, onder het waakzaam oog
van den controleur, nu werden doorzocht,
het kaartje was en bleef zoek. En dan is
de gang van zaken, dat men óf een nieuw
kaartje koopt óf het vervoermiddel ver
laat. Maar daar had onze vriend niet veel
oor naar. Hij hield stug en stijf vol, dat hij
een kaartje had gekocht en dus de tram
niet wilde verlaten. De controleur bleef
echter ook op zijn standpunt staan, daarin
geruggesteund door zijn reglementen en
wilde den reiziger zonder kaartje uit het
vehikel hebben. Toen onze reiziger zag, dat
hij toch aan het kortste eind zou trekken,
was hij naar den uitgang gestapt en had
aanstalten gemaakt het voertuig te ver
laten. Bij den uitgang aangekomen had hy
nog eventjes eenige losse woorden gelan
ceerd aan het adres van de Maatschappij
en den controleur en daarmede was tevens
een nieuw strafbaar feit geboren, want men
mag nu eenmaal geen conducteur uitschel
den voor oplichter en de Maatschappij met
het daar aanverwante oplichterszoodje.
De controleur had zich beleedigd gevoeld
en een aanklacht ingediend.
De officier vond, dat het optreden van
verdachte niet'netjes was geweest en wil
de deze onnetheid gestraft zien met een
geldboete van 25 subs. 25 dagen. De Po
litierechter vond het ook onbehoorlijk en
veroordeelde tot een boete van 15 subs.
15 dagen.
„Dat -mot je mijn doen"
„En hij zee, dat moet je mijn doen, toen
dreigde die, nou en toen was het gebeurd",
verklaarde C. M. B. uit L e i d e n, die als
rieter werkte in den Haag en zich had te
verantwoorden.
Het geval was begonnen toen iemand
een klein jongetje bij de keel had gegre
pen oip hem op een minder zachtzinnige
wijze te leex-en, dat hij maar niet oudere
menschen mag sarren. Maar zonder te
weten wat er aan het handje was had een
ander de woorden gezegd, inden aanvang
vermeld. Nu, het gevolg was niet uitgeble
ven, want aan deze uitnoodiging had ver
dachte op zulk een manier voldaan, dat de
man van de uitdagende woorden de maan
voor een Edammerkaas had aangezien..
Het was een kaakslag, een Joe Louis waar
dig. De man, die gezegd had, „dat mot je
mijn doen", zal zich voortaan nog wel eens
tweemaal bezinnen alvorens weer zijn aan
gezicht aan te bieden als punchbal.
Alhoewel verdachte dus alleen maar op
uitnoodiging van deze schoone gelegenheid
gebruik had gemaakt, vonde de officier,
dat zulks toch maar niet opgaat. Men mag
niet zijn eigen rechter zijn, al vraagt de
tegenpartij het nog zoo vriendelijk. Toch
wilde de magistraat met een en ander re
kening houden, waardoor de eisch werd een
geldboete van subs. 5 dagen. Ook de
Politierechter nam verschillende verzach-
de omstandigheden in aanmerking en
vonniste conform den eisch.
Dierenmishandeling.
J. Th. B. uit Nieuwkoop liet ver
stek gaan, maar zijn zaak wegens dieren
mishandeling ging toch door.
Als getuige werd gehoord G. A. van
Leeuwen uit Nieuwkoop. Deze vertelde,
dat op 14 April zijn hond hevig bloedend
en jankend was thuisgekomen. Bij een
door den veearts ingesteld ondei-zoek was
gebleken, dat het dier hagelkorrels in zijn
lijf had zitten. Verdachte had destijds aan
de politie het feit toegegeven en ver
klaard, dat hij had geschoten op den
hond met het oogmerk hem te dooden.
Juist op het oogenblik, dat hij schoot had
de hond zich omgedraaid zoodat het schot
mis was en de hagelkorrels andere deelen
troffen dan oorspronkelijk de bedoeling
was.
De Officier vond de ten laste gelegde
dierenmishandeling wettig en overtui
gend bewezen en eischte een geldboete
van 10 subs. 14 dagen.
De uitspraak werd conform.
De beleedigingszaak te Bodegraven.
Hedenmorgen moest terecht staan de
directeur van het gemeentelijk slachthuis
te Bodegraven, H. V. terzake een
voudige beleediging.
De koopman B. van Elk uit Bodegraven
vertelde als getuige, dat verdachte hem
had toegevoegd de woorden „je geweten
deugt niet".
Verdachte ontkende pertinent deze
woorden gezegd te hebben, maar getuige
Elk bleef even absoluut bij zijn verkla
ring en vertelde nog, dat hij zich door
deze woorden beleedigd had geacht en
een klacht had ingediend bij den burge
meester te Zwammerdam.
Een tweede getuige P. Fortuin, slagers
knecht te Bodegraven, heeft ook de woor
den door verdachte hooren zeggen.
Verdachte zelf had twee getuigen mee
gebracht, die bij de geheele ruzie waren
geweest en veridaai'den, dat de directeur
de woorden niet heeft gesproken. Zij
hadden ze dan zeer zeker moeten hooren.
Wel hadden zij gehoord, dat van E. ge-
zegt zou hebben, mijn geweten is beter
dan dat van jullie of althans woorden van
een zelfde strekking.
Politierechter: „Maar dat is toch een
vervolg van een zin die te voren ge
zegd is?".
Getuigen ontkennen, dat er iets gezegd
is door verdachte, dat met het ten laste
gelegde iets te maken heeft.
De Officier hield zich aan de getuigen
verklaringen a charge en eischte een boe
te van 3.— subs. 3 dagen.
Verdachte hield een uitvoerige verde
diging, waarin hij alles nog eens nauw
keurig naging.
De politierechter achtte het ten laste ge
legde niet bewezen en sprak verdachte
vrij.
■-ip,
KANTONGERECHT
TE ALPHEN AAN DEN RIJN.
G. v. 't W. te W o u b r u g g e, had zich
te verantwoorden wegens overtreding der
vleeschkeuringswet, n.l. het dooden van
dieren zonder deze op de voorgeschreven
wijze eerst te bedwelmen. Eisch en ver
oordeeling 20 subs. 15 dg.
v. V. uit Hazerswoude, wien ten laste
was gelegd de veiligheid van het verkeer
in gevaar te hebben gebracht, was niet
verschenen en liet verstek gaan. Uit de ge-
tuige-verklaring van den heer E. bleek, dat
de bestuurder geen voorrang had verleend.
Eisch en veroordeeling 20 subs. 15 dg.
Vader en zoon N„ uit Hazerswoude,
beiden verschenen, hadden gevischt met
een verboden vischtuig, n.l. z.g. stekken
irxplaats van dobbers. Vader N. ontkende,
terwijl de zaon bekende. Vader maakte de
opmerking alleen naar zijn zoon te heb
ben gekeken en dat het niets dan broodnijd
was. Dobbers kan men echter niet gebrui
ken, die door de gemalen daar worden weg-
gemalen, terwijl men stekken kan vastste
ken. Bovendien hadden zij juist gisteren
vergunning gekregen. Kantonrechter en
ambtenaar merkten op, dat zij dan eerder
vergunning hadden moeten vragen en ver
balisant gehoord zal worden, die toch ze
ker de waarheid zal zeggen, wat vader N.
blijkbaar in twijfel trekt, door op te mer
ken: daar ben ik bang voor! Hierop werd
de zaak tot 15 Juli a.s. aangehouden.
Verl. uit den Haag was niet voor de
stopstreep gestopt met zijn auto in de Ju-
lianastr. te Alphen, toen het verkeers
bord het „stopteeken" gaf. Verdachte gaf
een uitvoerig commentaar. Eisch en ver
oordeeling 1.subs. 1 dg.
C. B. uit. B o d e g r a v e n, had in staat
van dronkenschap op de openbare straat
het vloekverbod overtreden. Verdachte be
weende, dat hij dronken was gevoerd en
zich niets wist te herinneren. Wegens ge
noemde dronkenschap had hij reeds een
boete van 10 moeten betalen, de ambte
naar en kantonrechter, hiermede rekening
houdende, veroordeelden hem tot f 2.50
subs. 2 dg.
M\SS\t^q|
137. De kapitein, schreeuwde allerlei bevelen door elkaar.
Juist zette het schip weer koers naar den wal toen groot
moeder te voorschijn kwam. Ze was heelemaal zwart en
vreeselijk zeeziek.
138. Zoodra het schip de wal weer bereikt had werd
grootmoeder aan land gezet. Een paar heeren die haar
zagen wilden haar vangen, maar goootmoeder wist geluk
kig bijtijds een groot gat te vinden waarin ze zich verborg.